❇️ درنگی پیرامون حادثه‌ی کشته‌شدن همسر دوم محمدعلی نجفی

#جامعه #حادثه #خشونت #قتل #میترا_استاد #نجفی #محمدعلی_نجفی #مردسالاری #رانت #ایدئولوژی #زنان #برابری_جنسیتی

🖌 احمد بخارایی | دانش‌یار جامعه‌شناسی

🗓 دوشنبه ۱۳ خرداد ۱۳۹۸

… در وقوع یک حادثه از جمله شلیک به همسر دوم از سوی محمدعلی نجفی، علت‌ها و دلیل های مختلفی وجود دارد که در این مورد خاص، برخی از آنها از سطح خرد تا کلان عبارتند از:
ـ تشدید میل جنسی در مردان تحت ساختار فرهنگی موجود با محوریت تمایلات جنسیتی در ایران اسلامی،
ـ ضعف و ناهمواری بستر رسمی و غیر رسمی برای تعاملات اجتماعی زنان،
ـ داغ‌بودن بازار اتهام‌زنی که ریشه در تزلزل اعتماد اجتماعی و احساس ناتوانی و پوچی دارد،
ـ مشتبه‌شدن و تفسیر ناصحیح از «امر سیاسی» نزد نخبگان حکومتی در میان عناصر جناح‌های سیاسی راست و چپ به علت بسته‌بودن دایره‌ی گردش نخبگان در چهار دهه‌ی اخیر در ایران به طور خاص،
ـ عدم شکل‌گیری گروه‌های مرجع و قانونی دفاع از حقوق زنان،
ـ تصلب رسانه‌ای و منبرگونه‌گی رسانه‌ی ملی در ایران در هنگام تحلیل پدیده‌های اجتماعی و سیاسی، - مقدس‌پنداری امر سیاسی و سیاسیون در این دیار که عامل تشدید و تعمیق مشروعیت ناکارآمد شده است.... و عوامل دیگری از این دست …

… اما اگر این‌ علل و دلایل را موقتاً از صحنه‌ی تحلیل کنار بگذاریم و اگر «فرض» کنیم که در حادثه‌ی به قتل رسیدن میترا استاد به دست محمدعلی نجفی، آثاری از نظام اطلاعاتی ـ امنیتی مشاهده می‌شود (با فرض انتقام‌جویی نسبت به افشاگری دکتر نجفی از عمل‌کرد رانت‌محور دکتر قالیباف در شهرداری یا هم‌سویی نجفی با اصلاح‌طلبان یا …) آن وقت باید گفت: «از کوزه همان برون تراود که در اوست»! …

… در تحلیل‌های حادثه‌ی قتل اخیر، کمتر دیدم به این موضوع اشاره شود که ارتباط «احتمالی» میترا استاد با مقامات اطلاعاتی، در امتداد همان نظام امنیتی و گزینشی است که مجموعه‌ی نظام جمهوری اسلامی (اعم از جناب نجفی و نجفی‌ها) آن را «کم‌وبیش» آفریدند و «مستقیم و غیرمستقیم» مدیریت کردند. یادمان باشد که #قتل‌های_زنجیره‌ای در زمانی اتفاق افتاد که ریاست جمهور به جناب هاشمی و سردمداران حزب سازندگی و هم‌حزبی‌های جناب نجفی، تعلق داشت …

… این نفوذ به حریم خصوصی، در زمانی که دکتر نجفی در مقام عالی وزارت آموزش و پرورش هم بود، در وزارت متبوعه در قالب گزینش و نظارت‌های حراستی، جریان داشت. حالا طبیعی است که در نظام مردسالار، از زن‌های آسیب‌پذیر به عنوان طعمه هم استفاده شود یا اصلاً نشود و «زن» برای دفاع از موضع متزلزل خود به چنین رویه‌ای روی آورد …

… در تحلیل حوادثی مانند قتل میترا استاد (با فرض مذکور مبنی بر دخالت عناصر اطلاعاتی)، آیا متغیر مستقل و علت اصلی، «ارتباط مقتول به عنوان پرستو با مراکز اطلاعاتی» است یا فراتر و قبل از آن، علت بزرگ‌تر و ریشه‌ای‌تر عبارت است از: «ساختار امنیتی معطوف به ایدئولوژی که چپ و راست، آن را تقویت کرده‌اند»؟ این نگاه تحلیلی دارای بافت ساده‌ای است که کم‌وبیش در تحلیل‌های اخیر پیرامون این واقعه، مغفول مانده است.

لطفاً نگویید که نویسنده نسبت به تخصص و ویژگی‌های شخصیتی دکتر نجفی، کم‌اطلاع است!

