⚡️Қаржы вице-министрі еліміздегі триатлон федерациясының тізгінін ұстады
ҚР Қаржы вице-министрі Ержан Біржанов Қазақстан триатлон федерациясының президенті болып сайланды. Бұл туралы ҚР Туризм және спорт министрлігінің баспасөз қызметі хабарлады.
Біржанов бұған дейін осы қоғамдық бірлестіктің бірінші вице-президенті қызметін атқарып келген.
Бұрынғы басшы Дәурен Әділбековтің өкілеттігі мерзімінен бұрын тоқтатылды, деп нақтылайды министрлік.
Біржанов 1979 жылы дүниеге келген. Солтүстік Қазақстан облысының жоғары оқу орындарында "Экономика және менеджмент" және "Құқықтану" мамандықтары бойынша білім алған. ҚАЗМЗУ-да және Швейцариядағы Бизнес және халықаралық зерттеулер университетінде (UBIS) МВА дәрежесін алған. Қаржы министрлігінде, Президент Әкімшілігінде, ҰҚК-да жұмыс істеген. Қаржы вице-министрі лауазымына 2022 жылы шілдеде тағайындалған.
Арнаға тіркелуді ұмытпаңыз👇
https://t.me/dalafinance
ҚР Қаржы вице-министрі Ержан Біржанов Қазақстан триатлон федерациясының президенті болып сайланды. Бұл туралы ҚР Туризм және спорт министрлігінің баспасөз қызметі хабарлады.
Біржанов бұған дейін осы қоғамдық бірлестіктің бірінші вице-президенті қызметін атқарып келген.
Бұрынғы басшы Дәурен Әділбековтің өкілеттігі мерзімінен бұрын тоқтатылды, деп нақтылайды министрлік.
Біржанов 1979 жылы дүниеге келген. Солтүстік Қазақстан облысының жоғары оқу орындарында "Экономика және менеджмент" және "Құқықтану" мамандықтары бойынша білім алған. ҚАЗМЗУ-да және Швейцариядағы Бизнес және халықаралық зерттеулер университетінде (UBIS) МВА дәрежесін алған. Қаржы министрлігінде, Президент Әкімшілігінде, ҰҚК-да жұмыс істеген. Қаржы вице-министрі лауазымына 2022 жылы шілдеде тағайындалған.
Арнаға тіркелуді ұмытпаңыз👇
https://t.me/dalafinance
❗️"Жағдайымыз, шынымен де қиын ба?". Дүниежүзілік банк Қазақстан экономикасы туралы өз болжамын жариялады
Дүниежүзілік банктің сәуір айында жарияланған "Жаһандық экономикалық перспективалар" атты баяндамасында 2025 жылы Қазақстанның ЖІӨ өсімі 4,5%, 2026 жылы 3,6% болатыны болжанады. Осылайша әлемдік қаржы институты Қазақстан экономикасы өсімін төмендету тұрғысында қайта қарастырған.
Айта кетсек, қаңтар айындағы болжамда 2025 жылға арналған бұл көрсеткіш 4,7%, ал 2026 жылғысы 3,5% деңгейінде сипат алған. Сондай-ақ Дүниежүзілік банктің бағалауы бойынша, 2024 жылы еліміздің ЖІӨ өсімі 4,8%-ды құрап, 2023 жылғы 5,1%-бен салыстырғанда төмен деңгейде қалыптасқан.
