به داد شمال برسید
✍️ #محمد_فاضلی *
🔹چندی پيش یک روز کامل را در حوالی #نور و #چمستان استان مازندران ضمن گردش، انبوه خانه‌هایی را ديدم که با #تغییر_کاربری اراضی کشاورزی یا در حاشیه روستاهای شمالی در حال ساخت هستند. آژانس‌های مسکن هم آن‌ها را براي فروش تبليغ می‌کنند: رويای ويلا در شمال.
🔹یکی از کارکنان آژانس‌ها می‌گفت در یکی دو سال اخیر افراد زیادی از استان‌های #خوزستان، #اصفهان، #قم و نقاط مرکزی ایران راهی مازندران شده و #خانه و #زمين_کشاورزی خریده‌اند.
🔹حق هر ایرانی است که در هر منطقه‌ای خرید و فروش قانونی زمین داشته باشد، نکات مهم چیزهای دیگری است.
🔹 #خشکسالی و کاستی‌های مديريت #منابع_آب در استان‌های فلات مرکزی، کیفیت بد #محیط‌زیست در خوزستان، و سایر عوامل محیطی مردم این مناطق را به زندگی در استان‌های شمالی ترغیب یا مجبور ساخته است. #مهاجرت پدیده‌ای انسانی است، اما اگر به مسائل زیر دقت نشود، خیلی زود #شمال_ایران به مسایلی عظیم‌تر از آن‌چه اکنون دارد مبتلا خواهد شد:
۱- ظاهرا ساخت‌وسازها تابع منطق #آمایش_سرزمین مشخصی نيست. #خانه‌های_جدید در کنار #روستاها به سرعت می‌رویند، و نیازهای #آب، #برق، #گاز و سایر خدمات شهری آن‌ها خیلی زود به مشکل بزرگی بدل خواهد شد.
۲- مشکل #مدیریت_زباله‌ها در شمال ایران دهه‌هاست حل نشده و اضافه شدن جمعیت بیشتر این مشکلات را دوچندان خواهد کرد.
۳- کیفیت ساخت‌وسازهایی که من دیدم، #فاجعه_مهندسی است. سازندگان برای فروش بهتر و سود بیشتر، منازلی با کیفیت نازل می‌سازند و خیلی زود انبوهی از سکونت‌گاه‌هایی که در معرض #زلزله و سایر تهدیدهای ایمنی #آسیب‌پذیر هستند، شکل خواهد گرفت. خانه‌هایی که از روز اول #بافت_فرسوده به حساب می‌آیند.
۴- توسعه سکونتگاه‌ها بدون ملاحظه توان جاده‌ها و سایر زیرساخت‌ها برای پذیرش #جمعیت جدید صورت می‌گیرد. تداوم این وضعیت، شمال ایران را به دریایی از جمعیت و سکونتگاه‌های نزدیک یکدیگر که همگی در انباشته‌ای از مشکلات #خدمات_شهری دست و پا می‌زنند بدل خواهد کرد.
۵- فقدان توسعه مبتنی بر آمایش، بار اشتغال جمعیت جدید بر نظام سنتی کشاورزی و بهره‌کشی افراطی از منابع طبیعی بار خواهد کرد و خیلی زود فرایند فرسایش خاک و جنگل تشدید می‌شود.
۶- آلودگی‌های ناشی از زباله‌ها، کود، سم و آلودگی هوا بر آب و خاک منطقه اثر بیشتری خواهد گذاشت.
۷- مسائل ناشی از تکثر و تنوع فرهنگی ساکنان در این ناحیه سر بر می‌آورند و محیط اجتماعی نیز کیفیت مخدوشی خواهد یافت.
🔹همین مقدار برای هشدار دادن کافی است. شمال ایران در فقدان حکمرانی مناسب شهری، اداری و محیط‌زیستی، بر اثر تشدید مهاجرت‌ها در معرض تخریب گسترده است و همه ذی‌نفعان در تداوم این وضعیت منافعی دارند. بومیان در تغییر کاربری و فروش اراضی، ویلاسازان در ساخت‌وساز، آژانس‌های املاک در افزایش تعداد معاملات، مهاجران در به دست آوردن سرپناه و زمین کشت و کار، مدیران دولتی در جلب سرمایه و ارائه آمار اشتغال.
