❇️ می‌گویند: «آمریکا با تحریم خرید نفت از ایران، قصد دارد ریشه‌ی اقتصاد ایران را بخشکاند». چرا کسی نمی‌گوید که:

💬 درنگی پیرامون التهاب اقتصادی در جامعه

🖌 #احمد_بخارایی| دانش‌یار جامعه‌شناسی

🗓 شنبه ۲۲ تیر ۱۳۹۸

۱ـ چه شده است که در دهه‌های گذشته همچنان به اقتصاد تک‌محصولی و فروش نفت خام و گاز دامن زده شده است به‌گونه‌ای که اینک با یک اقتصاد شکننده مواجهیم؟ مدیریت کلان جامعه به کدام نظام، مربوط می‌شده است؟

۲ـ عمدتاً چه گروه‌هایی و چه کسانی در سال‌های گذشته از مواهب مالی ناشی از درآمد فروش نفت و گاز برخوردار شده‌اند و کدام طبقه‌ی نوظهور در چهل سال گذشته در ایران شکل گرفته است؟ آیا نباید نگرانی‌های موجود در جمله‌ی آغازین را به این دو پرسش پیوند زد؟

۳ـ سهم آن هفت میلیون ایرانی که خواسته و ناخواسته بار سفر بستند و اینک در کشورهای دیگر در غم هجران به سر می‌برند و بسیاری از آن‌ها آواره‌اند، از این خوان نعمت چه بوده است؟

۴ـ چرا امروز دختران ما مجبورند برای گذران زندگی، به ازدواج با مردان مسن اما پولدار یا گسترانده یک چتر امنیتی ناپایدار و ناچسب، تن دهند؟

۵ـ داستان اعتیاد و بی‌کاری هم از جمله مصائبی است که عادی شده‌اند و چه مصیبتی برای یک جامعه از این بالاتر که: ناهنجاری‌ها و بیماری‌هایش، گسترده و عادی و هنجارمند جلوه کند! باز می‌گردم و به جمله‌ی آغازین این یادداشت، فکر می‌کنم! ...

#سیاست #تحریم #نفت #اقتصاد #رانت #ایران #ساختار_قدرت #حاکمیت #نظام_سیاسی #جمهوری_اسلامی #امنیت #امنیت_اجتماعی #آسیب_اجتماعی #آسیب‌های_اجتماعی

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال forward شود یا با درج پیوند پست و کانال «جامعه‌شناسی افق‌نگر» (t.me/dr_bokharaei/…postID) صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site |

❇️ چرا مدیریت و نظام اقتصادی به این میزان شکننده است که یک تحریم بتواند اینگونه همه چیز را بهم بریزد

📰 گزارش پایگاه خبری ـ تحلیلی «دیدار» پیرامون زورگیری‌ها و سرقت‌های خُرد در گفت‌وگو با #احمد_بخارایی

🗓 دوشنبه ۳۱ تیر ۱۳۹۸

#جامعه #اقتصاد #سرقت #آسیب‌های_اجتماعی #خشونت

👈 نمایش گزارش:
بخش‌هایی از این گفت‌وگو:

… زمانی این رفتارها عیان‌تر می‌شوند که رفتارهای نابهنجار به صورت «هنجار» تلقی شوند. یعنی حرمت ارتکاب انحرافات ریخته شده باشد و این بعد اجتماعی قضیه است. زورگیری‌ها نمونه‎ای از رفتارهای خشونت‌باری است که در جامعه می‎بینیم. در بعضی موارد، افراد که برخی رفتارهای خشونت‎بار مانند رفتار مرد نسبت به زن از خودشان بروز می‎دهند از سوی جامعه دفع که نمی‎شود هیچ، بلکه نشان‌دهنده‌ی زرنگ بودن نیز هست و این داوری در نگاه فرهنگی ما ریشه دارد و در بستر اجتماع باز تولید می‌شود. همین زورگیری‎ها نوعی خشونت درونش است و به دنبال همان نگاه فرهنگی در نظام اجتماعی بازتولید می‎شود که با مسائل اقتصادی پیوند وثیق دارد …