11 сәуірде Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев 2025 жылғы қаңтар-наурыз айларында Қазақстанның ЖІӨ өсімі 5,8% құрағанын мәлімдеген. Ұлттық Банкі 2025-2026 жылдары экономика өсімі 4,2-5,2% деңгейінде қалыптасады деп болжайды. Ал Азия Даму Банкі (АДБ) сәуір айындағы шолуда өзінің бұл тұрғыдағы болжамын төмендету тұрғысында қайта қарады: 2025 жылы - 4,9% (2024 жылғы қыркүйекте бұл көрсеткішті 5,1% болады деп берген), 2026 жылы - 4,1%. Халықаралық валюта қоры (ХВҚ) сәуір айындағы шолуда 2025 жылы қазақстандық ЖІӨ өсімін 5,5%-дан 4,9%-ға дейін төмендету, ал 2026 жылға 4,1%-дан 4,3%-ға дейін көтеру тұрғысында қайта қарады. 2025 жылғы қаңтар-ақпанда Қазақстанның ЖІӨ өсімі 5,4% құрады. Тауарлар өндірісі мен қызмет көрсету секторында қарқынды динамика байқалды. Бұл ретте BCC Invest сарапшылары Қазақстан экономикасында "қызып кету" және құрылымдық тепе-теңдіктің бұзылуы секілді қауіп белгілер барын ескертті.
Арнаға тіркелуді ұмытпаңыз👇
https://t.me/dalafinance
Дүниежүзілік банктің сәуір айында жарияланған "Жаһандық экономикалық перспективалар" атты баяндамасында 2025 жылы Қазақстанның ЖІӨ өсімі 4,5%, 2026 жылы 3,6% болатыны болжанады. Осылайша әлемдік қаржы институты Қазақстан экономикасы өсімін төмендету тұрғысында қайта қарастырған.
Айта кетсек, қаңтар айындағы болжамда 2025 жылға арналған бұл көрсеткіш 4,7%, ал 2026 жылғысы 3,5% деңгейінде сипат алған. Сондай-ақ Дүниежүзілік банктің бағалауы бойынша, 2024 жылы еліміздің ЖІӨ өсімі 4,8%-ды құрап, 2023 жылғы 5,1%-бен салыстырғанда төмен деңгейде қалыптасқан.
11 сәуірде Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев 2025 жылғы қаңтар-наурыз айларында Қазақстанның ЖІӨ өсімі 5,8% құрағанын мәлімдеген. Ұлттық Банкі 2025-2026 жылдары экономика өсімі 4,2-5,2% деңгейінде қалыптасады деп болжайды. Ал Азия Даму Банкі (АДБ) сәуір айындағы шолуда өзінің бұл тұрғыдағы болжамын төмендету тұрғысында қайта қарады: 2025 жылы - 4,9% (2024 жылғы қыркүйекте бұл көрсеткішті 5,1% болады деп берген), 2026 жылы - 4,1%. Халықаралық валюта қоры (ХВҚ) сәуір айындағы шолуда 2025 жылы қазақстандық ЖІӨ өсімін 5,5%-дан 4,9%-ға дейін төмендету, ал 2026 жылға 4,1%-дан 4,3%-ға дейін көтеру тұрғысында қайта қарады. 2025 жылғы қаңтар-ақпанда Қазақстанның ЖІӨ өсімі 5,4% құрады. Тауарлар өндірісі мен қызмет көрсету секторында қарқынды динамика байқалды. Бұл ретте BCC Invest сарапшылары Қазақстан экономикасында "қызып кету" және құрылымдық тепе-теңдіктің бұзылуы секілді қауіп белгілер барын ескертті.
Арнаға тіркелуді ұмытпаңыз👇
https://t.me/dalafinance
🧮 Қазақстан азаматтарының зейнетақы жинағы бір жылда 3,86 трлн теңгеге өсті
2025 жылғы 1 сәуірдегі жағдай бойынша, қазақстандықтардың шоттарына түсетін жарналардан және инвестициялық кірістерден жинақталған зейнетақы жинақтарының көлемі 22,75 трлн теңгеге жетті. Яғни, бір жыл ішінде ол 3,86 трлн теңгеге немесе 20,5%-ға артты.
