جامعه‌شناسی افق‌نگر ـ دکتر احمد بخارایی
3.93K subscribers
68 photos
21 videos
1 file
680 links
تلاش من در جهت توصیف، تبیین و تحلیل پدیده‌ها و مسائل اجتماعی ایران معطوف به «آینده» است… منتظر دریافت نظر شما پیرامون تحلیل ارایه شده هستم. با سپاس: 👈 https://t.me/drbokharaei

www.dr-bokharaei.com

Ahmad Bokharaei, Sociologist
Download Telegram
🎥 اکران و نشست نقد فیلم «سال دوم دانشکده‌ی من»

🎬 با حضور دست‌اندرکاران فیلم و کارشناسان:

| کارگردان |
#رسول_صدرعاملی

| بازیگران |
#فرشته_ارسطویی، #پدرام_شریفی، #سها_نیاستی

| تهیه‌کننده |
#مسعود_ردایی

| جامعه‌شناس |
#احمد_بخارایی

| برگزارکننده:
جمعیت سفیر دانش‌گاه صنعتی اصفهان

📅 تاریخ: سه‌شنبه ۲۱ آبان ۱۳۹۸

🕓 زمان: ساعت ۱۶

🏛 مکان: تالار شیخ بهایی

🛣 نشانی: اصفهان، خمینی‌شهر، خیابان دانش‌گاه صنعتی اصفهان (نقشه)

🖥📱 پخش زنده
❇️ آیا برای شرکت در #انتخابات #مجلس_شورای_اسلامی در اسفند ۱۳۹۸ باید تجدید نظر کرد؟

🗓
دوشنبه ۲۱ آبان ۱۳۹۸

| #احمد_بخارایی، #جامعه‌شناس |

| یادداشت ۹ | نهمین مکث:
پایان فصل «گفتاردرمانی» صاحبان قدرت

۱ـ
پس از شنیدن سخنان جناب روحانی در میان مردم یزد در ۱۹ آبان ۹۸ که گفت: «از اردیبهشت‌ماه امسال، در هر ماه شرایط کشور بهتر شده است» و «ملت ایران توانسته است فشار تورم را از اردیبهشت تا مهر، هر ماه کنترل کند و نرخ رشد تورم در ماه‌های خرداد ۲/۳، تیر ۲/۲، مرداد ۰/۸ و شهریور نیز ۰/۸ درصد بوده است و این بدان معنا است که کارآفرینان، کشاورزان، کارگران و مهندسان در سراسر کشور بر تلاش خود افزوده‌اند»، احساس کردم ایشان که در زمان انتخابات، خود را یک حقوق‌دان معرفی کرده بود و این انتظار را در رأی‌دهنده‌ها به وجود آورده بود که نمی‌خواهد مانند اسلاف، به وعظ و منبر روی آورد اینک مانند یک واعظ، با شور و حرارت سخن می‌گوید و آمار و ارقام اقتصادی و اجتماعی را شخصی و نادرست بیان و تفسیر می‌کند. شاهد فقیرترشدن مردم در ماه‌های اخیر هستیم و یک کالای مصرفی هم ارزان‌تر نشده، اما از بهترشدن وضع مردم سخن می‌گوید. نمی‌گوید که «مبنای مقایسه‌ای» این آمار چیست و توضیح نمی‌دهد که نرخ ۰/۸% در شهریور به معنای بهترشدن وضع مردم نیست بل‌که تفسیر این آمار، گونه‌ی دیگری است که در کل فشار تورم را کم نمی‌کند.

۲ـ جناب روحانی و نیز دیگر عناصر مندرج در حاکمیت شیعی در ایران متأسفانه از آمار واقعی و تفاسیر درست و علمی نرخ‌های تورم و بیکاری و مسائل اجتماعی بیان صادقانه و درستی ندارند و هیچ‌گاه استدلال نکرده‌اند که چرا در بین ۹۱ کشور، مقام اول فرار مغزها را داریم و فقط در حدود ۲۵۰۰۰۰ پزشک و مهندس به آمریکا مهاجرت کرده‌اند؟ واقعاً چرا تا اواخر دهه‌ی پنجاه خورشیدی، جمعیت ایرانیان داخل کشور حدود ۴۰ میلیون و جمعیت ایرانیان خارج از کشور حدود ۵۰ هزار نفر بود و جمعیت ایران طی چهار دهه، «دو برابر» شده اما در همین دوره، شمار مهاجران و فراریان ایرانی نزدیک به ۷ میلیون نفر رسید، یعنی «۱۴۰ برابر» شده است؟

۳ـ جناب روحانی از امکان فروش و صدور اسلحه و تجهیزات نظامی به دیگر کشورها خبر دادند. ظاهراً مقرر شده‌بود که انقلاب و اسلام، صادر شود نه اسلحه‌ای که جان مردم را می‌گیرد. این چه افتخاری است که رئیس‌جمهور یک کشور اسلامی و شیعی با صدای بلند و محکم اعلام می‌کند؟ شاید حضور نظامیان ایرانی در عراق و تشویق حکومت آن به مقابله با مردم و کشتار شهروندان معترض، در راستای چنین سیا‌ست‌هایی است!

