کانال بابل شهر بهار نارنج
30.4K subscribers
178K photos
39.9K videos
427 files
28.5K links
تازه‌ترین خبرهای بابل، از سواحل دریای کاسپین تا ارتفاعات البرز
کد شامد:
۱-۳-۶۱-۱۳۷۲-۱-۱
ارسال عکس، خبر و ارتباط با ادمین:
@ShahreBaharNarenj

تبلیغات:
@BabolAds

اینستاگرام:
instagram.com/babolshahrebaharnarenj
https://eitaa.com/babolshahrebaharnarenj
Download Telegram
💠💠💠 کشتی مشروطه در ساحل بارفروش (1)


صفحه 2 از 3

#جواد_بیژنی

حضور #ملاعبدالله_مازندرانی از اهالی #بارفروش ( #بابل) در اين جمع و مرجعيت او، باعث شد جريان #مشروطه بر بارفروش بيش از ساير نقاط مازندران اثرگذار شود. چون بارفروش يکی از مراکز مهم بازرگانی شمال کشور بود، اتباع #ارمنی و #روس جهت مبادلات بازرگانی به اين شهر رفت و آمد داشتند و متقابلا بازرگانان بارفروشی هم به #روسيه سفر می‌کردند. همچنين با حکومت چندساله #ظهيرالدوله بر #مازندران با مرکزيت بارفروش و گرايشات روشنفکرانه او که طبيعتا همسو با جريان مشروطه بود، زمينه برای فعاليت‌های روشنفکری و تشکيل انجمن‌های سری در بارفروش فراهم شده بود. در بحبوحه مشروطه‌خواهی در پايتخت، روشنفکران و نوانديشان بارفروش هم فعاليت خود را گسترش داده بودند. در ميان مشروطه‎خواهان بارفروش دو چهره فعاليت چشمگيرتری داشتند. نخست #ملامحمدجان_علامه از مجتهدين سرشناس مازندران که نگاه نوينی هم به مسایل شرعی داشت و نفر اول نهضت #مشروطه_خواهی در مازندران بود. ملامحمدجان عضو انجمن روشنفکری جامع آدميت، مؤسس #مدرسه_اعظاميه نخستين مدرسه جديد بارفروش و از بانيان گسترش آموزش نوين در شهر بود. او با پيروان اديان مختلف بارفروش با مهربانی و مدارا رفتار داشت و در فعاليت‌های عام‌المنفعه نظير مرمت #پل_محمدحسن_خان شرکت داشت. ديگر چهره شاخص مشروطه‎خواه بارفروش #ميرمحمدعلی_معين_التجار از بازرگانان روشنفکر شهر بود که آشنايی با تاريخ و تسلط به زبان‏های روسی و ترکی داشت. ضمنا #معين_التجار سردسته آزادی‌خواهان مسلحی بود که به دستور ملامحمدجان به منظور مقابله در برابر حملات احتمالی مستبدان تشکيل شده ‎بود.

در 8 دی 1285 #مظفرالدين_شاه قانون اساسی مشروطه را که از قوانين کشورهای اروپايی متأثر بود امضاء می‎نمايد. ده روز پس از امضای قانون اساسی، مظفرالدين شاه درگذشت و مدتی بعد #محمدعلی_شاه که روحيه‌ای مستبد داشت بر تخت #سلطنت تکيه می‌زند. محمدعلی شاه در اولين واکنش نسبت به مشروطه‎خواهان از دعوت نمايندگان مجلس مشروطه در مراسم تاجگذاری خودداری کرد.

از آن سو با پا گرفتن مجلس و آغاز تدوين قوانين به تدريج در بين علما شکافي ايجاد شد. به نظر می‌رسد عده‌ای از علما نظير سيدين بهبهانی و طباطبايی و علمای ثلاثه نجف از عملکرد حکومت پادشاهی در حل مشکلات مردم نااميد بودند و با نگاه به نمونه‎های موفق در کشورهای غربی برقراری قانون تدوين شده توسط عقلای قوم را که با شريعت مغاير نباشد تنها راهکار نجات مملکت می‎دانستند. اما در دسته دوم علمايی نظير #شيخ_فضل‌الله حضور داشتند که سنتی‌تر بودند و با دستاوردهای جريان روشنفکری غربي نظير مدارس نوين با احتياط زياد و بدبينانه برخورد می‌کردند. اينان هدف‌شان برقراری حکومت اسلامي بود که عملا با الگوهای نوين غربی همخوانی نداشت. ناگفته نماند تبليغات گسترده مشروطه‌خواهان بر روی عناوينی چون آزادی انديشه و نيروی مردم و به حاشيه رفتن مباحث دينی در تبليغات‌شان اسباب نگرانی علمای سنتی را فراهم کرده بود، هرچند که بسياری از مشروطه‌خواهان خود افراد متدينی بودند.

