የመጥረቢያ «ሌባ» ⛏

ሰውየው ገጠመኙን እንዲህ ያጫውተናል :-

«ትላንት መጥረቢዬ ጠፋኝ። ጎረቤቴ እንደሰረቀኝ ጠረጠርኩ🤔። በአይነ ቁራኛ ተከታተልኩት👀። አካሄዱ መጥረቢያዬን የሰረቀ ሰው አካሄድ ነበር🚶‍♂️። ንግግሩም መጥረቢያዬን የሰረቀ ሰው ንግግር ነበር🧔። እንቅስቃሴዎቹ ሁሉ መጥረቢያዬን እንደሰረቀ የሚያሳብቁ አይነት ነበሩ🕴። ሌሊቱን ሙሉ ቅስሜ ተሰብሮ አደርኩ🙄። ስለተዘረፍኩት መጥረቢያዬ በምን⛏ መንገድ መጠየቅ አለብኝ እያልኩ ሳሰላስል እንቅልፍ ሳይወስደኝ ነጋ🏜። ጠዋት ከእንቅልፌ ስነቃ ልጄ መጥረቢያውን በሳር ክምር ሸፍኖት አገኘሁ።⛏😏 

ዛሬ ደግሞ ጎረቤቴን ትላንት ባየሁት አይኖቼ በትኩረት አየሁት👀። መጥረቢያዬን የሰረቀ ሰው ምልክት አጣሁበት😏። ገጽታው ፋስ የሰረቀ አይመስልም😔። እንቅስቃሴው እና ንግግሩ የስርቆት ልምድ ያለው ሰው🙁 በጭራሽ አይመስልም። ሙሉ በሙሉ ንጹህ ሰው ሆኖ ታየኝ🧔። በመጨረሻም ሌባው እኔው እራሴ እንደነበርኩ አስተዋልኩ🙊። የጎረቤቴን አማና በልቻለሁ🙉። የጉርብትና ውሌን አፍርሻለሁ🙈። ንጹህ የሆነን ሰው በሌለበት በስርቆት ለመክሰስ አንድ ሌሊት ሙሉ ዕንቅልፍ ሳይወስደኝ እያሰላሰልኩ ከዕድሜዬ ላይ የተወሰነውን ክፍል ሰርቂያለሁ😡።» 

በራሳችን መጥፎ ጥርጣሬ ምክኒያት እምነት ያጣንባቸው ስንት እና ስንት ንጹኋን አሉ ??? ኧረ ለመሆኑ በመጥፎ ጥርጣሬ ምክኒያት ስንት እና ስንት ቤቶች ፈረሱ ??? የስንት ህጻናት ቀሪ የህይወት ዘመን ተበላሸ ? በአጉል ጥርጣሬ ምክኒያት ስንት እና ስንት ደጋግ ጓደኞችን ለአንዴና ለመጨረሻ ጊዜ አጣን ???

ከጥርጣሬ ከፊሉ ኃጥያት ነውና እንዲሁ ለመጠራጠር ከመቸኮል ሰከን እንበል  ‼

ታዚ✍✍✍

#ሴት_ልጅ_የህይወትህ_ወሳኝ_መሰረትህ_ናት!!!

  
➰ባንድ ወቅት ባልና ሚስት ይጣሉና ሽማግሌ ይሰበሰባል ከዛም ሁለቱም ችግራችሁን ተናገሩ ሲባሉ ...

#ባል 🗣እኔ ደክሞኝ ከስራ ስመለስ ማረፍ እፈልጋለው ነገር ግን ልጅቷን እያንጫጫች አያሳርፉኝም ...

#ሽማግሌዎቹ 🗣እሱን በመታዘብ "ሌላስ ?"ይሉታል

#ባል🗣 እኔ ከስራ ስመለስ ልጅ ያዝ ትለኛና ወጥ ትሰራለች የልጅ ወተት ታፈላለች... ምናለ ስመጣ ጨርሳ ብጠብቀኝ ተቀምጣ እየዋለች ይላል (በንዴት)

👤ከዛ ሚስትም በሰዎቹ ፊት ይቅርታ ትጠይቀውና አይለምደኝም ብላ ሽማግሌዎቹ እንዲሄዱ ይደረጋል...
🚫በነጋታውም ሚስት ልጇን ይዛ እናቷ ቤት ሄደች ከስራ ሲመጣ ቤቱ ተቆልፏል ልክ ከፍቶ ሲገባ ቤቱ እጅግ ይቀዘቅዛል ከሰል ለማቀጣጠል ቢሞክር እምቢ አለው ልብሱን ደራርቦ ሚስት ሰርታ የነበረውን ጠርጎ በላ... ዝምታው ሲጨንቀው TV ከፈተ ግን የለመደው የልጁ ድምፅ ናፈቀው ...ጠዋት ሲነሳ ቁርስና ያ የሚወዳት ሚስቱ ፈገግታ የለም ...ከፋው ፊቱን ታጥቦ ወደ ስራው ሄደ ቁርሱንም ካፌ በላ ግን አላረካውም... ስልኩን ቢያይም አትደውልለትም ...ውሎ ሲመለስ ራቱን በልቶ ከጓደኞቹ ጋር ቢያመሽም ያባዶ ቤት ግን ጠበቀው....ሀዘን ቤት ይመስል መግባት አስጠላው😔 ነገሩ ዞር ብሎ ሲያስብ፣ ነገሩ በእጅ የያዙት ወርቅ… ሆኖበት ነበር።
    ⚠️ለካ ያጣው አካሉን፣ ከፈጣሪ የተሰጠችውን ረዳቱን ነው።
   ⚠️ልጁ ለካ አጫዋቹና የመንፈስ እርካታው፣ የራሱ ክፋይ ነች👶

ይቅር በይኝ ማሪኝ ብሎ በሽማግሌ መለሳት
🔚
💓ደስታ የሚሰጥህን ነገር ከማጣትህ በፊት ቀድመህ ለይተህ እወቀው! በእጅህ ስላለ ብቻ አታቅልለው፣ እያለህ ዋጋውን ያልተረዳኸውና ያልተጠቀምክበት ስታጣው መፀፀቻህ፣ ማዘኛህ ይሆናልና በደምብ አስብ ወዳጄ።


🙏ክብር ለ እናቶች ፡፡ ❤️ ክብር ለእህቶች ፡፡ 👑 ክብር ለሚስቶች
  

✍ታዚ

👉ትክክለኛ የፍቅር ግንኙነት ምን አይነት ነው?