۴ـ در همان اجتماع مردم یزد عنوان کردند: «ذخیره‌ی میدان نفتی جدید کشف‌شده به اندازه‌ی ۵۳میلیارد بشکه نفت است که از بستان تا امیدیه به طول ۲۴۰۰ کیلومتر مربع وسعت و ۸۰ متر عمق دارد». پرسشی که ذهنم را مشغول کرده این است که فروش نفت طی چهل سال گذشته و گاه بیش از دو میلیون بشکه در روز، چه سودی برای جامعه در جهت ایجاد تأسیسات بنیادین و تحکیم زیرساخت‌ها داشته است که این میدان نفتی داشته باشد؟ تحریم چند ماه اخیر نشان داد که اقتصاد تک‌محصولی ایران، شکننده است و تنها با از جیب‌خوردن به واسطه‌ی وجود ذخیره‌ی ارزی و پولی تا کنون توانسته‌ایم کشور را اداره کنیم. حال این فلاکت اجتماعی و اقتصادی تا کی قابل تداوم است و اگر تحریم‌ها سنگین‌تر شود آیا توان مقابله داریم؟

۵ـ داستان «فساد» یک بار دیگر این‌گونه بیان شد: «از قوه‌ی قضاییه که با فسادهای میلیونی و میلیارد تومانی برخورد می‌کند می‌خواهم که مبارزه با فساد میلیارد دلاری را هم برای مردم توضیح دهد. هم‌چنین رئیس بانک مرکزی را مسئول می‌کنم تا پرونده‌ی ۲میلیارد دلاری را به مردم گزارش کند و از دستگاه‌های نظارتی نیز می‌خواهم که سرنوشت ۹۴۷میلیون دلار را برای مردم روشن کنند. مبارزه با فساد دانه‌درشت‌ها کجا است و چرا به این فسادها و پول‌ها رسیدگی نمی‌شود. این‌که چند نفر را به دادگاه کشانده و تبلیغ مبارزه با فساد شود، بدانید که سرِ مردم کلاه نمی‌رود». به نظر می‌رسد حکایت «مبارزه با فساد» به تریبون تبلیغ مواضع و ابزار کسب مشروعیت نزد عوام ایرانی تبدیل شده‌است و هر یک از مسئولین، دیگری را متهم می‌کند تا خود از اتهام نجات یابد. مسائل پیچیده‌ای چون فساد که جنبه‌ی ساختاری پیدا کرده است با عناصر درون حاکمیت، مورد رفع و پاک‌سازی واقع نمی‌شود زیرا کسانی که بر شاخه نشسته‌اند «بن شاخه» را منطقاً نمی‌توانند ببرند.

۶ـ در یک نگاه جامعه‌شناسانه، بسا مسیر کنونی حاکمیت شیعی در ایران، مقرون به سعادت جامعه و در جهت استحکام اجتماعی و کاهش آسیب‌های اجتماعی نباشد. فلذا به نظر نمی‌رسد شرکت در انتخابات مجلس در اسفند ۹۸ مقرون به صلاح باشد زیرا حضور مردم، مصادره‌به‌مطلوب خواهد شد و یک بار دیگر فرصت‌های ناسالم برای اعمال نظارت استصوابی و شکل‌گیری یک مجلس ناکارآمد و پیامدش، تثبیت روند موجود پدیدار خواهدشد.
❇️ آیا برای شرکت در #انتخابات #مجلس_شورای_اسلامی در اسفند ۱۳۹۸ باید تجدید نظر کرد؟

🗓
دوشنبه ۲۷ آبان ۱۳۹۸

| #احمد_بخارایی، #جامعه‌شناس |

| یادداشت ۱۰ | دهمین مکث:
«خشم و خون»

در دل «خروش و خون» و در سومین روز اعتراضات خشم‌ناک آبان ۹۸ این قلم می‌نویسد.

⟩⟩ ۱ـ صبح پنج‌شنبه‌ی گذشته مورخ ۲۳ آبان ۱۳۹۸ یعنی یک روز پیش از سهمیه‌بندی و افزایش نرخ #بنزین به یک جمع خصوصی پانزده نفره متشکّل از ده جامعه‌شناس حوزه‌ی انحرافات اجتماعی و پنج فرد میزبان به دعوت سازمان اجتماعی #وزارت_کشور با میانجی‌گری یک پژوهش‌گاه در موضوع «علل و عوامل #خشونت‌ورزی در #جامعه» به گفت‌وشنود دعوت شده بودیم. در این نشست سه ساعته، ده #جامعه_شناس شامل پژوهش‌گرانی مانند آقایان #سعید_مدنی، #حسن_سراج‌زاده، #عباس_عبدی و نیز دیگر خانم‌ها و آقایان از اعضای هیأت علمی دانش‌گاه‌های الزّهرا، شهید بهشتی و علامه طباطبایی حضور داشتند. یکی از اعضای گروه پنج‌نفره‌ی میزبان که علی‌الظّاهر دکترای جامعه‌شناسی هم داشت و مسئول یکی از سازمان‌های نظر‌سنجی وابسته به حکومت نیز بود در ابتدای جلسه عنوان داشت که «ما تاکنون هر چه جامعه‌شناس دعوت و از آن‌ها راه‌کار پیرامون کنترل و کاهش خشونت اجتماعی طلب کرده‌ایم عمدتاً از وجود ساختارهای بیمار در جامعه سخن گفته‌اند. حال فرض کنید ما با این مباحث آشنا هستیم. اینک بگویید برای جامعه‌ی ما که دچار تب چهل درجه است چه باید کرد؟»

⟩⟩ ۲ـ وقتی نوبت به من رسید حدود پانزده دقیقه حرف‌هایی زدم که برخوردار از محورهای شش گانه زیر بود:

⟩ اول ـ جامعه‌ی ما دچار «#مرگ_اجتماعی» شده است نه آن‌که تب چهل‌درجه داشته باشد و پیش‌فرض آن «جامعه‌شناس محترم درون حاکمیتی» اشتباه، فلذا پرسشش هم غلط است و پرسش غلط، پاسخ ندارد.

⟩ دوم ـ یک جامعه‌شناس فارغ از ارزش‌های سوگیرانه و مذهب‌محور در ایران مانند یک پزشک نیست که نسخه‌پیچ برای سرماخوردگی باشد بل‌که در مقام «تحلیل» حتماً به «ساختارها» توجه دارد و پس از تحلیل جامعه‌شناسانه است که یک «سیاست‌گذار» با تکیه بر این تحلیل‌های کلان در سطوح میانه و خُرد به تدوین سیاست، می‌تواند بپردازد. پس آن دسته از جامعه‌شناسانی که می‌خواهند برای کاهش «تب» در یک «جامعه‌ی مرده» نسخه بپیچند خود بسا مصداق یک «جامعه‌شناس مرده» باشند.

