‍ #نقد_ابن_عربی

👤محسن جهانگیری (متولد ۱۳۰۸ در شهر ضیاءآباد استان قزوین ، درگذشت ۱ اردیبهشت ۱۳۹۸ تهران) فیلسوف مطرح ایرانی و استاد ممتاز دانشگاه تهران بود. او در سال ۱۳۸۱ در دومین همایش چهره‌های ماندگار به عنوان چهره ماندگار در رشته فلسفه برگزیده و معرفی شد.
👈 از وی با عنوان یکی از #برترین #ابن_عربی_شناسان_ایران یاد برده می‌شود؛

ایشان درکتاب
📒»محیی الدین ابن عربی چهرۀ برجستۀ عرفان اسلامی» انتشارات دانشگاه تهران، 1375 ،
نظر نهایی خود را درباره #مذهب_ابن_عربی اینچنین بیان می‌دارد:::


✅ «داورى: آنچه به نظر درست مى‏ آيد اين است كه ابن عربى شيعه نبوده و ادله و شواهد مذكور چنان‏كه اشاره شد براى اثبات تشيع وى كافى و بسنده نمى‏ نمايد، اگرچه به‏ طورى كه در آينده گفته خواهد شد او از ارادتمندان و دوستداران اهل بيت عصمت و طهارت بوده و در موارد كثيرى نسبت به آن بزرگواران اداى احترام و اظهار محبت و ارادت كرده و احيانا سخنانى هم بر زبان آورده است كه كم‏ وبيش با معتقدات شيعه به‏ ويژه شيعه اثنا عشريّه سازگار مى‏ نمايد.
زيرا علاوه بر اينكه جمهور نويسندگان شرح حالش وى را از اهل تسنن قلمداد كرده‏ اند، طبق گفته‏ ها و نوشته‏ هايش به ويژه كتاب فتوحاتش كه استوارترين سند عقايد و افكار وى است،
#او_سنى_است،
نهايت، #سنى_صوفى مجتهد كه در اصول از كشف و عيان استمداد
مى‏ جويد و در فروع، خود به اجتهاد مى‏ پردازد و از هيچ‏ كدام از ائمه اهل سنت تقليد نمى ‏نمايد.
ابن عربى در كتاب فتوحات مكيه با اين كه ادعا كرده است خداوند در كشف، مطّلعش ساخته است كه تقدم و سبق زمانى كسى در خلافت بر ديگرى دليل تقدم وى در فضل نيست، به صحّت خلافت ابو بكر و استحقاقش به امامت و برتريش بر جماعت اشاره كرده؛ عبارت متن فتوحات مکیة اینست:

« 👈 و الذى اطلعنا اللّه من طريق الكشف 👉 انّ تقدم شخص بالامامة على آخر انما هو تقدم بالزمان لا يلزم منه التقدم بالفضل فان اللّه تعالى قد امرنا باتّباع ملّة ابراهيم و ليس ذلك لكونه احقّ بها من محمد- صلى اللّه عليه و سلم- و انما هو لتقدّمه بالزمان فانّ للزّمان حكما فى التقدم من حيث هو زمان لا من حيث المرتبة و ذلك كالخلافة بعد رسول اللّه- صلى اللّه عليه و سلم-.»
(فتوحات مكيه، ج 4، ص 98؛ اليواقيت و الجواهر، ج 2، ص 76)

و نيز در همان كتاب روايتى از ترمذى آورده و پذيرفته است كه بعد از پيامبر خدا افضل مردمان در ميان مسلمانان ابو‌بكر بوده است. البته در عين حال عيسى- عليه السلام- را نيز از امت محمد- صلى الله عليه و آله- و از پيروان وى به شمار آورده و افضل از همۀ امت، حتى از ابوبكر دانسته است.
گذشته از اين‏ها در كتاب «محاضرة الابرار و مسامرة الاخيار»ش نوشته است كه: «ابو بكر، #ابوعبيدة_بن_جراح را پيش حضرت على- عليه السلام- فرستاد و به‏ وسيله وى از خوددارى آن حضرت از بيعت و كناره‏ گيريش از جماعت و نيز از دعوى خلافت وى، اظهار نگرانى كرد، على- عليه السلام- در پاسخ قصد خلافت و امتناع از امر بيعت را نفى و انكار كرد و از كناره‏ گيرى و خانه‏ نشينى‏ اش پوزش طلبيد كه فراق رسول اللّه- صلى اللّه عليه و آله- وى را بيش از پيش اندوهگين ساخته و ديدن مكانهايى كه پيامبر را در آن مكانها مى‏ ديده به اندوه و حسرتش مى‏ افزايد و شوق پيوستن به آن حضرت از علاقه به غيرش باز می‌دارد»، اضافه می‌کند كه:
«على- عليه‏
السلام- به دنبال اين اظهارات پيش ابوبكر مى‏ رود و با وى #بيعت مى‏ كند و ميان او و عمر بحث تندى در مى‏ گيرد و مباحثه و محاجه مى‏ آغازد كه پايان آن به #اعتذار_على- عليه السلام- از عمر می‌انجامد.(❗️❗️)

مسلم است كه #هيچ_شيعه‏‌اى از دل روا نمى‏ دارد چنين سخنانى را كه ابن عربى بر زبان آورده به زبان آورد.
بالاخره آنان كه در اثبات تشيع ابن عربى كوشيده‏ اند با اين که نيتشان خالص و قصدشان پاك است، سعيشان عاطل و باطل است،
همچنان‏كه كوشش عبد الوهاب شعرانى كه خواسته است وى را يك سنّى پاي بند به جميع اصول و فروع مذهب تسنن قلمداد كند و حتى عقيده به وحدت وجود را نيز از وى نفى كند بيهوده و عبث است، كه او نه شيعه به معناى متداول لفظ است و نه سنّى به معناى متعارف آن،
بلكه آن #يك_صوفى_وحدت_وجودى است كه هم وجود را واحد می‌داند
و هم حقيقت را و هم احيانا دين و مذهب را.»

(محیی الدین عربی چهرۀ برجستۀ عرفان اسلامی، صص 490-491)

➖➖➖➖➖➖➖

©کانال برهان و نقد تصوف و بزرگان تصوف

@borrhan