🔺عروسک قورچوق (قورجاق) متعلق به اقوام ترکمن ساکن در استان گلستان، شهر گنبد قابوس است که روش ساخت آن از مادران به دختران به صورت شفاهی و سینه به سینه انتقال داده شده است.

این عروسک از زمان‌های گذشته تا همین چهل سال پیش نیز توسط دختران و زنان ترکمن ساخته می‌شد. قورچوق کاربرد بازیچه دارد که دختران برای خاله بازی آن را درست می‌کردند.

✍🏼#لیلا_کفاش‌زاده

#عروسک_محلی #ترکمن #گلستان

بیشتر بخوانید👈🏽
https://ketabak.org/eh8yn
🌿
@koodaki_org
@farhangkoodak

عروسکها نقش بزرگی در انتقال گنجینه ی فرهنگی به نسلهای بعد دارند.

پست موقت

با عروسکهای دستساز و بومی ایران به جنوبی ترین شهر خوزستان _هندیجان زیبا_رفتیم.جای تک تک دوستان خالی بود.با بچه ها و مادرها از قصه هایی گفتیم که عروسکها در سکوت روایت می کنند.

امروز گزارش این سفر هیجان انگیز را برایتان می نویسم .
#عروسک_سخنگوی_خاموش_فرهنگ
#خانه_هندیجان
#ایکوم
@farhangkoodak

#عروسک_سخنگوی_خاموش_فرهنگ
#خانه_هندیجان
#ایکوم

ماه شکر خانم سازنده ی عروسکهای بومی هندیجان در کنار دانش آموزان در خانه ای که از گذشته می گوید و می خواهد آینده ای متفاوت برای بچه ها بسازد.
عروسکهایی که در دست من می بینید،به همین منطقه تعلق دارد و لباسهای بومی و رو به فراموشی برایشان دوخته شده است.
@farhangkoodak

#عروسک_سخنگوی_خاموش_فرهنگ
#خانه_هندیجان
#ایکوم

دانش آموزان روستایی و شهری در کنار هم قصه ی عروسکها را شنیدند.عروسکهایی که بچه های هندیجان بخصوص کودکان روستایی ساختند فوق العاده بود.

@farhangkoodak

عروسکهایی از مناطق مختلف ایران که قصه هایشان را برای بچه ها تعریف کردند و نشان دادند که چطور آیین ها و اعتقادات و سبک زندگی را می شود به آسانی انتقال داد.
راستی فکر می کنید چرا کمتر کسی در ایران عروسک "لیلی" یا "گلنار" را می شناسد ولی همه می دانند "باربی" و "میکی ماوس" کیست؟

#عروسک_سخنگوی_خاموش_فرهنگ
#خانه_هندیجان
#ایکوم
@farhangkoodak

آخر هفته ی پیش ،با عروسکهای دستساز ایرانی به هندیجان زیبا و سرسبز رفتیم.بندری در کنار خلیج فارس و رود زیبای زهره.
شهر پر از پرستو و پروانه بود، دربهار زودرس خوزستان.

مهمان "خانه هندیجان" شدیم؛ تنها خانه_موزه ی خصوصی منطقه که به همت یکی از روزنامه نگاران و نویسندگان باسابقه و همکاری خانواده ی بزرگ و مهربانش برپا شده تا بازدیدکنندگان با سبک منازل بومی از یاد رفته و زندگی گذشته ساکنان آن آشنا شوند.

"خانه هندیجان" تمام نشانه های زندگی خانواده ی قدیم خوزستانی را داراست؛نخلی در وسط حیاط،تنوری در کنار آن و اتاقهایی که با کاهگل اندود شده و خنکایشان یادمان می آورد،چه پدران هوشمندی داشتیم و مسکن آنها چقدر برای زندگی از خانه های به ظاهر زیبای امروز ما مناسبتر بوده است.

کارگاه "عروسک،سخنگوی خاموش فرهنگ" برای پنج گروه از دانش آموزان،معلمان و مادران برگزار شد.همکاری مربیان کانون پرورش و معلمان بخصوص آقا معلم روستا تحسین برانگیز بود.

