کانال تلگرامی گلونی
693 subscribers
2.52K photos
920 videos
164 files
456 links
ایران را میخواهی مرا بشناس من تاریخ ایرانم



رسم و رسومات قوم لک.موسیقی لکی.تاریخ
شعر.چلسرو.مور.فرهنگ.و...
در کانال گلونی

ارتباط با ادمین

@rezagaravnd
@bahrgerayatlak
Download Telegram
پوشش زنان لک (کراس)


یا هومسات بویام یا راسای راست
یا گلی بویام اَر قی کِراست

#چلسرو
فال #چل_سرو (چهل سرود)
فال چل سرو در جامعه لک زبانان از موارد جذاب فلکور می باشد که ریشه در دوران کهن ایران دارد.
این فال مختص به قوم لک است و نمونه آن در فرهنگ هیچ قومی وجود ندارد
طبق اسناد و مدارک، قبل از ظهور زرتشت «آیین مهر پرستی» در ایران و به تبع آن در سایر نقاط دنیا وجود داشت «نخستین بار مهرپرستی در غرب ایران رواج یافته است. با ظهور زرتشت پیامبر ایرانی مهر مقام اولیه خود را از دست داد اما به عنوان یکی از ایزدان در دین زرتشتی باقی ماند ». بنابراین با ظهور زرتشت و نفی بسیاری از مراسمات و مناسک قبلی، در ابتدا با مخالفت هایی از سوی اقشار مردم مواجه شدند و رد کردن بعضی مناسک و یا پرستش خدای جدید برایشان سخت می نمود بنابراین مردمان لک که همگی ساکن غرب ایران و دارای آیین مهرپرستی بودند با ابداع فال چل سرو که در آن بیشتر به اعتقادات مهرپرستی رایج در بین مردم اشاره داشت سعی در حفظ آن آیین داشتند تا شاید بعدها فرصتی برای احیای آن پیدا کنند. نگاهی عمیق به سرودهای فال چل سرو خود سندی بر این ادعاست که بیشتر به نور و ناهید و مهر و ... اشاره دارد.
البته بعدها با ترویج دیانت زرتشتی که به سرعت در تمام ایران نفوذ کرد، بر فال چل سرو تاثیراتی گذاشته است و پس از قرن ها با ورود اسلام به ایران و پذیرش آن از سوی مردم باز هم یک سری تغییرات در آن به وجود آمد اما اصل و اساس آن پس از سالیانی پر نشیب و فراز همچنان به قوت خود باقی مانده، مثلا عقیده بر این است در زمان میترایسم سه مهره اول تثلیث سه گانه خدایان ناهید، مهر، بهرام (ورهرام) بوده است که با ظهور زرتشت و اینکه اورمزد بر سایر خدایان برتری یافت و مقام خدایان قبلی کاهش یافت سه مهره اول فال را بر اساس سه اصل دیانت زرتشتی ( پندار نیک، گفتار نیک ، کردار نیک ) انتخاب میکردند. قرن ها بعد با ورود اسلام به ایران این تثلیث سه گانه جای خود را به اسامی اعظم: الله، محمد« ص» و علی «ع» داده است.
در مورد سرودهای ساخته شده در اول اطلاعی نیست اما احتمال می رود در زمان ترویج آیین زرتشتی و پذیرش آن از سوی مردم ایران و به تبع آن قوم لک تغییراتی در فال چل سرو به وجود آمد و تعداد سروها به هفتاد و دو سرو رسید که بر اساس اصول و اعتقادات ویژه مردم بوده است به عنوان مثال:
«کستی کمربند مقدسی که از هفتاد و دو رشته پشم گوسفند بافته شده و پارسیان آن را به کمر می بستند 72 نخ به 6 رشته و هر رشته دارای 12 نخ است.
عدد 72 به 72 فصل یسنا که مهم ترین قسمت اوستاست اشاره دارد عدد 12 اشاره به 12 ماه سال و 6 اشاره به شش گهنبار، که اعیاد دینی سال است و آن را سه دور، دور کمر می بندند به مدد سه اصل اندیشه نیک ، گفتار نیک و کردار نیک. (دقیقا مث لباس لک ها و کردها )
با این تفاسیر 72 سرو با معانی مختلف انتخاب و تایید شده و در فال گرفتن عدد 40 را که سن به پیامبری رسیدن حضرت زرتشت و کمال عقل انسان می باشد، برگزیده اند برای گرفتن فال، چل سرو از آن ها خوانده میشد که سه تای اول براساس اندیشه نیک، گفتار نیک و کردار نیک می افتاد سپس با گفتن هر سرو یک مهره می افتاد تا چهلمین مهره و سرو، که سرو چهلم با معنی خاص خود مفهوم نیک و بد فال را مشخص میکرد و این خود بیانگر آمیزش مذهب و ملیت در ذهن و زبان لک زبانان می باشد.
در مواردی که شخصی مشکلی داشته یا می خواست از چگونگی آینده‌اش خبردار گردد و یا در مواردی که شخصی میخواست کار مهمی را انجام دهد مانند : دختر شوهر دادن یا آوردن عروس به خانه و یا آگاهی یافتن از پیدا شدن یا نشدن مال گم شده و موارد مشابه دیگر، فال چل سرو میگرفتند.
در گرفتن فال شخصی که میخواست فال برایش بیفتد او یا یک نفر به نمایندگی از طرف ایشان چهل و سه عدد از مهره های یک تسبیح را شمرده و در همان جا گره ای به نخ میزد تا مهره های شمرده شده با بقیه مهره ها قاطی نشوند، سپس نیت میگرفت و با ذکر کلمات مقدس الله، محمد و علی« ع » سه مهره را از چهل و سه مهره کم میکرد تا چل مهره باقی بماند. سپس یک نفر شروع به سرودن سرو می نمود و با گفتن هر سرو، شخصی که تسبیح در دست داشت یک مهره را از چهل مهره کم میکرد بدین شکل ، افراد حاضر در جلسه هر کدام تعدادی سرو می‌گفتند البته تعداد سرو گویان نبایستی کمتر از دو نفر باشد گفتن سرو ادامه میافت تا این که آخرین مهره به سرویی می افتاد که معنای آن، خوب و بد فال را مشخص میکرد پس از مشخص شدن سرو چهلم، کسی که سرو را گفته بود، معنای آن را شرح میداد که با توجه به آن، شخص میفهمید که فالش خوب یا بد بوده است، آنچه مشهود است این است که با توجه به اعتقاد خاص لک زبانان، فال چل سرو بسیار دقیق بود و آینده مشکلات و حل شدن یا نشدن آن ها را بیان می کرد.
منبع :
ادبیات عامه لکی، امیدعلی نجف‌زاده قبادی
#چل‌سرو
#چهل_سرود
@Golvani_lak
Forwarded from شاه‌ خوشین
ــــــــ چپاول فرهنگی ــــــــ