⟩ سوم ـ آن‌چه در سال‌های گذشته بارها گفته بودیم شنیده ‌نشد و آن‌چه هم که امروز می‌گوییم دیر شنیده خواهد شد. «خشونت» در جامعه‌ی ما به شکل «هرم» از رأس، جریان یافته‌ و به سطح قاعده‌ی هرم جاری شده‌ و مردم را در بر گرفته است.

⟩ چهارم ـ در ایران، #ساختار_سیاسی «خشونت‌زا» است و در «#ساختار_حقوقی» و #قانون_اساسی با قانون‌مندشدن مرز میان خودی و غیر‌خودی و تبعیض، «خشونت» نهادینه و در #ساختار_اقتصادی که خشونت‌آفرین است باز‌تولید شده است. 

⟩ پنجم ـ لازم است مسئله‌ی «#خشونت» در جامعه، «#برساخت» (#reconstruction) و از سوی رسانه‌ها «بازنمایی» شود تا «وجود» خشونت اجتماعی علاوه بر جنبه‌ی «عینی»، برخوردار از جنبه «ذهنی» شود. پس از این مرحله، امکان‌پذیر است که به عنوان یک «مسئله» به روش دیالکتیکی و آزاد به بحث پیرامون «#خشونت_اجتماعی» بنشینیم.

⟩ ششم ـ در جامعه‌ای که جامعه‌شناسانش اجازه‌ی حضور آزاد در صداوسیمایش را ندارند و در جامعه‌ای که روزنامه‌ها و جرایدش اجازه‌ی نشر آزاد تحلیل‌ها را ندارند «#خشونت» در ابعاد وسیعش به زیر پوست شهرها و به لایه‌های پنهان جامعه نفوذ می‌کند و به شکل‌های آسیب‌رسان در سطوح مختلف جامعه و تعاملات اجتماعی ظاهر می‌شود. 

⟩⟩ ۳ـ هنوز از آن نشست بیش از بیست‌و‌چهار ساعت نگذشته بود که با اعلان سهمیه‌بندی و گران‌شدن بنزین شاهد خشونت‌ورزی معترضان بودیم و مشخص شد که کدام نگاه و چه تحلیلی از وضعیت فعلی جامعه صحیح‌تر به نظر می‌رسد. اینک پرسش این است که: آیا این خشم‌ها فقط به «افزایش نرخ بنزین» یا به مجموع خشم‌های نهفته و فروخورده در بین قشرهای مختلف جامعه مربوط می‌شود؟! هر چند پاسخ این پرسش را می‌دانید اما در «مکث»های بعدی به آن خواهم پرداخت. 

⟩⟩ ۴ـ این‌جا و اینک در «دهمین مکث» برای شرکت در انتخابات مجلس در اسفند ۹۸ یادآوری می‌شود که «نشاید» نظامی (بخوانید: بی‌نظمی اجتماعی) تقویت شود که «خشونت» را نهادینه کرده است و #اصلاح‌طلب و اصول‌گرایش، «تدبیر بروز خشم» را نمی‌دانند و نظام را به «ناکارآمدی اجتماعی» و فرزندان شما و من را به لبه‌ی پرتگاه سوق داده‌اند.

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال (forward) یا با درج پیوند پست و کانال «جامعه‌شناسی افق‌نگر» (t.me/dr_bokharaei/…postID) صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site |
❇️ آستانه‌ی تحمل پایین، یاد نگرفتن با هم حرف‌زدن و نداشتن فرهنگ عذرخواهی، عامل مؤثر در نزاع‌ها و درگیری‌ها

🗓 پنج‌شنبه ۷ آذر ۱۳۹۸

📰 گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی درباره‌ی چرایی بالاتربودن آمار درگیری در نیمه‌ی شمالی کشور نسبت به نیمه‌ی جنوبی، در گفت‌وگو با #احمد_بخارایی و #امیرمحمود_حریرچی #جامعه‌شناس و #بیان_عزیزی #روان‌شناس_اجتماعی

👈 نمایش گزارش
(انتشار: ۴ آذر ۱۳۹۸)
*این گفت‌وگو پیش از اعتراضات آبان ۹۸ انجام شده است.

🔍 بخش‌هایی از سخن من در این گفت‌وگو:

آمار بسیاری از نزاع‌ها ثبت نمی‌شود

… در آمار مربوط به نزاع‌های دسته‌جمعی که معمولاً جنبه‌ی #قومی و #قبیله‌ای دارد یا نزاع‌های انفرادی که معمولاً در کف خیابان‌ها اتفاق می‌افتد یا نزاع‌های بین زوجین در مرحله‌ی ثبت، نکته‌ای وجود دارد. آن هم این‌که در بیش‌تر مواقع ثبت نمی‌شوند؛ مثل موضوع #خودکشی که در بسیاری از موارد #آمار آن‌ها ثبت نمی‌شود. در مورد #نزاع‌ چنین مسئله‌ای وجود دارد. در مورد خودکشی گاهی قصد آبروداری دارند و گزارش نمی‌شود یا #پزشکی_قانونی این موارد را به‌عنوان مسمومیت غذایی یا ضربه خوردن و مواردی از این دست اعلام می‌کند؛ مگر مواردی که دیگر نشود نام خودکشی را حذف کرد. در مورد نزاع هم دقیقاً مسئله همین است ...
...ناملایمات، افراد را وادار به واکنش می‌کند …

فرهنگ عذرخواهی نداریم

… آستانه‌ی تحمل پایین است و یاد نگرفته‌ایم  با هم حرف بزنیم و #فرهنگ_عذرخواهی نداریم. ابتدا ما با چهره‌ای برافروخته و با قدرت بازو می‌خواهیم #حق خود را بگیریم تا با استدلال و این موضوع از سطح کلان تا خرد در جامعه‌ی ما جریان دارد …

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال forward شود یا با درج پیوند پست و کانال «جامعه‌شناسی افق‌نگر» (t.me/dr_bokharaei/…postID) صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site |
❇️ آیا برای شرکت در #انتخابات #مجلس_شورای_اسلامی در اسفند ۱۳۹۸ باید تجدید نظر کرد؟

🗓
دوشنبه ۴ آذر ۱۳۹۸

| #احمد_بخارایی، #جامعه‌شناس |

| یادداشت ۱۱ | یازدهمین مکث:
«دروغ می‌گویم، پس هستم!»