ما با بچه ها به قصه ی عروسکهایی از اردبیلک،یزد،شمال خراسان و سیستان و بلوچستان گوش دادیم .و روایت های رو به خاموشی "بگ لیلی" عروسک محلی هندیجان را شنیدیم.
شاید باورتان نشود ولی تعداد کمی از مادران و کودکان او را می شناختند و عده ی معدودی یادشان می آمد دهه های پیش چگونه با در بطری نوشابه و تکه پارچه عروسک می ساختند.

لباس بومی این عروسک و لباسهای محلی گرد آوری شده در "خانه هندیجان" فرصت خوبی بود تا از ملتهایی مثل هند و ژاپن بگوییم که با افتخار پوشاک قدیمی خود را استفاده می کنند و آنها را به فراموشی نسپرده اند.

ما به استقبال نوروز هم رفتیم و از عروسکها و آیینهای آن یاد کردیم و با هم از پارچه های دورریز عروسک ساختیم.تاکید داشتیم از وسایل گرانقیمت استفاده نکنیم تا بچه ها بدانند می توانند هنر را با ساده ترین و در دسترس ترین ابزار خلق کنند و به این باور برسند که تک تکشان هنرمند هستند.

ساعتهای خوشی را با هم گذراندیم.از قصه های قدیمی و شکلهای مختلف آن در مناطق مختلف کشور حرف زدیم و سعی کردیم به بچه ها و به خودمان یاد آوری کنیم که داشته های فرهنگی مان ،گنجینه ای گرانبهاست که باید جواهراتش را بر چشم بگذاریم و مراقبش باشیم.

ما با یک بازی ابداعی نشان دادیم که چطور میراث معنوی طی نسلها انتقال یافته و چگونه بی توجهی، از رسیدن این سرمایه به دست نسلهای بعد جلوگیری می کند.

"خانه هندیجان" خانه موزه ی کوچکی است باچشم اندازها و آرزوهای بزرگ مثل دهها خانه موزه ی خصوصی دیگر در گوشه و کنار ایران که با همت افراد و بدون چشمداشت مالی شکل گرفته است.جامعه ی ما به وجود چنین فعالیتهایی احتیاج دارد.چرا که گرسنگی جسم را همه ی ما زود می فهمیم و در جستجوی چاره بر می آییم، ولی گرسنگی روح را نه.خانه موزه های خصوصی پاسخی هستند به چنین درخواستهایی و می توانند ،آغازگر اتفاقات فرهنگی موثری در جوامع خود باشند.


اگر به جنوب خوزستان سفر کردید حتما به این بندر که صاحب بزرگترین اسکله ی ماهیگیری کشور است ،سری بزنید و مهمان خانه ی هندیجان هم بشوید.
مطمینم شما هم از آرامش و احساسات خوشایندی که در آنجا وجود دارد لذت می برید و برای دقایقی به ایرانی بودن خود افتخار می کنید.


پانوشت：این کارگاه با حمایت معنوی کمیته ی هنرهای تجسمی ایکوم ایران برگزار شد.بدون همراهی خانم درنا حمیدی،خانم راشین مختاری و فامیل مهربانشان و همینطور خانمها قنواتی و موسوی _از مربیان کانون پرورش_ امکان این تجربه ی منحصر به فرد به وجود نمی آمد.

عروسکها از "اروسکخانه ی ماهگنج" خریداری شده و خانم قویدل هم در این پروژه کنار ما بودند.از تک تک این دوستان ممنونم .

پانوشت دو：اگر شما هم در شهرتان خانه موزه ای دارید که می خواهید پروژه های مخصوص مادر و کودک را در آن اجرا کنید ، به من پیام بدهید ."کودک و فرهنگ" با حمایت کمیته ی هنرهای تجسمی ایکوم ایران آماده ی تسهیلگری برای حضور باکیفیت و خوشایند در فضاهای تاریخیست.



#عروسک_سخنگوی_خاموش_فرهنگها
#خانه_هندیجان
#ایکوم


تجربه های یک مادر روزنامه نگار و دخترش. ریحانه قاسم رشیدی هستم .کتاب ٬نمایش کودک و کارگاه های مخصوص بچه ها را معرفی می کنم.متخصص در برپایی کارگاههای فرهنگی برای کودکان و ارایه ی مشاوره ی کتاب برای خانواده ها ، مهدکودکها و مدارس.

ارتباط

@rb1105

@farhangkoodak

#بازی
یه عروسک ساده درست کنید و با کودکتان به گفتن بپردازد ، بسیاری از خواسته هایتان را در قالب بازی بگوید ، و البته کودک نیز می تواند بی پرده در قالب بازی راحتتر حرف بزنه.
در این بازی شما کودک شوید و کودک در نقش مادر.