БЖЗҚ баспасөз қызметінің мәліметінше, міндетті зейнетақы жарналары есебінен қалыптасқан зейнетақы жинақтарының көлемі 2025 жылдың 1 сәуірінде 21,76 трлн теңге болды. 12 айдағы өсімі – 19,3%. Міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары (МКЗЖ) есебінен зейнетақы жинақтары – 653,83 млрд теңге, 12 айдағы өсім – 9%. Өткен бір жыл ішінде ең үлкен өсімді (39,5%) ерікті зейнетақы жарналары (ЕЗЖ) бойынша жинақтар көрсетті, 2025 жылдың 1 сәуіріне олардың көлемі 8,19 млрд теңге. Салымшылардың (алушылардың) зейнетақы шоттарына 2024 жылғы 1 қаңтардан түсе бастаған жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары (ЖМЗЖ) 2025 жылдың 1 сәуіріне 329,12 млрд теңге болды.
Түсімдер
Зейнетақы жинақтарының көлемі зейнетақы жарналары мен инвестициялық кіріс түріндегі кіріс ағындары есебінен ұлғаяды. Бұл ретте салымшылардың жеке және шартты шоттарына есепті жыл ішінде түскен қаражат мөлшері – 762,22 млрд теңге (өткен жылмен салыстырғандағы өсім 22,2% немесе 138,62 млрд теңге).
Жыл басынан бері МЗЖ есебі жүргізілетін жеке зейнетақы шоттарына (ЖЗШ) 2025 жылдың 1-сәуіріне 630,91 млрд теңге (өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда МЗЖ көлемі 13,3%-ға ұлғайды), МКЗЖ – 35,31 млрд теңге (өсім - 22,4%), ЕЗЖ - 809 млн теңге (өсім - 14,8%) түсті. 2025 жылдың алғашқы 3 айында ЖМЗЖ есебінен жарналар 95,18 млрд теңгені құрады.
Төлемдер мен аударымдар
2025 жылдың 3 айында БЖЗҚ-дан жарналардың барлық түрлері бойынша жасалған төлемдер мен сақтандыру ұйымдарына аударымдар 371,44 млрд теңгені құрады. Бұл былтыр жасалған төлемдер көлемінен 92,5% немесе 178,47 млрд теңгеге көп.
Төлемдердің басым бөлігі тұрғын үй жағдайларын жақсартуға және емделуге арналған біржолғы зейнетақы төлемдерінің (БЗТ) еншісінде – 219,10 млрд теңге.
Зейнет жасына толуына байланысты төлемдер жыл бойына 23,10% ұлғайып, 01.04.2025ж. 56,40 млрд теңгеге жетті. БЖЗҚ-дан зейнет жасына толуына байланысты берілетін орташа айлық төлем – 35 638 теңге.
Жыл басынан бастап 01.04.2025ж. дейін мұрагерлік бойынша төлемдер – 16,63 млрд теңге, ҚР шегінен тыс тұрақты тұруға кетуге байланысты төлемдер – 8,46 млрд теңге, мүгедектігі бар адамдарға төлемдер – 801,25 млн теңге, жерлеуге төлемдер – 2,63 млрд теңге жүзеге асырылды. Сақтандыру ұйымдарына 67,43 млрд теңге сомасы аударылды.
ЖЗШ саны
2025 жылдың 1 сәуіріндегі жағдай бойынша БЖЗҚ-дағы зейнетақы шоттарының жалпы саны - 17,44 млн. бірлік (жыл бойғы өсім – 1,66 млн бірлік немесе 10,5%). Бұл ретте салымшылардың (алушылардың) БЖЗҚ-дағы ЖЗШ саны 2025 жылдың 1 сәуіріне 12,54 млн бірлік болды. Оның ішінде: 11,17 млн - МЗЖ бойынша, 729,35 мыңы - МКЗЖ бойынша, 446,65 мыңы - ЕЗЖ есептелетін шоттар.
Ал БЖЗҚ-дағы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес келіп түскен ЖМЗЖ туралы мәліметтер ескерілетін шартты зейнетақы шоттарының саны - 4,91 млн бірлік.