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال (forward) یا با درج پیوند پست و کانال «جامعه‌شناسی افق‌نگر» (t.me/dr_bokharaei/…postID) صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

:: دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site |

❇️ رسمیت و هویت‌مندی مطلوب دختران زیر سایه‌ی مردسالاری و تبعیض جنسیتی

📰 گزارش خبرگزاری دانش‌جویان (ISNA) پیرامون مشکلات #دختران امروزی در جامعه‌ی امروز ایران به مناسبت روز موسوم به «دختران» در گفت‌وگو با #احمد_بخارایی

🗓 چهارشنبه ۱۲ تیر ۱۳۹۸

#جامعه #زنان #الگوهای_اجتماعی #تبعیض #برابری #مطالبات #خواسته‌ها

👈 نمایش گزارش:
بخش‌هایی از این مصاحبه:

… خواسته‌ی «عام» دختران به همان خواسته‌‌هایی اطلاق می‌شود که همه‌ی دختران و پسران به آن نیاز دارند؛ این‌که می‌خواهند وجودشان به رسمیت شناخته شود و احساس کنند که در جامعه دیده می‌شوند، به آن‌ها توجه می‌شود و جامعه برای مشارکت آنها ارزش قائل است. اینک، هویت در جامعه‌ی ما به‌ویژه برای دختران با بحران، تزلزل و تشکیک مواجه است …

… در این فرهنگ ایرانی ـ اسلامی شاهد تبعیض و فاصله میان دختران و پسران هستیم، اما به طور «خاص» کاهش شکاف جنسیتی میان دختر و پسر در حوزه‌های مختلف در سطح خرد تا کلان خواسته‌ی اصلی دختران است. اگرچه هم دختران و هم پسران به نوعی با بحران هویت اجتماعی مواجه هستند، اما این بحران برای دختران بیش از پسران احساس می‌شود …

… زنان در این جامعه‌ی مردسالار مطیع‌تر هستند که البته دیدگاه مردسالاری ریشه در باورها و اعتقادات دارد که در قالب نظام سیاسی متبلور شده‌است …

… برای برون‌رفت از بن‌بست تبعیض جنسیتی، سه راه‌کار در سه سطح خرد، میانه و کلان وجود دارد. در سطح کلان، تغییر ساختارها مد نظر است که نیازمند کنش‌گری‌های فردی و جمعی توأم با مخاطره‌پذیری و هزینه‌پردازی جدی است. اما در سطح میانه، کنش‌گری‌های فردی و جمعی دختران می‌تواند در قالب کمپین‌ها و مشارکت‌های انتقادی باشد که تلاش می‌شود صداها بیشتر به گوش برسند. در سطح خرد نیز هر دختری می‌تواند با کنش فردی خود به ابراز نظر بپردازد و از عکس‌العمل‌های پیرامونی نهراسد …

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال (forward) یا با درج پیوند پست و کانال «جامعه‌شناسی افق‌نگر» (t.me/dr_bokharaei/…postID) صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site |

🗓 پنج‌شنبه ۱۰ امرداد ۱۳۹۸

❇️ افزایش حضور زنان در جامعه با رفع تبعیض‌ها

📰 گزارش روزنامه‌ی ایران درباره‌ی برابری دیه‌ی زن و مرد در گفت‌وگو با #احمد_بخارایی ، مهدی حجتی و امان‌الله باطنی

👈 نمایش گزارش:
بخش‌هایی از کلام من در این گفت‌وگو:

… چنان‌چه به موضوع تبعیض جنسیتی به معنای عام‌تر نگاه جامعی داشته باشیم، مسأله‌ی «دیه» بهتر قابل فهم و ترسیم خواهدشد. در برخی مواقع در ایران با نوعی تبعیض جنسیتی مواجه می‌شویم که در ابتدای قرن بیست و یک بسیار جای تأمل دارد. این روزها لزوم برابری انسان‌ها بیش از سایر دوران‌ها مطرح است …

… دو دسته عوامل درون‌زا و برون‌زا در تشدید و تعمیق تبعیض جنسیتی بین زنان و مردان مؤثر هستند. عوامل درون‌زا تقریباً جنبه‌ی عام دارند و نه فقط در فرهنگ ما بل‌که در کل به هر جامعه‌ای مربوط می‌شود. یکی از این عوامل، ساختار جنسی زن است که جنبه‌ی ذاتی دارد. دوم بحث وظایف است که ناشی از همان ساختار جنسی است و آن هم مقوله‌ی مادر شدن است و به‌ طور طبیعی و ذاتی مشکلاتی را برای فرد به ‌دنبال دارد. این دو عامل به‌عنوان عوامل درون‌زا شروط لازم برای تبعیض جنسیتی شده اند …

