📌بررسی مشاغل خانگی زنان فرودست و بیثباتکار (با محوریت نقد عملکرد استارتاپهای غذای خانگی)
🟣 پرونده ویژه: تبعیض جنسیتی در حوزه کار
✍🏽 شکیبا عسگرپور
بیدارزنی: «استارتاپها» (۱) یا آنچه توسط سرمایهگذاران داخلی، «اکوسیستم کارآفرینی» نامیده میشوند، برای ارتقا و تبدیل شدن به ابر نهادی اقتصادی، همان شکل پدیداری سرمایه در دورپیماییها را خواهند پیمود. به این طریق که در دورپیمایی پول_سرمایه، نقطهی عزیمت شیوهی وجود سرمایه، پول است، سرمایهدار با این پول، شرایط عینی تولید (مواد خام، ابزار کار، ساختمانها، تاسیسات، مواد کمکی و…) و نیروی کار را میخرد تا فرآیندی از تولید را آغاز کند… همین فرآیند یعنی شکل پولیِ نقطه آغاز و انجام آن و رسیدن به پولی بیشتر، این قابلیت را دارد که با حذف مرحلهی تعیین کنندهی تولید ارزش و ارزش اضافی، در سود سرمایهی تجاری یا سرمایههای اعتباری و مجازی و بهره، واقعیت یابد. (۲)
جدا از کلیت آسیبشناسی مزایا و یا تضییع حقوق نیروی کار در حوزهی «مشاغل خدماتی استارتاپی»، پرداخت به این قسم از کارآفرینی را نیز میبایست بسیار پیشینیتر و ذیل مختصات بازار بررسی کرد. تاریخ تحولات نظام سرمایهداری به ما یادآور میشود که بههمان نسبت که «منطق بازار آزاد» به آزادی تولید کنندگان واقعی و آزادی نسبی نوع بشر منجر نشد، بههمان نسبت نیز طی بیش از دویست سال گذشته، تاکیدا مفهومِ «آزادی» به «آزادی کسب و کار» و تعریف «مردم» به «مصرف کننده» تقلیل پیدا کرده است. در حقیقت، ساختار ضدکارگری استارتاپهای خدماتی را میبایست ذیل هر اپ و مبتنی بر عملکرد هر یک از آنان بررسی کرد تا بتوان سیاههای مشترک از بهرهکشی حداکثری از نیروی کار، فقدان ثبات شغلی و عدم تخصیص بیمه را نمایانتر کرد...
▪️در ایران نیز «تاکیدا» مطابق با سیاستهای تجلیل از کارآفرینان و سرمایهگذاری در مناطق آزاد، استارتاپهایی در تمامی زمینهها رشد پیدا کرده است. از کاریابی و بخش حیوانات گرفته تا وجوه مختلف خدماتی و خاصه حوزهی «غذا» در این گستره عرض اندام میکنند. از آنجا که متن پیشرو سعی در پرداخت به مشاغل خانگی زنان در حوزهی غذا و کیکهای خانگی دارد، گفتگو با چهار نفر از زنان مشغول بهکار در این حوزه صورت پذیرفته است. همچنین لیست استارتاپهای مختص این بخش با محوریت بیشترین کاربری در یک جدول طراحی شده است (جدول شماره ۱).
کلانْ استارتاپهایی نظیر «اسنپفود» با حجم تقاضای میلیونی و درصد بالای دریافتی از هر کافه، رستوران، نانوایی، سوپر مارکت و…مصداق سود حداکثری کارآفرین و عادیسازی از فقدان حقوق اولیه کارگران نظیر ثبات شغلی، درصد مکفی، بیمه و چشمانداز اقتصادی برای نیروی کار است. طی سه سال گذشته پیکهای موتوری «اسنپ» و «اسنپفود»، دست به اعتصابهایی تاریخساز در جهت پایان دادن به استثمار هر روزهی این مجموعه زدند.