🔻اخیراً مطلبی به عنوان #شاعر_گورانی_گوی_لک ترکه‌میر آزادبخت #طرحانی در کانال #دالاهو_یارسان منتشر شده است که جز هجویات و مغالطه‌گویی و چپاولگری به فرهنگ کهن #لکی بخصوص شاعر باطن بیدار یارسانی حضرت #ترکه‌میر چیزی در آن یافت نمی‌شود .

🔺جای سوال دارد و متعجب از اینکه کانال وزین #دالاهو_یارسان ، بعنوان یک رسانه یارسانی که در حال فعالیت و احقاق حقیقت می‌باشد چگونه بدون اطلاع از صحت و سقم مطالب به درج و نشر آنها مبادرت می ورزد ؟

🔻آقای احمد زینیوند بعنوان ارسال کننده این مطلب به دلیل عدم آگاهی از پیشینه‌ی کوهدشت و طرحان و همچنین تاریخ و ادبیات کهن #لکی ، به زعم خود زبان غنی لکی را #کردی_گورانی و حضرت ترکه‌میر آزادبخت طرحانی آن عارف به تمام معنای #لک را شاعر بزرگ گورانی گوی لک معرفی نموده و با سفسطه‌گویی به تحریف اشعار و سروده‌های آن حضرت پرداخته است غافل از آنکه ؛
تُرکهَ لَکیکَن بَرگ چاک چاکان
تشنهَ رای حَقَن وِینهِ هلاکان ...

🔺جناب زینیوند ، ملاترکه‌میر همچو ملامنوچهر کولیوند که اشعارش را استاد سید خلیل عالی‌نژاد فریاد نموده است ، لک زبانی است تمام عیار ، زاده طرحان و سرسپرده آیین یارسان .

مولا مه مداح لکم مدح تو واتم
وی لفظ لکی در طلب مدح و ثناتم
جان و بدن روح و تسلیم رضاتم
عاصی و خطاکار شها روی و تو هاتم


🔻کردها عزیزان ما هستند ، پدران و برادران و مادران و خواهران غیرتمند ما ، نماد عشقند و شجاعت و شهامت . آنها هیچگاه چپاول و چپاولگر را به حریم خود راه نداده و نمی‌پذیرند که به نام کرد به غارت و مصادره فرهنگ ارزشمند همسایه، تجاوز نمود .

