آخرین چهارشنبه‌ی سال، نهرهای پر آب و طلب امید و شادی برای همه


🔹بچه که بودم، شب‌چهارشنبه‌سوری را خیلی دوست داشتم. می‌دانستم کوچه‌ی بن‌بست‌مان پر از بوته‌های فروزان آتش می‌شود و به قاشق‌زنی می‌رویم. حتی یکی دوبار فالگوش هم ایستادیم. اما قشنگتر از تمام این خاطرات، یاد مهربانی‌ها و روایت‌های شب چهارشنبه‌ی آخر سال است که به یاد میانسال‌من مانده.

🔹مامان به رسم قدیمی آذربایجان، سرزمین مادری‌اش، هر سال، آیینه و شانه‌ی کوچکی می‌خرید و حاج‌خانم فیوضات، دوست صمیمی مادرم که بانوی مسن تبریزی و بسیار نازنینی بود، برای ما جعبه‌ای بزرگ از آجیل و عیدی می‌آورد.
حالا که فکر می‌کنم می‌بینم در دهه‌ی پنجاه و شصت چقدر سخت بوده این کار. حتماً خانم مهربان از دی یا بهمن، به قوم و خویشی سفارش می‌داده برود به فلان آجیل فروشی معروف شهر و فلان مقدار پسته و بهمان مقدار از مغزهای دیگر و البته به نسبت مشخصی تخم‌کدو بگیرد و بیاورد تهران.
در تبریز، دستکم تا جایی که من یادم هست، کسی آجیل مخلوط مثل اینجا نمی‌خرید.


🔹بزرگتر که شدم در دهه‌ی هفتاد، خاطره‌ی این شب با جارو و داستان‌های ازدواج گره خورد😉😂. دوست عزیزم شیوا که در کرونای دلتا از دستش دادم، همیشه با خنده و مسخره‌بازی می‌گفت برای شوهر کردن باید مادرها ما را با جارو از خانه بیرون کنند. یادم هست که یکسال مامان با جارو‌ دستی ما دو نفر را از خانه بیرون انداخت اما یادم نمی‌آید آیا همان سال بود که شیوا ازدواج کرد؟


🔸من خوشبخت بودم که آنهمه عشق نصیبم می‌شد و هر سال از مامان می‌شنیدم که صبح چهارشنبه‌ی آخر سال، پیش از طلوع آفتاب، دخترهای دم‌بخت آذری از روی نهرهای پرآب می‌پرند و با امید می‌خوانند: «آتیل باتیل چارشنبه، بختیم آچیل چارشنبه» . راستش هنوز هم درست معنای این بیت را نمی‌دانم. تصور می‌کنم نوعی طلب خیر و شکستن جادوی بخت‌بستگی بوده و آرزو برای ازدواجی نیک‌فرجام♥️.

🔸خورشید آخرین چارشنبه‌ی سال دارد بالا می‌آید. من نمی‌دانم آیا الان هم در آن سرزمین زیبا، کسی با نیت دریافت خیر و سلامتی و عشق در خانه را باز می‌کند و از نهرها می‌پرد یا نه. اما از نکته‌ای اطمینان دارم؛ سال‌ها می‌آیند و می‌روند. دنیا تغییر می‌کند ولی محبت و عشق هرگز از سکه نمی‌افتد.


♥️ اینجا در تاریک و روشن صبح، در پس‌زمینه‌ی آواز قمری‌ها، برای همه شادکامی آرزو می‌کنم و سلامتی، امید و خوشبختی در کنار عزیزان.

کام‌تان شیرین و نوروزتان پیشاپیش مبارک.


اسفند ۱۴۰۲
#تجربه‌ی_زیسته
#ریحانه_قاسم‌رشیدی
#عشق_و_صلح
#چهارشنبه‌سوری
#میراث_معنوی
#میراث_فرهنگی

@farhangkoodak

جلوه‌گری رنگین کمان در آسمانِ نقش جهان اصفهان.
عصرگاهان ششمین روز از بهار ۱۴۰۳ خورشیدی.