Бұған дейін БЖЗҚ зейнетақы активтерін қайтару бойынша проблемалық эмитенттерге қатысты жүргізіп жатқан жұмыстары туралы ақпаратпен бөліскен. Олар - дефолтқа жол берген компаниялар және өз міндеттемелерін орындауды тоқтатқандар. 2025 жылғы 15 сәуірдегі жағдайға сәйкес, бағалы қағаздар және екінші деңгейдегі банктердегі салымдар бойынша қарыздарды қоса алғанда, 15 проблемалы эмитент бойынша зейнетақы активтеріне қатысты қалған берешектің жалпы сомасы 61,61 млрд теңгені құрайды.
Арнаға тіркелуді ұмытпаңыз👇
https://t.me/dalafinance
2025 жылғы 1 сәуірдегі жағдай бойынша, қазақстандықтардың шоттарына түсетін жарналардан және инвестициялық кірістерден жинақталған зейнетақы жинақтарының көлемі 22,75 трлн теңгеге жетті. Яғни, бір жыл ішінде ол 3,86 трлн теңгеге немесе 20,5%-ға артты.
БЖЗҚ баспасөз қызметінің мәліметінше, міндетті зейнетақы жарналары есебінен қалыптасқан зейнетақы жинақтарының көлемі 2025 жылдың 1 сәуірінде 21,76 трлн теңге болды. 12 айдағы өсімі – 19,3%. Міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары (МКЗЖ) есебінен зейнетақы жинақтары – 653,83 млрд теңге, 12 айдағы өсім – 9%. Өткен бір жыл ішінде ең үлкен өсімді (39,5%) ерікті зейнетақы жарналары (ЕЗЖ) бойынша жинақтар көрсетті, 2025 жылдың 1 сәуіріне олардың көлемі 8,19 млрд теңге. Салымшылардың (алушылардың) зейнетақы шоттарына 2024 жылғы 1 қаңтардан түсе бастаған жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары (ЖМЗЖ) 2025 жылдың 1 сәуіріне 329,12 млрд теңге болды.
Түсімдер
Зейнетақы жинақтарының көлемі зейнетақы жарналары мен инвестициялық кіріс түріндегі кіріс ағындары есебінен ұлғаяды. Бұл ретте салымшылардың жеке және шартты шоттарына есепті жыл ішінде түскен қаражат мөлшері – 762,22 млрд теңге (өткен жылмен салыстырғандағы өсім 22,2% немесе 138,62 млрд теңге).
Жыл басынан бері МЗЖ есебі жүргізілетін жеке зейнетақы шоттарына (ЖЗШ) 2025 жылдың 1-сәуіріне 630,91 млрд теңге (өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда МЗЖ көлемі 13,3%-ға ұлғайды), МКЗЖ – 35,31 млрд теңге (өсім - 22,4%), ЕЗЖ - 809 млн теңге (өсім - 14,8%) түсті. 2025 жылдың алғашқы 3 айында ЖМЗЖ есебінен жарналар 95,18 млрд теңгені құрады.
Төлемдер мен аударымдар
2025 жылдың 3 айында БЖЗҚ-дан жарналардың барлық түрлері бойынша жасалған төлемдер мен сақтандыру ұйымдарына аударымдар 371,44 млрд теңгені құрады. Бұл былтыр жасалған төлемдер көлемінен 92,5% немесе 178,47 млрд теңгеге көп.
Төлемдердің басым бөлігі тұрғын үй жағдайларын жақсартуға және емделуге арналған біржолғы зейнетақы төлемдерінің (БЗТ) еншісінде – 219,10 млрд теңге.
Зейнет жасына толуына байланысты төлемдер жыл бойына 23,10% ұлғайып, 01.04.2025ж. 56,40 млрд теңгеге жетті. БЖЗҚ-дан зейнет жасына толуына байланысты берілетін орташа айлық төлем – 35 638 теңге.