⟩⟩ ۱ـ حدود ۱۰ روز است که از آغاز #اعتراضات آبان ۹۸ سپری شده و اینک مشاهده می‌شود که به رغم برقراری آرامش صوری، #جامعه ملتهب است. این اعتراضات دارای یک «علت نزدیک» و مجموعه «علت‌های دور» بود. علت نزدیکش گران‌شدن نرخ #بنزین است که به درستی بر اساس فهم عامه، گران‌شدن بنزین، گران‌ترشدن اقلام دیگر را به دنبال دارد؛ چنان‌که در همان روزهای نخست شخصاً این گرانی را در چند نوبت در افزایش نرخ تردد ماشین‌های درون‌شهری تجربه کردم و این حکایت ادامه خواهد داشت.

⟩⟩ ۲ـ به‌راستی، شلیک مستقیم به #معترضان که حدود دویست کشته و صدها مجروح به جای گذاشت و عمدتاً به قشرهای آسیب‌پذیر تعلق داشت حکایت از چه می‌کند؟ اجازه دهید یک محاسبه‌ی سرانگشتی در خصوص افزایش نرخ بنزین به مثابه جرقه‌ای به بشکه‌ی باروت خشم محرومان داشته باشم. با فرض وجود ۲۰میلیون خودرو و مصرف روزانه‌ی ۱۰۰میلیون لیتر بنزین، هر خودرو به طور متوسط ۵ لیتر در روز مصرف دارد که قبلاً ۵هزار تومان خریداری می‌شد اما اینک با احتساب سهمیه‌ی ۲ لیتر در روز و ۳ لیتر خرید آزاد روی هم ۱۲هزار تومان پرداخت، تفاوت درآمدی ناشی از فروش بنزین به یک خودرو ۷هزار تومان در روز برای #دولت است. بنابراین دولت به ازای ۲۰میلیون خودرو در طول یک ماه، مبلغی معادل ۴۲۰۰میلیارد تومان درآمد جدید کسب می‌کند اما پرداختی حدود ۵۰هزار تومان به ۶۰میلیون نفر معادل ۳۰۰۰میلیارد تومان است و در این میان ۱۲۰۰میلیارد تومان به جیب دولت می‌رود حال آن‌که: 

⟩ الف: همه‌ی دولت‌مردان از صدر تا ذیل موکداً گفتند که حتی «یک» ریال از این مازاد درآمد به جیب دولت نمی‌رود.

⟩ ب: با گران‌شدن نرخ اقلام مصرفی که از همان هفته‌ی پیش آغاز شد و همه‌ی ما تجربه کردیم این یارانه‌ی معیشتی نه تنها خنثی می‌شود بل‌که به زودی شرایط معیشتی سخت‌تر از گذشته خواهد شد و دریافت یارانه‌ی معیشتی برای یک خانوار ۳نفره برابر «یک باک بنزین در ماه» کاملاً بی‌اثر خواهد شد. 

⟩ پ: به‌زودی شاهد خواهیم بود که از تعداد ۶۰میلیون دریافت‌کننده‌ی یارانه‌ی معیشتی به دلایل مختلف کاسته‌ خواهد شد و در پی آن درآمد دولت از محل فروش آزاد بنزین، افزون می‌شود.

⟩⟩ ۳ـ حال بازگردیم و با خود اندیشه کنیم که آیا این همه خشم و خروش و خون متعاقب رخ‌داد افزایش نرخ بنزین و نتایج احتمالی آن از سوی محرومان، «صرفاً» برای دفاع از یک استدلال و برداشت ساده و درست بود یا علاوه بر آن، دردهای دیگری را «#محرومان» فریاد زدند؟ در «مکث»‌های بعدی از این واقعه سخن خواهم گفت اما در «مکث یازدهم» یادآور می‌شوم که در یک #بی‌نظمی_اجتماعی که جناح‌های گوناگون داخل در #قدرت اعم از راست و چپ، دست در دست هم به دروغ‌گویی روی می‌آورند و برای دفاع از مواضع ناصحیح خود دست به اسلحه در مقابل #مردم بی‌دفاع می‌برند «نشاید» که با شرکت در انتخابات اسفند ۹۸ به تقویت ناکارآمدی اجتماعی، مدد رسانده شود.

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال (forward) یا با درج پیوند پست و کانال «جامعه‌شناسی افق‌نگر» (t.me/dr_bokharaei/…postID) صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site |
#انتخابات_مجلس یازدهم در میز #مناظره:
«شرکت‌نکردن یا شرکت‌کردن؟»

👥 مناظره میان:
#احمد_بخارایی (#جامعه‌شناس) و
#محمد_عطریانفر (عضو شورای مرکزی #حزب_کارگزاران_سازندگی)

🗓 تاریخ: دوشنبه ۱۱ آذر ۱۳۹۸

📢 برگزارکننده: پایگاه خبری دیدار نیوز

پرسش‌های مناظره:

۱ـ رغبت یا بی‌رغبتی #جامعه نسبت به صندوق #رأی انتخابات مجلس ۹۸ با وجود گذشت ۴۰ سال از عمر #حاکمیت #جمهوری_اسلامی چه‌گونه است؟

۲ـ نگاه جمعی ایرانیان به #انتخابات یازدهمین دوره‌ی #مجلس در جمهوری اسلامی چیست، دل‌سردی یا شورانگیز؟