… عوامل برون‌زا آن دسته از شروط کافی هستند که تبعیض جنسیتی را تعمیق می‌کنند. یکی از این عوامل «باورهای قالبی»اند که جنبه‌ی عرفی و دینی دارند. بحث «دیه» در این دسته قرار دارد که شکل گرفته و به نوعی اصلاح آنها به‌شدت سخت است. در بحث «دیه» هم وقتی لایحه‌ی اصلاح قانون دیه به شورای نگهبان رفت، آن را مخالف شرع دانستند …

… در مسأله‌ی «حجاب» با یک دوگانه مواجهیم و نزد برخی، بیش از آن‌که جنبه‌ی «باور» داشته باشد، جنبه‌ی «هنجاری» پیدا کرده است. یعنی لزوماً فردی که حجاب دارد ممکن است مبتنی بر یک باور نباشد و بر اساس رعایت یک سری هنجارها رفتار کند. عامل دوم برون‌زا در تعمیق تبعیض جنسیتی، عدم تخصص زنان است. در جامعه‌‌ی ما قشر زن تقریباً پایین نگه داشته شده و به توان تخصصی‌اش توجه کافی صورت نپذیرفته. با از بین رفتن تبعیض جنسیتی، زن‌ها بیش‌تر در جامعه حضور پیدا می‌کنند و در تمام سطوح موفق‌تر عمل خواهند کرد.

#جامعه #دیه #برابری #تبعیض #زنان

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال forward شود یا با درج پیوند پست و کانال «جامعه‌شناسی افق‌نگر» (t.me/dr_bokharaei/…postID) صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site |

🗓 سه‌شنبه ۲۲ امرداد ۱۳۹۸

❇️ در پدیده‌ی ازدواج مجدد، در اصل نگاه و قضاوت اطرافیان نقش دارد.

📰 گزارش خبرگزاری دانش‌جویان (ISNA) درباره‌ی ازدواج مجدد در گفت‌وگو با #احمد_بخارایی و مهرداد فلاطونی

⚠️ توجه: بخش هایی از گفت‌وگو در قسمت «زاویه‌ی سوم و رابطه‌ی بین هوس و مسئولیت‌پذیری و صداقت در بین مردان» در خبرگزاری ISNA، حذف و باقیمانده منتشر شد؛ اما متن کامل به شرح زیر است.

👈 نمایش گزارش:
بخش‌هایی از دیدگاه من در این گفت‌وگو:

… ازدواج مجدد و دیدگاه جامعه نسبت به آن از چهار زاویه و در سه بستر زمانی گذشته، حال و آینده قابل مطالعه و تحلیل است.

… زاویه‌ی نخست (گذشته): باید گفت که همه‌ی ما در تعاملات اجتماعی محکوم هستیم که براساس الگوهای فرهنگی رفتار کنیم و در پدیده‌ی ازدواج مجدد، در اصل نگاه و قضاوت اطرافیان در این زمینه نقش دارد.

… زمانی که مردی از همسر خود جدا می‌شود و متکفل فرزندانش است، اطرافیان این نگاه را دارند که باید هرچه زودتر ازدواج کند تا فرزندانش از مادر محروم نباشند. به عبارتی در این زمان نگاه فرهنگی به مردان توصیه می‌کند تا هرچه سریع‌تر ازدواج کرده و سر و سامان بگیرند. در واقع در این حالت مرد- محور، فرزندان بهانه‌ای برای ازدواج مجدد او هستند. اما این نگاه فرهنگی در مورد ازدواج مجدد زنان متفاوت است به طوری که اگر یک زن از همسر خود جدا شود به دلیل اینکه به او نگاه ابزاری و وسیله‌ای می‌شود، ازدواج مجدد برای او که فرزند دارد حکم بوالهوسی را پیدا می‌کند. این بستر فرهنگی باعث می‌شود مردان مطلقه نسبت به زنان مطلقه راحت‌تر ازدواج مجدد داشته باشند.

… زاویه‌ی دوم (زمان حال): در جامعه‌ی ما امکان معاشرت‌، برقراری ارتباط و تعاملات اجتماعی به نحوی که برچسب و انگ به او زده نشود برای مردان فراهم‌تر است، یعنی امکان معاشرت زیاد برای مردان به مراتب بیش از زنان است و همین امر سبب می‌شود مردان راحت‌تر وارد ازدواج مجدد شوند که باز هم علت این موضوع به بستر فرهنگی جامعه باز می‌گردد. فراموش نکنیم که همیشه سایه الگوها تا مدت‌های مدید بر رفتار و کنش جامعه سنگینی می‌کند.