Жыл басынан бастап 01.04.2025ж. дейін мұрагерлік бойынша төлемдер – 16,63 млрд теңге, ҚР шегінен тыс тұрақты тұруға кетуге байланысты төлемдер – 8,46 млрд теңге, мүгедектігі бар адамдарға төлемдер – 801,25 млн теңге, жерлеуге төлемдер – 2,63 млрд теңге жүзеге асырылды. Сақтандыру ұйымдарына 67,43 млрд теңге сомасы аударылды.
ЖЗШ саны
2025 жылдың 1 сәуіріндегі жағдай бойынша БЖЗҚ-дағы зейнетақы шоттарының жалпы саны - 17,44 млн. бірлік (жыл бойғы өсім – 1,66 млн бірлік немесе 10,5%). Бұл ретте салымшылардың (алушылардың) БЖЗҚ-дағы ЖЗШ саны 2025 жылдың 1 сәуіріне 12,54 млн бірлік болды. Оның ішінде: 11,17 млн - МЗЖ бойынша, 729,35 мыңы - МКЗЖ бойынша, 446,65 мыңы - ЕЗЖ есептелетін шоттар.
Ал БЖЗҚ-дағы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес келіп түскен ЖМЗЖ туралы мәліметтер ескерілетін шартты зейнетақы шоттарының саны - 4,91 млн бірлік.
Бұған дейін БЖЗҚ зейнетақы активтерін қайтару бойынша проблемалық эмитенттерге қатысты жүргізіп жатқан жұмыстары туралы ақпаратпен бөліскен. Олар - дефолтқа жол берген компаниялар және өз міндеттемелерін орындауды тоқтатқандар. 2025 жылғы 15 сәуірдегі жағдайға сәйкес, бағалы қағаздар және екінші деңгейдегі банктердегі салымдар бойынша қарыздарды қоса алғанда, 15 проблемалы эмитент бойынша зейнетақы активтеріне қатысты қалған берешектің жалпы сомасы 61,61 млрд теңгені құрайды.
Арнаға тіркелуді ұмытпаңыз👇
https://t.me/dalafinance
⚡️Hermes сөмкесімен пара алған шенеунік жоғары лауазымды қызметке тағайындалды
Мәдениет және спорт вице-министрі қызметін атқарған Сәкен Мұсайбеков Қазақстан Ұлттық Олимпиада комитетінің қысқы олимпиадалық спорт түрлері бойынша вице-президенті қызметіне тағайындалды.
Мұсайбеков - 2021 жылы пара алу фактісімен көзге түскен шенеуніктердің бірі. Ол кезде шенеунікті Астана әуежайында, Дубайға ұшқалы тұрған сәтінде Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет қызметкерлері ұстаған. Тексеру барысында оның жанынан Hermes брендінің әйелдер сөмкесі мен 5 мың АҚШ доллары табылған.
Кейіннен оның ісі "Алаяқтық" бабына ауыстырылып, 2021 жылы сот оған 62 млн теңге айыппұл түрінде жаза тағайындаған. Ал 2025 жылдың басында Мұсайбековтің мемлекеттік қызметке қайта оралуға тырысып жатқаны белгілі болды.
Арнаға тіркелуді ұмытпаңыз👇
https://t.me/dalafinance
Мәдениет және спорт вице-министрі қызметін атқарған Сәкен Мұсайбеков Қазақстан Ұлттық Олимпиада комитетінің қысқы олимпиадалық спорт түрлері бойынша вице-президенті қызметіне тағайындалды.
Мұсайбеков - 2021 жылы пара алу фактісімен көзге түскен шенеуніктердің бірі. Ол кезде шенеунікті Астана әуежайында, Дубайға ұшқалы тұрған сәтінде Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет қызметкерлері ұстаған. Тексеру барысында оның жанынан Hermes брендінің әйелдер сөмкесі мен 5 мың АҚШ доллары табылған.
