@dusharge || همت شهبازی
« #عاشیقلی_کروان» اثرینه بیر باخیش یازان: #همت_شهبازی «عاشیقلی کروان»، #مفتون_امینی‌نین آذربایجان تورکجه‌سینده یاراتدیغی گؤزل و بدیعی بیر اثری‌دیر. بو اثری اوخویاندا، آتا بابالاریمیزین #مَثل، #ضرب‌المثل شکلینده سؤیله‌دیک‌لرینی، علوی فیکیرلرینی خاطیرلاییریق.…
بئله‌لیکله پلانلارینی بؤلوشدورندن سونرا حرکت ائدیب، حیات و طبیعتین أن گؤزل و دورولوغو یعنی «بولاق باشینا» یئتیشیرلر. بولاق باشینا یئتیشمکله، اونلار داها دا توتدوقلاری یوللاردا محکم و اراده‌لی اولماقلارینا تأکید ائدیرلر. ائله بونا گؤره ده اونلارین بو حرکتی سونوجوندا، داغ باشینی یعنی حیات و طبیعتین زیروه‌لی نؤقطه‌سینی منیمسه‌ییرلر.
«شاعیرین تمثیل‌لری‌نین چوخ بؤلومو، اونون ذؤوق و خیالی‌نین منطقی سونوجوندا یارانیر. منطقچی‌لرین اوچ بوجاقلی اؤنَرمه‌لرینی (قضیه‌سینی) خاطیرلاماقلا، قئید ائدیریک کی او شعرلری‌نین چوخ قیسمینی، منطقچی‌لرین اؤنرمه‌لری کیمی یئنی بیر تمثیل یاراتمیشدیر:
نئجه یئرلشدی داشلار تیر – کاماندا
بو آفت یاغمامیشدی هئش زاماندا
سو دامدان دامسا، آساندور علاجی
آما کیم، نئیله‌ییم گؤزدن داماندا؟
بو اونون بؤیوک تجروبه‌یه مالیک اولماسینی گؤستریر. تجروبه‌سیز آدام بئله گؤزل بیر منطق اؤنرمه‌سی چیخارا بیلمز نئجه کی بیزیم آتا بابالاریمیز تجروبه و بیلیک نتیجه‌سینده اؤنملی سؤزلر و نصیحت‌لر دئمیش‌لر».( ۳)
بئله نظره گلیرکی #مفتون_امینی «عاشیقلی کروان» اثرینده، تمثیلدن علاوه، سیمگه‌دن ده (سیمبول) یارارلانمیشدیر. دوغرودور تمثیل ایله سیمگه بیربیریله اورتاقلیق و یاخینلیغی چوخدور، آنجاق اونلارین آراسیندا بیر نئچه فرق ده گؤرونمکده‌دیر. بیریسی بو کی تمثیلده، ایمگه (تصویر) یاراتماغا آز دَیر وئریلیر و اونون داخیلی آنلامی نظرده توتولور، حال بو کی سیمگه ده شاعیر و یازارین صنعتی، تکجه سیمگه و اونون یاراتدیغی ایمگه‌لرله بللی اولور. ایکینجی فرق بوراسیندادیرکی عمومیتله تمثیلده بیر ایفاده، جومله و یا باشقا سؤزله دئسک عمومی بیر شئی نظره آلینیر، حال بو کی شاعیر وارگوجونو ایشله‌دیر و دئمک اولار کی باشقا بیر ساختا آنلام و ایفاده یارادیر، بو دا ائله سیمگه‌نین بیر آنلامینی آچیقلاییر: بیر سؤزله ایکی آنلام و یا بیر سؤزجوک گتیرمکله باشقا آنلامی ایفاده ائتمک آنلامی.
#مفتون_امینی‌نین سیمگه‌لری ساده و عینی زاماندا چوخ مرکب‌دیر. بئله کی ایلک باخیشدا اوخوجو سؤزجوک‌لرین اؤز عادی حالیندا ایشلنمه‌لرینی دویور (بو دا اونون بیر باشقا گوجه یعنی ادبی صنعت‌لرین بیریندن اولان « #سهل_الممتنع» گوجونه مالیک اولماسینی گؤستریر) آنجاق درین دوشوندوکده اونون باشقا آنلام و آنلاییش داشیدیغینی دا دویورسان. ائله بونا اؤرنک اثرین ایلک بؤلوموندن وئریریک:
… گئجه باشلانمیشدی .
قیش ایدی
بوران، آغ دلی‌لیغین، قورو بوداقلارا و سوواقلی دووارلارا چیرپیردی.
خرمن یئرینده، باغ اته‌یینده ، ایت‌لرین اولاماسیندان سوای، بیر سس گلمه‌ییردی.
گؤروندویو کیمی بورادا «گئجه»: اؤز قارانلیق دؤور آنلامینی، و «قیش»: دؤورون سویوقلوغو، و بو آرادا دلی و رحیم‌سیز «بوران»: یازیق و قورو بوداقلارا و دووارلارا رحیم‌سیزلییی حیات و طبیعت و یوردوموزا (خرمن) ایت‌لرین (طبیعت و توپلوم عامیل‌لری) اولاماسی شاعیرین سیمگه‌لی دوشونجه‌سیندن یارانیر.