نماهنگ از: صادق شهابی

@sahandiranmehr

#میدان_نقش‌جهان
#میراث_فرهنگی
#ایران
#اصفهان
#فهرست_میراث_جهانی


مادر زیبای‌مان، «ایران»، را به بچه‌ها نشان دهیم.
@farhangkoodak

«خرگوشان چشمه ماه» کار مشترک دیگری از محمدهادی محمدی (نویسنده و بازآفرین) و امیر شعبانی‌پور (تصویرگر) است که از سوی بخش کودک و نوجوان انتشارات موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان (کتاب تاک) منتشر شده است. این اثر برگرفته از حکایتی کهن است که در کلیله و دمنه آمده و سده‌ها بعد، مولوی در مثنوی آن را به شکل تمثیلی درون یکی از سروده‌های خود قرار داده است. حکایت فیل‌هایی که بر اثر تشنگی و خشکیِ سرزمین‌شان تصمیم می‌گیرند که به سرزمین خرگوشانی بروند که چشمه‌ای زیبا و پرآب، معروف به چشمه ماه، در آن می‌جوشد. این سرزمین سبز و آباد است...

📌 می‌توانید فیلمی از بلندخوانی این اثر را در لینک زیر ببینید:

🎥 👈🏼 بلندخوانی کتاب «خرگوشان چشمه‌ی ماه»

📌 همچنین می‌توانید با مطالعه‌ی مقاله‌ی زیر با شگردهای خواندن این کتاب بیش‌تر آشنا شوید:

👈🏼 خرگوشان چشمه ماه، شگردهایی برای خواندن یک کتاب خوب


#میراث_فرهنگی
#بازآفرینی

🔻
@khanak_org

موسسه‌ی پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان و برنامه‌ی «با من بخوان» همواره ترویجگران و کتابداران را تشویق می‌کنند تا در پی ایده‌ها و فعالیت‌هایی برای پیوند کودک امروز و دیروز، فرهنگ بین‌نسلی و ارتباط بین فرهنگ‌های گوناگون باشند.
در همین راستا از شما دعوت می‌کنیم مصاحبه‌‌ی کتابک با «کفایت آریایی‌فر» عکاس، پژوهش‌گر و نویسنده‌ی کتاب «پیشه‌های رو به فراموشی» را مطالعه کنید. این کتاب درباره‌ی شماری از پیشه‌هایی است که روزگاری در گیلان رونق فراوان داشتند و اینک با تغییرات زندگی‌ اقتصادی و اجتماعی، کم‌رنگ شده یا در شرف فراموشی هستند. آریایی‌فر در این گفت‌‌‌وگو درباره‌ی روند شکل‌گیری این کتاب، اهمیت جست‌وجو و ثبت میراث فرهنگی ملموس و ناملموس، و پیشنهادهایی برای اجرای پروژه‌های ساده‌ در حوزه‌ی میراث فرهنگی با کودکان و نوجوانان سخن گفته است.

این گفت‌وگو را که در دو بخش منتشر شده است در لینک‌های زیر بخوانید:

👈🏻 ما بر دوش پیشینیان ایستاده‌ایم! - گفت‌وگو با کفایت آریایی‌فر - بخش نخست

👈🏻 پیشنهادهایی عملی برای آشنا کردن کودکان با میراث فرهنگی- گفت‌وگو با کفایت آریایی‌فر - بخش دوم


#میراث_فرهنگی
#بازآفرینی
🔻
@khanak_org

روز «گلونی»، سربند زنان و دختران زاگرس مبارک.

امروز روز گلونی ۲۶ اردیبهشت است که به همت جمعی از دختران خرم‌آبادی به‌عنوان روز سربند لری یعنی گُلوَنی نام‌گذاری شد تا زنان با پوشیدن این سربند در مراسم نمادین آن شرکت کنند و در واقع هدف از برگزاری این جشنواره معرفی این پوشش اصیل و زیبا به مردم است.