به دلايلي که ذکر شد، #شيخ_فضل_الله_نوری عالم برجسته مازندرانی مقيم پايتخت که از ابتدا از حاميان مشروطه بود پس از تصويب قانون اساسی مشروطه به عدم نظارت مجتهدان برای مشروعيت قوانين اعتراض کرد که پس از بحث‌هايی مفصل خواسته شيخ به‌صورت متمم بر قانون مصوب افزوده شد. اما پس از تشکيل #مجلس_شورای_ملي به دليل افزايش اختلافات با ساير علمای حامي مشروطه، شيخ فضل‌الله به تدريج با جريان مشروطه‌خواهی فاصله گرفت تا حدی که به يکی از مخالفان مشروطه تبديل شد.

شيخ فضل‌الله جريان مشروطه را به هدايت از سوی #انگلستان منتسب می‌نمود و مشروطه‌خواهان تندرو هم متقابلا او را به طرفداری از استبداد و همدستی با محمدعلی شاه متهم می‎کردند. تنش‏ها تا حدی بالا رفت که مراجع ثلاثه نجف در 12 دی 1286 تلگراف تندی عليه شيخ فضل‌الله صادر کردند.

پس از اين‌که نخستين مجلس شورای ملی در 22 اردی‌بهشت 1286 قانون تشکيل انجمن‎های ايالتی و ولايتی را تصويب کرد، دولت مشروطه‎خواه نيز با ارسال تلگراف‎هايی به شهرهای #ساری و بارفروش خواستار تشکيل انجمن ايالتی و ولايتی و معرفی نمايندگان منتخب به مرکز شد. اهالی ساری به علت بی‌اطلاعی و عدم انسجام در تشکيل انجمن تعلل نمودند اما بارفروشی‌ها به علت جهان‌ديده‎تر بودن، پس از اطلاع از اين تلگراف به سرعت با مديريت ملامحمدجان علامه در مسجد #کاظم_بيک انجمن ولايتی مازندران را با 110 عضو به يُمن امام اول تشکيل دادند و #حسن_مفتخرالممالک ( #شهريارپور) و #حاجی_ابراهيم_ماهوت_فروش ( #ماهوتی) را به عنوان نمايندگان استان راهی نخستين مجلس کردند.

صفحه 2 از 3

ماهنامه طرح نو؛ شماره 30، خرداد 95


✔️✔️✔️✔️✔️✔️✔️
کانال اطلاع‌رسانی بابل، شهر بهار نارنج»
@BabolShahreBaharNarenj
💠💠💠 کشتی مشروطه در ساحل بارفروش (1)


صفحه 3 از 3

#جواد_بیژنی

اهالی #ساری پس از شنيدن خبر تشکيل انجمن ولايتی در #بارفروش و معرفی نمايندگان #مازندران توسط آن، معترض شدند که ساری مرکز حکومت مازندران است و انجمن بارفروش يک انجمن بلدی است که بايد تابع ساری باشد. به همين منظور سارويان دست به کار شدند و انجمن ديگری در شهر خود تشکيل داده دو نماينده منتخب خود را روانه تهران کردند اما مجلس ضمن تأييد مجدد وکلای بارفروش، وکلای ساری را قبول نکرد و با ارسال تلگرافی به حاکم مازندران اعلام نمود به واسطه اهميت بارفروش، انجمن ولايتی در اين شهر مورد تآييد است و انجمن شهر ساری يک انجمن بلدی می‌باشد. وکلای منتخب ساری پس از چند روز پيگيری بدون هيچ دستاوردی به شهر خود بازگشتند. اهالی ساری پس از اطلاع از تلگراف حکومتی بر سر لجاجت افتاده زير بار حکومت #مشروطه نرفتند و در نتيجه انجمن ساري را منحل کردند. البته فعالان سياسی ساری انجمن‌هايی را تشکيل دادند اما آن‌ها علاوه بر اختلاف در مواجهه با حکومت، حتی با همديگر هم سازشی نداشتند.

