سیدحسین‌حسینی؛فلسفه/روش/نقدپژوهی

‍‍ ‍‍ 🔻 علم دینی ~ تکنولوژی دینی

دکتر #سید_حسین_حسینی
استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

@drshhs

#چکیده
📌 این مقاله بر اساس تفکیک مفهومی دو مقولۀ #علم و #تکنولوژی استوار شده است. بر این مبنا، چه به دیدگاه برآمدن تکنولوژی از علم (یک) یا دیدگاه برآمدن علم از تکنولوژی (دو) معتقد باشیم؛ در هر دو صورت، نمی‌توان تأثیر و تأثر متقابل این دو را بر یکدیگر انکار کرد. از این گذشته، هرآینه اگر به رویکرد ذات گرایی (خودمختاری) تکنولوژی (Substantive Theory) یا رویکرد ابزارگرایی (خنثی بودن) تکنولوژی (Instrumental Theory) و یا حتی نظریه انتقادی تکنولوژی (Critical Theory of Technology) پای‌بند باشیم، همچنان دادوستد دوجانبه بین این دو مفهوم را نمی‌توان نفی کرد.

📌 بدین ترتیب، پس از مفروض اوّل و نتیجۀ یادشده، از مفروض دوّمی سخن به میان می‌آید و آن؛ امکان و ضرورت #علم_دینی است. علم دینی در این پژوهش عبارت است از: يك حوزه فكري و دانشي (Domain of Thought) شناخته شده در جامعه علمي ـ جهاني، كه براساس مبانی معرفت‌‌شناختي و فلسفیِ ارتباط علم با دين، از #علوم_انسانی و #علوم_تجربی متناسب با دين در قالب رويكردهاي‌ گوناگونی مانند: سنتی، تلفيقی، تأسيسی، تذهيبی، روشی، وغیره، سخن مي‌گويد.

📌 مدعای مقاله این است که اگر علم دینی، ممکن الوقوع بوده و علم نیز با تکنولوژی، همراه است، پس می‌توان از تکنولوژی دینی نیز سخن گفت. تکنولوژی در این منظر؛ ابزار اجتماعی عینیت علم است؛ یعنی هنگامی که علم، از حوزۀ دانش نظری، فراتر رفته و جنبۀ عینیت یافتگی پیدا می‌کند، تبدیل به ابزارهای اجتماعی در سطحی فراگیر، با ویژگی تسلط بر مقدرات فرد و جامعه می‌شود؛ در چنین شرایطی است که تکنولوژی در جامعه، نمود پیدا می‌کند.

📌 برای اثبات مدعای فوق؛ پس از بحث پیرامون مفهوم علم دینی و تکنولوژی، به تحلیل تعاریف معارض پرداخته و نقد و بررسی تعاریف دیگری از تکنولوژی را در زاویۀ دیدگاه‌های ابزارانگاری و غیر ابزارانگاری دنبال کرده‌ایم و نهایتاً بر مبنای تعریف منتخب علم دینی، به پی‌جویی تعریف جدیدی از تکنولوژی دینی می‌پردازیم.

📌 آنچه باقی می‌ماند، ترسیم و تحلیل مولفه‌ها و خصوصیات تکنولوژی دینی است که از بایسته‌های پژوهشی پسینی مقاله محسوب میشود؛ چرا که هدف اصلی این نوشتار صرفاً تحلیل الزامات نسبت علم دینی با #تکنولوژی_دینی است.

کلید واژه: علم دینی، تکنولوژی دینی، روش شناسی، #فلسفه_تکنولوژی، دین.

https://t.me/joinchat/AAAAAEApA-u_0LOwiizh8g

attach📎

233 views15:29