Кейіннен оның ісі "Алаяқтық" бабына ауыстырылып, 2021 жылы сот оған 62 млн теңге айыппұл түрінде жаза тағайындаған. Ал 2025 жылдың басында Мұсайбековтің мемлекеттік қызметке қайта оралуға тырысып жатқаны белгілі болды.
Арнаға тіркелуді ұмытпаңыз👇
https://t.me/dalafinance
🥔"Біздің жеп жүргеніміз - Қытайдың картобы". Қазақстандікі неге қорларда тығулы жатады?
2025 жылдың қаңтар-ақпан айларында елімізге 17,9 мың тонна картоп шетелден әкелінген. Бұл - өткен жылғы көрсеткіштен екі есе артық көлем. Ең бастысы, біздің бүгіндері жеп жүргеніміз – Қытайдың, Пәкістанның картобы. Ал бұл Қазақстанның өз өнімі жоқ дегенді білдірмейді. Мәселен, кеше СҚО-ның тұрақтандыру қорыннан қысы-жазы жатып қалған 90 тонна артық картоп табылып, жергілікті БАҚ у-шу болды. "Солтүстік" Әлеуметтік кәсіпкерлік корпорациясы мұнша көлемдегі картоптың дер уақытында халыққа неге жетпегенін жергілікті журналистерге түсіндіре де алмады, деп хабарлайды dalafinance.
"Солтүстік" ӘКК" басқармасы төрағасының орынбасары Ғамали Жұмашев: "200 тонна картоптың 160 тоннасын біз игердік, ал қалған 90 тоннаны (бүлініп кетпесі үшін) жеке кәсіпкерге бердік, ол күзде тура осындай көлемде қорға картоп әкеліп қоятын болды", - деді. "Кәсіпкерге неге бересіз, әлде біздің дүкендерде картопқа сұраныс жоқ па, сонда бұл артылған көлем бе" деп артынша қарша бораған сұрақтарға шенді жауап бермеуді жөн көрді.
Демек, тұрақтандыру қорларында әлеуметтік маңызды тауар барына қарамастан еліміздегі дүкендерде тапшылық туындап, бағалар еселеп өсе берген. Мәселен, күні кеше Алматыдағы супермаркеттердің біріндегі картоп бағасы көптің жағасын ұстатқаны белгілі. 1 келісі – 1300 теңге! Тіпті, сауда министрлігінің өзі бұл ретте түсініктеме беруге мәжбүр болды. Әбүйір болғанда, алматылықтар шығынданған бұл көкөністі шетелдің емес, Түркістанның фермерлері өсіріпті. Министрлік бағаны тексергендерін, бірақ ешқандай бұзушылық тіркелмегенін айтқан. Ал баға өсімі маусымдық сипатқа ие, яғни уақытша нарықтық құбылыс деп түсіндірген. Бір аптадан соң мұндай баға болмайтынын да нақтылапты.
"Өндіріс – өзіміздікі" демекші, биыл қаңтар айының соңында Түркістан облысының Өзбекстанмен шекарасында мыңдаған тонна картоп шіріп қалғаны белгілі. Себебі, Павлодардан Ташкентке жеткізілуге тиіс картопты ауыл шаруашылығы бөлімінің өкілдері "тексереміз" деп, Сарыағаш шекарасында тоқтатқан. Сөйтіп 10 күн бойы шенеуніктер құжат тексеріп жүргенде, 43 вагонға артылған картоп бұзыла бастаған. Бұл оқиғаның немен тынғаны бізге беймәлім. Бастысы, осыдан-ақ отандық өндірушілерге деген қарым-қатынас қандай екенін аңғара беруге болады.