اختلاف بين علما در جريانات مشروطه به بارفروش هم سرايت کرد. #شيخ_کبير که از علماي طراز اول مازندران بود و ارتباط نزديکی با #شيخ_فضل‎الله_نوری داشت با #ملامحمدجان_علامه که از مجتهدين به‌نام و رهبر جريان مشروطه مازندران بود به مخالفت برخاست. اين در حالی‌ست که اين دو عالم در گذشته نامه‌های مشترکی صادر می‌کردند. پس از روی کار آمدن #محمدعلی_شاه و مخالفت او با مشروطه‎خواهی که نهايتا در 2 تير 1287 به توپ بستن #مجلس_شورای_ملی انجاميد، همزمان با افزايش فشار بر مشروطه‌خواهان پايتخت، در بارفروش نيز با حضور شيخ کبير که پس از مرحوم #اشرفی اکثريت مردم از او پيروی می‎کردند و فعاليت مريدان شيخ به رهبری برادرزاده‎اش #شيخ_غلامعلی_شريعتمدار، عرصه بر مشروطه‎خواهان تنگ شد. از طرفی پسر يکی از اعضای انجمن ولايتی بارفروش وقتی خبر قتل پدرش به دستور محمدعلی شاه را شنيد خودکشی کرد و در مراسم خاکسپاری پيکر او مشروطه‌خواهان راهپيمايی بزرگي را عليه محمدعلی شاه و استبداد ترتیب می‌دهند. محمدعلي شاه در اقدامی #نظام_السطان حاکم مازندران را عزل و #ظهيرالدوله را جانشين وی می‎کند. تا آمدن حاکم جديد، نايب او #غلامحسين_ميرزا در منزل يکی از بازرگانان شهر به نام #مولانا (بانی #سرای_مولانا در #خيابان_بازار) سران #جنبش_مشروطه را احضار کرده دستور انحلال انجمن ولايتی و ممنوعيت هرگونه فعاليت و اجتماع سياسی را به آنان ابلاغ می‌نمايد اما سران مشروطه‌خواه شهر امتناع می‌نمايند. #شاه، #امير_مؤيد_سوادکوهی را با هزار نيرو برای گوشمالی مشروطه‌خواهان به بارفروش اعزام می‎کند. همزمان مستبدان با جديت پيگير طراحی #قتل سران جنبش شهر نظير ملامحمدجان علامه و #معين_التجار بودند تا حدی که اين افراد مدتی را در مخفيگاه می‌گذراندند. آن‌ها عده‌ای از اراذل بارفروش به نام‌های #حسين_لطيفی_قفقازی، #حاجی_کسروی، #شعبان_کوچکسرايی و #عليقلی_قليچ را برای قتل اين دو چهره مشروطه‌خواه مأمور کردند.


(ادامه دارد)


صفحه 3 از 3

ماهنامه طرح نو؛ شماره 30، خرداد 95


✔️✔️✔️✔️✔️✔️✔️
کانال اطلاع‌رسانی بابل، شهر بهار نارنج»
@BabolShahreBaharNarenj
💠💠💠 کشتی مشروطه در ساحل بارفروش (پایانی)