۳ـ آیا دل‌سردی #مردم، سبب پیروزی بی‌رقیب اصول‌گرایان می‌شود؟

۴ـ آثار روانی شعار «#اصلاح‌طلب ـ #اصول‌گرا، دیگه تمومِ ماجرا» چیست؟

۵ـ چه کاری برای امکان‌پذیری انتخابات مؤثر باید انجام داد؟

📹 ویدئوی این مناظره پس از ضبط، بی‌درنگ در همین کانال پخش خواهد‌شد.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site |
❇️ آیا برای شرکت در #انتخابات #مجلس_شورای_اسلامی در اسفند ۱۳۹۸ باید تجدید نظر کرد؟

🗓 دوشنبه ۱۱ آذر ۱۳۹۸

| #احمد_بخارایی، #جامعه‌شناس |

| یادداشت ۱۲ | دوازدهمین مکث:
«سیاهی زغال پس از زمستان و شمارش جو‌جه‌ها در آخر پاییز»

۱ـ #آبان۹۸ گذشت. ۳۰۰ یا ۴۰۰ یا بیش‌تر، #کشته بر جای ماند. کم و بیش ده‌هزار معترض دست‌گیر شدند. چه خواهد‌شد؟ پایین‌تر خواهم گفت. اما گفته‌اند «زمستان می‌رود و روسیاهی به زغال می‌ماند». آن‌دسته از فروشندگان زغال که از سرمای زمستان سوءاستفاده کردند و به محتاجان، زغال نم‌ناک فروختند و زغال‌های‌شان در زمستان آتش نگرفت و زمستان رفت و سیاهی‌ بر زغال‌ها باقی ماند و رسوا و انگشت‌نما شدند چه خواهند گفت؟ اینک می‌گوییم: «آبان می‌رود و فریاد جوجه‌های اسیر که آخر پاییز، شمارش می‌شوند روسیاهی ماشه‌چکانان را در آذر، هویدا می‌کنند».

۲ـ سناریو‌ها زیادند از جمله:
ـ در پی اختلاف نظر بین رهبری نظام و #حسن_روحانی بر سر زمان اجرای طرح افزایش نرخ #بنزین، نهایتاً توپ به زمین رهبری شوت شد و روحانی با اعلان این‌که از زمان دقیق اعلام و اجرای طرح، خبر نداشت رهبری را به صحنه فراخواند و ایشان مسئولیت اصرارشان را به عهده گرفتند.

ـ تلاش #سپاه_پاسداران برای استفاده از فضای آشوب و شورش توأم با دامن‌زدن به آن توسط لباس‌شخصی‌ها و بسیجیان به نفع خود با متهم‌قلمدادکردن دولت و در دست‌گرفتن بیش‌تر قدرت آشکار و پنهان با امید به کسب درآمد ناشی از فروش #قاچاق حدود یک میلیون بشکه #نفت در روز که بسا رهبران را به آن امیدوار کرده باشد.

ـ کُددادن حسن روحانی به مردم در نطقش در یزد مبنی بر اعتراض غیرمستقیم به سپاه در مورد خرید تجهیزات فوق پیشرفته‌ی شنود و جاسوسی که امکاناتش فراتر از تصور رایج است، با توجه به وجود تعارض در سپاه مبنی بر گرایش به یکی از دو سوی آقایان سید مجتبی خامنه‌ای و سید ابراهیم رئیسی.

ـ اجرای طرح افزایش #نرخ_بنزین در چند ماه زودتر از ایّام #انتخابات_مجلس در اسفند با آگاهی به بروز شورش به منظور بیرون‌کشاندن افرادی که آماده‌ی #اعتراض هستند (اعمّ از آموزش‌دیده‌ها و غیره) و #سرکوب آنان در چند ماه قبل از زمان #انتخابات تا طی ماه‌های باقی‌مانده‌ی مابقی سناریو‌ها اجرا شود.

ـ و بالاخره آخرین سناریو، مبنی بر اعطای آزادی به سران زندانی #اصلاح‌طلب و دیگر زندانی‌ها به منظور زمینه‌سازی برای فرا‌خوان رهبران اصلاح‌طلب حکومتی مانند آقای سید #محمد_خاتمی جهت ترغیب مردم به شرکت در انتخابات مجلس است.

۳ـ هر سناریویی درست باشد و اگر حتی همه‌ی این سناریوها خطا باشد به عنوان یک «#جامعه_شناس» که سعی دارد فارغ از جهت‌گیری سیاسی به رویدادهای جامعه‌اش نگاه کند، عرض می‌کنم یک چیز را نباید فراموش کرد و آن این‌که در بین مردم به ویژه قشرهای آسیب‌پذیر، اینک حس برخورداری از تبعیض، حس حقارت، حس محرومیت، حس انتقام‌جویی نسبت به ماه‌های گذشته افزایش یافته‌است و اینک به خیل عدم مشارکت‌کننده‌ها در انتخابات مجلس افزون شده است. به نظر نمی‌رسد با شناختی که از فرهنگ رفتاری ایرانیان داریم این‌گونه برخوردهای تند و تاریخ‌گذشته و آن نگاه فرمانده‌ی سپاه پاسداران، آقای #حسین_سلامی که اردیبهشت ۹۸ آمد تا به مدت پنج سال فرمانده بماند و با صدای دورگه و محکم گفت: « هم‌اینک شما در حال شکست‌دادن همه‌ی استکبارید» محلی از اِعراب داشته باشد. او باید بداند امروز علیه مردمش دست به آتش برده و برچسب «#استکبار» را به «محرومان کشورش» زده‌است.

۴ـ گفته‌ می‌شود بیش از ۵ میلیون کارت ملی یا شناسنامه‌ی نامعتبر (صدور چند کارت همگون برای یک بسیجی یا سپاهی) وجود دارد و این‌ها با مشارکت در انتخابات مجلس، آمار را به طور غیرواقعی افزایش خواهند داد. این بسا درست باشد امّا فراموش نکنیم که «زمستان می‌رود و روسیاهی به زغال باقی می‌ماند». مهم، انجام وظیفه یعنی #عدم_مشارکت آگاهانه در انتخابات #غیر_دموکراتیک است و پی‌آمدش هر چند دیر، رخ می‌نماید.