   ሳይኮሎጂስቶች የፍቅር ሦስት መአዘን የሚሉት ንድፈ-ሀሳብ እንደሚከተለው ቀርቧል፡፡
የእውነተኛ ፍቅር መገለጫዎች…

1⃣ ጥልቅ ስሜት (passion)
ፍቅረኛዬን ሳያት/ሳስባት የምወድላት፣ የማደንቅላት እና የምደነግጥላት ነገር ሊኖር ይገባል፡፡ ያ ነገር ለኔ ልዩ ስሜት የሚሰጠኝ ቢሆን ይመረጣል፡፡ ወይ ዞማ ፀጉሯን…ወይ ብርሃን ፈገግታዋን…ወይ የጠቆሩ ብሌኖቿን…ወይ ውብ ተክለሰውነቷን…ወይም ሌላ፡፡ ይህ ጥልቅ ስሜት ከባህሪ/ስብዕና ይልቅ ወደ አካላዊ ገፅታ የሚያደላ ይመስላል፡፡ ከታች ያሉት የማህሙድ አህመድ የዘፈን ስንኞች ይህን ስሜት ጥሩ አድርገው ይገልፁታል…
        ቁንጅና ምንድነው፣ ሰዎች ንገሩኝ
        እኔ እሷን በማየት ተብረከረኩኝ፡፡

2⃣ ቅርበት/ቁርኝት (intimacy)
ፍቅረኛዬ የቅርብ ጓደኛዬም መሆን አለባት፡፡ በመሀከላችን ምስጢር የሚባል ነገር ከቶ ሊኖር አይገባም፡፡ የቅርበቱ መጠን ልክ እንደ ቅርብ የወንድ/የሴት ጓደኛ አይነት እንዲሆን ይፈለጋል፡፡ ለቅርብ ጓደዬ የምደብቀው፣ ለመንገር የማፍረው ባጠቃላይ ስለራሴ የማልነገረው ነገር የለም፡፡ ለፍቅር ጓድዬም እንዲሁ መሆን አለበት፡፡ ይሄ በሌላ ቋንቋ መጠናናት የምንለው ነገር ነው፡፡
(አንድን ሰው በደንብ ለማወቅ ያ ሰው በተለያየ ጊዜ እና ሁኔታ የሚያሳየውን ባህሪ ማየት ያስፈልጋል፡፡ ምን ያስደስተዋል/ያስደንቀዋል፣ ምን ያሳዝነዋል፣ ምን ያናድደዋል፣ ምን ያስፈራዋል፣ ለተለያዩ ነገሮች ያለው ምልከታ ምን ይመስላል እና የመሳሰሉትን ነገር ለማወቅ ከሰውየው ጋር ዘለግ ያለ ጊዜ መዝለቅ ያስፈልጋል፡፡)

3⃣ ቁርጠኝነት/ዘላቂ ስሜት (commitment)
ከፍቅረኛዬ ጋር ለረጅም ጊዜ (የሕይወት ዘመኔን) አብሬአት ልቆይ እፈልጋለሁ ወይ? ለዚህ ጥያቄ እውነቱ ሁልጊዜም እውስጣችን አለ፡፡ ለውስጣችን ጆሮ ከሰጠነው መልሱ ሩቅ አይደለም፡፡
ጥልቅ ስሜትና ቅርበት ሳይኖርበት አብሮ የመኖር ቁርጠኝነት ብቻ ያለውን ፍቅር ባዶ ፍቅር ብለው የስነ-ልቦና ሰዎች ይጠሩታል፡፡

🌹━━━✦◉●••┈❀┈┈••●◉✦━━ 🌹
                 
                 ●✥-- share --✥●
            
  ✍ታዚ

ስለ ፍቅር❤

“ሙሉ የሚያደርግህን አትፈልግ ይልቁንም ፣በሙሉ ልብ የሚቀበልህን ምረጥ።” እንደሚመስለኝ፤ ሰዎች ጎዶሎዎች አይደለንም፤ የፍቅር አጋር የምንፈልገው ጎዶሎ ስለሆንን ሳይሆን ልናካፍለው የምንፈልገው ብዙ ፍቅርና ደስታ ስላለን መሆን አለበት። ከጉድለት የሚመመነጭ ፍቅር ከባድ ነው፤ ምክንያቱም ሙሉ እንዲያደርገን ስልጣኑን እና አቅሙን የምንሰጠው ለሌላ ሰው ስለሆነ። ፍቅር ማለት እራሱን የቻለ ጉዞ ነው፤ እንደመዳረሻ ስንቆጥረው ነው ስህተት የሚሆንብን። መንገዱን አብሮን ሊጓዝ የሚወድ ሰው፤ እሱ ይመስለኛል የነፍስ አጋር የሚባለው።

በመውደድና በማፍቅር መካካል ምን ልዩንት አለ? አንድን አበባ ስንወደው ወይም ደስ ሲለን ቀጥፈን እንወስደዋለን፤ ከልብ ስናፈቅረው ግን በመቅጠፍ ፋንታ ባለበት ውሃ እናጠጣዋለን።”- ይህ ነጻ የሚያደርግ አስተሳሰብ ነው። እውነተኛ ፍቅር ማለት ለምንወደው ሰው ሰላምና ደስታ እንዲሁም ነጻነት መታገል ማለት ነው። ፍቅር የወደዱትን የራስ በማደረግ ብቻ ላይ የተመሰረተ አይደለም። ከእውነተኛ ፍቅር ጋር ነጻነት ሁሌም አብሮ አለ። ነጻነት የጎደለው ፍቅር የራስ ወዳድነት ነጸብራቅ ይመስለኛል።


     ✍✍✍ታዚ

📍አንዳንዴ ምን ሆነሀል ስትባል የማትመልሰው ብዙ መሆን አለ። ለመናገር የማይመች ለመተው የማይቀል ብዙ ስሜት አለ ..ለአንተ የከበደ ለሌላው የቀለለ ነገር አለ ።

💡እንዴ ይሄ እኮ ቀላል ነው ይሄ እኮ አያስጨንቅም በሚባል ቃል የሚሸነፍ ለአንተ/አንቺ ግን የከበደ ስሜት አለ ።
ምን ሆነሀል ስትባል ምንም ብለክ የምታልፈው ውስጥህ ብቻ የምታንሸራሽረው እያዳመጥክ የምትታመምበት ። ከባድ ስሜት አለ ከባድ.......

