#مقاله
#پیرانه_سر
حتمأ اين شعر لسان الغيب را بارها شنيده ايد كه:
پيرانه سرم عشق جوانی به سر افتاد
آن راز كه در دل بنهفتم به در افتاد
و نيز به طور حتم بارها در مينياتورهای ايرانی اين تصوير را ديده ايد كه پيرمردی دستار از سر افكنده و پريشان موی و سپيد ريش، در ميان انبوهی كتاب نشسته است و زن جوان زيبارويی، سبوی باده در يك دست و جام باده در دست ديگر، بالای سر او ايستاده است.
رمزاين پيرمرد سپيدموی و اين زيباروی باده به دست را می خواهم با نمادشناسی يونگی برايتان بگشايم.
پيرمرد سپيدموی كتاب در دست، نماد وجه آنيموسی زندگی است. #آپولو خدای عقل و خرد و اخلاق در تئولوژی المپی با سپيدی و پختگی و كتاب، خود را نمايان ساخته است. آپولو به تعبير هراكليتوس يونانی، خدای منطق (Logosis) است كه با نيروی Logos خود را از جهان كنار می كشد و به جهان نگاهی "عيني" و Objective دارد. گرچه اين سبك تفكر و اين نوع زندگی در مشی فيلسوفان رواقی (Stoics) بسيار ستوده شده است، اما در جايی از زندگی به بن بست می رسد. "ادموند هوسرل" پدر پديدارشناسی آلمانی، عقل را در مواجهه با سه چيز ناتوان می بيند : عشق- ايمان و مرگ!
و چه زيبا "مصطفي مستور" در كتاب "روی ماه خداوند را ببوس" اين عقيده ی "هوسرل" را در قالب قصه در می آورد. عقل مداران با تفكر نقاد خود، در مقابل فريب های دين فروشان واكسينه شده اند و دچار "تدين مصلحت انديش عوامانه" نمی شوند، اما از آن سو با عفريت شوم "هيچ انگاری و پوچ انديشی" كه مواجه می شوند از پای می افتند و به ورطه ی سرد و خاموش "هادس" دچار می شوند.
اين جاست كه دوای "پيرانه سری" در دست "ساقی" است. ساقی، نماد #ديونيزوس است، رب النوع عشق و مستی و شوريدگی و وصل. ديونيزوس گرچه در زمره ی ايزدان نرينه قرار گرفته است اما ذاتی "آنيمايی" دارد، به همين دليل مكمل تفكر آنيموسی آپولونی است.
آن گاه كه زره عقل چنان بر تن مان سنگينی مي كند كه ما را از غواصی در دريای آشوب ناك جهان (Chaos) باز می دارد، از خود بی خود شدن مستانه چاره ی كار است.
ديونيزوس می آموزد كه عقلانيت يكی از پای افزارهای آدمی است و "افسون زدگی" پای افزار ديگر. عقلانيت ما را ياری مي دهد كه گرفتار شطح و طامات افسون بافان كاسب مآب نشويم و از ديگر سوی افسون زدگی ديونيزوسی به ما می آموزد كه با شوق و رضايت غرق در افسون جهانی شويم كه پر آواز پر چلچله ها و سيب و ستاره است.
من در مردمی كه با آن ها سروكار دارم جا به جايی ناكارآمد اين دو رب النوع را به كرات می بينم: اكثريتی كه در مقابل جادوگران بهشت فروش، ديونيزوس مي شوند و اقليتی روشنفكر "عقل زده" كه جهان را خالي از شعر و شراب و شور می بينند و به "درماندگی آموخته شده" تن می دهند و مانيفست شان "كاری از ما ساخته نيست!" مي شود!
و اين دو طايفه گرچه مانيفستی متضاد دارند، دو تيغه ی يك قيچی هستند كه بر ساقه ی سبزينه ی زندگی فشار می آورد:
نگويمت همه ساله می پرستی كن
سه ماه می خور و نه ماه پارسا می باش
#دكترمحمدرضاسرگلزايی_روانپزشک
@drsargolzaei
drsargolzaei.com
#پیرانه_سر
حتمأ اين شعر لسان الغيب را بارها شنيده ايد كه:
پيرانه سرم عشق جوانی به سر افتاد
آن راز كه در دل بنهفتم به در افتاد
و نيز به طور حتم بارها در مينياتورهای ايرانی اين تصوير را ديده ايد كه پيرمردی دستار از سر افكنده و پريشان موی و سپيد ريش، در ميان انبوهی كتاب نشسته است و زن جوان زيبارويی، سبوی باده در يك دست و جام باده در دست ديگر، بالای سر او ايستاده است.