۵ـ همه‌ی عزیزان #ایرانی و #مسلمان متمایل به حاکمیت کنونی شامل رهبران، #بسیجیان، #سپاهیان، #روحانیان، #دانشگاهیان و دیگران آگاه باشند که در مقابل «#آزادی» و «#استقلال» و «#جمهوریت» ایستاده‌اند. این گفته را در چهارچوب جامعه‌شناختی بشنوید نه در چهارچوب سیاسی. تصور بر این است که اگر شمایان قصد دفاع از «#اسلام» را دارید اینک با توجه به وجود «#ابر_بحران_ناکارامدی_اجتماعی» در ایران، شما عملاً علیه «اسلام»، نادانسته به‌پا خاسته‌اید.

۶ـ «نشاید» که با شرکت در انتخابات مجلس ۹۸ به روندی مدد رسانده شود که #ناکارامدی_اجتماعی را دامن زده است و #مجلس شورای اسلامی‌اش عمدتاً محل حضور افرادی است که در شهرها به قواعد بازی ناجوانمردانه (بخوانید: کاسه‌لیسی احزاب خانوادگی و رفقا یا خرید و فروش شناسنا‌مه‌ها برای اخذ #رأی) آشنا هستند.

«اگر با نگاه من هم‌سو هستید لطفاً بازنشر کنید.»
مناظره: «رابطه‌ی #دین‌داری و #روشن‌فکری»

📅 سه‌شنبه ۱۹ آذر ۱۳۹۸

👥 مناظره‌کننده‌ها:
#احمد_بخارایی
#علی‌ضا_شجاعی_زند

| برگزارکننده:
انجمن جامعه‌شناسی ایران (گروه فلسفه‌ی علوم اجتماعی)

📅 تاریخ برگزاری: چهارشنبه ۲۲ آبان ۱۳۹۸

🏛 مکان: دانش‌کده‌ی علوم اجتماعی دانش‌گاه تهران

👈 گزارش نشست در تارنمای انجمن جامعه‌شناسی

🔍 بخش‌هایی از سخنان من:

... «#روشن‌فکری_دینی» در اصل بوده است: «#روشنفکر دین» به معنای یک «روشن‌فکری»ای که اختصاصاً به موضوعات «#دین» می‌پردازد و یک نوع مضاف و مضاف‌الیه از نوع «اختصاصی» است. مانند «کتاب درس». بر این اساس، یک فرد #روشن‌فکر #سکولار هم وقتی به موضوعات مندرج در «دین» مانند تاریخ و کلام و فلسفه و آیین‌های دینی و … توجه و مطالعه و بحث می‌کند یک «روشن‌فکر دین» می‌تواند باشد …

… «روشن‌فکری» با صفت «دینی» نمی‌تواند وجود خارجی داشته باشد اما خود را به عنوان یک وجود عینی، جا می‌زند و فریب می‌دهد …

… «شرایط کافی» روشن‌فکری عبارتند از: ۱ـ اتکا به خرد، ۲ـ نوگرا، ۳ـ مبتنی بر روش «استدلال» و علت‌یابی از سه زاویه: اخلاق (استدلال، حق انسان است)، منطق (منطقاً درست است) و معرفت‌شناسی (دارای «خروجی» معرفتی است)، ۴ـ تکیه بر روش‌شناسی تجربی، ۵ـ سنجش صحّت و سقم پدیده‌ها در این جهان و این‌جهانی‌بودن، ۶ـ آگاهی‌داشتن و آگاهانه حرکت‌کردن و انتخاب‌کردن، ۷- آلترناتیو‌ساز، ۸ـ اندیشه‌ی معطوف به عمل و ۹ـ جهانی‌شدن و از بین بردن مرز بین ادیان که در تعارض با ایدئولوژی که مرزآفرین است قرار دارد …

… آن چیزی که آقای شجاعی زند از «روشن‌فکری دینی» اراده کرده‌اند در اصل فقط می‌تواند به صورت «روشن‌فکر معطوف به واقعیت پیرامونی» تصور شود و نه بیش‌تر. این تعریف هم چیز جدیدی نیست …

#جامعه‌شناسی در کانتکست و متن اجتماعی صورت می‌پذیرد. به محض این‌که یک #جامعه‌شناس در مرحله‌ی «شناخت» به #ایدئولوژی پیوند بخورد و معطوف به دین بشود «روشن‌فکری» رخت برمی‌بندد …

… «روشن» در مقابل «تاریک» است و می‌آید تا آن را نفی کند. دیگر نمی‌توان بین دین و روشن‌فکری، رابطه‌ای قابل جمع قائل شد اما اگر بگوییم «#نواندیشی_دینی» می‌توان بین «نو» و «کهنه» یک رابطه‌ی طولی قائل شد. بر این اساس، افرادی مانند مهندس بازرگان و دکتر شریعتی از مصادیق #نواندیش_دینی هستند که متفاوت است با «روشن‌فکری دینی» …

… در شرق، ایدئولوژی دینی برای تحقق «روشن‌فکری» ممانعت ایجاد می‌کرده پس این جریان، برجسته‌ شده است. مثلاً میرزا ملکم‌خان مرتب دارد تکرار می‌شود …

«ادامه‌ی این مناظره در نوبت دوم به تاریخ ۲۰ آذر ۱۳۹۸ موکول شد.» در نشست دوم، دکتر علی‌رضا علوی تبار به ما خواهد پیوست.

🎙 | صوت | ویدئو | 🎞

«اگر با نگاه من هم‌سو هستید لطفاً بازنشر کنید.»