❤️ምናልባት የምትፈልገው ስፍራ ላይ አልተቀመጥክ ወይንም የምትመኘውን ነገር አላገኘህ ይሆናል፣ ቢሆንም ተስፋ አትቁረጥ ፣ ተስፋ የመኖር ምክንያት ነውና፣

እየኖርን ነው አይደል? በሰው ሳይሆን በፈጣሪ!!
ትላንት የኖርነው ህይወት በነበር ይተካል፣
ሰዎችም ኖረው ነበሩ ይባላሉ፣
ፈጣሪን ግን ነበር ብለን አናወራውም ፤ ያለና የሚኖር ፣ በዛሬያችን ,በነጋችን አልፎም በዘላለም ውስጥ ኗሪ ነው ።
" የትላንት ነበሮቻችን በእሱ መኖር ተረስተዋል"

እናም  ወዳጄ

አትድከም ፣ አትዘን ። ማንያውቃል ሸክምህ ህመምህ ሁሉ ተራግፎ ሌላ ሰው ሆነህ ትነሳ ይሆናል። ያለን ፈጣሪ እንኳን በአንድ ሙሉ ቀንና ሌሊት፣ በቅጽበት ጊዜ ዉስጥም ብዙ ተዓምር ይሠራል።

💡ንፋስ የማይወዘዉዘው ዛፍ የለም። ችግር ፣ ፈተና ፣ ሀሳብ ወስዶ የማይመልሰው ሰዉም የለም። እንዲህም ሆኖ የማይወድቅ ዛፍ አለ። በፈተና የሚፀና የሚበረታ ሰዉም አለ። ዐሳብህ ጉልበትህ ሥሮችህ ታክቶዋቸው በደከሙ ጊዜ ልብህ ብቻ ፈጣሪን ይዞ ይበርታ።

  ✍ታዚ

እድሜ መሄዱ ካልቀረ!

አንድ የ30 አመት ጎልማሳ ብዙ ከወላወለ በኋላ እድሜ ልኩን ሲመኘው የነበረን የምህንድስና ትምህርት ለመማር ለምዝገባ ወደ አንድ ኮሌጅ ሄደ፡፡ ቢሮ እንደገባ የተማሪዎች አማካሪ አገኘውና ሲያማክረው፣ “በመማርና ባለመማር መካከል ብዙ ወላውያለው” አለው፡፡

አማካሪው ምክንያቱን ሲጠይቀው፣ “አሁን 30 አመቴ ነው፡፡ ስመረቅ እኮ 35 ሊሆነኝ ነው” በማለት የመወላወሉን መነሻ ምክንያት ነገረው፡፡

አማካሪው የመለሰለት መልስ ለአንዴና ለመጨረሻ ጊዜ ወደ ትምህርት ገፋው፡፡ “የዛሬ አምስት አመት እኮ ብትማርም ሆነ ባትማር 35 አመት መሙላትህ አይቀርም፡፡ ሳትማር 35 አመት ከሚሞላህ፣ ተምረህ ቢሞላህ አይሻልም?”

እስቲ አንድ ጊዜ ጸጥ በሉና ስንት እድሜ ላይ እናዳላችሁ አስቡት፡፡ ከዚያም በአሁኑ እድሜያች ላይ አምስት አመት ደምሩበት፡፡ ድምሩ ስንት መጣ?

በሉ እንግዲህ . . .

• ብትማሩም ሆነ ባትማሩም የዛሬ አምስት አመት እድሜያችሁ በአምስት አመት መጨመሩ አይቀርም! ሳትማሩ ከሚጨምር፣ እየተማራችሁ ቢጨምር አይሻልም?

• ብትነግዱም ሆነ ባትነግዱም የዛሬ አምስት አመት እድሜያችሁ በአምስት አመት መጨመሩ አይቀርም! ሳትነግዱ ከሚጨምር፣ እየነገዳችሁ ቢጨምር አይሻልም?

• ብታቅዱም ሆነ ባታቅዱም የዛሬ አምስት አመት እድሜያችሁ በአምስት አመት መጨመሩ አይቀርም! ሳተቅዱ ከሚጨምር፣ አቅዳችሁና ተንቀሳቅሳችሁ ቢጨምር አይሻልም?

በእድሜ ምክንያት ከመንቀሳቀስ ራስን ማገድ ማለት፣ ነገ መሞቴ ካልቀረ ዛሬውኑ መኖርን ላቁምና እንደሞተ ሰው ልኑር እንደማለት ነው፡፡

በሉ ተንቀሳቀሱ !!!

Dr Eyob mamo

✍ታዚ

የእንደገና መርሆች!

እንደገና ሊታረም፣ ሊታደስና በአዲስ መልክ ሊጀመር የማይችል ምንም አይነት ስህተት እንደሌለ በማስታወስ ሳምንታችሁን ጀምሩ፡፡

የማይንቀሳቀስን ነገር ሁሉ ሕይወት የሌለው ግዑዝ ፍጥረት እንለዋለን፡፡ የሚንቀሳቀሰውን ደግሞ ሕይወት ያለው ሕያው ፍጡር እንለዋለን፡፡ ሕይወት ካለ መንቀሳቀስ አለ፡፡ መንቀሳቀስ ካለ ደግሞ ስህተት የማይቀር ነው፡፡ ለስህተት ሊሰጥ የሚገባው ትክክለኛው ምላሽ - እንደገና መነሳት! እንደገና መጀመር! እንደገና መገስገስ! እንደገና!!!