« #عاشیقلی_کروان»ین باشدان باشا اویناق وورغو ایله یازیلماسی اوخوجونو حئیرتده قویور. اوندا اولان ریتمیک موسیقی، انساندا میللی روح و معنوی دویغو یارادیر.
شاعیر اثرین سونوندا دئییر: «بو شعیرلر هئچ بیری ابدی دویغو و یا ثابیت بیر فیکیر داشیمیر نییه کی بونلار لحظه‌لر شعری‌دیر و لحظه‌لر ده همیشه چئشیدلی‌دیر». شاعیرین بندلر آراسی دوشونجه‌لری فرقلی اولسا دا بیر نؤقطه‌ده یعنی اثرین هر بؤلومونون ایلکینده سربست شعر شکلینده گتیردییی اؤن‌سؤز، دوشونجه‌لرینی بیربیرینه جالاشدیریر. هله بونلاری نظره آلماساقدا او، بیرینجی بؤلومده (اوجاق باشیندا) یعنی هله کروانین حرکت ائتمه‌دییی چاغدا بعضی مسئله‌لره شوبهه ایله یاناشیر؛ آنجاق سونونجو مرحله ده (داغ باشیندا) یعنی مقصده یئتیشدیکدن سونرا و بوتون جهد و حرکت‌لری سونوجلانمادیقدان سونرا، بوتون اینام ایله باشقا جورا فیکیرله‌شیر. بیرینجی بؤلومده دئییر:
باخیش لار، گیزلیجه پیغام آلیرلار
نه یان – یان بیر بیریندن جام آلیرلار
اوره‌ک‌لر ایسته‌ییر دیللر دییه‌نمیر
و لاکین عشق لر الهام آلیرلار
اوچونجو بؤلومده ایسه بئله دئییر:
ایچاق بو جامی، اوزلر آغلیغی ایله
قیزارداق رنگی عشقین ساغلیغی ایله
سویوق، دونیانی باسمیشدیر ولاکین
نه غم واردیر، اوره‌ک‌لر داغلیغی ایله
#قایناقلار:
اؤرنک شعرلر آشاغیداکی اثردن‌دیر:
۱. #عاشیقلی_کروان، مفتون امینی، تبریز نشر رفعت، پاییز ۱۳۵۷
۲. #نقد_شعر_معاصر_آذربایجان»، بو یازاردان، نشر اختر، تبریز ۱۳۸۳، ص۵۹
۳. یئنه اورایا باخ : صص ۵۹- ۶۰
_____&&____
#آچیقلاما:
مفتون امینی‌نین عاشیقلی کروان اثری ۱۳۸۹دا «از پرسه خیال در اطراف وقت سبز» آدلی کیتابی‌نین بیر بؤلومونده امرود یایین ائوی طرفیندن یئنی ائدیتله چاپ اولونموشدور. #عاشیقلی_کروان کیمی مستقل بیر
👇👇👇 @dusharge 👇👇👇 #آردی وار
«شاعیرین تمثیل‌لری‌نین چوخ بؤلومو، اونون ذؤوق و خیالی‌نین منطقی سونوجوندا یارانیر. منطقچی‌لرین اوچ بوجاقلی اؤنَرمه‌لرینی (قضیه‌سینی) خاطیرلاماقلا، قئید ائدیریک کی او شعرلری‌نین چوخ قیسمینی، منطقچی‌لرین اؤنرمه‌لری کیمی یئنی بیر تمثیل یاراتمیشدیر:
نئجه یئرلشدی داشلار تیر – کاماندا
بو آفت یاغمامیشدی هئش زاماندا
سو دامدان دامسا، آساندور علاجی
آما کیم، نئیله‌ییم گؤزدن داماندا؟
بو اونون بؤیوک تجروبه‌یه مالیک اولماسینی گؤستریر. تجروبه‌سیز آدام بئله گؤزل بیر منطق اؤنرمه‌سی چیخارا بیلمز نئجه کی بیزیم آتا بابالاریمیز تجروبه و بیلیک نتیجه‌سینده اؤنملی سؤزلر و نصیحت‌لر دئمیش‌لر».( ۳)
بئله نظره گلیرکی #مفتون_امینی «عاشیقلی کروان» اثرینده، تمثیلدن علاوه، سیمگه‌دن ده (سیمبول) یارارلانمیشدیر. دوغرودور تمثیل ایله سیمگه بیربیریله اورتاقلیق و یاخینلیغی چوخدور، آنجاق اونلارین آراسیندا بیر نئچه فرق ده گؤرونمکده‌دیر. بیریسی بو کی تمثیلده، ایمگه (تصویر) یاراتماغا آز دَیر وئریلیر و اونون داخیلی آنلامی نظرده توتولور، حال بو کی سیمگه ده شاعیر و یازارین صنعتی، تکجه سیمگه و اونون یاراتدیغی ایمگه‌لرله بللی اولور. ایکینجی فرق بوراسیندادیرکی عمومیتله تمثیلده بیر ایفاده، جومله و یا باشقا سؤزله دئسک عمومی بیر شئی نظره آلینیر، حال بو کی شاعیر وارگوجونو ایشله‌دیر و دئمک اولار کی باشقا بیر ساختا آنلام و ایفاده یارادیر، بو دا ائله سیمگه‌نین بیر آنلامینی آچیقلاییر: بیر سؤزله ایکی آنلام و یا بیر سؤزجوک گتیرمکله باشقا آنلامی ایفاده ائتمک آنلامی.
