🔹
🍃 و امّا بعد ...

از آن مقام حقیقت، تا جلوَتِ طریقت، تنزیل بیان کنیم و به لطف او، چند کلمه‌ای پیشتر رَویم و بیشتر بدانیم:

می‌گوییم : "دانستم، فهمیدم، خوشحال شدم، ناراحت شدم، چشیدم، بوئیدم، لمس کردم، دیدم، شنیدم".


🔍 🔰دقیقۀ اوّل ➣●•

دانستن و فهمیدن و خوشحال شدن و ناراحت شدن و چشیدن و بوئیدن و لمس کردن و دیدن و شنیدن، همه و همه، «درک» است.
پنج درکی که مربوط به حوّاس ظاهر است (باصره، سامعه، ذائقه ، شامه ، لامسه)، «#درک_مادی» است.
و درکی که مربوط به باطن است؛ «#درک_معنوی» است که شامل تعقــّــل، تفکر، تدبّر، تأمّل، توّهم، تخیّل، تصوّر و ... می‌شود.

قوّۀ دَرّاکه اعم از درکِ معنوی و درک مادّی است.

در روایتی عجیب و پر معنا، یونس بن ظَبْیان برای دیدار امام جعفر صادق علیه السلام در محلّی وارد می‌شود و عجائبی از حضرت (ع) را بر او مکشوف می‌سازند. و سپس می‌فرمایند:

🔶〖بِنَا أَضَاءَتِ الْأَبْصَارُ، وَ سَمِعَتِ الْآذَانُ، وَ وَعَتِ الْقُلُوبُ الْإِيمَان‏〗🔶
به سبب ما چشم ها بینایی دارد و به سبب ماست گوش ها می‌شنوَد و در قلوب ایمان وارد می‌شود.

(📚 دلائل الإمامة، ط - الحديثة، ص۲۷۰)
(📚 بحار الأنوار، ط - بيروت، ج‏۵۶، ص۱۹۷)

⇦ 🔳 قوّۀ درّاکه، حضرات آل الله علیهم السلام هستند.


🔍 🔰دقیقۀ دوّم ➣●•

وقتی می‌گوییم : "دانستم، فهمیدم، خوشحال شدم، ناراحت شدم، چشیدم، بوئیدم، لمس کردم، دیدم، شنیدم"؛
برای تمام اینها یک «مَن» قائل شدیم.
که مَن دانستم، من فهمیدم، من خوشحال شدم، من ناراحت شدم، من چشیدم، من بوئیدم، من لمس کردم، من دیدم، من شنیدم.

این "مَن"، نفس است. که از آن به «خود» تعبیر می‌کنیم.

نقطۀ به اشاره آمدن که می‌گوییم "مَن" و نه دیگران، آن نفــْــس است.
"کـَـس" بودن و "خود" بودن هر کسی که نقطۀ اشارۀ به اوست، نفس است که قرآن در آیات بسیاری این مطلب را برای ما مکشوف ساخته و برای اشاره به افراد، "نفس" را بیان فرموده است:

💎【 وَ اتَّقُوا يَوْماً لا تَجْزي نَفْسٌ عَنْ «نَفْسٍ» شَيْئاً】 (بقره ۴۸)
و بترسيد از روزى كه كسى از ديگرى چيزى دفع نكند.

💎【 لا تُكَلَّفُ «نَفْسٌ» إِلاَّ وُسْعَها】 (بقره ۲۳۳)
هيچ كس جز به قدر توانش مكلّف نمى‏شود.

💎【 تُوَفَّى كُلُّ «نَفْسٍ» ما كَسَبَت】 (بقره ۲۸۱)
به هر كس [پاداش‏] آنچه كرده است به تمامى داده مى‏شود.

💎【 يَوْمَ تَجِدُ كُلُّ «نَفْسٍ» ما عَمِلَتْ مِنْ خَيْرٍ مُحْضَراً 】 (آل عمران ۳۰)
روزى كه هر كس هر آنچه از نيك و بد كرده است حاضر مى‏يابد.

💎【 كُلُّ «نَفْسٍ» ذائِقَةُ الْمَوْتِ 】 (آل عمران ۱۸۵)
هر نفسى چشندۀ مرگ است‏.

💎【مَنْ قَتَلَ «نَفْساً» ...】 (مائده ۳۲)
هر کس کسِ دیگری را بکشد ...

💎【 يَوْمَ يَأْتِ لا تَكَلَّمُ «نَفْسٌ» إِلاَّ بِإِذْنِهِ فَمِنْهُمْ شَقِيٌّ وَ سَعيدٌ 】 (هود ؏، ۱۰۵)
روزى فرا رسد كه هيچ كس جز به اذن او سخن نگويد، پس بعضى از مردم تيره‏بخت و برخى نيكبخت‏اند.

💎【 لِتُجْزى‏ كُلُّ «نَفْسٍ» بِما تَسْعى‏】 (طه -ص-، ۱۵)
تا هر كسى به موجب آنچه مى‏كوشد جزا داده شود.

💎【 ما تَدْري «نَفْسٌ» ما ذا تَكْسِبُ غَداً】 (لقمان ؏، ۳۴)
و كسى نمى‏داند فردا چه به دست مى‏آورد.

💎【 وَ لَوْ شِئْنا لَآتَيْنا كُلَّ نَفْسٍ هُداها】 (سجده ۱۳)
و اگر مى‏خواستيم، به هر كسى [از روى جبر] هدايتش را مى‏داديم‏.

💎【 وَ جاءَتْ كُلُّ نَفْسٍ مَعَها سائِقٌ وَ شَهيدٌ】 (ق ۲۱)
و هر كسى همراه يك مأمور سوق دهنده و يك شاهد بيايد.

💎【 وَ لْتَنْظُرْ نَفْسٌ ما قَدَّمَتْ لِغَد】 (حشر ۱۸)
و باید هر کسی نظاره کند که برای فرداش چه پیش فرستاده.

💎【 عَلِمَتْ نَفْسٌ ما أَحْضَرَتْ】 (تکویر ۱۴)
[در آن روز] هر كس داند چه حاضر كرده است‏.

💎【 يَوْمَ لا تَمْلِكُ نَفْسٌ لِنَفْسٍ شَيْئاً】 (انفطار ۱۹)
روزى است كه هيچ كس براى كسى اختيار چيزى را ندارد.


سعی شد که به اختصار بیان، عمدۀ نکات مربوط به نفس در آیاتِ اشاره‌ای فوق بیاید. پس دقت شود که نفس؛ نقطۀ اشاره به شخص، نقطۀ کسبیات، نقطۀ درکیّات (معنوی و مادّی)، نقطۀ سعی و تکلیف، نقطۀ پاداش و عِقاب، نقطۀ هدایت و ضلالت، نقطۀ مالکیت و مملوکیّت، و بالخصوص نقطۀ سوا شدن از دیگران و تمیز پیدا کردن با غیر است که عرض شد، از آن به "خود" تعبیر می‌کنیم و در آیۀ زیر این مهمّ اشاره شده است:

🔻【 وَ نَفْسٍ وَ ما سَوَّاها】🔺
و سوگند به نفس آدمى و آنكه او را سوا نمود.

(سورۀ شمس، آیۀ ۷)


︻︻︻︻︻︻︻︻︻︻︻︻︻︻︻
↗️ t.me/ehsannil2 ➣  کانال اللطائف الإلهیّة
︼︼︼︼︼︼︼︼︼︼︼︼︼︼︼

  ༺•֎👇🏻ادامه‌ی سخن👇🏻֎•༻
🔹