ሆኖም፣ ይህንን የእንደገና አመለካከት ተግባራዊ፣ ሚዛናዊና ጤናማ የሚያደርጉልንን መርሆች አንዘንጋ፡፡ 

1.  ይቅርታ መጠየቅ - እንደገና መነሳት ከፈለጋችሁ፣ ስህተቱ የጎዳው ሰው ካለ ይቅርታን መጠየቅ የግድ ነው፡፡

2.  ይቅርታ ማድረግ - እንደገና መነሳት ከፈለጋችሁ፣ ስህተቱ የተከሰተው በሰዎች ሰበብ ከሆነ ሰዎቹን ይቅር ማለት የግድ ነው፡፡

3.  በራስ ላይ አለመጨከን - እንደገና መነሳት ከፈለጋችሁ፣ በሰራችሁት ስህተት ምክንያት ራሳችሁን ከመደብደብና ከመኮነን መቆጠብ የግድ ነው፡፡

4.  ከስህተቱ ትምህርት ማግኘት - እንደገና መነሳት ከፈለጋችሁ፣ ከተሰራው ስህተት ያላችሁ ብቸኛ ትርፍ፣ ያገኛችሁት ትምህርት መሆኑን በማወቅ ትምህርታችሁን መውሰድና ስህተቱ እንዳይደገም ማቀድ የግድ ነው፡፡

5.  እንደገና መጀመር - እንደገና መነሳት ከፈለጋችሁ፣ የተሰራውን ስህተት በማስተካከል እንደገና መጀመር የግድ ነው፡፡

6.  በአዲስ መቀየር - እንደገና መነሳት ከፈለጋችሁ፣ ሊታደስ የማይችሉ ሁኔታዎች ካሉ እነዚህን ሁኔታዎች ስታብሰለስሉ መዋል ማደሩን ትታችሁ በአዲስ በመቀየር ወደፊት መራመድ የግድ ነው፡፡

7.  ከ“ግን” መጠበቅ - እንደገና መነሳት ከፈለጋችሁ፣ ከላይ የተጠቀሱትንና ሌሎች የእንደገና መነሳት መርሆችን እንዳትተገብሩ ከሚያደርጋችሁ፣ “አዎ፣ ግን . .  .” ከሚል ምክንያት ፈላጊነት መጠበቅ የግድ ነው፡፡


dr Eyob Mamo
✍ታዚ

#ጭፍን_ተስፈኛ_አትሁን!

ተስፈኝነት እጅግ ብዙ ሰዎች ሊኖራቸው የሚፈልጉት ነገር ነው፡፡ ምክንያቱም እጅግ በጣም ብዙ ጊዜ እጅግ በጣም ለብዙ ሰዎች ዓለም እየተሻለች ትሄዳለች፡፡

ነገር ግን ጨለምተኝነት በልባችን ውስጥ የተለየ ቦታ ይዞ ይቀመጣል፡፡ ችግሩ ጨለምተኝነት ከተስፈኝነት የበለጠ የተለመደ መሆኑ ብቻ አይደለም- በጣም ብልህ የሆነም ይመስላል፡፡ ብዙ ጊዜ ለአደጋ የተጋለጠ ነው ከምንለው ከተስፈኝነት ይልቅ ምሁራንን የሚሰበስብ እና ብዙ ትኩረት የሚሰጠው ነው፡፡

ብዙ ርቀን ከመሄዳችን በፊት ተስፈኝነት ማለት ምን ማለት እንደሆነ ትርጉም መስጠት ይኖርብናል፡፡ እውነተኛ ተስፈኞች ሁሉም ነገር ጥሩ ይሆናል ብለው አያምኑም፡፡ ይህ ድልበት (complacency) ነው፡፡ ተስፈኝነት በመንገድህ ላይ መሰናክሎች ቢኖሩም እንኳ በጊዜ ሂደት መልካም ውጤት የሚያስገኙልኝ እድሎች እና አጋጣሚዎች ይኖሩኛል ብሎ ማመን ነው፡፡

ቀላሉ ማሳያ በጠዋት ከእንቅልፍህ ስትነሳ የተሻለ ቀን እንደሚጠብቅህ ታስባለህ፤ ይህም የተስፈኝነት መሰረት ነው፡፡ የተወሳሰበ ሀሳብ አይደለም፡፡ የሚረጋገጥም አይደለም፡፡ እጅግ ብዙ ጊዜ ለአብዛኞች ሰዎች እጅግ በጣም ምክንያታዊ የሆነ ነገር ነው፡፡ የስታስቲክስ ሊቅ የነበረው ሟቹ ዶ/ር ሃንስ ሮዝሊንግ በተለየ አስቀምጦታል፡-

“ጭፍን ተስፈኛ አይደለሁም፡፡ በጣም ከፍተኛ የሁኔታ ገማች ነኝ፡፡”

አንተም ወዳጄ ገንዘብን በተመለከተም ሆነ በሁሉም ነገር ላይ ጭፍን ተስፈኛ አትሁን፤ ከፍተኛ የሁኔታ ገማች ሁን እንጂ!

✍ታዚ

ልጆች ልክ እንደወላጅ | Parentification

  ወላጆች በጽኑ ቢታመሙ፣ በሞት ሲለዩ፣ በሱስ: በአለመግባባትና መሰል ጉዳዮች ቤተሰቡን ማስተዳደር ሲሳናቸው  እና በመሳሰሉ ምክንያቶች ልጆች የወላጅን ሚና ተክተው ቤተሰብን እንዲያስተዳድሩ ሊገደዱ ይችላሉ::

▫️ይህ ጉዳይ በሃገራችን በስፋት ይስተዋላል:: በተለይም የመጀመርያ ልጆች  ታናናሾቻቸውን ልክ እንደ ወላጅ ሁነው እንዲያሳድጉ ሃላፊነት ሲወስዱ ማየት የተለመደ ነገር ነው::   ታናናሾቻቸውን ለማሳደግ ራሳቸውን መስዋዕት ያደረጉ ብዙ አሉ::

🔻እነዚህን ሃላፊነቶች በሁለት ከፍለን ማየት እንችላለን:-

▪️Instrumental/ቁሳዊ/ parentification- ይህ ልጆች የቤተሰብን ቁሳዊ/አካላዊ ፍላጎት እንዲያሟሉ ሃላፊነት ሲጣልባቸው ነው:: ለቤተሰቡ ምግብን ማቅረብ: ስራ ሰርቶ ገቢ ማስገኘት: የቤተሰብ ቢዝነሶችን  ማሳለጥ እና የመሳሰሉ ጉዳዮችን እንዲከውኑ ይጠበቅባቸዋል::

▪️Emotional Parentification- ይህ ደግሞ ለቤተሰቡ ስነልቦናዊና እና የስሜት ድጋፍን የመስጠት ሃላፊነት የተጣለባቸውን ይመለከታል::

✅  ስነልቦናዊና ማህበራዊ ዳራው ምን ይመስላል?