#پرورش_هوش_کلامی #ساخت_عروسک #شناخت_احساسات
#عروسک

@EQbodilyhealth
@farhangkoodak

بهترينم
امروز تنهامون گذاشتي
خيلي دلمون برات تنگ مي شه
براي خنده هات...
براي قصه هات...
براي عروسكات...
براي نقاشيات...
براي خاطرات خوبي كه واسه همه ساختي...
براي دعاهات...
دعاهاي خيري كه برا همه كردي...
براي مردم...
براي عزايزات...
مهربونترين قصه گوي زندگيم، ابد يا قيامت، نمي دونم، ولي هر كدومشون طولاني ترين و تلخ ترين كلمه ي دنيا براي توصيف درك تحمل سختي دوري از توئه...

جات توي اين دنيا خيلي خاليه عزيزم...


https://t.me/bibihazer

آبان سال ۹۶مجموعه ی عروسکهای بی بی حاضر به خانه ی هنرمندان آمد و من و دخترم و دوستانی که سالهای سال گمشان کرده بودم ،به دیدنشان رفتیم.و این اولین مواجهه ی ما با عروسکهای دستساز بود که بعدها راهی را در زندگی ما باز کرد و دریچه ای شد پر از نور و عشق.

چقدر جای بی بی حاضر در دنیای قصه های کودکان ما خالی خواهد بود.ای کاش مادرها و مادربزرگها و زنان دیگر ،این کار مهم _زنده نگه داشتن قصه های قدیمی_را ادامه دهند.

بی بی عزیز ،روحت شاد.

#عروسک_بومی
#قصه_های_قدیمی

@farhangkoodak

روز جهانی عروسک مبارک.
خوشحالم از اینکه شاهد تبریک بسیاری از دوستداران و علاقه مندان به عروسک به مناسبت #روز_جهانی_عروسک هستم.
از زمانی که من و دوستانم در حوزه عروسک ها پژوهش میکنیم حدود ده سالی می گذرد و امروز دیگر پژوهش کردن درباره عروسک بچه بازی محسوب نمی شود.
دوست داشتم( هر چند با تاخیر) علت نامگذاری این روز را شرح دهم.
میلدرد سیلی زنی مجموعه دار بود که در امریکا زندگی میکرد.او طی سالیان عمرش عروسک های قدیمی و انتیک را از همه جای دنیا جمع اوری کرد و در سال دو هزار و دوی میلادی،سالی که فوت کرد، ارزش مجموعه عروسکهای او بیش از دو میلیون دلار تخمین زده شد.
میلدرد سیلی عاشق عروسک بود و از همین رو دومین شنبه ماه ژوئن را روز جهانی عروسک نامگذاری کرد. امسال دومین شنبه ژوئن مصادف شد با هجده خرداد و اگرچه رسانه ها و تقویم های رسمی وقعی بر این روز ننهادند، اما در فضای مجازی و در میان دوستداران عروسک جشن و تبریک بر پا بود.
عروسک ها به گمان من، کوچک شده ما هستند. رنگ پوست،پوشش،ارایش مو و حتی باور ها و داستان هایی که با خود دارند نماینده صامت جامعه اند.
عروسکها خیلی کار ها میتوانند بکنند.عروسکهای دو قوم یا دو کشور دشمن می توانند در یک ویترین در موزه ای در کنار هم همزیستی کنند. بچه های دو کشور دشمن می توانند با هم عروسک بازی کنند. عروسکها میتوانند لباس محلی بپوشند و بدون تفکیک جنسیتی در کنار هم بلند گوی قومشان باشند. عروسکها میتوانند بدون ویزا به کشور ها سفر کنند. عروسکها میتوانند افسانه ها را بازی کنند و نمایش اجرا کنند.
عروسکها را جدی بگیریم.
تقدیم به همه عروسک دوستان،عروسک پژوهان و عروسک سازان.