… در جامعه شما می‌بینید این زورگیری خیلی رایج‌تر و عیان‌تر است چون براساس حساب هزینه ـ فایده انگار فرد هزینه‌ی کم‌تری می‌‏پردازد تا این کار را انجام دهد. یعنی جامعه از کنار این مسائل به راحتی می‎گذرد. زورگیر احساس می کند ممکن است دستگیر نشود و مواهبی در بعد مالی هم نصیبش بشود. فرد وقتی حساب هزینه ـ فایده می‎کند، می‎بیند فایده‌اش بیشتر از هزینه‎اش است و طبیعتاً انجام می‌دهد. حال آن هزینه چه در دام افتادن و چه نگاه دیگران باشد. آیا نگاه دیگران به این قضیه «تأدیبی» است یا یک نگاه عادی اتفاق می‌افتد، یعنی همان عادی شدن نابهنجاری‎ها ؟…

:: خشونت در ایران سبقه تاریخی دارد

… همیشه عوامل، در هم تنیده هستند و شما نمی‎توانید به یک پدیده، تک‌عاملی نگاه کنید. مثلاً شما خشونت در خانواده را در نظر بگیرید؛ مرد چرا به خودش اجازه می‎دهد خشونت‎ورزی بکند؟ یکی از عواملش اقتصادی است. شخصی که پول دارد احساس قدرت می‏‌کند، چه در خانواده باشد و چه در کف خیابان. فرض کنید در یک کارخانه کسی که دارای پول است و به کارگر اجحاف می‌کند و خشونت می‎ورزد که این عامل اقتصادی است. از این‌رو نابرابری اقتصادی است که زمینه‎ساز خشونت‎ورزی مرد علیه زن می‌شود. فرهنگ، این تقسیم‌بندی و نگاه از بالا به پایین را تأیید می‎کند و در نظام اجتماعی هم به نحوی این موضوعات باز تعریف می‌شوند؛ مثلاً نظام اجتماعی برای یک مرد جایگاه بهتری در اداره‌ی جامعه قائل می‌شود …

… اگر کار و اشتغال بود، به همین نسبت خفت‎گیری‎ها کاهش پیدا می‌کرد. مجموع عوامل از سطح خرد تا کلان باعث اینگونه پدیده‎ها می‎شود. خودکشی و اعتیاد نیز یک نوعی از خشونت علیه «خود» است. در همه‌ی این پدیده‎ها عنصر فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی دخیل است و در همه، کمبود عقلانیت دیده می‎شود و بیش از حد، خشونت‎ورزی نمایان است. این با بی تفاوتی، فاجعه میافریند. شما وقتی از کنار کودک‎ کار رد می‎شوید؛ بار اول خیلی احساس ناراحتی می‎کنید، بار دوم کم‌تر و بار سوم «انشالله خدا کمکش بکند» می‎گویید و رد می‎شوید، بار چهارم فقط رد می‎شوید. در دنیا NGOها به صحنه می‌آیند ولی در جامعه‌ی ما حتی بسترسازی برای فعالیت NGOها هم صورت نمی‌پذیرد. حتی برای کسانی که داوطلب هستند مانع درست می‎کنند. یعنی نگاه اطلاعاتی ـ امنیتی به NGOها است … در ایران احساس ناتوانی، زیاد و «درماندگی» آموخته شده است …

:: راهکار چیست؟

… در یک جامعه همه‌ی عناصر به هم مرتبط هستند؛ چه مثبت چه منفی. وقتی صحبت از راه‌کار می‎شود معمولاً دو نوع راه‌کار ارائه می‎شود. یک راه‌کار جنبه‌ی ذهنی، اخلاقی و «توصیه‎ای» دارد. از من جامعه‎شناس توقع دارند که راه‌کارهای علمی ارائه بدهم بنابراین راه‌کارهایی که ارائه می‎دهیم با راه‌کارهای دیگران که به صورت «توصیه‎ای» است خیلی تفاوت دارد. مطمئن باشید از هر زاویه‎ای که نگاه بکنید عامل اقتصادی، عامل بسیار تعیین کننده‎ای است. اگر من بیایم و بگویم که مثلاً صداوسیما آموزش بدهد و خانواده و آموزش و پرورش چه بکنند و چه نکنند عمدتاً راه‌کارهای ذهنی است …

… در داستان تحریم‎ها نیز قبل از هر چیز باید این سؤال را بپرسیم که چرا اقتصاد ما اقتصاد تک‌محصولی و شکننده است به گونه ای که با یک بازی بین‎المللی بخواهد به سقوط آزاد نزدیک شود و باید این سؤال را نیز بپرسیم که چرا مدیریت و نظام اقتصادی به این میزان شکننده است که یک تحریم بتواند اینگونه همه‌چیز را بهم بریزد ...