▫️ይህን ሃላፊነት በተለይም ከአፍላነታቸው ጀምረው የተሸከሙት እንደሆነ: እንደየእድሜያቸው የሚጠበቀውን ስነልቦናዊና ማህበራዊ የእድገት ደረጃዎች(psychosocial development) እንዳያሳኩ እንቅፋት ሊሆንባቸውና ለተለያዩ ስነልቦናዊና ማህበራዊ ቀውሶች ሊያጋልጣቸው ይችላል::

▫️በእድሜያቸው አለመብሰል ምክንያት አስቸጋሪ አጋጣሚዎችን የመቋቋምያ መንገዶቻቸው(coping) በደምብ የዳበሩ አለመሆኑ ለችግር ተጋላጭነታቸውን ይጨምረዋል::  ነገሮችን በጥልቀት እንድንመዝን እና እንድናገናዝብ የሚያደረገው የአንጎላችን ክፍል( Prefrontal cortex) ስራውን በደምብ መከወን የሚጀምረው በሃያዎቹ እድሜያችን ገደማ እንደሆነ ይታመናል::  አንዳንድ ቀድመው የሚበስሉ(early matures) እንዳሉ ሁነው::

▫️በትምህርት አለመግፋት፣ በኢኮኖሚ አለመደርጀት፣ ለጭንቀት: ለድብርት ህመም ፣ ለአጽ ተጠቃሚነት: የስብዕና መዛነፍና ለመሳሰሉ ማህበራዊና ስነልቦናዊ ችግሮች የሚጋለጡት ብዙ ናቸው::

▫️ ደግሞም በሌላ አንጻር ቤተሰብ በመምራት ሂደት የሚኖራቸው ተሞክሮ መልካም ከሆነ: በራስ መተማመናቸው የዳበረ እና ችግሮችን የመቋቋም እና የመፍታት ችሎታቸው የተሻለ ሊሆን ይችላል::  Internal locus of control ይኖራቸዋል::
**

አሻም!

ዶ/ር እስጢፋኖስ እንዳላማው- የአዕምሮ ህክምና ስፔሻሊስት

✍ታዚ

የድግግሞሽ ተጽእኖ!

ለተወሰኑ ቀናት ወይም ሳምንታት ቅባት፣ ስኳርና የመሳሰሉት ነገሮች የበዛበት ምግብ ብትመገቡ ምንም ላትሆኑ ትችላላችሁ፡፡ እንደዚህ አይነት ምግብን ግን ለወራትና ለአመታት በየቀኑ ብትመገቡ ግን በክብደታችሁና በጤንነታችሁ ላይ ለውጥ መምጣቱ አይቀርም፡፡

ለተወሰኑ ቀናት ወይም ሳምንታት በስራ፣ በማሕበራዊ ግንኙነትና በመሳሰሉት ሁኔታዎች ውጥረት ውስጥ ብታሳለፉ ምንም ላትሆኑ ትችላላችሁ፡፡ በእንደዚህ አይነት ውጥረት ውስጥ ግን ለወራትና ለአመታት ሳቋርጡ ብታሳልፉ ግን በስነ-ልቦናችሁ፣ አልፎም በአካላችሁ ላይ ቀውስን ማስተናገዳችሁ አይቀርም፡፡

ለተወሰኑ ቀናት ወይም ሳምንታት በየጠዋቱ ስፖረት ብትሰሩ በአካል ቁመናችሁም ሆነ በጤንነታችሁ ላይ ምንም ለውጥ ላታዩ ትችላላችሁ፡፡ ይህንን ልምምድ ለወራትና ለአመታት ሳቋርጡ ብታደርጉ ግን በጥንካሬያችሁ፣ በቁመናችሁና በጤንነታችሁ ላይ መልካም ለውጥን ማምጣታችሁ አይቀርም፡፡

ለተወሰኑ ቀናት ወይም ሳምንታት መጽሐፍትን በየቀኑ ብታነቡ በእውቀታችሁና በአመለካከታችሁ ላይ ብዙም ለውጣ ላታስተውሉ ትችላላችሁ፡፡ ይህንን ልምምድ ለወራትና ለአመታት ሳቋርጡ ብታደርጉ ግን በእውቀታችሁም፣ በአመለካከታችሁም ሆነ በእድገታችሁ ላይ ድንቅ ለውጥ ማምጣታችሁ አይቀርም፡፡

የቀረውን ስሌት እናንተው ስሩት፡፡

በተደጋጋሚ ማድረግ የጀመራችሁት የጤና-ቢስ ልምምድ ተጽእኖ ተጠራቅሞ ሳያጠፋችሁ አሁኑኑ አቁሙ!

በተደጋጋሚ ማድረግ የጀመራችሁት ጤናማ ልምምድ ደግሞ ተጠራቅሞ መልካም ለውጥን እንዲሰጣችሁ በዚያው ቀጥሉበት!

Dr Eyob Mamo
✍ታዚ

💡ያለፈ ጥረታችንን ሳስታውስ ከሞከርነው ነገር ይልቅ ያልሞከርነው ነው እሚቆጨኝ። ሃገር ስትታመም፣ ብርድ ብርድ ሲላት፣ ተስፋና ሥጋት፣ ወኔና ፍርሃት፣ ምርቃትና እርግማን - እንዳሻው ሲንጣት ከሆነብን ይልቅ እየሆነ ያለው ያሳስበኛል ፣ ከእሳቱ በላይ አያያዙ ያሰጋኛል፣ ከጥያቄው በላይ ምላሹ ይስበኛል።

📍ችግር ፈቺነት ከሚጠይቀው ጥበብ ውስጥ ዋነኛው የሚመስለኝ ለሌላ እንከን ገርበብ የማይልን በር የመተው ብልህነት ነው። አንድን ሕመም ስታክም 'ከተጠባቂው' ጎንዮሽ እንከን ውጭ ሌላ ህመም እንዳልፈጠርክ ማረጋገጥ ግዴታህ ነው። በስመ መድኃኒት የተገኘው አይደነጎርም፣ አንድ ችግር ፈትቷል ተብሎ ለሌሎች ችግሮች ሰበብ እንዲሆን አይተውም፣ በእውቀት እንጂ በደመነፍስ አይቃኝም።

