🔖روز #زنان_روستایی، بر حاشیه تقویم‌های کهنه
ماهرخ غلامحسین‌پور

🔸امروز روز جهانی زنان روستایی است. سازمان ملل با طرح این نام برای روز پانزدهم اکتبر، تلاش می­کند توجه دولت­ها را به سهم نابرابر و ظالمانه زنان روستایی از منابع آموزشی، بهداشتی و اقتصادی جهان جلب کند.

🔸در ایران بین ده تا یازده میلیون زن روستایی وجود دارد. آن‌ها نزدیک به ۴۵ درصد نیروی کار در بخش کشاوری را تشکیل می­دهند. کارگرانی فامیلی یا فصلی که با تبعیض آشکار اقتصادی، مالک فقط یک درصد از زمین­­های کشاورزی در سراسر کشورند.

🔸زن روستایی به طور سیستماتیک با قوانین فلج‌کننده عرفی که بر فضای عمومی عشیره یا روستا حاکم است، به شکل یک ماشین فرزند‌آوری و یک کارگر بی‌دستمزد است، که دسترسی­ او به آموزش و بهداشت به شکل حیرت­آوری محدود و ناچیز است.

🔸شاخص‌های موجود که به ارزیابی سطح #خشونت در جامعه کمک می‌کنند، نشان می دهند که وضعیت زنان روستایی به مراتب بغرنج‌تر و پیچیده‌تر از زنان شهری است. #خشونت خانگی در روستا بر علیه زنان یک امر عادی و بخشی از زندگی روزمره است. آن‌ها کمتر از زنان شهری قدرت مقابله دارند، با اینکه کار می‌کنند اما از نظر مالی به مردان خانواده وابسته‌اند. رسوم و سنت‌ها و پدیده ریش‌سفیدی و میانجی‌گری آن‌ها را به سکوت و مدارا دعوت می‌کند.

🔸«پروین ذبیحی» از فعالان محلی در منطقه کردستان که به توانمندسازی زنان روستایی توجه ویژه‌ای دارد، به خانه امن می­گوید در طول این سال‌ها که با زنان زیادی در دورافتاد‌ه‌ترین روستاهای کردستان برخورد داشته، متوجه شده تعریف خشونت در روستا با تعریف خشونت در شهرها متفاوت است. به باور او #خشونت در روستا چنان عادی است که در بسیاری مواقع فرد قربانی احساس نمی­کند رفتار نادرستی با او شده یا حقی از او ضایع شده است. او این را بخشی از مسائل روزمره وعادی زندگی می‌داند.

🔸در روستا تعریف مداخله ریش‌سفیدها جور دیگری است. وقتی وارد عمل می­شوند یعنی می­خواهند زن را ساکت کرده و به سکوت و مدارا دعوت کنند تا مطیع و فرمانبر بهتری باشد. چون بیشتر مداخله بزرگان قوم بر پایه تحمل و مدارای زن در برابر خشونت شکل گرفته است

🔸از شهربانو می پرسم آیا در طول مدت زمان زندگی زناشویی از رابطه جنسی با همسرش راضی بوده است؟ طرح این سوال به نظر او عجیب است. چند بار می‌پرسد تا مطمئن باشد منظور سوال چیست. او تفاوت بین تجاوز در بستر زناشویی و هم‌بستری با رضایت طرفین را نمی­داند و سعی می‌کند خاطرات گذشته دورش را مرور کند: «یک بار به همسرم گفتم مریض هستم و نمی­توانم رابطه جنسی داشته باشم. رفت توی آغل و با یک تفنگ ساچمه‌ای برگشت. تفنگ را گرفت روی شقیقه‌ام و گفت بخواب!»

🔸برابر با آنچه سازمان ملل اعلام کرده، تنها دو درصد زمین­های کشاورزی متعلق به زنان جهان است، این در حالی است که بیش از نیمی از محصولات غذایی جهان را زنان تولید می­کنند.

http://www.khanehamn.org/archives/25329

۱۵ اکتبر، از سوی سازمان ملل روز #زنان_روستایی نام گرفته‌است. "زیرساخت‌های پایدار، خدمات و حمایت اجتماعی برای برابری جنسیتی و توانمندسازی زنان و دختران روستایی" شعار امسال این روز است.

📌۱۵ اکتبر روز جهانی زنان روستایی:
تقویت مقاومت زنان روستایی مقابل اپیدمی کرونا

🔷بیدارزنی: ۱۵ اکتبر، روز جهانی زنان روستایی است. یونیسف این روز را « تقویت مقاومت زنان روستایی مقابل اپیدمی کرونا» نام‌گذاری کرده است.

🔹در سال ۲۰۰۸، سازمان ملل متحد با هدف یادآوری نقش بنیادین زنان و دختران روستایی در جوامع امروزی، ۱۵ اکتبر را روز جهانی زنان روستایی نام‌گذاری کرد.