گلونی چیست؟
گُلوَنی (به فارسی گلبندی) به گونه‌ای سربند و روسریِ زنان لر و لک گفته می‌شود. این روسری هزاران سال قدمت دارد و ریشه آن به زنان کاسیت (اجداد قوم لر) می‌رسد. 

در زبان فارسی به صورت گُلبَندی تلفظ می‌شود.



#هویت
#لباس_محلی
#گلونی
#میراث_فرهنگی

@farhangkoodak

منبع عکس: خبرگزاری مهر

عروسک‌های نمایشی هر کشوری، نماینده‌ی فرهنگ و زندگی آن مردم هستند.

«مبارک» هم، مال ماست. زبل و بامزه و ناقلاست. برای هر سوالی سه‌برابر و نیم جواب در آستین دارد. آنهم سریع. رندی و بی‌ادبی‌اش را به خوش‌قلبی‌اش می‌شود بخشید.



من از محتوای این نمایش‌ها اطلاع ندارم اما به‌طور کلی، «مبارک» عروسک بددهنی‌است و این، جزو ویژگی‌های اوست که زبان مردم ستمدیده بوده.

اگر خواستید با بچه‌ها تشریف ببرید این نکته را در نظر داشته‌باشید چون خود من، وقتی برای اولین بار همراه فرزندم این نوع نمایش را دیدم، کلی عصبانی شدم از استعمال واژه‌هایی که دختر خردسالم تا آن زمان نشنیده‌بود.

😅راستش، باورم نمی‌شد که ما در کودکی، به‌راحتی این نمایش‌ها را می‌دیدیم و کک‌مان هم نمی‌گزید و والدین‌مان هم ناراحت نمی‌شدند. به این نتیجه رسیدم که طی دهه‌های اخیر، لهجه‌ی ‌تهرانی، مؤدبانه‌تر شده.


#مبارک
#فرزندپروری
#نمایش_سنتی
#میراث_ناملموس
#میراث_فرهنگی

@farhangkoodak

چرا نوجوان امروز عاشق شعر فارسی
نیست؟




🔍گاهی فکر می‌کنم چرا نوجوانان و جوانان امروز، مثل نسل‌های قبل به ادبیات علاقه ندارند. چرا عشق به شعر فارسی در وجودشان نیست؟ مثل ما زیبایی اشعار را طلب نمی‌کنند و آنقدر نمی‌خوانند که حفظ شوند؟


یکی از لذت‌های آغاز نوجوانی نسل من، مشاعره‌ آنهم به شکلی هیجان‌انگیز بود. دیوانه‌وار دیوان‌ها و دفاتر شعر را جستجو می‌کردیم و اگر به شعری مثل «دوستان شرح پریشانی من گوش کنید» یا «بی‌ تو مهتاب شبی» برمی‌خوردیم، عیش‌مان تا هفته‌ها کامل بود.


💔راستش زمانی خودم را دلداری می‌دادم که اگر عموم بچه‌ها شعرخوان نیستند، لابد دانشجویان ادبیات، این زیبایی و شکوه را می‌شناسند. اما دوست عزیزی که استاد دانشگاه در این رشته است، فرضیه‌ام را رد کرد و گفت که سال به سال می‌بیند بچه‌ها شعرهای کمتری را خوانده و حفظ کرده‌اند.


🖤دلایل زیادی برای این اتفاق به نظرم می‌رسد، از کیفیت پایین کتاب‌های درسی تا تغییر جهان بچه‌ها. از نشان ندادن ظرافت، هوشمندی و هماهنگی موجود میان تمام اجزای فرهنگ ایرانی از سفره‌ی غذا تا معماری و نگارگری و ادبیات و لباس‌های سنتی و محلی توسط ما بزرگترها بگیرید تا عجله‌ و عدم‌تمرکز فرزندان عصر دیجیتال که امکان حس آنهمه را از بین می‌برد. وقتی شرح و توصیف‌های کاملاً عرفانی اشعار در مدارس را به این مجموعه اضافه می‌کنم می‌بینم چنین نتیجه‌ای اصلاً عجیب نیست.