💡በእንዲህ ዓይነት ጊዜ ጥሞና ነው የሚያስፈልገን፣ የሰከነ ውይይት ነው የሚያሻን፣ 'ምን ብናደርግ ይበጃል?' መባባል አለብን። ጊዜው እሾህ እያወጣን ጦር የምንተክልበት አይደለም፣ እንቅፋት እየነቀልን ፈንጂ የምንቀብርበት አይደለም፣ ጀግነን አዙሪቱን እኛው ጋ የምናቆምበት እንጂ፣ የክብሪቱን እሳት እፍ በምትልበት ሰዓት ካላጠፋኸው እፍ ብሎ ያጠፋሃል።

📍'ካልደፈረሰ አይጠራም' የሚል አስተሳሰብ የሚያቀነቅኑ ሰዎች ዛሬም በዙሪያችን እንዳሉ ማሰብ ያደክማል፣ ሳይደፈርስ ማጥራት ከተቻለ ለምን ይደፍርስ ብሎ መጠየቅ ግን ግድ ነው። የደፈረሰ ሁሉ ይጠራል ወይ ማለትም ያስፈልጋል፣ ድፍርስ ሲጠራ ዝቃጭ እንደሚተው አለመርሳትም ደግ ነገር ነው።  ምንም ብንታገል ልናስቀር የማንችለው አንድ ነገር ለውጥ ብቻ ነው፣ ለበጎ አልያም ለክፉ እንዲሆን የማድረጉ ድርሻ ግን እጃችን ላይ አለ። ችግሩ 'እንዲሆን' የምንፈልገው አለ - ሆነን ግን አንጠብቀውም.. 'እንዲመጣ' የምንሻው አለ - የምናዋጣው ግን የማይገባውን ነው።

💡በእንዲህ ያለ ቀውጢ ጊዜ ወሳኙ ሰው አንተ ነህ፣ ዘረኛ ሳይሆኑ ነው ዘረኝነትን ማረቅ የሚቻለው፣ ሳይሰርቁ ነው ዘራፊነትን ማስቆም የሚቻለው፣ አድማጭ ሆኖ ነው ጫጫታን ማስቆም የሚቻለው፣ ግማሽ መንገድ መጥቶ ነው 'እስኪ እንነጋገር' የሚባለው፣ለውጡን ተለወጠው እንጂ ከሌሎች አትጠብቀው፣ አርዓያ ሁን የሚመለከቱህ አሉ ፣ የሚከተሉህ አሉ።

ፊት መሆን በሚችል ስብዕና ከፊት ቁም፣ ጊዜህን አፍ በመካፈት አትብላው፣  ስህተት በመንቀስ አትሙላው ብሽሽቁ፣ አተካራው፣ መናቆሩ፣ ጎራ ማበጀቱ ፣  አሁን ፈጽሞ አይጠቅምም። እንዲመጣ የምትፈልገው ለውጥ አሁን አንተ ያልሆንከው ወይም የሌለህ ከሆነ ለውጡ መቼም አይመጣም መቼም!!

🔑 የትኛውም የችግር ቁልፍ የፍቅር ስሪት ከሌለው መሰበሩ አይቀርም ፣ ወደድክም ጠላህ እውነተኛውና ዘላቂው ኃይል ፍቅር ብቻ ነው ፣ የረቀቀ ሳይንስም ሆነ የጠለቀ አስተሳሰብ ፍቅርህን አያክልም፣ የገዘፈ ኃይልም ሆነ ልክ የለሽ ስልጣን ፍቅርህን አይተካም፣ የፍልስፍናህ ጥግም ሆነ የልሂቅነትህ ጠገግ አፍቃሪነትህን አይተካከልም።

የአብሮ መኖር እንከናችንን የሚደፍን ሕብር እንጂ የመለያየት ግንብ የሚገነባ መዝሙር ሰልችቶናል፣ ከነበርክበት 'የተሻለ' ብርሃን ስትፈልግ ወደ አልነበርክበት ጨለማ አለመግባትህን ማረጋገጥ ብልህነት ነው!!

      ደምስ ሰይፉ
 
 ✍ታዚ

ጥያቄ፡-

ሰላም doctor Eyob እንዴት ነህ ቤተሰብ ሁሉ ሰላም?

አንድ ነገር ልጠይቅህ አስቤ ነበር፡፡ Love እና attachment ልዩነታቸውን እንዴት ነው ምናዉቀው? ሰው የእዉነት እንዳፈቀረን እንዴት ነው ልናዉቅ የምንችለው? ስለምትሰጠን ጊዜ እና ማራኪ መልሶች በጣም አመሰግናለሁ ክበርልኝ፡፡

መልስ፡-

በመጀመሪያ በጠየከው ጥያቄ አውድ መሰረት በሁለቱ ቃላት የአማርኛ ፍቺ ላይ ለመስማማት ያህል፡- “Love” ማለት ለአንድ ሰው ያለንን ፍቅር ሲያሳይ፣ “attachment” ደግሞ ከአንድ ሰው ጋር ያለንን ትስስር ያሳያል፡፡

በእነዚህ ሁኔታዎች መካከል ያለው ዋና ልዩነት፣ በሁለት ሰዎች መካከል እውነተኛ ፍቅር (Love) ካለ ትስስር (attachment) መከተሉ የማይቀር የመሆኑ ጉዳይና በሁለት ሰዎች መካከል ምንም አይነት ፍቅር (Love) ሳይኖር ትስስር (attachment) ውስጥ ሊገቡ የመቻላቸው ጉዳይ ነው፡፡ አብራራለሁ፡፡

እዚህ ላይ መገንዘብ ያለብን፣ በተቃራኒ ጾታዎች መካከል የሚከሰት ትስስር ከፍቅር ውጪም ብዙ ገጽታዎች ሊኖሩት እንደሚችል ነው፡፡

ለምሳሌ፣

1.  የስሜት ትስስት (emotional attachment)