لیلا کفاش زاده،مدیر دفتر کودک و نوجوان پژوهشگاه میراث فرهنگی، عضو شورای کتاب کودک و قصه گو

#روز_جهانی_عروسک
#عروسک
@farhangkoodak

در این روزگار عجیب و غریب و پر از اندوه، افسانه عروسک سنگ صبور با تبدیل شدنش به عروسکی پارچه ای که درونش تکه سنگی کارگذاشته شده، سعی دارد تا از غم و غصه کودکان و حتی بزرگسالان بکاهد. امروز با مهربانی گلنوش زنجانپور عزیز، عروسک سنگ صبور برای آترین زیبا که در چنگ کرونا اسیر شده بود ، سفارش داده شد. با تلاش و همت کادر پزشکی بیمارستان نیکان غرب آترین کوچولو امروز مرخص شد و آرزو می کنیم که همیشه شاد و امید وار باشد.
موسیقی: آزاده مهدوی آزاد از آلبوم شانزلیزه(سازدهنی)
نقاشی:نرگس تمیزگران
ویدئو:یاس فرهومند

#باهم_کرونا_را_شکست_می‌دهیم
#ادبیات_کودک
#عروسک_سنگ_صبور

منبع:اینستاگرام مغازه قصه‌فروشی



«سنگ صبور » قصه‌ای قدیمی‌است که مادرها برای بچه‌ها تعریف می‌کردند. داستان غمی که فقط می‌شود به سنگی جادویی گفت؛ «سنگ صبور یا تو صبور یا من صبور»
ما نشان می‌دهیم که صبورتریم و تاب‌آوری خودمان و عزیزان‌مان را در این روزهای سخت، بالا می‌بریم.
قصه‌های قدیمی هنوز هم نجات‌بخش‌اند.

@farhangkoodak

بیگک؛ عروسکی از هندیجان

عروسکهای بومی، داستان طولانی مادران و‌کودکانی هستند که در سرزمین ما زیسته‌اند. آنها با خود، قصه‌ها، افسانه‌ها و آرزوهای زیادی را به همراه دارند.

اگر دوست دارید «بیگک» به خانه‌تان بیاید، برای سفارش با این شماره تماس بگیرید.
09169524369

#عروسک_بومی
#هندیجان
@farhangkoodak

«جشنواره‌ی بیگک لیلی» با هدف تشویق مادران و کودکان برای حفظ عروسک بومی منطقه‌ی هندیجان برگزار شد و طی آن، آخرین سازنده‌ی عروسک بومی منطقه -خانم ماه‌شکر درویشی- شناسایی و ویژگی‌های فراموش‌شده‌ی «بیگک لیلی» مجددا‌ً معرفی شد.


این مسابقه توسط «خانه موزه‌ی هندیجان»، با همکاری «کودک و فرهنگ» طی پروژه‌ای دوساله به انجام رسیده‌ و مجری آن در سال ۹۹ در منطقه، خانم زهرا قنواتی بوده‌است.

با آرزوی آشنایی بیشتر با گنجینه‌ی فرهنگی‌مان و انتقال آن به فرزندان آینده.


#جشنواره_بیگک_لیلی
#خانه_موزه_هندیجان
#کودک_و_فرهنگ
#عروسک_بومی
#میراث_فرهنگی

@farhangkoodak

دستان پینه بسته‌ی ماه‌شکر، عشق به «بیگک‌لیلی‌ها» را نقش می‌زنند. ما هرروز شاهد تولد بیگک‌لیلی‌های زیبایی هستیم که این بانوی مسن با هرکدام داستانی زیبا به ارمغان می‌آورد.


https://www.instagram.com/p/CLRXdN7hk5_/?igshid=1bnphxd0az886

برای آشنایی با این عروسک‌های بومی منطقه‌ی جنوب خوزستان زیبا به صفحه‌ی اینستاگرام بالا مراجعه کنید. شاید دوست‌داشتید از این دل‌ساخته‌ها، هدیه‌ای برای عزیزان‌تان تهیه‌کنید.

#عروسک_محلی
#بیگک‌لیلی_ماه‌شکر
#عروسک_دستساز

@farhangkoodak
دوستان همراه«کودک و فرهنگ» احتمالاً به یاد دارند که دو سال پیش کارگاه« عروسک، سخنگوی خاموش تمدن‌ها» را در خانه‌موزه‌ی دوست‌داشتنی هندیجان برگزار کردیم.
آن برنامه، موجب آشنایی ما با خانم ماه‌شکر شد که تنها سازنده‌ی عروسک بومی در شهر خود بودند.
امیدوارم با این عروسک‌ها، زندگی و ریشه‌های قدیمی را به کودکان امروز و دیروز نشان بدهیم.

