جامعه‌شناسی افق‌نگر ـ دکتر احمد بخارایی
3.72K subscribers
67 photos
20 videos
1 file
645 links
تلاش من در جهت توصیف، تبیین و تحلیل پدیده‌ها و مسائل اجتماعی ایران معطوف به «آینده» است… منتظر دریافت نظر شما پیرامون تحلیل ارایه شده هستم. با سپاس: 👈 https://t.me/drbokharaei

www.dr-bokharaei.com

Ahmad Bokharaei, Sociologist
Download Telegram
| «وازکتومی» رژیم‌های ایدئولوژیک: روسیه ـ ایران

| آدینه ۱۳ اسفند ۱۴۰۰ 

| #احمد_بخارایی، جامعه‌شناس

۱ـ گفته شد که اسلاوُی ژیژک، فیلسوف هفتاد‌و‌سه‌ساله‌ی اسلوونیایی در دفاع از اوکراینی‌ها برای مقاومت‌شان در مقابل هجوم گسترده‌ی این روزهای #روسیه گفته است که: روسیه باید از سوی نظام جهانی «اخته» شود!

۲ـ «#اخته‌سازی» (castration) یا حذف بیضه‌ها موجب از بین رفتن خصوصیات مردانه می‌شود و در حیوانات به منظور کاهش میزان شرارت و افزایش فرمان‌بری و در ضمن به قصد جلوگیری از زاد ‌و ‌ولد و نیز گاهی به منظور بهره‌برداری از مردان خدمت‌گذار در اندرونی (حرم‌سرا) صورت پذیرفته است. «اخته‌سازی» در یک روند «حذفی» و تقابلی صورت می‌پذیرد حال آن‌که به روش دیگری می‌توان از تداوم نسلی جلوگیری کرد که به جای جنبه‌های حذفی و تقابل دو‌قطبی، از جنبه‌ی دیالکتیکی و وجودی برخوردار است و آن «#وازکتومی» است. «وازکتومی» یا نابارورسازی که انتقال اسپرم از مرد به زن را ناممکن می‌سازد هر چند میل جنسی را فقط اندکی کاهش می‌دهد اما موجب افزایش احتمال ابتلا به سرطان پروستات و سرطان ریه و کاهش طول عمر می‌شود. تفاوت زیادی بین اخته‌سازی و وازکتومی وجود دارد. همین حکایت قابل تسری به عرصه‌ی سیاست است، یعنی بین #اخته‌سازی_سیاسی و #وازکتومی_سیاسی!

۳ـ به نظر می‌رسد ابتدا اخته‌سازی تاریخی ـ اجتماعی از سوی متعصبان قبیله‌مسلک و کینه‌‌پروران ایدئدلوژیک‌محور صورت پذیرفته است که نمونه‌اش اخته کردن پسر #لطف‌علی‌خان زند توسط #آغامحمد‌خان قاجار بود که خود در کودکی به دست #عادل‌شاه (جانشین #نادر‌شاه) به جرم تجاوز به نامزدش پیش از عقد، اخته شده بود. این کینه‌ی آغامحمدخان قاجار پس از قدرت گرفتن به اشکال گوناگون از اخته کردن دیگران تا کور کردن مردم کرمان به جرم طرفداری از لطف‌علی‌خان زند تداوم داشت.

۴ـ اگر یک #رژیم_ایدئولوژیک، «اخته» شود چون در ذهن و تاریخ و فرهنگ مردمش آن #ایدئولوژی از قبل جریان داشته و باورهای متعصبانه نمی‌توانند یک شبه و با اخته شدن از صحنه‌ی تاریخ حذف شوند پس در زمانی دیگر سر بیرون می‌آورند و انتقام می‌گیرند مانند آن‌چه در ایران طی دهه‌های اخیر اتفاق افتاد و سال ۵۷ پاسخی بود به اخته‌سازی سیاسی مخالفان خشم‌ناک رویکرد دینی مانند اعدام #شیخ_فضل‌الله نوری‌ها در گذشته و نیز چنین است حکایت بازگشت #طالبان به قدرت در #افغانستان. داستان فردای روسیه هم اگر امروز «اخته» شود احتمالاً چنین خواهد بود.