رمزاين پيرمرد سپيدموی و اين زيباروی باده به دست را می خواهم با نمادشناسی يونگی برايتان بگشايم.
پيرمرد سپيدموی كتاب در دست، نماد وجه آنيموسی زندگی است. #آپولو خدای عقل و خرد و اخلاق در تئولوژی المپی با سپيدی و پختگی و كتاب، خود را نمايان ساخته است. آپولو به تعبير هراكليتوس يونانی، خدای منطق (Logosis) است كه با نيروی Logos خود را از جهان كنار می كشد و به جهان نگاهی "عيني" و Objective دارد. گرچه اين سبك تفكر و اين نوع زندگی در مشی فيلسوفان رواقی (Stoics) بسيار ستوده شده است، اما در جايی از زندگی به بن بست می رسد. "ادموند هوسرل" پدر پديدارشناسی آلمانی، عقل را در مواجهه با سه چيز ناتوان می بيند : عشق- ايمان و مرگ!
و چه زيبا "مصطفي مستور" در كتاب "روی ماه خداوند را ببوس" اين عقيده ی "هوسرل" را در قالب قصه در می آورد. عقل مداران با تفكر نقاد خود، در مقابل فريب های دين فروشان واكسينه شده اند و دچار "تدين مصلحت انديش عوامانه" نمی شوند، اما از آن سو با عفريت شوم "هيچ انگاری و پوچ انديشی" كه مواجه می شوند از پای می افتند و به ورطه ی سرد و خاموش "هادس" دچار می شوند.
اين جاست كه دوای "پيرانه سری" در دست "ساقی" است. ساقی، نماد #ديونيزوس است، رب النوع عشق و مستی و شوريدگی و وصل. ديونيزوس گرچه در زمره ی ايزدان نرينه قرار گرفته است اما ذاتی "آنيمايی" دارد، به همين دليل مكمل تفكر آنيموسی آپولونی است.
آن گاه كه زره عقل چنان بر تن مان سنگينی مي كند كه ما را از غواصی در دريای آشوب ناك جهان (Chaos) باز می دارد، از خود بی خود شدن مستانه چاره ی كار است.
ديونيزوس می آموزد كه عقلانيت يكی از پای افزارهای آدمی است و "افسون زدگی" پای افزار ديگر. عقلانيت ما را ياری مي دهد كه گرفتار شطح و طامات افسون بافان كاسب مآب نشويم و از ديگر سوی افسون زدگی ديونيزوسی به ما می آموزد كه با شوق و رضايت غرق در افسون جهانی شويم كه پر آواز پر چلچله ها و سيب و ستاره است.
من در مردمی كه با آن ها سروكار دارم جا به جايی ناكارآمد اين دو رب النوع را به كرات می بينم: اكثريتی كه در مقابل جادوگران بهشت فروش، ديونيزوس مي شوند و اقليتی روشنفكر "عقل زده" كه جهان را خالي از شعر و شراب و شور می بينند و به "درماندگی آموخته شده" تن می دهند و مانيفست شان "كاری از ما ساخته نيست!" مي شود!
و اين دو طايفه گرچه مانيفستی متضاد دارند، دو تيغه ی يك قيچی هستند كه بر ساقه ی سبزينه ی زندگی فشار می آورد:
نگويمت همه ساله می پرستی كن
سه ماه می خور و نه ماه پارسا می باش
#دكترمحمدرضاسرگلزايی_روانپزشک
@drsargolzaei
drsargolzaei.com
#مقاله
#نسخه_ای_برای_یک_ملت
به طور قطع بر دیدگاه یونگی روانشناسی نقدهای جدی وارد است. با تعریف "پوپری" از علم، نه روانشناسی تحلیلی #یونگ و نه هیچ یک از مکاتب روانکاوی را نمی توان در "باشگاه علم" پذیرفت. شاید جایگاه این شاخه ها از معرفت بشری بیشتر قلمرو فلسفه باشد تا علم، آن هم فلسفه از نوع اصالت عقلی (rationalism) تا از جنس اصالت تجربه (empiricism). با اذعان به همه نارسایی های نظریه یونگ، در این یادداشت می خواهم از دیدگاه "نویونگی" به مسائل کلان ملی مان بپردازم.