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال (forward) یا با درج پیوند پست و کانال «جامعه‌شناسی افق‌نگر» (t.me/dr_bokharaei/…postID) صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site |
❇️ آیا برای شرکت در #انتخابات #مجلس_شورای_اسلامی در اسفند ۱۳۹۸ باید تجدید نظر کرد؟

🗓 دوشنبه ۱۸ آذر ۱۳۹۸

| #احمد_بخارایی، #جامعه‌شناس |

| یادداشت ۱۳ | سیزدهمین مکث:
«دانشگاهیان بی‌خاصیت»

انتشار این «مکث‌»ها از شهریورماه آغاز شد و در هر دوشنبه تا اسفندماه یک «مکث» برای شرکت در انتخابات مجلس در اسفند ۹۸ نوشته خواهد شد.

⟩⟩ حوادث ناگوار و خونین آبان ۹۸ نشان داد که «مکث»های نگاشته‌شده‌ی قبلی نزدیک به واقعیت است! اینک «مکث» سیزدهم.

۱ـ آقای #حسن_روحانی در ۱۷ آذر ۹۸ در سخن‌رانی‌اش در مجلس به هنگام تقدیم لایحه‌ی بودجه سال ۹۹ گفت: «اخیراً #مقام_معظم_رهبری، دستوری به شورای عالی مجازی کشور داده‌اند که در حال پی‌گیری است». باید پرسید «این دستور چیست؟!»

۲ـ آقای حسن روحانی پس از دو روز تأخیر به مناست روز دانش‌جو در ۱۸ آذر در دانش‌گاه فرهنگیان خطاب به دانش‌جویان حرف‌هایی زدند که «می‌خوانیم» و «می‌گوییم»:

ـ گفت: «#دولت باید نقد شود چون اگر نقد نشود احتمال انحراف دارد. نقد #دانشجو باید بی‌محابا و در عین حال بامحتوا باشد».

ـ می‌گوییم: «ای دانشجو و دانشگاهی، تو هر چه دلت می‌خواهد بگو و بدان که به رغم حرف‌های زیادی که زده‌ای، #حاکمیت به مسیر انحرافی خودش ادامه داده‌ و گوش نداده است.»

ـ گفت: «در ۷ سال گذشته موفق بودم در روز دانش‌جو در یکی از دانش‌گاه‌های کشور سخنان #دانشجویان را بشنوم. از طرح بیان روشن، شفاف و نقادانه‌ی دانش‌جو نسبت به دولت خوش‌حال می‌شوم و این آزادی بیان جزء افتخارات #انقلاب_اسلامی است».

ـ می‌گوییم: «آقای روحانی در ۷ سال گذشته و همه‌ی حاکمیت در دهه‌های گذشته تظاهر کرده‌اند که نسبت به حرف‌های تو کنش‌گر دانش‌گاهی خوش‌حال شده‌اند اما در خفا نقشه کشیده‌اند که با تعبیه‌ی فیلترهای مختلف، تو را به راه راست هدایت کنند! بله #آزادی_بیان جزء افتخارات انقلاب اسلامی است اما آن آزادی بیانی که #حاکمیت_شیعی تعریف کرده است که در نهایت اگر اهل اطاعت نباشی سر از #زندان یا طرد در خواهی آورد.»

۳ـ آقای حسن روحانی به عنوان #رئیس_جمهور در سخن‌رانی فوق‌الذکر ۳۱ بار از واژه‌ی «#اظهار_نظر» و «#نقد» استفاده کرد و داشتم فکر می‌کردم که آیا این عدد ۳۱ با اختلاف عددی سال‌های ۱۳۶۷ تا ۱۳۹۸ به میزان ۳۱ نسبتی دارد؟ به یاد داریم که در تیر ماه ۱۳۶۷ و پس از یک سال تأخیر، قطع‌نامه‌ی شورای امنیت سازمان ملل در خصوص پایان‌بخشیدن به جنگ ایران و عراق مورد پذیرش ایران قرار گرفت که از آن به عنوان «نوشیدن جام زهر» یاد می‌شود. چه رابطه‌ای است بین آغاز سازندگی و روند «پس‌زدن» دانش‌جویان و دانش‌گاهیان طی ۳۱ سال اخیر؟!

۴ـ آزموده را آزمودن خطا است. به نظر نمی‌رسد شکل‌گیری دوباره‌ی مجلس شورای اسلامی‌ای که محلی از اِعراب ندارد قرین به صلاح باشد زیرا همواره حاکمیت، #مجلس را مصادره‌به‌مطلوب کرده است و عملاً وجود و عدم مجلس در کنترل بحران‌ها، خنثی بوده است. بسا، عدم شرکت در #انتخابات_مجلس موجب انتقال پیامی باشد که طی ۳۱ سال دانش‌جویان و دانش‌گاهیان نتوانستند به گوش حاکمیت برسانند.

۵ـ باز می‌گردم و «بند ۱‌» در ابتدای این نوشته را مرور می‌کنم. شاید بتوانیم اینک حدس بزنیم که موضوع چیست!

۶ـ حال که می‌توان «بند ۵» را نگاشت پس شاید بتوان گفت که اینک «#اصلاح‌طلبان_حکومتی» با ثبت‌نام در زمره‌ی کاندیداهای انتخابات مجلس به همراه #اصول‌گرایان، «مانع» انتقال پیام نوین به حاکمیت هستند؛ زیرا با تهییج احساسات #مردم در برخی شهر‌ها و دامن‌زدن به انتخابات تحت فرماندهی #شورای_نگهبان #قانون_اساسی با نظارت حذفی استصوابی و ایضاً شعله‌ورساختن «انتخاب مبتنی بر معیارهای قبیله‌ای در شهرهای کوچک‌تر»، به آرمان تحول‌جویانه‌ی دانش‌گاهیان اگر نگوییم «خیانت»، می‌توان گفت که «پشت» کرده‌اند.

«اگر با نگاه من هم‌سو هستید لطفاً بازنشر کنید.»