اعتصابات دیماه ۹۷ در اعتراض به کاهش ۳۰ درصدی کرایهی پیکها، تجمع رانندگان در آذر ۹۸ و اعتصاب ۹۹/۰۹/۰۹، همچنین دو اعتصاب ۲۵ خرداد و تیرماه ۱۴۰۰ مواردی از این دست است. البته اسنپ، فقط در دو گزارهی «مقاومت نیروهای کار» و «چرخش سرمایهی میلیاردی برای مدیران» آن نام آشنا نیست. از تئوریزه و قانونی کردن نقض حریم حقوق کاربران بر مبنای مادهی ۴ و ۵ قوانین مصوب این شرکت، تا کنترل حجاب و انحصاریسازی استارتاپهای خدماتی در این شرکت، بخشی از روند هر روزهی «اکوسیستم کارآفرینی»ای است که ۱۰ درصد سهام آن متعلق به سپاه پاسداران است.
▪️زنان بیثباتکاری که غذاهای خانگی خود را در خیابان میفروشند
خانم محمدنژاد در ردهی زنانی است که تجربهی موفقی در استخدام استارتاپهای غذای خانگی نداشته است: «برای کسی که دستش به دهنش میرسه خیلی هم خوبه. تا ماهی ده پونزده میلیون هم درمیارن، اما نه برای منی که برنج هندی و «قاطی» میخرم. باز پاییز تو راهه و آش و سوپْ مشتری داره. به جز رانندهها، مسافرها هم میخرن. معمولا تو سایتهای غذای خانگی، غذای آبکی نمیشه گذاشت، میگن حملاش سخته، اما خب به جیب من که میخوره، ها؟»
#اشتغال_زنان #بیثباتکاران #مشاغل_خانگی #استارتاپها
ادامهی متن را در وبسایت بیدارزنی بخوانید:
https://bidarzani.com/43112
@bidarzani
🟣 پرونده ویژه: تبعیض جنسیتی در حوزه کار
✍🏽 شکیبا عسگرپور
بیدارزنی: «استارتاپها» (۱) یا آنچه توسط سرمایهگذاران داخلی، «اکوسیستم کارآفرینی» نامیده میشوند، برای ارتقا و تبدیل شدن به ابر نهادی اقتصادی، همان شکل پدیداری سرمایه در دورپیماییها را خواهند پیمود. به این طریق که در دورپیمایی پول_سرمایه، نقطهی عزیمت شیوهی وجود سرمایه، پول است، سرمایهدار با این پول، شرایط عینی تولید (مواد خام، ابزار کار، ساختمانها، تاسیسات، مواد کمکی و…) و نیروی کار را میخرد تا فرآیندی از تولید را آغاز کند… همین فرآیند یعنی شکل پولیِ نقطه آغاز و انجام آن و رسیدن به پولی بیشتر، این قابلیت را دارد که با حذف مرحلهی تعیین کنندهی تولید ارزش و ارزش اضافی، در سود سرمایهی تجاری یا سرمایههای اعتباری و مجازی و بهره، واقعیت یابد. (۲)
جدا از کلیت آسیبشناسی مزایا و یا تضییع حقوق نیروی کار در حوزهی «مشاغل خدماتی استارتاپی»، پرداخت به این قسم از کارآفرینی را نیز میبایست بسیار پیشینیتر و ذیل مختصات بازار بررسی کرد. تاریخ تحولات نظام سرمایهداری به ما یادآور میشود که بههمان نسبت که «منطق بازار آزاد» به آزادی تولید کنندگان واقعی و آزادی نسبی نوع بشر منجر نشد، بههمان نسبت نیز طی بیش از دویست سال گذشته، تاکیدا مفهومِ «آزادی» به «آزادی کسب و کار» و تعریف «مردم» به «مصرف کننده» تقلیل پیدا کرده است. در حقیقت، ساختار ضدکارگری استارتاپهای خدماتی را میبایست ذیل هر اپ و مبتنی بر عملکرد هر یک از آنان بررسی کرد تا بتوان سیاههای مشترک از بهرهکشی حداکثری از نیروی کار، فقدان ثبات شغلی و عدم تخصیص بیمه را نمایانتر کرد...