🔹شمال ایران همین الان هم به دلیل فقدان الگوی مناسب آمایش و توسعه شهری و کیفیت نامناسب استقرار سکونتگاه‌های انسانی، و فقر عقلانیت و سامان‌مندی خدمات شهری و روستایی، مسأله‌زده است؛ مهاجرت‌ها در شرایط تداوم چنین وضعیتی، این سرزمین ارزشمند را بحرانی خواهند ساخت.
🔹مهاجرت پدیده‌ای اجتماعی و حق انسان‌هاست، اما وقتی یک مرکز تخصصی در کشور برای بررسی دقیق و عمیق پدیده مهاجرت وجود نداشته باشد، و کسانی فقط مرثیه‌خوانی کنند برای مهاجرت چند میلیون انسان بر اثر کم‌آبی و وضعیت محیط‌زیست، و این مسأله در نظام اولویت‌های کشور و استانداری‌های استان‌های شمالی جایگاهی درخور نداشته باشد، و دانشگاه‌های استان‌های شمالی با این پدیده با جديت مواجه نشوند، ترس آدمی بيشتر می‌شود. به داد شمال نرسید، شمال دادتان را درخواهد آورد.
🔹جمعيت و مهاجرت به خودی خود مشکل نيست. کره جنوبی با ۱۰۰ هزار کيلومتر مربع مساحت، ۵۱ ميليون جمعيت دارد و تراکم آن ۵۱۲ نفر بر هر کيلومتر مربع است. ۴۱۶ انسان در هر کيلومتر مربع از کشور #هلند زندگی می‌کنند. توليد ناخالص داخلی هلند ۹۶۶ و #کره‌جنوبی بيش از ۲۰۰۰ ميليارد دلار است. تراکم جمعيت در مازندران فقط ۱۲۹ نفر در کيلومتر مربع و يک‌چهارم کره جنوبی و هلند است. حکمرانی صحيح اما از هلند و کره‌جنوبی کشورهايی ثروتمند و توسعه‌يافته ساخته است. به داد شمال برسيد، پيش از آن‌که دادمان را درآورد.
* عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی
دوشنبه، ۱۲ آذر ٩٧.
@BabolShahreBaharNarenj
✍️ #محمد_فاضلی *
🔹چندی پيش یک روز کامل را در حوالی #نور و #چمستان استان مازندران ضمن گردش، انبوه خانه‌هایی را ديدم که با #تغییر_کاربری اراضی کشاورزی یا در حاشیه روستاهای شمالی در حال ساخت هستند. آژانس‌های مسکن هم آن‌ها را براي فروش تبليغ می‌کنند: رويای ويلا در شمال.
🔹یکی از کارکنان آژانس‌ها می‌گفت در یکی دو سال اخیر افراد زیادی از استان‌های #خوزستان، #اصفهان، #قم و نقاط مرکزی ایران راهی مازندران شده و #خانه و #زمين_کشاورزی خریده‌اند.
🔹حق هر ایرانی است که در هر منطقه‌ای خرید و فروش قانونی زمین داشته باشد، نکات مهم چیزهای دیگری است.
🔹 #خشکسالی و کاستی‌های مديريت #منابع_آب در استان‌های فلات مرکزی، کیفیت بد #محیط‌زیست در خوزستان، و سایر عوامل محیطی مردم این مناطق را به زندگی در استان‌های شمالی ترغیب یا مجبور ساخته است. #مهاجرت پدیده‌ای انسانی است، اما اگر به مسائل زیر دقت نشود، خیلی زود #شمال_ایران به مسایلی عظیم‌تر از آن‌چه اکنون دارد مبتلا خواهد شد:
۱- ظاهرا ساخت‌وسازها تابع منطق #آمایش_سرزمین مشخصی نيست. #خانه‌های_جدید در کنار #روستاها به سرعت می‌رویند، و نیازهای #آب، #برق، #گاز و سایر خدمات شهری آن‌ها خیلی زود به مشکل بزرگی بدل خواهد شد.
۲- مشکل #مدیریت_زباله‌ها در شمال ایران دهه‌هاست حل نشده و اضافه شدن جمعیت بیشتر این مشکلات را دوچندان خواهد کرد.