❤️‍🔥راستی به نظر شما چه عیبی دارد جلوه‌ی عشق رمانتیک به بچه‌ها نشان‌داده‌شود؟ مگرشعرا و حکمای ایران برای قرن‌های طولانی از زبان «لیلی و مجنون» و «خسرو و شیرین» و «وامق و عذرا» و ده‌ها قهرمان منظومه‌های عاشقانه، حکمت‌ و فلسفه و معنای زندگی را مردم یاد نداده‌اند؟
چرا باید عشق زمینی را انکار کرد؟

💔صحنه‌های زندگی ما مثل زنجیر به هم متصل است. شاید همین اتفاقات باعث شده تا سریال‌های ما، پر از خشونت و نفرت و خیانت شود. ما در گلدان وجود و ذهن فرزندان‌مان عشق و محبت را نمی‌کاریم و خروجی‌اش همینی می‌شود که می‌بینیم؛ سریال‌های وطنی بیشتر از سریال‌های ترک و نمی‌دانم کجا، زشتی‌ها را نمایش می‌دهد.



🧡تلاش‌هایی مثل مجموعه‌ی «سی شعر» از انتشارات شهرقلم، بچه‌ها را به مهمانی شاعران مهم ایران می‌برد و با روایتی ساده، با زندگی و دنیای آنان آشنا می‌کند. ابتدای هر کتاب، معرفی شاعر و دوران زندگی اوست که به‌نظر من، کار بسیار جالبیست. برای نوجوان، قرن چهارم و هفتم و یازدهم، فقط بخشی از گذشته است. کم‌ ندیده‌ام بچه‌هایی را که خیال می‌کنند، کوروش همین ده‌بیست سال قبل از مشروطه فرمانروایی می‌کرده. باور کنید شوخی نمی‌کنم.

نکته‌ی جالب دیگر، توصیف اجمالی بازتاب اثر در جنبه‌های دیگر فرهنگ و هنر و اندیشه‌ی ایرانیست. مثلاً در کتاب سی شعر فردوسی، آقای سیدآبادی، از کنش آن بر نقالی، نگارگری و خوش‌نویسی و هنرهای دیگر نوشته‌اند و حتی برگ‌برگ شاهنامه در موزه‌های جهان را دنبال کرده و ارزش آن در نظر بیگانگان را بیان‌کرده‌اند.

نویسنده با هوشمندی، از شرح ابیات سر باز زده و فقط معانی واژه‌های دشوار را نوشته تا بچه‌ها خودشان زحمت‌بکشند و از سلول‌های خاکستری استفاده‌کنند و در این جستجو یاد بگیرند.


♥️ما ملت کهنسالی هستیم. ملتی که چکیده‌ی هزاران سال شجاعت و حکمت و اندیشه و عشق‌ورزی و خداشناسی را از زبان بهترین فرزندان خود به جهان عرضه کرده. گنجینه‌ی فرهنگ ما چنان گوهرهای یگانه‌ای دارد که از شمار خارج است. افسوس که آنها را کناری انداخته‌ایم و با بدلیجات سرگرمیم.


🧡در مجموعه‌ی «سی شعر» تاکنون این بزرگان معرفی شده‌اند:

فردوسی، حافظ، مولانا، سعدی، خیام، عطار، اخوان ثالث، فروغ فرخزاد، نیما یوشیج، پروین اعتصامی.

امید که جلدهای دیگر با معرفی استادانی چون نظامی، جامی، سنایی و دیگران بزرگان منتشر شود و نوجوانان بخوانند، لذت ببرند و بیشتر قدر خودشان و داشته‌های‌شان را بدانند و آرام آرام معنایی برای زندگی خود بسازند.