✍🏻 #جواد_بیژنی


🔺 صفحه 1 از 3 🔺

در اين ايام ملتهب، درگيری مخالفان و موافقان #مشروطه در حدی بود که بيش‌تر شب‌ها صداي تيراندازی به گوش می‎رسيد. خانۀ #ملامحمدجان در محلۀ آستانه بود. #معين_التجار که خود سرپرست نيروهای مسلح #مشروطه_خواهان #بارفروش بود در دکانی مجاور اين کوچه 8 نفر را براي حفاظت از جان ملامحمدجان گماشته بود، اما نگهبانان به مجرد اطلاع از حمله #تروريست‌ها متواری شدند. 4 شرور نامبرده با سوار شدن بر پشت يکديگر توانستند از بن‌بست حاج ابراهيم به داخل خانه وارد شوند. آنان در حال باز کردن درب اتاق خواب ملامحمدجان بودند که نمد لاي درب گير مي‌کند و همسر علامه از شنيدن سر و صدا از خواب بر مي‌خيزد. او در حالي‌که با فشار به پشت در از ورود مهاجمان ممانعت مي‎کند شروع به فرياد زدن کرده، برادر خود #اسماعيل_مسقطي را که در اتاق مجاور خوابيده بود از واقعه باخبر مي‌کند. اسماعيل هفت تير به‎دست، خود را به ورودي اتاق علامه رسانده و شروع به شليک سمت مهاجمين مي‎کند. يکي از گلوله‌ها به کتف #شعبان_کوچکسرايي اصابت مي‌کند. منزل ملامحمدجان منزل بزرگي بود مشتمل بر چند دستگاه. به طوري که به محله‌هاي #آستانه و #چاله_زمين درب‌هاي جداگانه‎اي داشت. همزمان با اين زد و خورد همسر علامه با تدارک نردباني زمينه را براي گريختن همسرش به خانۀ مجاور آماده مي‎کند. علامه موفق مي شود خود را به پله آخر نردبان برساند اما در لحظه‎اي پايش مي‌‎لغزد و بر زمين سقوط مي‌کند. تيراندازي‎هاي اسماعيل و يکي از خواهرزاده‌هاي همسر علامه سبب متواري شدن مهاجمين مي‌شود اما ملامحمدجان علامه به علت ضربه مغزي و خونريزي پس از چند روز در خانه يکي ديگر از برادران همسرش به نام #عبدالله_اَگنت که #کنسول #روس بود، جان خود را از دست داد. همزمان با قتل ملامحمدجان يک از برادرزاده هاي او به نام علي فرزند ميرزا عزيز هم توسط مستبدين به قتل مي‌رسد و چند ماه پس از آن يکي از برادران علي به نام يوسف نيز در دکان خياطي خود توسط رگبار مسلسل مخالفان مشروطه جان مي‌دهد. فضاي اختناق در بارفروش به حدي بود که در مراسم تشييع پيکر ملامحمدجان مجتهد جز چندنفر مشروطه‌خواه کسي شرکت نکرد.
در سپيده‌دم هفتمين روز ترور ملامحمدجان مستبدان از پا ننشستند و با اضافه کردن ده نفر به تيم ترور 4 نفره پيشين براي از بين بردن معينالتجار دست به کار شدند. آنان به خانه معينالتجار رفته درب را کوبيدند. زني که مستخدم خانه بود از پشت درب اسم و خواسته فرد را سئوال کرد و پاسخ شنيد: #سيدحسن_کلاگرمحله_اي کارگر گرمابه از #مشهدسر آمده‌ام و نامه‌اي دارم". زن يک لنگه درب را گشود تا نامه را بگيرد اما مهاجمان از فرصت استفاده کرده به داخل خانه هجوم بردند و معينالتجار را از اتاق خوابش به حياط کشاندند. ميرمحمدعلي معين التجار با #ابوالفضل_قفقازي سردسته تروريست‌ها به زبان روسي گفت و گو کرد و براي نجات جانش پيشنهاد مالي داد اما آن‌ها چون مأمور بودند نپذيرفتند و با تفنگ ورندلي که داشتند به سمت گوش معينالتجار شليک کردند. همسر او (خواهر حاج حسين سعيدي ثروتمندترين بازرگان بارفروش) وقتي که صداي شليک تير را شنيد و همسر در خون غلطيده ديده‎اش را ديد سراسيمه دويد و در ميان تيراندازي خود را بر روي بدن نيمه جان همسرش انداخت و در همين اثنا دو گلوله پشتش را دريد و از سينه اش خارج شد. بدين گونه معينالتجار و همسرش در آغوش يکديگر جان دادند.
اما روزگار به کام مستبدان نماند. در پايتخت #محمدعلي_شاه که پس از به توب بستن مجلس در 2 تير 1287 و کشتار مشروطه‌خواهان فکر نمي‎کرد ديگر صداي اعتراضي برخيزد پس از وصول تلگرافي تهديد‌آميز از #مراجع_ثلاثه #نجف با تظاهراتي مردمي مواجه مي‎شود. محمدعلي شاه با ديدن اين شرايط براي به‌دست آوردن دل معترضين به #شيخ_فضل_الله_نوري که در آن هنگام بنا به دلايلي با مشروطه مخالف بود نامه‎اي نوشته و در آن نامه مسئوليت تمام برخوردهاي ظالمانه خود با مشروطه و مشروطه‌خواهان را به گردن او انداخت.
اعتراضات بالا گرفت تا حدي که حاميان مشروطه در تمام ايران به پا خاستند و محمدعلي شاه از سر ناچاري وعده داد در 28 تير 1288 #مجلس_شوراي_ملي را مجدداً راه‌اندازي کند اما کار از کار گذشته بود.
نيروهاي مشروطه‌خواه 23 مرداد 1288 وارد تهران شدند. دو روز بعد محمدعلي شاه به سفارت روسيه پناهنده شد. انقلابيون بلافاصله مجلس فوق العاده‎اي را با حضور نمايندگان دوره اول مجلس و برخي بزرگان تشکيل داده محمدعلي شاه را از سلطنت خلع و چند روز بعد #احمدشاه را جايگزين او مي‎کنند. 8 مرداد 1288 عده‎اي از رهبران تندرو مشروطه‌خواه شيخ فضل‌اله را دستگير مي‎کنند و روز بعد با تشکيل دادگاهي فرمايشي او را به اعدام محکوم مي‎نمايند.


🔺ادامه در صفحه ۲🔺


✔️✔️✔️✔️✔️✔️✔️
کانال اطلاع‌رسانی بابل، شهر بهار نارنج»
@BabolShahreBaharNarenj