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال (forward) یا با درج پیوند پست و کانال «جامعه‌شناسی افق‌نگر» (t.me/dr_bokharaei/…postID) صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇

| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site |
#انتخابات_مجلس یازدهم در میز #مناظره:
«شرکت‌نکردن یا شرکت‌کردن؟»

🗓 یک‌شنبه ۲۴ آذر ۱۳۹۸

👥 مناظره میان:
#احمد_بخارایی (#جامعه‌شناس) و
#محمد_عطریانفر (عضو شورای مرکزی #حزب_کارگزاران_سازندگی)

📢 برگزارشده از سوی پایگاه خبری دیدار نیوز در تاریخ دوشنبه ۱۱ آذر ۱۳۹۸

پرسش‌های مناظره:

👇 گزارش و تحلیل مناظره:
👈 منظره‌ی یک مناظره

👈 بخارایی: عدم شرکت فعال نوعی اعتراض است / عطریان‌فر: عدم شرکت فعال شدنی نیست

👈 عطریان‌فر: من انقلابی نیستم، اصلاح‌طلبم! / بخارایی: اصول‌گرایان و اصلاح‌طلبان پوپولیستند!

🔍 بخش‌هایی از سخنان من:

… امیدوارم سیاسیون #اصلاح‌طلب همانند آقای عطریان‌فر تن به گفت‌وشنود آکادمیک بدهند تا نوع بحث‌ها متفاوت از روند گذشته، به مثابه «آب در هاون کوبیدن» نشود …

… امروز در ۱۱ آذر ۹۸ که ۱۷ روز از ۲۴ آبان و آغاز #اعتراضات می‌گذرد و هنوز مشخص نیست که سرنوشت ده‌ها جوان #معترض چیست و آیا در قید حیاتند یا در سردخانه‌ها، عده‌ای ما را متهم می‌کنند که این مناظره را به منظور انحراف اذهان از این وقایع جان‌گداز ترتیب داده‌ایم. امید که در پایان این مناظره، این نظر اصلاح شود …

… چون‌که اساساً انتخابات در ایران «سالبه به انتفاء موضوع» است. اطلاق واژه‌ی «#انتخابات» به آن‌چه اتفاق می‌افتد غلط است زیرا سه نوع نظارت: استطلاعی، استرجاعی و استصوابی طبق مواد ۹۸ و ۹۹ #قانون_اساسی آن‌چنان عرصه را برای داوطلبان تنگ کرده است که نهایتاً دست متخصصان از #مجلس کوتاه مانده‌است و اهالی تزویر و غیرمتخصصان به آن راه داشته‌اند …

…کاندیداهای #انتخابات_مجلس شورا موظفند فرم ۷صفحه‌ای را تکمیل و امضا کنند و نهایتاً متعهد می‌شوند که التزام عملی به اسلام و نظام مقدس و #ولایت_مطلقه_فقیه و دیگر موارد داشته باشند، حال آن‌که این‌ها با نقد جدی عمل‌کرد نظام منافات دارد. در این میان، یک داوطلب یا دروغ می‌گوید و امضا می‌کند یا راست می‌گوید که در هر دو حال نهایتاً با #استحاله اولی در دومی، شاهد یک سری مجالس ناکارامد بوده‌ایم …

… در آخرین انتخابات مجلس در سال ۹۴ شاهد ورود ۱۳۷ اصلا‌ح‌طلب و اعتدال‌گرا به مجلس و نهایتاً شکل‌دهی اکثریت نمایندگان بودیم اما این‌ها چه کردند و کجاست لوایح تحول‌جویانه؟ …

… احزاب در ایران از جنس خویشاوندی و دوستانه هستند مانند همین #حزب_کارگزاران متشکل از نام «هاشمی‌ها» …

… از تیر ۷۸ تا خرداد ۸۸ ده سال بین دو اعتراض خونین فاصله بود و از ۸۸ تا دی ۹۶ هشت سال و از ۹۶ تا آبان ۹۸ دو سال، پس در این منحنی حدود سه ماه دیگر در انتخابات مجلس، اعتراض «نرم» و بسا در بهار ۹۹ اعتراضات «سخت» رخ نمایند …

… اگر در سال ۹۴ حدود ۶۲درصد افراد صاحب رأی مشارکت کردند این رقم بسا در اسفند ۹۸ به حدود ۵۸درصد (با فرض دخالت رسمی کسانی که دارای چند کارت هویتی هم‌گون هستند) برسد نه کم‌تر، اما تلاش جامعه‌شناسان پرهیزدادن #جامعه از رفتارهای عادت‌گونه و بسیج توده و نگاه #پوپولیستی است. پس می‌خواهیم کنش خودمان را معنادار کنیم تا در انتخابات بعدی و در رویدادهای بعدی توأم با آگاهی پیش برویم …

… آقای #خاتمی و #اصلاح‌طلبان_حکومتی متعارض سخن می‌گویند …

… جریان اصلاح‌طلب در دام جریان پوپولیستی افتاده زیرا با ترساندن #مردم نسبت به امکان تقویت #اصول‌گرایان، هیجانات شرکت در انتخابات را بدون تجزیه و تحلیل واقع بینانه دامن می‌زنند …

#عدم_مشارکت در انتخابات مجلس در اسفند ۹۸ به عنوان یک «مواجهه‌ی سلبی» و نه یک «مبارزه‌ی منفی» مبتنی بر آگاهی و انتخاب فعالانه به منظور شوت‌کردن توپ به زمین مقابل است تا با بازی ناشیانه‌ی خود و ارتکاب خطای استراتژیک، امکان ارتقاء سطح آگاهی جمعی فراهم آید و کنش‌های بعدی مبتنی بر آرامش و آگاهی باشند …

🎙 | صوت | ویدئو | 🎞

«اگر با نگاه من هم‌سو هستید لطفاً بازنشر کنید.»

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال (forward) یا با درج پیوند پست و کانال «جامعه‌شناسی افق‌نگر» (
t.me/dr_bokharaei/…postID) صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site |