روانشناسی آرکی تایپال (archetypal psychology) که بیشتر با آثار #شینودا_بولن به ما شناسانده شده است شخصیت افراد را بر مبنای رب النوع های المپی یونان باستان طبقه بندی می نماید. هر رب النوعی دارای مجموعه ای از صفات کارآمد و ناکارآمد است که وقتی شخصیتی تحت تأثیر آن آرکی تایپ باشد آن صفات را در او می یابیم.
من با نحوه نگاه شینودا بولن سعی کردم بفهمم اگر ملت ایران تحت تأثیر یکی از این کهن الگو های شخصیتی باشد دارای چه شخصیتی است و مشکلاتش را در سطح کلان چگونه می توان حل کرد.
از دیدگاه شینودا بولن ملت های آنگلوساکسون تحت تاثیر آرکی تایپ های #زئوس و #آپولو قرار دارند. شخصیت های زئوسی قدرت طلب، ثروت طلب، بلند پرواز، رقابت جو و تمامیت خواه هستند و شخصیت های آپولونی عاشق علم و فلسفه، منضبط و سخت کوش، منطقی و کنترل کننده هیجانات و احساسات هستند. با این الگو بسیاری از صفات جمعی انگلوساکسون ها را درمی یابیم.
با این نوع نگاه، ملت ایران را به عنوان یک کل تحت تاثیر آرکی تایپ های #پوزیدون و #دیونیزوس می بینم. پوزیدون ها دمدمی مزاج، تکانشی و انفجاری، فاقد طرح و برنامه و هیجان محور هستند. دیونیزوس ها نیز اهل بزم و خمر و نشئه و مستی، دلی و عاطفی و عاشق پیشه هستند! رفتار اجتماعی مردم ایران با این آرکی تایپ ها قابل پیش بینی است:
بی برنامگی، بی انضباطی، قانون گریزی، هیجان محوری، تکانشگری، غیر قابل پیش بینی بودن و لذت طلبی نزدیک بینانه!
روانشناسی آرکی تایپال برای هر شخصیتی نسخه ای دارد. در واقع هر آرکی تایپی یک یا چند آرکی تایپ معدل (تعدیل کننده) دارد که با پرورش آن ها فرد از افراط و تفریط بیرون کشیده می شود. معدل شخصیت های پوزیدونی-دیونیزوسی آرکی تایپ آپولو است.
آگر بخواهم برای تقویت آپولو به کسی نسخه بدهم آن نسخه شامل این اقلام است:
1-موسیقی کلاسیک
2- ریاضیات
3- فلسفه خوانی
4- تاریخ خوانی
جالب این جاست که این چهار قلم دارو، تقدم و تأخر مشخصی هم دارند. تحقیقات عملی نشان داده است که بهترین راه تقویت هوش ریاضی در کودکان آشنا کردن آن ها با موسیقی کلاسیک است، (نگاه کنید به بخش مغز و رفتار از درسنامه روانپزشکی کاپلان و سادوک 1998).
از سوی دیگر برای رشد تفکر فلسفی نیاز به داشتن هوش ریاضی است. حتمأ شنیده اید که بر سر در آکادمی فلسفه #افلاطون نوشته بوند: "اگر هندسه نمی دانید وارد نشوید!" و برای نقد روایت های تاریخی نیاز به تفکر فلسفی است.
