🔺عروسک قورچوق (قورجاق) متعلق به اقوام ترکمن ساکن در استان گلستان، شهر گنبد قابوس است که روش ساخت آن از مادران به دختران به صورت شفاهی و سینه به سینه انتقال داده شده است.

این عروسک از زمان‌های گذشته تا همین چهل سال پیش نیز توسط دختران و زنان ترکمن ساخته می‌شد. قورچوق کاربرد بازیچه دارد که دختران برای خاله بازی آن را درست می‌کردند.

✍🏼#لیلا_کفاش‌زاده

#عروسک_محلی #ترکمن #گلستان

بیشتر بخوانید👈🏽
https://ketabak.org/eh8yn
🌿
@koodaki_org
@farhangkoodak

عروسکها نقش بزرگی در انتقال گنجینه ی فرهنگی به نسلهای بعد دارند.

اول اردیبهشت روز سعدی است.
برای این که قدردان ادبیات کهن ایران باشیم و کودکانمان را با آنها نزدیک کنیم کارهای زیادی باید انجام بدهیم و به درستی انجام بدهیم. اینجا شما را دعوت می‌کنم به شنیدن یکی از قصه‌های گلستان سعدی.
ناشر: سوره مهر
‌#گلستان_سعدی
#بازآفرینی
#خوانش_داستان
#فرهاد_حسن_زاده
#درخانه_بمانیم
@farhadhas♦️دیوار

@farhangkoodak

حکایت‌های کوتاه گلستان سعدی با صدای خسرو شکیبایی

#گلستان_سعدی
#خسرو_شکیبایی

@farhangkoodak

❤️بچه‌ها را با متون کهن آشنا کنیم.
نوجوانان به خوبی زیبایی و ظرافت این نثر بی‌بدیل را درک می‌کنند.

و اما رد پای همای سعادت

این بار در خدمت گلستان

(قسمت دوم)


از دیروز، عده‌ای نوشته و گفته‌اند که چگونه پرنده‌ی مردارخواری در ایران به عنوان نماد خوش‌یمنی و برکت و فرخندگی انتخاب شده و به مسخره حرف‌ها زده‌ و نتیجه‌ها گرفته‌اند که بماند.

فکر می‌کنم چنین برداشت‌هایی فقط از سر نشناختن است. اگر وطنم و فرهنگ و ادبیاتش را بشناسم و بدانم که زنان و مردان بزرگی پیش از من زیسته‌ و با تجربیات حکمت‌آمیز خود به گنجینه‌ی آن افزوده‌اند، انقدر سریع و‌ بی‌محابا اظهارنظر نمی‌کنم.


توضیح را از محضر سعدی شیرازی می‌آورم که در حکایت پانزدهم باب اول گلستان به «همای» اشاره می‌کند.

🪴یکی از وزرا معزول شد و به حلقۀ درویشان درآمد. اثر برکتِ صحبتِ ایشان در او سرایت کرد و جمعیتِ خاطرش دست داد. ملک بار دیگر بر او دل خوش کرد و عمل فرمود، قبولش نیامد و گفت: معزولی به نزد خردمندان بهتر که مشغولی.

آنان که به کنج عافیت بنشستند
دندان سگ و دهان مردم بستند
 
  کاغذ بدریدند و قلم بشکستند
  وز دست زبان حرف‌گیران رستند
 
  ملک گفتا: هر آینه ما را خردمندی کافی باید که تدبیر مملکت را بشاید. گفت: ای ملک نشان خردمند کافی جز آن نیست که به چنین کارها تن ندهد.
 

🔸«همای بر همه مرغان از آن شرف دارد
 
که استخوان خورد و جانور نیازارد»
 
 
سیه‌گوش را گفتند: تو را ملازمت صحبت شیر به چه وجه اختیار افتاد؟ گفت: تا فضله صیدش می‌خورم و از شر دشمنان در پناه صولت او زندگانی می‌کنم.
گفتندش: اکنون که به ظلّ حمایتش در آمدی و به شکر نعمتش اعتراف کردی چرا نزدیک تر نیایی تا به حلقه خاصانت در آرد و از بندگان مخلصت شمارد؟ گفت: همچنان از بطش او ایمن نیستم.
    

اگر صد سال گبر آتش فروزد
   اگر یک دم در او افتد بسوزد
    

افتد که ندیم حضرت سلطان را زر بیاید و باشد که سر برود و حکما گفته‌اند: از تلوّن طبع پادشاهان بر حذر باید بودن که وقتی به سلامی برنجند و دیگر وقت به دشنامی خلعت دهند. و آورده‌اند که ظرافت بسیار کردن هنر ندیمان است و عیب حکیمان.
 

تو بر سر قدر خویشتن باش و وقار
  بازی و ظرافت به ندیمان بگذار



#هما
#سعدی
#ایران
#گلستان
#هویت
#میراث_فرهنگی


♥️کودکان را با «ایران» آشنا کنیم.

#ریحانه_قاسم‌رشیدی
@farhangkoodak

سعدی (راست) در باغ گل سرخ، نسخه خطی گلستان ح. ۱۶۴۵؛
نکارخانه‌ی هنر فریر، واشنگتن

@farhangkoodak
#سعدی
#گلستان

و اما اول اردیبهشت و روز بزرگداشت «سعدی»❤️

🔸اگر بپذیریم که وطن مشترک ما ایرانیان، علاوه بر خاک سرزمین‌، زبان فارسیست، آنگاه قطعاً یکی از پادشاهان ما، «سعدی» خواهد‌بود. نابغه‌ای که با نثر و شعرش، زبان امروزی ما را ساخته و با نگاهش به زندگی، عشق و معنویت، عالمی دگر درانداخته.