▪️در ایران نیز «تاکیدا» مطابق با سیاستهای تجلیل از کارآفرینان و سرمایهگذاری در مناطق آزاد، استارتاپهایی در تمامی زمینهها رشد پیدا کرده است. از کاریابی و بخش حیوانات گرفته تا وجوه مختلف خدماتی و خاصه حوزهی «غذا» در این گستره عرض اندام میکنند. از آنجا که متن پیشرو سعی در پرداخت به مشاغل خانگی زنان در حوزهی غذا و کیکهای خانگی دارد، گفتگو با چهار نفر از زنان مشغول بهکار در این حوزه صورت پذیرفته است. همچنین لیست استارتاپهای مختص این بخش با محوریت بیشترین کاربری در یک جدول طراحی شده است (جدول شماره ۱).
کلانْ استارتاپهایی نظیر «اسنپفود» با حجم تقاضای میلیونی و درصد بالای دریافتی از هر کافه، رستوران، نانوایی، سوپر مارکت و…مصداق سود حداکثری کارآفرین و عادیسازی از فقدان حقوق اولیه کارگران نظیر ثبات شغلی، درصد مکفی، بیمه و چشمانداز اقتصادی برای نیروی کار است. طی سه سال گذشته پیکهای موتوری «اسنپ» و «اسنپفود»، دست به اعتصابهایی تاریخساز در جهت پایان دادن به استثمار هر روزهی این مجموعه زدند.
اعتصابات دیماه ۹۷ در اعتراض به کاهش ۳۰ درصدی کرایهی پیکها، تجمع رانندگان در آذر ۹۸ و اعتصاب ۹۹/۰۹/۰۹، همچنین دو اعتصاب ۲۵ خرداد و تیرماه ۱۴۰۰ مواردی از این دست است. البته اسنپ، فقط در دو گزارهی «مقاومت نیروهای کار» و «چرخش سرمایهی میلیاردی برای مدیران» آن نام آشنا نیست. از تئوریزه و قانونی کردن نقض حریم حقوق کاربران بر مبنای مادهی ۴ و ۵ قوانین مصوب این شرکت، تا کنترل حجاب و انحصاریسازی استارتاپهای خدماتی در این شرکت، بخشی از روند هر روزهی «اکوسیستم کارآفرینی»ای است که ۱۰ درصد سهام آن متعلق به سپاه پاسداران است.
▪️زنان بیثباتکاری که غذاهای خانگی خود را در خیابان میفروشند
خانم محمدنژاد در ردهی زنانی است که تجربهی موفقی در استخدام استارتاپهای غذای خانگی نداشته است: «برای کسی که دستش به دهنش میرسه خیلی هم خوبه. تا ماهی ده پونزده میلیون هم درمیارن، اما نه برای منی که برنج هندی و «قاطی» میخرم. باز پاییز تو راهه و آش و سوپْ مشتری داره. به جز رانندهها، مسافرها هم میخرن. معمولا تو سایتهای غذای خانگی، غذای آبکی نمیشه گذاشت، میگن حملاش سخته، اما خب به جیب من که میخوره، ها؟»
#اشتغال_زنان #بیثباتکاران #مشاغل_خانگی #استارتاپها
ادامهی متن را در وبسایت بیدارزنی بخوانید:
https://bidarzani.com/43112
@bidarzani
بیدارزنی
بررسی مشاغل خانگی زنان با محوریت استارتاپها- شکیبا عسگرپور - بیدارزنی
این مقاله ضمن اشاره به ساختار ضدکارگری استارتاپهای خدماتی، فقدان ثبات شغلی و ... عملکرد استارتاپهای غذای خانگی را بررسی میکند.