Жалпылай алғанда, 2024 жылы 2,6 млн тонна картоп жинап алғанына қарамастан Қазақстан импортқа тәуелді. Отандық тауар өндірушілер ішкі нарықтан гөрі тауарын сыртқа жөнелтуді жөн көреді. Мәселен, 2024 жылы шетелге 564 мың тонна картоп босатылған, бұл 2023 жылғы көлеммен салыстырғанда 37,2 %-ға артық. Қазақстан картобын сатып алушылар - Өзбекстан (506,3 мың тонна), Тәжікстан (34,5 мың тонна) және Түрікменстан (18,5 мың тонна). Әсіресе, маусымаралық кезеңде Қазақстан картопты шетелден белсенді сатып ала бастайды. Атап айтқанда, Қытайдан, Пәкістаннан, Мысырдан. Биыл, әсіресе Қытай отандық сөрелерді картоппен бөгіп тастаған. 2024 жылы елімізді 19 тонна картопппен қамтыған Қытай биыл 11,3 мың тонна жеткізіпті. Ал Пәкістаннан 4,2 мың тонна картоп келген.
Ал "қыста-көктемде, яғни керек кезде шығарамыз" деген тұрақтандыру қорындағы көкөністердің қайда кетіп жатқаны белгісіз. 12 наурыздағы жағдай бойынша, ӘКК-лар отырған келісімшарттарға сай тұрақтандыру қорларындағы картоптан қалған көлем 41,3 мың тоннаны құрайды. Алайда, Үкіметтің баспасөз қызметі хабарлағандай, жекелеген аймақтарда жүргізілген ревизия бұл арада цифрлардан айтарлықтай сәйкессіздіктерді анықтаған. Мысалы, Маңғыстау облысының ӘКК-і "қорда 2,5 мың тонна картоп бар" деп есеп берсе, тексере келгенде бары 25 тонна болған. Шығыс Қазақстан облысында 1,6 мың тоннаның орнына 35 тонна көкөніс шыққан. Тағысын тағы дегендей. Бұл үшін ұлттық экономика министрі Серік Жұманғариннің біраз шашы ағарып, жүйкесі жұқарды, ақыры бірнеше облыс әкімдері орынбасарларына сөгіс те жариялады. Алайда атқамінерлердің бұл мәселе бойынша шешім тапқан-таппағанын, ал тапса оның ұтымды-ұтымсыз болғанын жылдың соңына қарай біліп қалармыз.
Арнаға тіркелуді ұмытпаңыз👇
https://t.me/dalafinance
2025 жылдың қаңтар-ақпан айларында елімізге 17,9 мың тонна картоп шетелден әкелінген. Бұл - өткен жылғы көрсеткіштен екі есе артық көлем. Ең бастысы, біздің бүгіндері жеп жүргеніміз – Қытайдың, Пәкістанның картобы. Ал бұл Қазақстанның өз өнімі жоқ дегенді білдірмейді. Мәселен, кеше СҚО-ның тұрақтандыру қорыннан қысы-жазы жатып қалған 90 тонна артық картоп табылып, жергілікті БАҚ у-шу болды. "Солтүстік" Әлеуметтік кәсіпкерлік корпорациясы мұнша көлемдегі картоптың дер уақытында халыққа неге жетпегенін жергілікті журналистерге түсіндіре де алмады, деп хабарлайды dalafinance.
"Солтүстік" ӘКК" басқармасы төрағасының орынбасары Ғамали Жұмашев: "200 тонна картоптың 160 тоннасын біз игердік, ал қалған 90 тоннаны (бүлініп кетпесі үшін) жеке кәсіпкерге бердік, ол күзде тура осындай көлемде қорға картоп әкеліп қоятын болды", - деді. "Кәсіпкерге неге бересіз, әлде біздің дүкендерде картопқа сұраныс жоқ па, сонда бұл артылған көлем бе" деп артынша қарша бораған сұрақтарға шенді жауап бермеуді жөн көрді.