🔺چپاول را کسانی انجام میدهند که ساقی نامه ملامنوچهر کولیوند لک را کردی بخوانند و بنامند . چپاولگر کسی است که بدون اطلاع از تاریخ و فرهنگ زاگرس نشینان ، در حال مصادره ترکه‌میرها و خان الماس‌ها و شاخوشین‌ها و کریم‌خانهای زند باشد .

🔻جناب زینیوند #زبان_و_فرهنگ_لکی یعنی #تمیره یعنی #مور #چهلسرو #گلونی #شاخوشین #باباطاهر #باباففیه #بابابزرگ #خان الماس #کریم خان #بلوران #گرین و به معنی واقعی کلمه یعنی #یارسان ....

🔺یقین دارم زبان و فرهنگ کهن لکی سالهاست زندگی و خواب غارتگران تمدن ایران سربلند را برآشفته است ، متحجرین بی‌انصافی که برای لطمه زدن به فرهنگ ایرانی از هیچ کوشش غیرمعقولی دریغ نمی‌کنند . نه تحمل نام و زبان و فرهنگ و هنر لک را دارند نه روی دیدن لک‌ها و یا شنیدن آواهای هزاره‌اش .
بی شک روزی شاید در همین حوالی تشعشع این فرهنگ غنی ، جهان را دگرگون خواهد کرد و نام حضرت شاخوشین و دیگر اسطورهای لک در دنیا طنین انداز خواهد شد .

🔻و اما کاش چپاولگران فرهنگ ، به جای نگرش کوته بینانه‌ و ضعف فرهنگی و ثبات فکری آشفته ، کمی برای اصلاح و علاجِ روح و روان بیمار خویش فکری کنند و تلاشی نمایند.


🔹تُرکهَ‌میر نـهَ تُرک نهَ عَرب لَفظم
🔹لَـکیکم کَـمین حـافظ اَلــحفظم

تُرکهَ‌میرم ، نَه تُرک زَبان و نه عَرب .
بلکه ، لک زبانی هستم ، کمترین و خاکسار و حافظ تمام قرآن .

در بعضی نسخ ( لک کمترین ) نیز آمده است .
در گلزار ادب لرستان که بخشی از سروده‌های لکی اما پر از اشتباهات واضح در آن به چشم میخورد ( کرد کم سواد ) نوشته شده است و همچنین کلام ( یاوران آشو ) از حضرت خان الماس در این کتاب خالی از اشکال نیست و مورد تایید نمی‌باشد زیرا هدف مولف ، به وضوح مشخص شده است .


🔹تُـرکهَ لَکی کهَ بَرگ چاک چاکان
🔹تشـنهَ رای حقهَ وِینـه‌ِی هلاکان


ترکه‌میر لک‌زبانی است با بدنی زخم‌خورده و همچون تشنه‌ای که برای نوشیدن آب هلاک است در جستجوی حقیقت می‌باشد ...


#لک #زبان_‌لکی #فرهنگ_لکی #موسیقی_لکی #آداب_و_رسوم_لکی #بزرگان_لک #شاخوشین #نهصدنهصده #باباطاهر #بابافقیه #بابابزرگ #تمیره_ساز_شاخوشین #کمانچه_ساز_شاخوشین #کلیمه_لکی #کلام_یاری #یارسان #مور #چلسرو #گلونی #تاریخ_و_تمدن_لکی #سورنا #یافته‌کوه #گرین #بلوران #طرهان #دلفان #سلسله #صحنه #کرماشون
#قزوین #مازندران #خواجه‌وند #ملایر #نهاوند #کنگاور #اسدآباد #بروجرد ....



#کانال_تلگرامی_شاه‌خوشین



@shahkhoshin
#چلسرو_لکی

*خداته بین ده، دنیاته دل بو
تومت رازیونه،خرمونت گل بو

*خدالم شکری رسیمه مطلو
دلم ساکن بی عه پژاره شو

*دته بویچکله بیه همسامون
وه زرده خنه آو نیایر جامون

*دوس دروزن ،سر درو لقن
قاپ حیله باز، بن کیسه تکن

*مه دوسی درم کره باخیه
وه شو دسه مل،وه روژ یاخیه

*خدا برسن روژی قلیونم
تماکو فروش بکه مهمونم

*وه ای قرانه ،ها مال عیسی
دلم تو میتی،چارم ننویسا

*أر برزی بالات بکیشنمه دار
تیر بارونم کن،هر نارنمه هوار


👉👉 @Golvani_lak 👈👈