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال forward شود یا با درج پیوند پست و کانال «جامعه‌شناسی افق‌نگر» (t.me/dr_bokharaei/…postID) صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site |

❇️ بازخورد مخاطبان

🖌 #احمد_بخارایی | دانش‌یار جامعه‌شناسی

🗓 چهارشنبه ۲ مرداد ۱۳۹۸

#جامعه #اقتصاد #قدرت #آسیب‌های_اجتماعی #خشونت #ناهنجاری

در پست قبلی، پیرامون علل افزایش زورگیری‌ها و سرقت‌های توأم با خشونت در ایران کنونی در گفت‌وگو با سایت تحلیلی «دیدار نیوز»، پرسشی را عنوان کرده بودم مبنی بر: «چرا در ایران، نابهنجاری‌ها کم و بیش هنجار تلقی می‌شوند؟» پس از آن یادداشتی از یکی از دانش‌جویان کارشناسی ارشد سابقم که اینک فوق لیسانس و متأسفانه به کولبری در کردستان اشتغال دارد یعنی آقای مهدی ابراهیمی به دستم رسید که می‌خوانید:

«در رابطە با سؤال شما خواستم نظر خودم را به سمع‌تان برسانم: درجامعه‌ای که سران قدرت به سادگی دست به هرکاری جهت انباشت سرمایه‌ی خود می‌زنند و قشر پایین‌دست جامعه با هزار دردسر و مکافات باز هم از تأمین نان شب درمانده‌اند و تمامی این اعمال بزرگان را مشاهده می‌کنند و در کنار آن هیچ سؤالی بابت این کارها نمی‌کنند و بزرگان هم لازم نمی‌بینند پاسخی ارائه دهند، طبیعی است که مردم در این آشفته‌بازار از آب گل‌آلود، ماهی خود را از مردم فلک‌زده‌تر از خود و گاه مرفه‌تر از خود صید می‌کنند و به تعبیر خودشان از دزدان، دزدی کردن را هنر می‌بینند و چه بسا اگر در دام قانون گرفتار شوند هزار تا حرف و توجیه برای گفتن دارند. در این میان، تحریم هم فرصتی است برای برهم زدن اوضاع بدون نظارت تا هر کس به نفع خود بازار را برهم زند چرا که در قبال اختلاس و دزدی، کسی جواب‌گو نیست. لاجرم عنان فضای اجتماعی از دست می‌رهد و مردم هرکدام خود را در فضای جنگلی می‌بینند که اگر: ندری دریده می‌شوی! دراین حالت نابهنجاری، بهنجار می‌شود و هر کس که قلدرتر باشد زرنگ‌تر است و چه بسا مورد تشویق هم قرار گیرد.»

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال forward شود یا با درج پیوند پست و کانال «جامعه‌شناسی افق‌نگر» (t.me/dr_bokharaei/…postID) صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site |

❇️ ابربحران ناکارآمدی

🗓 سه‌شنبه ۸ مرداد ۱۳۹۸

#جامعه #اقتصاد #بیکاری #آسیب‌های_اجتماعی #رانت #اصلاح‌طلب #اصول‌گرا #بحران #ناکارآمدی

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site |

❇️ تعارض طبقاتی، پیوندهای اجتماعی را تهدید می‌کند

📰 گفت‌وگوی روزنامه‌ی اطلاعات با #احمد_بخارایی

🗓 چهارشنبه ۹ امرداد ۱۳۹۸

#جامعه #اقتصاد #کمک #فلسفه #مشارکت_اجتماعی #جامعه_شناسی #جامعه‌شناسی #دولت #طبقه #طبقه_اقتصادی #طبقه_اجتماعی

👈 نمایش گزارش:
بخش‌هایی از این گفت‌وگو:

… فلسفه مانند نوری است که مسیر را روشن می کند ولی برای پرواز به دو بال جامعه شناسی نیازمند است. انفکاک میان این دو باعث شده است که هیچ‌کدام کارآیی لازم را نداشته باشند …