#سریال‌سازی
#ادبیات_فارسی
#غزل
#هویت
#ریحانه_قاسم‌رشیدی
#ادبیات_فارسی
#غزل
#هویت
#میراث_فرهنگی
#شعر
#مجموعه_سی‌شعر
#انتشارات_شهرقلم
#فردوسی
#علی‌اصغر_سیدآبادی
#معنای_زندگی
#ریحانه_قاسم‌رشیدی


@farhangkoodak

امیدواریم به روزی که تمام فرزندان ایران با ریشه‌های خود آشنا شوند و بدانند که تاریخ تمام نمی‌شود و در وجود تک‌تک ما جاریست.

به امید روزی که به جای حفظ کردن نام پادشاهان و جنگ‌ها، فرزندان سرزمین ما با بزرگان اندیشه و هنر هر دوره آشنا شوند.از بزرگان اندیشه، حکمت و معنای زندگی را بیاموزند و وقتی به مکان‌های تاریخی می‌روند، آنجا را مکانی مرده و متعلق به درگذشتگان نبینند و بدانند هر یادگاری به خودشان و فرزندان‌شان تعلق دارد.


#میراث_فرهنگی
#نوجوان
#کودک
#هویت

@farhangkoodak

روزنامه اعتماد :: آموزش ميراث فرهنگي به كودكان در ساختار وزارت ميراث تعريف نشده است
https://www.etemadnewspaper.ir/fa/main/detail/217892/%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4-%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%83%D9%88%D8%AF%D9%83%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1-%D9%88%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB-%D8%AA%D8%B9%D8%B1%DB%8C%D9%81-%D9%86%D8%B4%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA


🔆چرا آموزش و شناساندن میراث فرهنگی به بچه‌ها مهم است و چه تلاش‌هایی تاکنون در این زمینه انجام شده‌است؟

خانم لیلا کفاش‌زاده‌ی گرامی که سال‌ها در پژوهشکده‌ی میراث‌فرهنگی در راستای هدف مهم و مغفول کار کرده‌اند در این گفتگو به نکات بسیار جالبی را شرح می‌دهند.


🔆اگر به ایران علاقه‌دارید و به شیوه‌ها و راه‌های انتقال این عشق به بچه‌ها فکر می‌کنید، این مصاحبه را از دست ندهید.


#میراث_فرهنگی
#نظام_آموزشی
#کودک
#ایران
#هویت

@farhangkoodak

سفر به تهران گمشده


«ساختمان پرچم» سال‌ها تکیه‌داده‌بود به مسجد فخرالدوله که دختر شجاع مظفرالدین‌شاه ساخته‌بود. فاصله‌ای نداشت با موقوفه‌ی خاندان امینی که امین‌الدوله صدر اعظم پاکدست ایران جدشان بود در چند قدمی میدانی که آزادی و تجدد را نمایندگی می‌کرد.

باد در دهه‌ی شصت، پرچم‌های رنگارنگ ملل را تکان می‌داد و در میان موشکباران و آژیر قرمز، فقط دیدن هر روزه‌ی این ساختمان متفاوت بر سر راه مدرسه، عشق به شناختن جهانی فراتر را در دل کم‌سال من زنده‌ نگه می‌داشت.

فقط یکبار، در زمستان ۷۹ همراه همسرم از پله‌های کم عرض و موکت پوش این بنای رویایی بالا رفتم. همسرم برای پروژه‌ای به تعدادی پرچم احتیاج داشت. حس عجیبی آن لحظه‌ها هنوز یادم است؛ پا گذاشتن به مکانی که سال‌ها درباره‌اش خیالپردازی کرده‌بودم.

زندگی مگر جز این است؟ خیال‌هایی که «گاهی» به واقعیت می‌پیوندد.


سالهاست که دیگر آن ساختمان قشنگ و پرچم‌های رنگینش وجود ندارد. دیگر کودکی پشت چراغ طولانی چهارراه فخرآباد سرش را به سمت آسمان نمی‌گیرد تا پرچم ژاپن و فرانسه و هند را پیدا کند و بپرسد آن پرچم سومی مال کجاست.