… زاویه‌ی سوم (محتوا و سه عنصر صداقت، هوس و مسئولیت‌پذیری): اساساً میان جنس زن و مرد تفاوت‌های ذاتی وجود دارد. از دیدگاه محتوایی مردان اساساً و ذاتاً در هر شرایطی نگاهشان به ازدواج و جنس مخالف متفاوت از نگاه زنان است، به عبارتی عنصر «هوس» در انتخاب مردان به مراتب پررنگ‌تر از عنصر هوس در انتخاب زنان است؛ درنتیجه ازدواج مجدد در مردان راحت‌تر و سریع‌تر اتفاق می‌افتد. هوس با «مسئولیت» و تعهد، متعارض است به طوری که هر چقدر هوس، کم‌تر باشد احساس مسئولیت بیش‌تر است و هر چقدر هوس بیش‌تر، احساس مسئولیت کم‌تر خواهد بود که در ازدواج مجدد احساس مسئولیت و تعهد به مراتب برای مردان کم‌تر از زنان است و هنگامی که احساس مسئولیت و تعهد بیش‌تر باشد تعهد و دقت‌ها افزایش و زمان طولانی‌تری برای ازدواج مجدد زن صرف می‌شود. از سوی دیگر «صداقت» که سومین عنصر بحث محتوا را شکل می‌دهد بیان‌گر آن است که میان صداقت و هوس رابطه عکس وجود دارد، هر چقدر هوس بیشتر، صداقت کمتر خواهد بود. در این زمان اگر زن قصد داشته باشد ازدواج مجددی داشته باشد اما احساس کند که مرد مقابل صداقت ندارد تأمل و صبر بیش‌تری به خرج می‌دهد.

… زاویه‌ی چهارم (آینده): یکی از احتمالات ازدواج مجدد آن است که به شکست محکوم شود. این احتمال شکست مجدد برای زنان گران‌تر از مردان تمام می‌شود. زنان نگران‌اند که در ازدواج مجدد با شکست مواجه شوند و مورد سرزنش اقوام قرار گیرند. این درحالی است که اگر ازدواج دوم مرد به شکست محکوم شود اطرافیان آن را بلامانع دانسته و معتقدند که ازدواج سوم داشته باشند.

#جامعه #ازدواج #ازدواج_مجدد #برابری #تبعیض #زنان #فرهنگ #هوس #تعهد #خانواده

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال forward شود یا با درج پیوند پست و کانال «جامعه‌شناسی افق‌نگر» (t.me/dr_bokharaei/…postID) صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site |

❇️ ذهن‌های آشفته در جامعه‌ای آسیب‌پذیر

🗓 سه‌شنبه ۳۰ اردی‌بهشت ۱۳۹۹

📰 گفت‌وگوی روزنامه‌ی همشهری با #احمد_بخارایی درباره‌ی آسیب‌های انتشار گسترده‌ی تبلیغ #کودک‌همسری در شبکه‌های اجتماعی | منتشرشده در دوشنبه ۲۹ اردی‌بهشت ۱۳۹۹، شماره‌ی ۷۹۴۵

👈 نمایش گزارش:
بخش‌هایی از سخنان من:

… در کل ۴ نگاه می‌توان به #زن داشت که عمدتاً از جانب #مرد و #جامعه است. یک نگاه، «حداکثری» و ایده‌آل به زن است که یک موجود برتر و ارزش‌مند که به ملکیت شخصی درنمی‌آید و حتی ممکن است در برخی جهات از مردان پیشی بگیرد و برتر باشد. این نگاه، شکل نگرفته است. نگاه دوم، جنبه‌ی «میانی» دارد که در غرب در حال رخ دادن است و تلاش می‌شود که یک نگاه #برابری نسبت به #حقوق زن و مرد در جامعه داشته باشند، اما بیشتر جنبه‌ی حقوقی دارد و در حوزه‌ی «#فمینیست لیبرال» معنادار است که خواستار #حقوق_شهروندی مساوی برای #زنان و مردان است و با قوانین یا سنت‌هایی که حق را به مردان می‌دهند و به زنان نمی‌دهند، یا قوانینی که با ادعای «حمایت» از زنان وضع می‌شوند اما چنین نمی‌شود، مبارزه می‌کند. در اصل محتوای رابطه‌ی بین زن و مرد، در #فرهنگ تعریف می‌شود. به همین‌خاطر در ژاپن شاهد یک نوع رفتار هستیم و همه سعی می‌کنند بنا به فرهنگ خاص خود در سطح میانی حرکت کنند و این حرکت صرفاً در فرهنگشان نهادینه شده است …