📌روایتی از تبعیضها و فشارها بر «پرستاران زن»
🟡 گفتگوی ویژه با #زنان_پرستار، پیرامون تجمع اخیر پرستارانْ مقابل ساختمان وزارت بهداشت، وضعیت بیثباتکاری، معیشت و تبعیض جنسیتی علیه زنان پرستار
#بیدارزنی: شاغلان بهداشت و درمان، بهخصوص پرستاران، از آبان سال ۹۸، بهشدت درگیر یک همهگیری جهانی به نام ویروس« کرونا» شدند که جان بسیاری را ستانده و هنوز هم جانهای بسیاری را تهدید میکند. پرستاران در صف مقدم مبارزه با مرگومیر ناشی از این ویروس بودهاند. با شیوع ویروس، آنها در بیمارستانهایشان در چند شیفت متوالی کار کردهاند؛ تعداد بالای مرگومیر بیمارانشان را تاب آوردهاند؛ مشکلات روحی زیادی را متحمل شدهاند و طبق گزارشها تعداد ۴۰۰ پرستار بهدلیل مشکلات ریوی از چرخهی درمان خارج شدهاند[۱]. این فقط بخشی از مصائب شغلی آنهاست.
بسیاری از آنها، بهخصوص در اوایل بحران کرونا، تا چندین روز از دیدن فرزندان، پدر، مادر و خانوادهی خود محروم ماندند. در اوج این بیماری، برخی از آنها حداقل روزی بیست گواهی فوت مینوشتند که منجر به آمار بالای افسردگی و اضطراب در میان آنها شد. مشکلات معیشت، گرانی و آمار بالای تورم و مشکلات مربوط به مسکن نیز در این مدت آنها را آسیبپذیرتر کرده است.
▪️مدتی پیش، آنها موفق شدند تجمعی را در مقابل ساختمان وزارت بهداشت شکل دهند که تقریباً از سراسر کشور گرد آمده بودند. دو خواستهی عمده در این تجمع هم بر روی بنرها و هم در شعارهایشان دیده میشد: تبدیل وضعیت نیروهای قراردادی و برقراری فوقالعاده خاص برای شاغلان در مراکز بهداشتی درمانی و دانشگاههای علوم پزشکی کشور.
🟣 به همین بهانه با چند تن از زنان شاغل در این حوزه مصاحبه کردهایم. آنها از شرایط زندگی کاری و خانوادگی خود و اینکه چگونه به صفوف مطالبهگری این صنف پیوستهاند، میگویند.
از متن: «مریم» از شیفتهای طولانی، تعداد بالای مرگومیر و بغضی که دائم در گلوی کادر سلامت است میگوید. او پرستاری است که از سال ۹۰ تا کنون بهصورت قراردادی کار میکند.
او تصریح میکند: «با همهی این کمبود نیروی پرستار و نیازی که بیمارستانها دارند، تعداد زیادی از ما دارای ثبات شغلی نیستیم و هنوز، هرساله، ما قراردادیها را گزینش میکنند. این یعنی هربار ممکن است برای ادای توضیح به مدیریت گزینش برویم و مثلاً بگوییم چرا با فلان همکار مرد در حال خندیدن دیده شدهایم و یا چرا آرایش میکنیم یا چرا مقنعهمان عقب است و موهایمان دیده میشود.»
مریم ادامه میدهد: «واقعیت این است که در محیط کارِ ما، همیشه امکان تأمین خواستههای آنها وجود ندارد؛ تقصیر من نیست که موقع کار با این ماسکها و این گانها و دستکشها، امکان مرتب کردن این مقنعهی روی سرم، آنطور که آنها انتظار دارند، وجود ندارد. ما در محیط کارمان آنقدر استرس و نگرانی و آه و نالههای مریض داریم که این بیثباتی هرساله و گاهی هر شش ماه فقط بر استرس ما دامن میزند و هربار روحمان را میخراشد.»