🔹در بیانیه‌ی سال جاری آمده است: «امسال در روز جهانی زنان روستایی، توجه ویژه ما به نیاز فوری جهت ایجاد تقویت مقابله‌ی زنان روستایی با کرونا، برای "بازسازی بیشتر"، آن‌هم با محوریت تقویت اقتصادی و رفاه پایدار زنان روستایی خواهد بود.

🔹زنان روستایی در کشاورزی، تامین مواد غذایی، نگهداری از زمین، حفظ منابع طبیعی و تعاونی‌های روستایی نقشی اساسی دارند. آنها در خط مقدم پاسخگویی به اپیدمی کرونا بودند، حتی در حالی که فعالیت‌های بی‌مزد و کار خانگی در اثر قرنطینه‌ی اجباری افزایش یافت، رفت و آمد آزادانه محدود شد و زنجیره‌ی اختلالات ناشی از کرونا شدت گرفت، زنان باز هم در خط مقدم مقابله با آن بودند.

🔹در هند، میلیون‌ها زن روستایی که در گروه‌های خودیاری در کنار هم قرار گرفتند، با تولید ماسک‌‌ و تهیه غذای تازه از طریق آشپزخانه‌های جمعی، ارائه خدمات مالی از طریق صندوق‌های کوچک منطقه‌ای و اطلاع‌رسانی حیاتی در رابطه با کرونا در جوامع روستایی، به رفع کمبودهای حاد و ریشه‌ای کمک کردند.

🔹در چین، تعاونی‌های زنان روستایی، فعالیت‌های خود را جهت تهیه ماسک و فراتر از آن تغییر داد. در مالی ، مشاغل و تعاونی‌های تحت مالکیت زنان روستایی در حال تهیه کیت‌های تشخیص کرونا برای کمک به افراد آسیب پذیر هستند و در سنگال، زنان تولید کننده برنج، به تامین منابع دولتی کمک می‌کنند.

🔹با این حال، زنان روستایی در شرایطی کاملاً نامساعد کار می‌کنند. در حال حاضر زیرساخت‌ها و خدمات ناکافی در مناطق روستایی بسیار فاجعه‌بار است. مراقبت‌های بی نظیر و کار مولد زنان روستایی طی همه‌گیری کرونا، در بسیاری از مکان‌ها بدون آب تمیز و بهداشتی، تأمین انرژی یا خدمات بهداشتی افزایش یافته است.

🔹همچنین کرونا، آسیب پذیری حقوق اولیه‌ی زنان روستایی در کار زمین و منابع را افزایش داده است. از آنجا که حقوق کار در زمین زنان اغلب به همسران آنها بستگی دارد، با مرگ همسران، تحمیل شرایط نابرابر پس از مرگ شوهر، بازگشت مهاجران بیکار به جوامع روستایی و... تشدید شکاف‌های جنسیتی در تقسیم کار کشاورزی و امنیت تصدی زنان روستایی، شدت گرفته است.

🔹روز جهانی زنان روستایی، روزی است تا زنان، نه‌تنها بتوانند پس از شیوع کرونا زندگی خود را دوباره بسازند، بلکه مقاومت آن‌ها برای آمادگی بهتر در برابر بحران‌های آینده نیز افزایش یابد».


🔸روز جهانی زنان روستایی در ایران اما، با نتایج ویرانی دو چندانی در قیاس با سال‌های گذشته بوده است. پس از سیل‌ فروردین ۹۸ و نابودی زمین‌های کشاورزی، تلف شدن دام و طیور، ویرانی منازل و مدارس و از دست رفتن کسب و کار روستایی زنان، با شیوع کرونا، دامداری، پرورش گیاه، تولید صنایع دستی و...هم با زیان‌های فراوانی رو به نابودی رفت. زنان و سایر گروه‌های شاغل در بخش کشاورزی، به شکل خوداشتغالی و غیر رسمی کار می‌کنند و از بیمه‌های اجتماعی و درمانی محرومند. امنیت شغلی وجود ندارد و در صورت فجایعی چون سیل و تبعات مورد اخیر ویروس کرونا، از هیچ حمایتی برخوردار نیستند.

🔸شوک اقتصادی و افزایش قیمت کالاهای اساسی به فقر بیشتر جوامع روستایی دامن زده است. زنان روستایی در کنار گستره‌ی فعالیت‌های کشاورزی، دامداری، کار خانگی و نگهداری از فرزندان به تهیه‌ی صنایع دستی و خوراکی‌های خانگی (از ترشیجات و چاشنی‌ها تا نان و شیرینی) روی آوردند که طی ۸ ماه گذشته با افت و خیزی فراوان به کار خود ادامه دادند.

🔸منابع درآمدی که با هر بار اعلام وضعیت قرمز کرونا از سوی دولت و تداوم قرارگیری در موقعیت بحرانی، با متوقف شدن خرید محصول از جامعه‌ی متقاضیان و تبعات اقتصادی ناشی از آن قرار گرفته‌اند.

#زنان_روستایی
#کرونا


@bidarzani