افسوس که تهران امروز، چیزی جز ساختمان‌های غول‌آسای زشت و بدترکیب سیمانی ندارد که به بچه‌ها نشان بدهد و معدود یادگارهایش
پشت همین سازه‌ها پنهان شده‌اند.


اگر به تهران قدیم و داستان‌هایش علاقه‌دارید و دوست دارید ساعت‌هایی را با شادی و در جمعی مهربان بگذرانید، با ما همراه شوید،. برای ششمین سال متوالی، به راه می‌افتیم تا قصه‌‌های از یاد رفته‌ی شهرمان را بشنویم.

🍭🦋🪷🍃افتخار من، تخصص در ساختن خاطره‌های منحصر به فرد برای مادران و فرزندان نازنین و ایجاد دوستی‌های بی‌نظیر است.

در گروه زیر پاسخگوی دوستان هستم:

https://t.me/+iIOrzgyfJXExMjE0




#گشت_شهری_مادر_و_کودک
#ریحانه_قاسم_رشیدی
#میراث_فرهنگی
#هویت


@farhangkoodak

🌾اگر بزرگان‌مان را نشناسیم و به بچه‌ها معرفی نکنیم، چه حس و برداشتی نسبت به خودمان و سرزمین‌مان خواهیم داشت؟
آیا می‌توانیم به خودمان افتخار کنیم و راهی به سوی فردا بسازیم؟



بیشتر ما در معرض پیام‌های ناامیدکننده‌ای درمورد کشورمان هستیم. حتی بچه‌های کوچک هم از این ماجرا برکنار نیستند. درحالی‌که، 🦋میهن ما همواره، خانه‌ی مردان و زنان پرتلاش و امیدوار بوده که این خانه‌ی بزرگ و قدیمی را ذره‌ذره ساخته‌اند.


🍃ما ملتی نوپا نیستیم. در سرزمینی بدون پیشینه به‌دنیا نیامده‌ایم. زندگی ما حلقه‌ای از زنجیره‌ی بلندیست که مردان و زنانی مثل دکتر امیراعلم پدید آورده‌اند.


🥀شاید تصورش سخت باشد اما در زمانی نه چندان دور، بیمارستانی در کشور ما وجود نداشت. زایمان‌ها در خانه و در شرایط غیربهداشتی انجام می‌شد و دسترسی به پزشک و درمان و مهم‌تر از آن فرهنگ مراجعه به پزشک وجود نداشت.

حدود صد و شش سال پیش، ایشان نخستین بیمارستان زنان و زایمان را با هفت تخت ایجاد کرد تا قابله و پرستار تربیت کند.
چند سال بعد، بخش زنان به ساختمانی در خیابان انقلاب منتقل شد که به «بیمارستان زنان» معروف بود و الان، دانشکده‌ی علوم بهزیستی است و خوشبختانه هنوز باقی.


🔶بنای «بیمارستان امیراعلم» هم، در خیابان سعدی تهران، سر چهارراه هدایت، مهم‌ترین و قدیمی‌ترین بیمارستان آموزشی تخصصی گوش و حلق و بینی کشور، به نام ایشان، همچنان مشغول به کار است و بسیاری از مردم ایران از طبابت شاگردان مستقیم و غیرمستقیم ایشان بهره‌ها برده‌اند.


🔹ساختمان‌های قدیمی‌ عمومی مثل بیمارستان‌ها، دانشگاه‌ها و مدارس در سایر کشورها باعث افتخار و غرور مردم هستند و قطب‌نمایی برای بهروزی.

امیدوارم ما نیز یادگارهایی همچون «بیمارستان امیراعلم» و «سینا» را قدر بدانیم و بزرگانی که زندگی بهتری برای‌مان ساختند.


#بیمارستان_امیراعلم
#هویت
#میراث_فرهنگی
#بزرگان_ایران
#ایران


@farhangkoodak