۳- کیفیت ساخت‌وسازهایی که من دیدم، #فاجعه_مهندسی است. سازندگان برای فروش بهتر و سود بیشتر، منازلی با کیفیت نازل می‌سازند و خیلی زود انبوهی از سکونت‌گاه‌هایی که در معرض #زلزله و سایر تهدیدهای ایمنی #آسیب‌پذیر هستند، شکل خواهد گرفت. خانه‌هایی که از روز اول #بافت_فرسوده به حساب می‌آیند.
۴- توسعه سکونتگاه‌ها بدون ملاحظه توان جاده‌ها و سایر زیرساخت‌ها برای پذیرش #جمعیت جدید صورت می‌گیرد. تداوم این وضعیت، شمال ایران را به دریایی از جمعیت و سکونتگاه‌های نزدیک یکدیگر که همگی در انباشته‌ای از مشکلات #خدمات_شهری دست و پا می‌زنند بدل خواهد کرد.
۵- فقدان توسعه مبتنی بر آمایش، بار اشتغال جمعیت جدید بر نظام سنتی کشاورزی و بهره‌کشی افراطی از منابع طبیعی بار خواهد کرد و خیلی زود فرایند فرسایش خاک و جنگل تشدید می‌شود.
۶- آلودگی‌های ناشی از زباله‌ها، کود، سم و آلودگی هوا بر آب و خاک منطقه اثر بیشتری خواهد گذاشت.
۷- مسائل ناشی از تکثر و تنوع فرهنگی ساکنان در این ناحیه سر بر می‌آورند و محیط اجتماعی نیز کیفیت مخدوشی خواهد یافت.
🔹همین مقدار برای هشدار دادن کافی است. شمال ایران در فقدان حکمرانی مناسب شهری، اداری و محیط‌زیستی، بر اثر تشدید مهاجرت‌ها در معرض تخریب گسترده است و همه ذی‌نفعان در تداوم این وضعیت منافعی دارند. بومیان در تغییر کاربری و فروش اراضی، ویلاسازان در ساخت‌وساز، آژانس‌های املاک در افزایش تعداد معاملات، مهاجران در به دست آوردن سرپناه و زمین کشت و کار، مدیران دولتی در جلب سرمایه و ارائه آمار اشتغال.
🔹شمال ایران همین الان هم به دلیل فقدان الگوی مناسب آمایش و توسعه شهری و کیفیت نامناسب استقرار سکونتگاه‌های انسانی، و فقر عقلانیت و سامان‌مندی خدمات شهری و روستایی، مسأله‌زده است؛ مهاجرت‌ها در شرایط تداوم چنین وضعیتی، این سرزمین ارزشمند را بحرانی خواهند ساخت.
🔹مهاجرت پدیده‌ای اجتماعی و حق انسان‌هاست، اما وقتی یک مرکز تخصصی در کشور برای بررسی دقیق و عمیق پدیده مهاجرت وجود نداشته باشد، و کسانی فقط مرثیه‌خوانی کنند برای مهاجرت چند میلیون انسان بر اثر کم‌آبی و وضعیت محیط‌زیست، و این مسأله در نظام اولویت‌های کشور و استانداری‌های استان‌های شمالی جایگاهی درخور نداشته باشد، و دانشگاه‌های استان‌های شمالی با این پدیده با جديت مواجه نشوند، ترس آدمی بيشتر می‌شود. به داد شمال نرسید، شمال دادتان را درخواهد آورد.
🔹جمعيت و مهاجرت به خودی خود مشکل نيست. کره جنوبی با ۱۰۰ هزار کيلومتر مربع مساحت، ۵۱ ميليون جمعيت دارد و تراکم آن ۵۱۲ نفر بر هر کيلومتر مربع است. ۴۱۶ انسان در هر کيلومتر مربع از کشور #هلند زندگی می‌کنند. توليد ناخالص داخلی هلند ۹۶۶ و #کره‌جنوبی بيش از ۲۰۰۰ ميليارد دلار است. تراکم جمعيت در مازندران فقط ۱۲۹ نفر در کيلومتر مربع و يک‌چهارم کره جنوبی و هلند است. حکمرانی صحيح اما از هلند و کره‌جنوبی کشورهايی ثروتمند و توسعه‌يافته ساخته است. به داد شمال برسيد، پيش از آن‌که دادمان را درآورد.
* عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی
دوشنبه، ۱۲ آذر ٩٧.
@BabolShahreBaharNarenj