مریم همچنین اضافه میکند: «این فشارها بیشتر بر روی زنان است. هم جامعه و هم بهتبعآن مسئولان مربوطه، مثل گزینش و حراست، روی زنها خیلی بیشتر حساساند. وضعیت پوشش و نحوهی ارتباط ما با همکار، بیمار و همراهانشان همیشه تحت کنترل بوده است. نه اینکه رسمیها آزاد بوده باشند، بلکه لزوم تأیید مدیریت گزینش برای ما، در ابتدای هر سال، برای بستن قرارداد جدید اهمیت اساسی دارد و این موقعیتمان را بیثبات و تابع سلایق کسانی میکند که شایستگی شغلی ملاک تأیید یا عدم تأییدشان نیست. آنها بارها به ما گفتهاندکه شما نیروهای قراردادی هستید و گزینش میتواند تأییدتان نکند.»
او در ادامه ماجرای دوستی را تعریف میکند که گویا عکسهای بدون حجابش در صفحهی اینستاگرامش توسط شخصی به گزینش گزارش میشود و گزینش بهدلیل داشتن عکس بیحجاب در شبکههای مجازی قراردادش را فسخ کرده است. او تأکید میکند که «سایهی ترس از عدم تمدید قراردادمان همیشه روی سر ماست.»
مریم توضیح میدهد: «علاوه بر این موارد، ما هیچگونه حق اعتراضی به هیچ وضعیت ناخوشایندی نداریم. اگر مثلاً گفتیم چرا تعداد شیفتمان زیاد است و یا چرا حقوقمان کم است و یا حرفی حاکی از اعتراض به زبان بیاوریم، بلافاصله به ما یادآوری میکنند که شماها قراردادی هستید و بهراحتی با یک عدم نیاز و یا هر بهانهی دیگر میتوانند قراردادمان را فسخ کنند.»
#اشتغال_زنان #پرستاران #فقر_و_تبعیض #بیثباتکاران #بهداشت_و_درمان_خصوصی
ادامهی متن را در وبسایت بیدارزنی بخوانید:
https://bidarzani.com/43931
@bidarzani
🟡 گفتگوی ویژه با #زنان_پرستار، پیرامون تجمع اخیر پرستارانْ مقابل ساختمان وزارت بهداشت، وضعیت بیثباتکاری، معیشت و تبعیض جنسیتی علیه زنان پرستار
#بیدارزنی: شاغلان بهداشت و درمان، بهخصوص پرستاران، از آبان سال ۹۸، بهشدت درگیر یک همهگیری جهانی به نام ویروس« کرونا» شدند که جان بسیاری را ستانده و هنوز هم جانهای بسیاری را تهدید میکند. پرستاران در صف مقدم مبارزه با مرگومیر ناشی از این ویروس بودهاند. با شیوع ویروس، آنها در بیمارستانهایشان در چند شیفت متوالی کار کردهاند؛ تعداد بالای مرگومیر بیمارانشان را تاب آوردهاند؛ مشکلات روحی زیادی را متحمل شدهاند و طبق گزارشها تعداد ۴۰۰ پرستار بهدلیل مشکلات ریوی از چرخهی درمان خارج شدهاند[۱]. این فقط بخشی از مصائب شغلی آنهاست.
بسیاری از آنها، بهخصوص در اوایل بحران کرونا، تا چندین روز از دیدن فرزندان، پدر، مادر و خانوادهی خود محروم ماندند. در اوج این بیماری، برخی از آنها حداقل روزی بیست گواهی فوت مینوشتند که منجر به آمار بالای افسردگی و اضطراب در میان آنها شد. مشکلات معیشت، گرانی و آمار بالای تورم و مشکلات مربوط به مسکن نیز در این مدت آنها را آسیبپذیرتر کرده است.
▪️مدتی پیش، آنها موفق شدند تجمعی را در مقابل ساختمان وزارت بهداشت شکل دهند که تقریباً از سراسر کشور گرد آمده بودند. دو خواستهی عمده در این تجمع هم بر روی بنرها و هم در شعارهایشان دیده میشد: تبدیل وضعیت نیروهای قراردادی و برقراری فوقالعاده خاص برای شاغلان در مراکز بهداشتی درمانی و دانشگاههای علوم پزشکی کشور.