ሁለት ሰዎች ምንም አይነት የፍቅር ግንኙት ሳይኖቸው በስሜታቸው ግን ትስስር ውስጥ ሊገቡ ይችላሉ፡፡ ይህ አይነቱ ትስስር በተለያዩ የውሎ መስኮች አብሮ በማሳለፍ ከመቀራረብ፣ ከሌላ ሰው ያላገኙትን ትኩረት ከማግኘት፣ የውስጥ ስሜትንና ልምምድን ከመጋራት እና ከመሳሰሉት ሊመጣ ይችላል፡፡ ይህ አይነቱ የስሜት ትስስር የግል ነገርን በማውራት፣ በአካል በመገናኘት፣ ብዙ ቻት በማድረግ፣ ደጋግሞ በመደዋወል በስልክ በማውራትና አንዳንድ ጊዜ አልፎ ወሲብ-ተኮር ስሜቶችን የመለዋወጥ መልክ ሊይዝ ይችላል፡፡ ይህ ልምምድ ቀስ በቀስ ወደ ፍቅር ደረጃ ሊያድግ ቢችልም በፍጹም በፍቅር ጋር አይገናኝም፡፡

2.  የወሲብ ትስስር (sexual attachment)

ሁለት ሰዎች ምንም አይነት የፍቅር ግንኙት ሳይኖቸው ወሲባዊ ትስስር ውስጥ ሊገቡ ይችላሉ፡፡ ምንም እንኳን አንዱ ለሌላው እስከ ትዳር የሚያደርስ ፍቅር ባይኖውም ካላቸው ወሲባዊ ንክኪ የተነሳ በልምምዱ ሲቀጥሉበት ወይም ማቆም ሲያቅታቸው ማለት ነው፡፡ ይህ አይነቱ የወሲብ ትስስር የመገናኘታቸው ዋነኛ ዓላማ ወሲብና ወሲብ በመሆኑ ይለጣል፡፡ በተጨማሪም፣ ወሲብ ከመፈጸም ባሻገር ምንም የወደፊት እቅድና ዓላማ የሌለበት ግንኙነት ሊሆን ይችላል፡፡ ሆኖም፣ አንዳንድ ሰዎች እስከ ጋብቻ እቅድን እያወና ከጋብቻ በፊት ወሲብ መፈጸም ትክክል እንዳልሆነ እየተወያዩ ከፈጠሩት የወሲብ ትስስር የተነሳ ማቆም የሚያስቸግራቸው ደረጃ ላይ ራሳቸውን ሊያገኙት ይችላሉ፡፡

ከላይ ከተጠቀሱት ለየት ያለው፣ የእውነተኛ ፍቅር ግንኑነት ነው፡፡ በእውነተኛ የፍቅር ግንኙነት ውስጥ ከፍተኛ የሆነ የስሜት ትስስር ከመኖሩም ባሻገር ጊዜውን ጠብቆ በሚመጣ የትዳር ግንኙነት ውስጥ የወሲብ ትስስር ይፈጠራል፡፡

ዶር እዮብ ማሞ
✍ታዚ

ለካስ ቀን ይመጣል
ለሁሉም ጊዜ አለው፣
ብድራትን ቆጥሮ
ጌታ የሚመልሰው፣
ቆሞ መጠበቅ ግን
ምንኛ መልካም ነው፣
በግዜው ሲያደርገው
ፍሬውም ጣፋጭ ነው።

ይትባረክ

"ሁሉን በጊዜው ውብ አድርጎ ሰራው" እንዲል መፅሐፉ

✍ታዚ

ለካ እችላለሁ!

በአንድ ወቅት የተከናወነ አስቂኝና አስገራሚ ታሪክ እንደሆነ ይነገራል፡፡ በአሜሪካ ግዛት ውስጥ ባለች አንዲት ከተማ ውስጥ በሚገኝ አንድ የሕዝብ መናፈሻ ውስጥ ለሚዝናኑ ሰዎች መገልገያነት በተዘጋጀው የእንጨት አግዳሚ ወንበር ላይ አንድ እድሜው በአርባዎቹ አካባቢ ያለ ሰው በትካዜ አቀርቅሮ ተቀምጧል፡፡

ይህ ሰው በንግድ ስራ የተወሰኑ አመታትን አሳልፏል፡፡ በዚያ ተቀምጦ የሚያስበው በወቅቱ ስላለበት የገንዘብ ሁኔታ ነው፡፡ ይህ ነጋዴ ብዙ በገንዘብ የማደግ ሙከራዎችን አድርጎ ያልተሳካለት ሰው ነው፡፡ በአሁኑ ወቅት ግን ምንም እንኳን የተወሰነ የገንዘብ አቅም ቢኖረውም ምናልባት አንድን ነገር ሞክሬ እንዳልከስርና ያለችኝን እንዳላጣ በማለት በባንክ ውስጥ አስቀምጦ በስራ ፈትነት ወዲህና ወዲያ ይንከራተታል፡፡

ነጋዴው ወደ እርሱ ቀረብ ያለ የኮቴ ድምጽ ስለሰማ አንገቱን ካቀረቀረበት ቀና አድርጎ ሲመለከት አጠገቡ አንድ ሰው ቆሞ ያይና ከነበረበት ተመስጦ ይባንናል፡፡ ይህ ሰው ጥሩ የለበሰና መልከ መልካም ገጽታ ያለው ሰው ነው፡፡

ሰውየው፣ “አንገትህን አቀርቅረህ የተቀምጥከው ለምድን ነው?” ብሎ ጠየቀው፡፡ ነጋዴውም፣ “ብዙ ሙከራዎችን አድርጌ ስላልተሳካልኝ ትንሽ አዝኛለሁ፡፡ ስላለፈው ታሪኬና አሁን ስላለሁበት ሁኔታ እንዲሁ በትካዜ እያሰብኩ ነው” አለው፡፡

ሰውየው፣ “ሮክፌለር (Rockefeller) ስለሚባል የአሜሪካ ቀንደኛ ሚሊየነርና የበጎ አድራጎት ሰው ሰምተህ ታውቃለህ?” አለው፡፡ ነጋዴውም፣ “ስለዚህ ሚሊየነር ሰው ያልሰማ አሜሪካዊ አለ ብለህ ነው? አዎን፣ እኔም ቢሆን በስምና በዝና አውቀዋለሁ እንጂ ምን እንደሚመስል እንኳ አላውቅም” በማለት መለሰለት፡፡