Демек, тұрақтандыру қорларында әлеуметтік маңызды тауар барына қарамастан еліміздегі дүкендерде тапшылық туындап, бағалар еселеп өсе берген. Мәселен, күні кеше Алматыдағы супермаркеттердің біріндегі картоп бағасы көптің жағасын ұстатқаны белгілі. 1 келісі – 1300 теңге! Тіпті, сауда министрлігінің өзі бұл ретте түсініктеме беруге мәжбүр болды. Әбүйір болғанда, алматылықтар шығынданған бұл көкөністі шетелдің емес, Түркістанның фермерлері өсіріпті. Министрлік бағаны тексергендерін, бірақ ешқандай бұзушылық тіркелмегенін айтқан. Ал баға өсімі маусымдық сипатқа ие, яғни уақытша нарықтық құбылыс деп түсіндірген. Бір аптадан соң мұндай баға болмайтынын да нақтылапты.
"Өндіріс – өзіміздікі" демекші, биыл қаңтар айының соңында Түркістан облысының Өзбекстанмен шекарасында мыңдаған тонна картоп шіріп қалғаны белгілі. Себебі, Павлодардан Ташкентке жеткізілуге тиіс картопты ауыл шаруашылығы бөлімінің өкілдері "тексереміз" деп, Сарыағаш шекарасында тоқтатқан. Сөйтіп 10 күн бойы шенеуніктер құжат тексеріп жүргенде, 43 вагонға артылған картоп бұзыла бастаған. Бұл оқиғаның немен тынғаны бізге беймәлім. Бастысы, осыдан-ақ отандық өндірушілерге деген қарым-қатынас қандай екенін аңғара беруге болады.
Жалпылай алғанда, 2024 жылы 2,6 млн тонна картоп жинап алғанына қарамастан Қазақстан импортқа тәуелді. Отандық тауар өндірушілер ішкі нарықтан гөрі тауарын сыртқа жөнелтуді жөн көреді. Мәселен, 2024 жылы шетелге 564 мың тонна картоп босатылған, бұл 2023 жылғы көлеммен салыстырғанда 37,2 %-ға артық. Қазақстан картобын сатып алушылар - Өзбекстан (506,3 мың тонна), Тәжікстан (34,5 мың тонна) және Түрікменстан (18,5 мың тонна). Әсіресе, маусымаралық кезеңде Қазақстан картопты шетелден белсенді сатып ала бастайды. Атап айтқанда, Қытайдан, Пәкістаннан, Мысырдан. Биыл, әсіресе Қытай отандық сөрелерді картоппен бөгіп тастаған. 2024 жылы елімізді 19 тонна картопппен қамтыған Қытай биыл 11,3 мың тонна жеткізіпті. Ал Пәкістаннан 4,2 мың тонна картоп келген.
Ал "қыста-көктемде, яғни керек кезде шығарамыз" деген тұрақтандыру қорындағы көкөністердің қайда кетіп жатқаны белгісіз. 12 наурыздағы жағдай бойынша, ӘКК-лар отырған келісімшарттарға сай тұрақтандыру қорларындағы картоптан қалған көлем 41,3 мың тоннаны құрайды. Алайда, Үкіметтің баспасөз қызметі хабарлағандай, жекелеген аймақтарда жүргізілген ревизия бұл арада цифрлардан айтарлықтай сәйкессіздіктерді анықтаған. Мысалы, Маңғыстау облысының ӘКК-і "қорда 2,5 мың тонна картоп бар" деп есеп берсе, тексере келгенде бары 25 тонна болған. Шығыс Қазақстан облысында 1,6 мың тоннаның орнына 35 тонна көкөніс шыққан. Тағысын тағы дегендей. Бұл үшін ұлттық экономика министрі Серік Жұманғариннің біраз шашы ағарып, жүйкесі жұқарды, ақыры бірнеше облыс әкімдері орынбасарларына сөгіс те жариялады. Алайда атқамінерлердің бұл мәселе бойынша шешім тапқан-таппағанын, ал тапса оның ұтымды-ұтымсыз болғанын жылдың соңына қарай біліп қалармыз.
Арнаға тіркелуді ұмытпаңыз👇
https://t.me/dalafinance