… در فلسفه نسبت به موضوعات اخلاقی چهار رویکرد داریم: اول رویکرد شهودگرایی است، که یک‌سری از امور (از جمله «کمک کردن») را بدیهی و خوب می‌دانیم و همه‌ی فرهنگ‌ها آن را قبول دارند. در رویکرد دوم یعنی «احساس‌گرایی»، در ما حس خوب و رضایت‌مند ایجاد می شود و تلویحن به ما می‌گوید که: «اهل کمک کردن باش». رویکرد سوم، «هدایت‌گرایی» است که بر اساس آن ما اجازه داریم که حکم کنیم و بگوییم «تو باید به دیگران کمک کنی». از این‌جا به بعد، فلسفه به سمت جامعه شناسی می‌رود.
رویکرد چهارم در فلسفه‌ی اخلاق که بیش‌تر با جامعه‌شناسی پیوند دارد «توصیف گرایی» است. در این رویکرد، فلسفه وارد حیطه‌ی جامعه‌شناسی می‌شود و گزاره های: «کمک کردن خوب است» و «باید کمک کنی»، در صورتی نمود عملی خواهند داشت که جامعه بتواند روند کمک کردن را تعریف کند و سپس این رفتار را ارزیابی کرده و سیاست های تشویقی برای آن در نظر بگیرد. یعنی گزاره‌های اخلاقی در درازمدت در جامعه پدیدار شده و عمیق‌تر و گسترده‌تر می‌شوند. در این حالت است که یک جامعه‌ی اخلاقی خواهیم داشت …

… در نظام اجتماعی نمی‌توان خرده‌نظام سیاسی را حذف کرد و نقش آن را نادیده گرفت. نمی‌توان تنها از اشخاص انتظار داشت که کمک کنند، بدون آن‌که دولت هیچ بستر سازمان‌دهی شده‌ای برای آن فراهم کرده باشد …

رفع تعارضات اجتماعی از طریق تعامل اجتماعی

… مارکس می‌گفت تضاد طبقاتی برای جامعه خوب نیست یعنی فاصله طبقاتی زیادی بین آحاد جامعه وجود داشته باشد و طبقه‌ی مرفه بگوید «به من چه»! این یعنی سلطه ی «من»، سلطه‌ی طبقه‌ و سلطه خانواده و قوم بر قشر ضعیف و نیازمند. این تعارض طبقاتی، پیوندهای اجتماعی را تهدید می‌کند …

… وقتی دولت به قشر آسیب‌پذیر توجه دارد، شهروندان هم این رفتار را تکرار می‌کنند. به‌جای تعارض طبقاتی به تعامل طبقاتی باید روی آوریم. آن نگاه سوسیالیستی که می‌گوید همه‌ی آحاد جامعه باید در یک سطح زندگی کنند، نوعی توهم است. در رویکرد تعاملی باید به قشر ضعیف‌تر توجه کنیم و نیازش را برآورده سازیم. این نیاز، می‌تواند صرفا مادی نباشد. مثلن باید آن کارگر زن را هم نسبت به هم‌کار مرد خود و دستمزد کم‌تری که دریافت می‌کند و در حقش اجحاف می‌شود و تبعیض جنسیتی و از رشد بازماندن او را هم مشاهده کرد ...

مشارکت اجتماعی، شرط لازم برای تعامل

… مشارکت اجتماعی دو سطح دارد، یکی داوطلبانه و دیگری دعوت است که چهار شرط دارد: اول آن‌که فرد به «آزادی» اعتقاد داشته باشد. دوم آن‌که افراد آگاه باشند که مشارکت اجتماعی حق آن‌ها است. سوم آن‌که مشارکت را باید به شکل فرآیندی ببینیم نه به شکل جزیره‌ای و تکه‌پاره و چهارم آن‌که مشارکت اجتماعی باید در هر مقوله‌ای عمیق بوده و وسیع باشد و همه‌ی حوزه‌ها را در بر بگیرد. نظام سیاسی نباید با نگاه امنیتی مانعی برای این مشارکت ایجاد کند وگرنه مشارکت شکل نمی‌گیرد و گزاره‌های اخلاقی هم تحقق نمی‌یابند و ما می‌گوییم در جامعه همه نسبت به هم‌نوع و هم‌وطن خود بی‌تفاوت شده‌اند …

آموزش، شرط کافی برای تعامل

… برداشتن «موانع»، شرط لازم برای رفع تعارضات اجتماعی و پیاده‌سازی اخلاق در جامعه است ولی یک شرط کافی هم داریم که باید محقق شود. باید مردم آگاه شوند که مشارکت اجتماعی «حق» آن‌ها است. این آگاهی از «آموزش» ایجاد می‌شود. در این حالت است که کلیت جامعه با تدابیر نظام سیاسی، به سمت کم تر شدن فاصله طبقاتی پیش می‌رود و آن حس بی‌تفاوتی، کم‌رنگ شده و هم‌دلی و هم‌راهی، بستری برای ظهور پیدا می‌کنند.

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال forward شود یا با درج پیوند پست و کانال «جامعه‌شناسی افق‌نگر» (t.me/dr_bokharaei/…postID) صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site |