پس آشنا کردن ذهن ایرانی با موسیقی کلاسیک پیش نیاز هر تغییر کلانی در این ملت است. پس از آن تأکید بیشتر بر آموزش ریاضیات در تمام سطوح تحصیلی ضروری است. وقتی قرار است بسیاری از ارکان مدیریت کلان یک کشور در اختیار روحانیون باشد ضروری است که در حوزه های علمیه نیز آموزش ریاضیات اجباری گردند. آن چه قابل اندازه گیری نباشد قابل مدیریت نیست، چگونه می توان بدون نگاه کمی و عددی سنجش و ارزیابی انجام داد و درست و غلط یک تصمیم و سیاستگزاری را درک کرد؟!
آن گاه با یک مغز ریاضی فهم فلسفه ممکن می گردد و با یک مغز فلسفی بازخوانی و بازنگری تاریخ میسر می شود.
به خیال من بیگانگی ایرانیان با موسیقی کلاسیک و ریاضیات ریشه بسیاری از مشکلات کلان آنهاست.
در انتها مجددأ یادآوری می کنم که پذیرش تمامی این ایده منوط به پذیرش پیش فرض های روانشناسی آرکی تایپال است که کاملا قابل نقد و چالش می باشند.
دیگر این که وقتی راجع به یک گروه یا ملت صحبت می کنیم طبیعتأ راجع به یک اکثریت آماری گفتگو می کنیم که پر از افرادی است که با این اکثریت همخوانی ندارند و به قول یونگ: "هر فردی استثناء قاعده کلی است". بنابراین یافتن اقلیتی از افراد آپولونی در این ملت نمی تواند قاعده کلی را رد نماید.
برای مطالعه بیشتر درباره آرکه تایپ های زئوس - آپولو- پوزیدون - و دیونیزوس می توانید کتابهای زیر را مطالعه نمایید:
1- نمادهای اسطوره ای و روانشناسی مردان- نوشته شینودا بولن- ترجمه مینو پرنیانی- انتشارات آشیان
2- فرهنگ اساطیر یونان و رم - نوشته ژوئل اسمیت - ترجمه شهلا برادران - انتشارات فرهنگ معاصر
#دکترمحمدرضاسرگلزایی_روانپزشک
@drsargolzaei
Drsargolzaei.com
#نسخه_ای_برای_یک_ملت
به طور قطع بر دیدگاه یونگی روانشناسی نقدهای جدی وارد است. با تعریف "پوپری" از علم، نه روانشناسی تحلیلی #یونگ و نه هیچ یک از مکاتب روانکاوی را نمی توان در "باشگاه علم" پذیرفت. شاید جایگاه این شاخه ها از معرفت بشری بیشتر قلمرو فلسفه باشد تا علم، آن هم فلسفه از نوع اصالت عقلی (rationalism) تا از جنس اصالت تجربه (empiricism). با اذعان به همه نارسایی های نظریه یونگ، در این یادداشت می خواهم از دیدگاه "نویونگی" به مسائل کلان ملی مان بپردازم.
روانشناسی آرکی تایپال (archetypal psychology) که بیشتر با آثار #شینودا_بولن به ما شناسانده شده است شخصیت افراد را بر مبنای رب النوع های المپی یونان باستان طبقه بندی می نماید. هر رب النوعی دارای مجموعه ای از صفات کارآمد و ناکارآمد است که وقتی شخصیتی تحت تأثیر آن آرکی تایپ باشد آن صفات را در او می یابیم.
من با نحوه نگاه شینودا بولن سعی کردم بفهمم اگر ملت ایران تحت تأثیر یکی از این کهن الگو های شخصیتی باشد دارای چه شخصیتی است و مشکلاتش را در سطح کلان چگونه می توان حل کرد.
از دیدگاه شینودا بولن ملت های آنگلوساکسون تحت تاثیر آرکی تایپ های #زئوس و #آپولو قرار دارند. شخصیت های زئوسی قدرت طلب، ثروت طلب، بلند پرواز، رقابت جو و تمامیت خواه هستند و شخصیت های آپولونی عاشق علم و فلسفه، منضبط و سخت کوش، منطقی و کنترل کننده هیجانات و احساسات هستند. با این الگو بسیاری از صفات جمعی انگلوساکسون ها را درمی یابیم.