#مفتون_امینی‌نین سیمگه‌لری ساده و عینی زاماندا چوخ مرکب‌دیر. بئله کی ایلک باخیشدا اوخوجو سؤزجوک‌لرین اؤز عادی حالیندا ایشلنمه‌لرینی دویور (بو دا اونون بیر باشقا گوجه یعنی ادبی صنعت‌لرین بیریندن اولان « #سهل_الممتنع» گوجونه مالیک اولماسینی گؤستریر) آنجاق درین دوشوندوکده اونون باشقا آنلام و آنلاییش داشیدیغینی دا دویورسان. ائله بونا اؤرنک اثرین ایلک بؤلوموندن وئریریک:
… گئجه باشلانمیشدی .
قیش ایدی
بوران، آغ دلی‌لیغین، قورو بوداقلارا و سوواقلی دووارلارا چیرپیردی.
خرمن یئرینده، باغ اته‌یینده ، ایت‌لرین اولاماسیندان سوای، بیر سس گلمه‌ییردی.
گؤروندویو کیمی بورادا «گئجه»: اؤز قارانلیق دؤور آنلامینی، و «قیش»: دؤورون سویوقلوغو، و بو آرادا دلی و رحیم‌سیز «بوران»: یازیق و قورو بوداقلارا و دووارلارا رحیم‌سیزلییی حیات و طبیعت و یوردوموزا (خرمن) ایت‌لرین (طبیعت و توپلوم عامیل‌لری) اولاماسی شاعیرین سیمگه‌لی دوشونجه‌سیندن یارانیر.
« #عاشیقلی_کروان»ین باشدان باشا اویناق وورغو ایله یازیلماسی اوخوجونو حئیرتده قویور. اوندا اولان ریتمیک موسیقی، انساندا میللی روح و معنوی دویغو یارادیر.
شاعیر اثرین سونوندا دئییر: «بو شعیرلر هئچ بیری ابدی دویغو و یا ثابیت بیر فیکیر داشیمیر نییه کی بونلار لحظه‌لر شعری‌دیر و لحظه‌لر ده همیشه چئشیدلی‌دیر». شاعیرین بندلر آراسی دوشونجه‌لری فرقلی اولسا دا بیر نؤقطه‌ده یعنی اثرین هر بؤلومونون ایلکینده سربست شعر شکلینده گتیردییی اؤن‌سؤز، دوشونجه‌لرینی بیربیرینه جالاشدیریر. هله بونلاری نظره آلماساقدا او، بیرینجی بؤلومده (اوجاق باشیندا) یعنی هله کروانین حرکت ائتمه‌دییی چاغدا بعضی مسئله‌لره شوبهه ایله یاناشیر؛ آنجاق سونونجو مرحله ده (داغ باشیندا) یعنی مقصده یئتیشدیکدن سونرا و بوتون جهد و حرکت‌لری سونوجلانمادیقدان سونرا، بوتون اینام ایله باشقا جورا فیکیرله‌شیر. بیرینجی بؤلومده دئییر:
باخیش لار، گیزلیجه پیغام آلیرلار
نه یان – یان بیر بیریندن جام آلیرلار
اوره‌ک‌لر ایسته‌ییر دیللر دییه‌نمیر
و لاکین عشق لر الهام آلیرلار
اوچونجو بؤلومده ایسه بئله دئییر:
ایچاق بو جامی، اوزلر آغلیغی ایله
قیزارداق رنگی عشقین ساغلیغی ایله
سویوق، دونیانی باسمیشدیر ولاکین
نه غم واردیر، اوره‌ک‌لر داغلیغی ایله
#قایناقلار:
اؤرنک شعرلر آشاغیداکی اثردن‌دیر:
۱. #عاشیقلی_کروان، مفتون امینی، تبریز نشر رفعت، پاییز ۱۳۵۷
۲. #نقد_شعر_معاصر_آذربایجان»، بو یازاردان، نشر اختر، تبریز ۱۳۸۳، ص۵۹
۳. یئنه اورایا باخ : صص ۵۹- ۶۰
_____&&____
#آچیقلاما:
مفتون امینی‌نین عاشیقلی کروان اثری ۱۳۸۹دا «از پرسه خیال در اطراف وقت سبز» آدلی کیتابی‌نین بیر بؤلومونده امرود یایین ائوی طرفیندن یئنی ائدیتله چاپ اولونموشدور. #عاشیقلی_کروان کیمی مستقل بیر
👇👇👇 @dusharge 👇👇👇 #آردی وار