۵ـ به جای «اخته‌سازی» که #اسلاوی_ژیژک گفت و برآمده از فلسفه‌ی سیاسی خشن است، بهتر است رژیم‌های ایدئولوژیک مانند روسیه و ایران «وازکتومی» شوند تا در ضمن این‌که بازتولیدشان ناممکن می‌شود در یک بستر تاریخی با شیب ملایم به سوی حذف پیش روند. منظور از «شیب ملایم» امکان شکل‌گیری مواجهه‌های #دیالکتیکی در درون جامعه و در بستر فرهنگ و نیز امکان #تحول_فرهنگی است. اگر صرفاً سیاسی و جنگی به مسائل اجتماعی و فرهنگی نگاه شود امکان باز‌تولید و سر برآوردن مسائل در آینده به اشکال دیگر وجود دارد. وازکتومی رژیم‌های ایدئولوژیک نیازمند مدیریت جهانی و فشارها و تحریم‌ها در عرصه‌های اقتصادی و اجتماعی است چرا که اندیشه و اجماع نخبگان، امروزه جنبه‌ی جهانی پیدا کرده است.

۶ـ در «وازکتومی سیاسی» عنصر «آگاهی‌بخشی»، نهفته و برجسته ‌است حال آن‌که در «اخته‌سازی سیاسی»، کم‌تر این‌گونه است. زمانی که یک رژیم ستیز‌ه‌‌گر با آزادی انسان‌ها «وازکتومی» می‌شود ضمن تداوم ناقص حیات سیاسی‌اش با کم‌رمقی‌ای که خواهد داشت دیگر کم‌تر خواهد توانست مردمش را راضی و مطیع نگاه دارد و پایه‌های کسب مشروعیت‌ش یعنی همان عوامل تداوم‌بخش «ناآگاهی» و #پوپولیسم، متزلزل می‌شود. مشکلات اقتصادی و مسائل اجتماعی عدیده ناشی از «وازکتومی سیاسی»، یک نظام حکم‌رانی مبتنی بر #ایدئولوژی ستیزه‌جو را در پاسخ‌گویی به نیازهای اولیه و ثانویه مردمانش ناتوان می‌سازد و این ناتوانی در یک بستر تاریخی و دیالکتیکی با کسب آگاهی توده‌ای به صورت آرام توأم خواهدشد و این «آگاهی» و ارتقاء سطح درک فردی و جمعی، همان چیزی است که شهروندان جوامع ایدئولوژیک از جمله روسیه و ایران به شدت نیازمندش هستند تا اگر زمانی سخن از دموکراسی شد قبل از آن، نطفه‌ی گوهر «آگاهی» در جامعه منعقد شده باشد و آن «آزادی»، باز ملعبه‌ی دست صاحبان ایدئولوژی‌های آسمانی و زمینی قرار نگیرد. | ادامه: 👇
http://blog.dr-bokharaei.com/2022/03/blog-post.html?#more

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال یا با درج پیوند پست و نام کانال صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | Site |
| نشست «مشروطه و ایران امروز»

| شنبه ۲۲ امرداد ۱۴۰۱

| برگزارشده در ۱۳ مرداد ۱۴۰۱ به مناسبت سال‌روز صدور فرمان #مشروطه در ۱۴ مرداد ۱۲۸۵ خورشیدی در فضای کلاب‌هاوس «گروه جامعه‌شناسی سیاسی» انجمن جامعه‌شناسی ایران با مشارکت انجمن علوم سیاسی و سایت خبری ـ تحلیلی انصاف نیوز.

| سخن‌رانان: علیرضا رجایی، علی اکبر امینی و احمد بخارایی. مدیر نشست: عباس نعیمی.

| گزارش در انصاف نیوز:👇
http://www.ensafnews.com/362730
اصلاح شده:
https://docs.google.com/document/d/1wzvK-mhfZeLx0dwJEcinUIjCocFgFWVX/edit

| گزارش در روزنامه‌ی دنیای اقتصاد:👇
https://www.magiran.com/article/4326534

| فایل شنیداری کل برنامه:👇
https://t.me/ensafnews/48386

| فایل شنیداری بخارایی:👇(پخش در پایین پست)
https://drive.google.com/u/0/uc?id=17qLHiuvUL6rin3AG8fQDxE09BFjN-ecU&export=play

| #احمد_بخارایی: در این نشست که عنوان سخن من: «دوقطبی‌های دیروز و امروز» بود به این موارد پرداختم:
۱ـ معنای «#دوقطبی» در جوامع، متراکم شدن مطلق نیروهای اجتماعی در دو قطب در دو سر یک طیف نیست مانند آن نوع تراکمی که در عناصر مندرج در علوم طبیعی اتفاق می‌افتد. منظور از دوقطبی شدن یا بهتر است بگوییم: «دوقطبی کردن» یا «دو قطبی‌سازی» ناشی از سیاست‌های غلط به معنای وجود نیروهای لاغر و نحیف و کم صدا در وسط طیف اما پژواک داشتن صداهای تمرکز یافته در دو سر طیف در دو قطب موافق و مخالف ستیزه‌‌‌جو است که #جامعه را خسته و خشونت‌طلب می‌کند.