… در مرحله‌ی سوم، یک نگاه «حداقلی» به زن داریم. پس از آن هم در مرحله چهارم، نگاهی نزدیک به «صفر» است. آن نگاه حداقلی و این نگاه نزدیک به صفر که خیلی کم‌تر از حداقلی است. برگرفته از یک فرهنگ سنتی و مردسالارانه است. بحث کودک‌همسری که به آن اشاره کردیم و در بخش‌هایی از ایران هم شاهد آن هستیم، در این قسمت جای می‌گیرد؛ اذن پدر، سن ۱۵ سال و تقابلی که بین نظام حقوقی در ایران و تمام دنیا درخصوص تعریف کودک وجود دارد …

… ما گاهی در جامعه‌ی #مردسالار در فرهنگمان به وضوح می‌بینیم که نظام عقیدتی ما چطور هنوز با نگاه مردسالارانه پیش می‌رود و در داستان ازدواج که اذن پدر لازم است؛ این مسائل همه نظام مردسالاری را تقویت می‌کند. بنابراین اصل قضیه همین‌جا است؛ چه بُعد دینی چه بُعد ملی و تاریخی هر دو در اینجا درهم تنیده‌اند …

… با ایجاد تحول فرهنگی در جامعه تحت یک مدیریت کلانِ رو به جلو و هوشمند که پدیده‌های نو را باور دارد و در عین حال اصرار ندارد به داشتن خرده‌فرهنگ‌های مذموم و درجازدن در آن، می‌توان نگاه سوم را به سمت نگاه دوم سوق داد نه نگاه چهارم. اگر در جامعه‌ای طی چند دهه، این اتفاق رخ ندهد و رویکرد سوم به رویکرد دوم تبدیل نشود، یعنی رویکرد حداقلی به زن به رویکرد میانی که در دنیا، میانگین است تبدیل نشود الگوهای رفتاری‌ای که در گذشته وجود داشته کم‌کم اعتبار خود را از دست می‌دهند که اصطلاح جامعه‌شناختی آن «آنومیک» یا بی‌هنجاری است، آن وقت جامعه مستعد آن است که عقب‌گرد کند و از نگاه سوم به نگاه چهارم عقب‌نشینی کند. اینگونه است که کم‌کم شاهد شکل‌گیری نگاهی نسبت به زن می‌شویم که به او صرفا یک نگاه جنسی و ابزاری در حیوانیت دارد و حتی به دختران کودک هم رحم نمی‌شود! …

… این موضوعات زمانی جریان‌ساز می‌شود که نتوانیم جلوی انحرافات را بگیریم و گسترده شوند و ریشه در یک حوزه‌ی الگویی و رفتاری نداشته باشند؛ مثلاً فرض کنیم در جامعه‌ای قتل اتفاق می‌افتد و شما قاتل را به اشد مجازات محکوم می‌کنید که دیگر این رفتارها تکرار نشود، اما اگر در جامعه‌ای که افراد «مجبور» به دیگرکُشی می‌شوند تحت شرایط خاص، اگر یکی دو نفر را هم اعدام کنید چون الگوی رفتاری اشتباه وجود دارد، شما نمی‌توانید آن را کنترل کنید. بنابراین پی‌گیر این نباشیم که قانون با این فرد که ویدئوی اخیر را منتشر کرده چه برخوردی می‌کند …

… مردم اغلب خیلی هیجانی با این‌گونه موارد برخورد می‌کنند و در اصطلاح #جامعه‌شناسی رفتارهای «#هیستریک» یعنی هیجان و احساسات غیرقابل کنترل جمعی از خود بروز می‌دهند که طی چند روز یک فیلم دست به‌دست می‌شود و از آن تقلید می‌کنند و یک موج ایجاد می‌شود. این بحث رسانه‌ای ماجرا است، اما از نگاه جامعه‌شناختی این یک معلول ساختاری به‌حساب می‌آید که امروز این آدم و پس‌فردا یکی دیگر انجام می‌دهد. شما نمی‌توانید با مقابله و محکومیت فردی به حل مسئله کمک کنید. مثل آبی که جریان دارد شما نمی‌توانید از وسط راه، آلودگی آب را پاک کنید، چون آب از سرچشمه آلوده است. وقتی تحول فرهنگی اتفاق نیفتد و هم‌چنان در همان حال و هوای سنت‌های غلط باشیم جامعه مستعد می‌شود که به اشکال مختلف به سمت نگاه چهارم برود …

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال یا با درج پیوند پست و نام کانال صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site |