ሰውየውም በመቀጠል፣ “ሮክፌለር ማለት እኔ ነኝ፡፡ አንዳንድ ጊዜ በእንደዚህ አይነት መናፈሻዎች በመዘዋወር ያዘኑና ለብቻቸው የተቀመጡ ሰዎችን በማነጋገር ችግራቸውን ማቃለል እወዳለሁ፡፡ ምን ማድረግ እንደፈለክ ብትነግረኝ ለዚያ የሚሆን በቂ ገንዘብ እሰጥሃለሁ” አለው፡፡ ነጋዴው የሚሰማውን በማመንና ባለማመን ሃሳብ መካከል እየታገለ ቀስ በቀስ የልቡን ያለፈበትን አስቸጋሪ ጎዳናና ያለውን ምኞት ሁሉ ዝክዝክ አድርጎ አጫወተው፡፡

ሰውየው ምንም ሳይወላውል አጠገቡ ከተቀመጠ በኋላ በእጁ ያንጠለጠለውን የሰነድ ቦርሳ በጉልበቱ ላይ አስቀምጦ በመክፈት አንድን የቼክ ደብተር አወጣ፡፡ በዚያም ቼክ ላይ የነጋዴውን ስም ጠይቆ ካሰፈረ በኋላ አንድ ሚልየን ዶላር ጽፎ በመስጠት እንዲህ አለው፡፡ “ይህንን አንድ ሚልየን ዶላር በምትፈልገው የንግድ መስክ ላይ አውለውና ሕይወትህን አሻሽል፡፡ እቅድ ለማውጣት ጊዜ ስለሚፈጅ እስከ አንድ አመት ድረስ ይህንን ቼክ ባታወጣውም ችግር የለውም፡፡ ብሩ ለአንተ ተቀምጦ ይጠብቅሃል” አለውና ወዲያው ከፊቱ ተሰወረ፡፡

የሚያስበውንና የሚያደርገውን ያጣው ይህ ነጋዴ በደስታ ተነስቶ ወደቤቱ በመሄድ ማሰብ ጀመረ፡፡ ለራሱም እንዲህ አለ፣ “አሁን ይህንን አንድ የሚሊየን ዶላር ቼክ በቤቴ አስቀምጥና ባንክ ያለኝን ገንዘብ በድፍረት በማውጣት አንድን ንግድ እጀምራለሁ”፡፡ ቀደም ብሎ ያስብ የነበረው ንግድ ስለነበረ ቼኩን እቤቱ አስቀምጦ ባንክ ያለውን ገንዘብ በማውጣት በድፍረት መነገድ ጀመረ፡፡ አመት ባልሞላው ጊዜ ውስጥ በጣም ብዙ ብር አተረፈ፡፡ በእጁ ላይ ባለው የገንዘብ መጠን በሚገባ ከተደላደለ በኋላ አንድ ቀን ቼኩን ለማውጣት ወደባንክ ሲሄድ ቼኩ እውነተኛ ቼክ እንዳልሆነ ነገሩት፡፡

በነገሩ ተደናግጦ ወደቤቱ ሲመለስ እግረ መንገዱን ወደዚያ መናፈሻ ቦታ ጎራ ብሎ ስለሆነበት ነገር ትንሽ ማሰብ ፈለገና ወደመናፈሻው ሲሄድ፣ ያንን ቼክ የሰጠውን ሰው ለሌላ ሰው ተመሳሳይ ነገር ሲያደርግ ተመለከተው፡፡ በማየት ላይ ባለው ነገር ተገርሞ ጠጋ ብሎ ማዳመጥ ሲጀምር በእርሱ ላይ የሆነው ነገር በሌላም ሰው ላይ እየተደገመ እንደሆነ ተመለከተ፡፡ ምን ማድረግ እንዳለበት ሲያስብ ሶስት በእድሜ ጠና ያሉ ሰዎች እየተሯሯጡ መጥተው ይህንን “ሮክፌለር ነኝ” ባይ ሰው እጁን ይዘው፣ “እንደዚህ አይነት ነገር ሁለተኛ እንዳታደርግ አልተነገረህም?” በማለት እያዋከቡ ወሰዱት፡፡

ለካስ ይህ ሰው የአእምሮ ሕመምተኛ ሰው ነበር፡፡ ይህንን ሮክፌለር ነኝ በማለት የሚያታልልበትን ቼክ የት እንዳሳተመው ባይታወቅም ቼኩን ለሰዎች እየሰጠ የውሸት ተስፋ በመስጠትና በማታለል ይታወቃል፡፡

ነጋዴው ሁኔታው ቢያበሳጨውም አንድ እውነታ ግን ፍንትው ብሎ በራለት፡፡ በእጁ ያለውን ገንዘብ አውጥቶ እንዳይከስር በመፍራት ከመንቀሳቀስ ታስሮ በነበረበት ጊዜ በዚህ ሰው የውሸት ተስፋ ምክንያት ልክ ብዙ ገንዘብ እንዳለው ወደማመን በመምጣቱ በድፍረት ስራ ውስጥ ገባ፡፡ ከዚህ የተነሳ አትራፊ የሆነን ንግድ በአንድ አመት ውስጥ መሰረተ፡፡ ምንም እንኳን “አንድ ሚልየን ዶላር” የሚለው ቼክ ባዶ ቢሆንም፣ ምንም እንኳን ሰውየው የዋሸው ውሸት ቢያበሳጨውም፣ በዚያ ምክንያት ግን በመነሳሳት አሁን ያለበት ትልቅ ደረጃ ደርሷል፡፡

ይህ ታሪክ አንዳንድ ጊዜ የሚያስፈልገን የገንዘብ ብዛት ሳይሆን የውስጥ መነሳሳትና የአመለካከት ለውጥ እንደሆነ ጠቋሚ ነው፡፡

“የገንዘብ ነጻነት አምዶች” ከተሰኘው የዶ/ር ኢዮብ ማሞ መጽሐፍ የተወሰደ፡፡

✍ታዚ

🔗 ትምህርታዊ ቪድዮዎች በእነዚህ ሊንኮች መከታተል ይችላሉ•
PSYCHOEDUCATIONS

______________


1️⃣ የሁለት ዋልታ ህመም | BIPOLAR DISORDER

👨🏽‍⚕️መምህር፡ ዶ/ር ዮናስ ባህረጥበብ

______________

2️⃣ ሱስ እና ተያያዥ የጤና ችግሮች | SUBSTANCE RELATED DISORDERS

👨🏽‍⚕️መምህር፡ ዶር ግርማ ማሞ

______________

3️⃣ የስኪዞፍሬኒያ ህመም | SCHIZOPHRENIA
👨🏽‍⚕️ መምህር፡ ዶር ዘመኑ ሀሰን

______________