🔸روزگار بیشتر ما، از کودکی با او همراه بوده. بدون آن‌که بشناسیمش، جملات قصار و ابیاتش را در محاوره‌ی روزانه شنیده‌ایم و بعدها، لحظاتی را گذرانده‌ایم که هیچکس جز «شیخ اجل»، توان شرح احساس ما را نداشته.

🔸خوشبختم که در خانواده‌ای از ارادتمندان به او، عمر را به سر آورده‌ام.

🔸چشمانم را می‌بندم و پدربزرگم را می‌بینم در میانه‌ی غائله‌ی آذربایجان در دهه‌ی بیست، وقتی کتاب‌های درسی را به زبان ترکی تألیف‌کردند و منطقه در آنش می‌سوزد و خطر مرگ تهدیدش می‌کند. اما او به‌جای گریختن، در خانه‌ی زیبایش در شهر خوی که به شوروی و ترکیه و عراق بسیار نزدیکتر از تهران و اصفهان و شیراز بود، به خاله‌ام «گلستان» می‌آموزد تا فارسی ناب را یاد بگیرد.
برای‌تان بگویم که فارسی‌دانی ایشان و
سایر اعضای خانواده‌ی مادری من، از بسیاری از فارس‌زبان‌ها، بهتر بوده و هست و همین‌طور ارادت‌شان بیشتر.
آذری‌های اصیل، همواره پاسدار فرهنگ و زبان مشترک ایران‌زمین بوده‌اند.

🔸به دهه‌ی پنجاه می‌آیم، مادر جوان و زیبایم را می‌بینم که در حال آشپزی زیر لب زمزمه می‌کند:
«تا عهد تو دربستم، عهد همه بشکستم
بعد از تو روا باشد، نقض همه پیمان‌ها»

🔸و باز، خودم را در دوازده‌سیزده‌سالگی می‌یابم، در میان بمباران‌ها و تعطیلی مدارس که فرصتی پیدا کرده‌ام برای جستجو میان کتاب‌های خانه. در میان کشفیاتم، دفترهای شعر مادرم هم هست که با خط خوش اشعار شیخ عاشق‌پیشه را در نوجوانی برای خود گلچین کرده یا از مجلات بریده و چسبانده.
مسحور شده‌ام از عطر آن کلمات. تحمل موشک‌های صدام و ترس از مرگ و حتی آنهمه تجربه‌ی از دست دادن، با داشتن «سعدی»، آسان می‌شود.


🔸ابتدای دهه‌ی نود است. خودم مادر شده‌ام. با دختر کوچولویم، سریال «آب پریا» اثر خانم مرضیه برومند را می‌بینم. باران رحمت زندگی من، با لحنی کودکانه همراه تیتراژ می‌خواند: «برگ درختان سبز، در نظر هوشیار
هر ورقش دفتریست، معرفت کردگار»


🔸می‌دانم زمانه عوض شده. می‌بینم بچه‌های ما، بیش از ایرانی بودن، جهان‌وطن‌اند. و درک می‌کنم این تغییر عجیب و همه‌جایی را. اما مطمئنم، وقتی می‌توانیم خود را شهروند جهان بدانیم و در فرهنگ‌های بیگانه حل نشویم و عزت‌نفس‌مان را نبازیم و احساس بیچارگی نکنیم که داشته‌های خود را بشناسیم و قدرشان را بدانیم.
بزرگان ادبیات ما، زبان گویای فرهنگ غنی و شگفت ما هستند.
«سعدی»، فقط یکی از اعجوبه‌های ادبیات نیست. «سعدی»، شیوه‌ای از زندگی و تاب‌آوری و بالندگی در میان حملات و آشوب‌هاست. نبوغی شکفته در طلب درک و فهم جهان که نظامیه‌ی بغداد و کار گل شام و اسارت و قحطی دمشق و غربت را تجربه‌کرده و در بهار شیراز به‌ وطن بازگشته و به‌ناگاه، شکوفا شده تا عطر و بویش نسل‌های متوالی را سرمست کند.

🔸«اول اردیبهشت ماه جلالی» در خانه‌ام، میان هیاهوی تهران به «سعدی» و تمام زیبایی‌هایش فکر می‌کنم. به مردان و زنانی که با کلام او، قرن‌ها امدند و رفتند و با استادی او، به فرصت کوتاه زیستن، رنگ مهربانی زدند. خوشحالم که در سال‌های اخیر، آثار متعددی برای شناساندن بزرگان ادب، به‌ویژه سعدی به کودکان و نوجوانان منتشر شده. باشد که این ارادت و آگاهی به آیندگان هم، برسد و آنان هم این در یگانه را بشناسند و بر سر چشم نهند.

#سعدی
#ریحانه_قاسم‌رشیدی
#زبان_فارسی
#میراث_معنوی
#تجربه‌ی_زیسته
#هویت_ملی
#میراث_معنوی
#گلستان
#بوستان
#غزلیات_سعدی
#کلیات_سعدی
#عشق_و_صلح
#شیراز
#روز_بزرگداشت_سعدی


@farhangkoodak

«دیباچه‌ی گلستان»، بخش اول


#گلستان‌
#سعدی
#یاقوت_مستعصمی
#یونسکو


🔸اگر عمری و فراغتی باشد، خواهم کوشید تا از روی نسخه‌ی «یاقوت مستعصمی» که نزدیک‌ترین نسخه به زمان زندگی سعدیست و در سال ۱۳۸۵ در تهران منتشر شده، «گلستان» را به‌تدریج بلندخوانی کنم.

#ریحانه_قاسم‌رشیدی
تهران، ۱۴۰۳/۲/۱

@farhangkoodak