🟣 به همین بهانه با چند تن از زنان شاغل در این حوزه مصاحبه کردهایم. آنها از شرایط زندگی کاری و خانوادگی خود و اینکه چگونه به صفوف مطالبهگری این صنف پیوستهاند، میگویند.
از متن: «مریم» از شیفتهای طولانی، تعداد بالای مرگومیر و بغضی که دائم در گلوی کادر سلامت است میگوید. او پرستاری است که از سال ۹۰ تا کنون بهصورت قراردادی کار میکند.
او تصریح میکند: «با همهی این کمبود نیروی پرستار و نیازی که بیمارستانها دارند، تعداد زیادی از ما دارای ثبات شغلی نیستیم و هنوز، هرساله، ما قراردادیها را گزینش میکنند. این یعنی هربار ممکن است برای ادای توضیح به مدیریت گزینش برویم و مثلاً بگوییم چرا با فلان همکار مرد در حال خندیدن دیده شدهایم و یا چرا آرایش میکنیم یا چرا مقنعهمان عقب است و موهایمان دیده میشود.»
مریم ادامه میدهد: «واقعیت این است که در محیط کارِ ما، همیشه امکان تأمین خواستههای آنها وجود ندارد؛ تقصیر من نیست که موقع کار با این ماسکها و این گانها و دستکشها، امکان مرتب کردن این مقنعهی روی سرم، آنطور که آنها انتظار دارند، وجود ندارد. ما در محیط کارمان آنقدر استرس و نگرانی و آه و نالههای مریض داریم که این بیثباتی هرساله و گاهی هر شش ماه فقط بر استرس ما دامن میزند و هربار روحمان را میخراشد.»
مریم همچنین اضافه میکند: «این فشارها بیشتر بر روی زنان است. هم جامعه و هم بهتبعآن مسئولان مربوطه، مثل گزینش و حراست، روی زنها خیلی بیشتر حساساند. وضعیت پوشش و نحوهی ارتباط ما با همکار، بیمار و همراهانشان همیشه تحت کنترل بوده است. نه اینکه رسمیها آزاد بوده باشند، بلکه لزوم تأیید مدیریت گزینش برای ما، در ابتدای هر سال، برای بستن قرارداد جدید اهمیت اساسی دارد و این موقعیتمان را بیثبات و تابع سلایق کسانی میکند که شایستگی شغلی ملاک تأیید یا عدم تأییدشان نیست. آنها بارها به ما گفتهاندکه شما نیروهای قراردادی هستید و گزینش میتواند تأییدتان نکند.»
او در ادامه ماجرای دوستی را تعریف میکند که گویا عکسهای بدون حجابش در صفحهی اینستاگرامش توسط شخصی به گزینش گزارش میشود و گزینش بهدلیل داشتن عکس بیحجاب در شبکههای مجازی قراردادش را فسخ کرده است. او تأکید میکند که «سایهی ترس از عدم تمدید قراردادمان همیشه روی سر ماست.»
مریم توضیح میدهد: «علاوه بر این موارد، ما هیچگونه حق اعتراضی به هیچ وضعیت ناخوشایندی نداریم. اگر مثلاً گفتیم چرا تعداد شیفتمان زیاد است و یا چرا حقوقمان کم است و یا حرفی حاکی از اعتراض به زبان بیاوریم، بلافاصله به ما یادآوری میکنند که شماها قراردادی هستید و بهراحتی با یک عدم نیاز و یا هر بهانهی دیگر میتوانند قراردادمان را فسخ کنند.»
#اشتغال_زنان #پرستاران #فقر_و_تبعیض #بیثباتکاران #بهداشت_و_درمان_خصوصی
ادامهی متن را در وبسایت بیدارزنی بخوانید:
https://bidarzani.com/43931
@bidarzani
بیدارزنی
روایتی از تبعیضها و فشارها بر پرستاران زن - بیدارزنی
با چند تن از بهیاران و پرستاران زن گفتگو کردهایم تا از شرایط زندگی کاری و خانوادگی آنها و چگونگی پیوستن به صفوف مطالبهگری بشنویم.