۲ـ ریشه‌های تاریخی دوقطبی‌های موجود، در سه بند: «زمینه‌ها»، «سوژه‌ها» و «پیامدها» قابل تامل است. «زمینه‌ها»یی که با پنج عامل، فضای دو قطبی را خلق می‌کنند عبارتند از: «سیاست‌های منطقه‌ای و فراکشوری، موضوع #مذهب و شق جدید آن در قالب #ولایت_فقیه، #غرب‌گرایی نخبگانی با برون‌داد عقلانی‌شدن، انفعال نیروهای فی‌مابین از جمله طبقه‌ی متوسط که نحیف و بی‌پژواک شده‌اند و نیز عناصر اقتصادی».

۳ـ سوژه‌ها»یی که در دوقطبی‌شدن مورد توجه قرار می‌گیرند هفت موضوع است: «تعامل با جهان یا انزواگرایی، تقابل سنت و مدرنیته، تقابل آرمان‌گرایی و واقع‌گرایی، تنش‌زدایی یا تنش‌زایی، درون‌گرایی یا برون‌گرایی، عقل جمعی در برابر عقل فردی و بالاخره #آزادی در مقابل مخالفت با آزادی».

۴ـ پیامد»های چهارگانه دوقطبی‌سازی جامعه عبارتند از: رخ‌نمایی رابطه‌ی وثیق بین«#قدرت و #قداست» و اصرار قدرت به تشدید قداست خود که نهایتا بخش‌های فعال جامعه را به مرور از خود دور می‌کند. پیامد دوم، «انحصار گفتمانی» و حذف دیالوگ از صحنه‌ی جامعه است. پیامد سوم، پوشیده ماندن «ضعف‌های سیاسی و اقتصادی» تحت سیطره فضای دوقطبی است و درنهایت، پیامد چهارم هدر رفتن یا هدر دادن ظرفیت‌های اجتماعی است مانند دامن‌گرفتن مهاجرت‌ها که اینک میلیو‌ن‌ها ایرانی #مهاجرت یا فرار کرده‌اند و میلیون‌ها شهروند دیگر در آرزوی رفتن هستند.

۵ـ شش دو‌قطبی شکل گرفته در دوران مشروطه و پی‌آمدش پس از آن دوره در بستر تاریخ معاصر: «۱- دوقطبی «درون قومیتی» و اختلافات درونی عشایر و اقوام و ایلات، ۲- دوقطبی «برون قومیتی» و فرصتی که انقلاب مشروطه در اختیار اقوام لر گذاشت تا انتقام سال‌های دور و نزدیک را از قاجار ترک‌زبانی بگیرند که با اتحاد شش قبیله ترک و شیعه که به قزلباش معروف بودند صفوی‌ها را در رسیدن به قدرت و سلطنت یاری کرده‌بودند و اینک خود زمام امور را در دست داشتند. ۳- دوقطبی «مذهب و وحدت ملی» که در طول ۱۳۰ سال اخیر در تعارض بین #روحانیون #شیعی و نظام حکم‌رانی جاری بوده ۴ـ دوقطبی «جغرافیای سرزمینی و وحدت ملی» که همواره باعث شده نیروهای بیرونی و خارجی از انگلیس و آلمان تا روسیه و آمریکا با ورود مستقیم و غیر مستقیم‌شان به صحنه جغرافیایی ایران ، تأثیر شگرفی بر سیاست داشته‌باشند. ۵ـ دوقطبی‌های «فرهنگی» شامل زبان و آداب و الگوهای رفتاری. ۶-دوقطبی‌های ایدئولوژیک شامل نیروهای #چپ و #کمونیست و #سوسیالیست و #ملی».

۶ـ کم رمقی لوازم شش‌گانه‌ی توسعه‌ی سیاسی در ایران معاصر یعنی ضعف «سازمان‌ها»ی ملازم توسعه، تهدید و تحدید «آزادی»، ضعف «مکانیزم‌های حل منازعه»، «خشونت» زندگی سیاسی، عدم «کیش‌زدایی» از سیاست و نهایتا «تزلزل مشروعیت چار‌چوب‌های نهادی و قانونی».

۷ـ تعارض و ستیز #مشروطه‌خواهان و #مشروعه‌خواهان مانند #شیخ_فضل‌الله_نوری که ابتدا مدافع مشروطه بود و سپس مخالف سرسخت آن شد و با فتوای مراجع نجف، «مخل آسایش و مفسد»، اعلام و نهایتاً #اعدام شد و ریشه این حکایت در جریان‌های تاریخی قبلی مانند #میرزا_رضای_کرمانی در #ترور #ناصرالدین‌شاه و جریان یافتن در بستر … | ادامه:👇
https://blog.dr-bokharaei.com/2022/08/blog-post_12.html?#more

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا مستقیم از همین کانال انجام شود.

| دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | Site |