با این نوع نگاه، ملت ایران را به عنوان یک کل تحت تاثیر آرکی تایپ های #پوزیدون و #دیونیزوس می بینم. پوزیدون ها دمدمی مزاج، تکانشی و انفجاری، فاقد طرح و برنامه و هیجان محور هستند. دیونیزوس ها نیز اهل بزم و خمر و نشئه و مستی، دلی و عاطفی و عاشق پیشه هستند! رفتار اجتماعی مردم ایران با این آرکی تایپ ها قابل پیش بینی است:
بی برنامگی، بی انضباطی، قانون گریزی، هیجان محوری، تکانشگری، غیر قابل پیش بینی بودن و لذت طلبی نزدیک بینانه!
روانشناسی آرکی تایپال برای هر شخصیتی نسخه ای دارد. در واقع هر آرکی تایپی یک یا چند آرکی تایپ معدل (تعدیل کننده) دارد که با پرورش آن ها فرد از افراط و تفریط بیرون کشیده می شود. معدل شخصیت های پوزیدونی-دیونیزوسی آرکی تایپ آپولو است.
آگر بخواهم برای تقویت آپولو به کسی نسخه بدهم آن نسخه شامل این اقلام است:
1-موسیقی کلاسیک
2- ریاضیات
3- فلسفه خوانی
4- تاریخ خوانی
جالب این جاست که این چهار قلم دارو، تقدم و تأخر مشخصی هم دارند. تحقیقات عملی نشان داده است که بهترین راه تقویت هوش ریاضی در کودکان آشنا کردن آن ها با موسیقی کلاسیک است، (نگاه کنید به بخش مغز و رفتار از درسنامه روانپزشکی کاپلان و سادوک 1998).
از سوی دیگر برای رشد تفکر فلسفی نیاز به داشتن هوش ریاضی است. حتمأ شنیده اید که بر سر در آکادمی فلسفه #افلاطون نوشته بوند: "اگر هندسه نمی دانید وارد نشوید!" و برای نقد روایت های تاریخی نیاز به تفکر فلسفی است.
پس آشنا کردن ذهن ایرانی با موسیقی کلاسیک پیش نیاز هر تغییر کلانی در این ملت است. پس از آن تأکید بیشتر بر آموزش ریاضیات در تمام سطوح تحصیلی ضروری است. وقتی قرار است بسیاری از ارکان مدیریت کلان یک کشور در اختیار روحانیون باشد ضروری است که در حوزه های علمیه نیز آموزش ریاضیات اجباری گردند. آن چه قابل اندازه گیری نباشد قابل مدیریت نیست، چگونه می توان بدون نگاه کمی و عددی سنجش و ارزیابی انجام داد و درست و غلط یک تصمیم و سیاستگزاری را درک کرد؟!
آن گاه با یک مغز ریاضی فهم فلسفه ممکن می گردد و با یک مغز فلسفی بازخوانی و بازنگری تاریخ میسر می شود.
به خیال من بیگانگی ایرانیان با موسیقی کلاسیک و ریاضیات ریشه بسیاری از مشکلات کلان آنهاست.
در انتها مجددأ یادآوری می کنم که پذیرش تمامی این ایده منوط به پذیرش پیش فرض های روانشناسی آرکی تایپال است که کاملا قابل نقد و چالش می باشند.
دیگر این که وقتی راجع به یک گروه یا ملت صحبت می کنیم طبیعتأ راجع به یک اکثریت آماری گفتگو می کنیم که پر از افرادی است که با این اکثریت همخوانی ندارند و به قول یونگ: "هر فردی استثناء قاعده کلی است". بنابراین یافتن اقلیتی از افراد آپولونی در این ملت نمی تواند قاعده کلی را رد نماید.
برای مطالعه بیشتر درباره آرکه تایپ های زئوس - آپولو- پوزیدون - و دیونیزوس می توانید کتابهای زیر را مطالعه نمایید:
1- نمادهای اسطوره ای و روانشناسی مردان- نوشته شینودا بولن- ترجمه مینو پرنیانی- انتشارات آشیان
2- فرهنگ اساطیر یونان و رم - نوشته ژوئل اسمیت - ترجمه شهلا برادران - انتشارات فرهنگ معاصر
#دکترمحمدرضاسرگلزایی_روانپزشک
@drsargolzaei
Drsargolzaei.com