یکی بود یکی بود. در جنوبی‌ترین شهر خوزستان، کنار رود زیبای «زهره» مادر پیری بود که برای همه عروسک درست می‌کرد و با مهربانی هدیه می‌داد. مادری که نمی‌دانست کاری که انجام می‌دهد چقدر ارزشمند است.

این مادر، «ماهشکر» بی‌بی بود و ما شنونده‌ی قصه‌هایش از «بیگک لیلی‌ها» که از روزهای کودکی و نوجوانی او می‌دویدند و به دوران ما می‌آمدند.

چهره‌اش چقدر جوان می‌شد وقتی از ماجرای عشق «مجنون» تعریف می‌کرد و از روزهای کودکی‌اش که این قصه‌ها را از مادرش شنیده بود.

خوشبخت بودیم که با همراهی «خانه‌موزه‌ی هندیجان» در آخرین اسفند پیش از کرونا، کارگاه «عروسک، سخنگوی خاموش فرهنگ‌ها» را برگزار کردیم و با یاری دوست خوب‌مان خانم «زهرا قنواتی» با او -مادر عروسک‌های این شهر قشنگ- آشنا شدیم.

چه تواضعی داشت و چطور به حرف‌های ما گوش می‌داد و شرمنده‌ام می‌کرد.

نجابت و بلندنظری پیش این زن کم می‌آورد.

او سال‌های سال یک‌تنه میراث مادرانش را حفظ کرد و خوشحالم که با تلاش «خانه‌موزه‌ی هندیجان» توانست آن را به نسل بعد بیاموزد.

‌هیچ‌وقت فریفته‌ی بازار نشد. به‌خاطر سلیقه‌ی مشتری ساخته‌هایش را تغییر نداد. تن عروسک‌هایش لباس‌هایی نپوشاند که در شهر و روستاهای هندیجان، رایج نبوده و نیستند و نخواست اصالت را فدای جلب توجه کند.

ساده بود و پر از مهربانی و عشق. وقتی داشتیم خداحافظی می‌کردیم با اصرار یکی از عروسک‌ها را به من هدیه داد و شرمسارم کرد.

امیدوارم خالق نیکی‌ها، مادر مهربان «بیگک لیلی‌های هندیجان» را در آغوش مهر خود بگیرد.

«بی‌بی ماهشکر» عزیز به خدا می‌سپارمت:

«سفرت به خیر! اما، تو و دوستی، خدا را
چو ازین کویرِ وحشت به سلامتی گذشتی
به شکوفه ها به باران
برسان سلامِ ما را»

#هندیجانیا
#هندیجان
#خانه‌_موزه_هندیجان
#بیگک_هندیجان
#بیگک_لیلی
#عروسک
#عروسک_محلی
#ماهشکر
#میراث_معنوی
#میراث_فرهنگی
#میراث_کهن

@farhangkoodak

پنجاه‌به‌در آیینی مخصوص مادران و دختران قزوینی
طلب باران و نیت‌های دیگر…


🔸در این مراسم که هر سال روز نوزده اردیبهشت در باغستان‌های اطرف مصلی کهن شهر برگزار‌می‌شده، مادربزرگها با قاشق چوبی برای نوه‌ها عروسک «چمچه‌خاتون» درست می‌کردند.

🔸اگر دوست دارید گزارش مفصل این آیین را بخوانید، به لینک زیر در ایرنا مراجعه کنید.(فیلترشکن باید خاموش باشد.)

🔸من اسطوره‌شناس نیستم. اما علاقه‌مند مطالعه‌ی این رشته‌ی جذابم. نشانه‌هایی مثل باران‌خواهی، طلب فرزند، آوردن آب از عمیق‌ترین آب‌انبار شهر مرا به یاد آیین پیش‌زرتشتی - پرستش آناهیتا، الهه‌ی آب‌ها-
انداخت که به اشکال پنهانی در رسوم ما باقی‌مانده.


گزارش نفیسه کلهر از آیین پنجاه به در قزوین را اینجا بخوانید: 👇🏼
https://irna.ir/xjQtXk


منبع کانال
@mirasbashi

@farhangkoodak
#پنجاه_به_در
#آیین_محلی
#عروسک_محلی
#قزوین