با ساخت سد سجادرود بابل، ۲۵ هکتار جنگل هیرکانی و ۴۷ هکتار زمین ملی نابود می‌شود
✍ #جواد_یعقوب‌زاده *
🔹🌳 #سد_سجادرود در بالادست روستای #دیوا در بخش #بندپی‌غربی شهرستان بابل در حاشیه #جنگل‌های_هیرکانی و بر روی #سجادرود از سرشاخه‌های #بابل‌رود دیده شده است. مجری طرح، ۹ منطقه را در نظر داشت که سرانجام این منطقه انتخاب گردید. برای ساخت این سد ۲۵ هکتار از #جنگل‌های_هیرکانی و ۴۷ هکتار از #زمین_ملی #نابود خواهد شد.
۱. مشکل ریشه‌ای با هر سدی وجود دارد و تفکر سازه‌ای نه تنها ما را از #بی‌آبی نجات نداده بلکه #آینده این سرزمین را #فدای_نیازهای_آنی و بسیار کوتاه یک نسل می‌کند و #بجای_سدسازی‌های مداوم باید به فکر #راهکارهایی_ریشه‌ای‌تر و عملی‌تر باشیم. #سدسازی، ساده‌ترین راه و #مخرب‌ترین شیوه است. علم روز دنیا ثابت کرده است که در شرایط استثنایی و در مناطقی که دیگر هیچ راهی وجود ندارد سدهایی با حداکثر ارتفاع تاج ۱۵ متر ساخته می شود و نه در جنگل‌های هیرکانی و شمال ایران که نزدیک به ۲ برابر متوسط جهانی #بارندگی داریم. بجای سدسازی‌های مداوم و نابودی نظام #آب‌شناختی و #هیدولوژِی که میلیون سال قوام یافته است باید به فکر جلوگیری از مصرف بالا و بی‌رویه در بخش کشاورزی باشیم که بطور مثال #کشت‌دوم_برنج موجب #نابودی_تالاب‌ها و #کمبود_آب گردیده است. متاسفانه بجای اینکه مشکلات هدررفت آب را در بخش کشاورزی و همچنین به‌روزآوری و تعمیر سیستم توزیع آب شرب شهری حل کنیم که ۱ میلیارد و ۳۰۰ میلیون متر مکعب در سال هدررفت آب دارد، به سدسازی بی‌رویه خویش و نابودی سررزمین می‌پردازیم.
۲. قرار بود #سد_البرز با توجه به افزایش جمعیت در سال‌های آتی، مشکلات آبی ما را حل نماید اما چگونه است که اکنون بعد از ۱۰ سال برای ساخت ده‌ها سد دیگر نیز در مازندارن برنامه داریم؟!
۳. مهم‌ترین مساله در عمر و دوام یک سد نگاهداشت جنگل‌های حوزه بالادست آن سد می‌باشد تا با حفظ #تنوع_زیستی در جنگل‌های بالادست جلوی #فرسایش_خاک و پرشدن سدها از رسوبات گرفته شود. در مورد این سد با توجه به جنگل‌های بالادست که حضور متراکم دامدار نیز وجود دارد و مسایل مختلفی در مورد کاهش کیفیت جنگل‌های ان قابل مشاهده است؛ از مشاور پرسیدم که چه برنامه‌ای دارند که جواب دقیق و مشخصی دریافت نگردید.
۴. در مورد موضوع بالا این نکته مهم بیان گردید که در نمونه‌های بزرگ‌تر قبلی همچون سد البرز، در عمل نه تنها نتوانستیم تنوع زیستی بالادست سد البرز را بعد از ۱۵ سال از ساخت سد حفظ کنیم بلکه بسیاری از گونه‌ها همچون #مرال و #شوکا نیز در سال‌های اخیر در این مناطق منقرض شدند. لذا می‌توان بجای ساخت سد جدید با حفظ سدهای موجود و جلوگیری از پرشدن آن‌ها بهتر می توانیم منابع آب پایدار ایجاد کنیم.
۵. در مقابل ساخت سازه‌های عظیم بتنی، که مسایل و مشکالات زیست محیطی متعدد به همراه دارد و حتی در تحقیقات اخیر توسط خود سدسازان ثابت گردیده است که با فشار متمرکز در بخشی محدود موجب جابجایی لایه‌ها و #زلزله می‌شود یا تبخیر سطحی بسیاری را به همراه دارد، به ساخت سدهای کوچک بادی بپردازیم و این‌گونه نظام هیدرولوژیک رودها دچار تغییرات شگرف نمی‌گردد.
۶. رویشگاه هیرکانی خود بزرگ‌ترین سد طبیعی ایران بوده و دست‌کم ۴ میلیاردمتر مکعب آب در سال تولید می‌کند، چرا باید چنین سد طبیعی، زیبا و ارزشمندی را تخریب کرده و به جایش جرثومه‌های سیمان اندودِ ویرانگری چون شفارود، پلرود، هراز، گلورد، لاسک و... بسازیم؟ اجازه دهیم تا این رویشگاه دیرینه باقی ماند تا به تاب‌آوری وطن بیش‌ترین کمک را ارایه دهد. فقط در جایی که هیچ راه دیگری برای تامین آب شرب مردم وجود نداشته باشد، می‌توان اقدام به ساخت سدهایی با ارتفاع کمتر از ۱۵ متر کرد که چنین مواردی هم بسیار استثنایی است و اگر میزان هدررفت از شبکه آب شرب را به زیر ۵ درصد کاهش داده، شبکه‌های فاضلاب و تصفیه‌خانه‌ها را بروز کرده و مصارف خانگی و شرب را جدا سازیم؛ اصولاً در شمال کشور نباید با بحران تامین آب شرب مواجه شویم.
*دانشجوی دکتری محیط زیست دانشگاه تهران
شنبه، ۴ فروردین ۹۷.
@BabolShahreBaharNarenj
✍ #جواد_یعقوب‌زاده *
🔹🌳 #سد_سجادرود در بالادست روستای #دیوا در بخش #بندپی‌غربی شهرستان بابل در حاشیه #جنگل‌های_هیرکانی و بر روی #سجادرود از سرشاخه‌های #بابل‌رود دیده شده است. مجری طرح، ۹ منطقه را در نظر داشت که سرانجام این منطقه انتخاب گردید. برای ساخت این سد ۲۵ هکتار از #جنگل‌های_هیرکانی و ۴۷ هکتار از #زمین_ملی #نابود خواهد شد.
۱. مشکل ریشه‌ای با هر سدی وجود دارد و تفکر سازه‌ای نه تنها ما را از #بی‌آبی نجات نداده بلکه #آینده این سرزمین را #فدای_نیازهای_آنی و بسیار کوتاه یک نسل می‌کند و #بجای_سدسازی‌های مداوم باید به فکر #راهکارهایی_ریشه‌ای‌تر و عملی‌تر باشیم. #سدسازی، ساده‌ترین راه و #مخرب‌ترین شیوه است. علم روز دنیا ثابت کرده است که در شرایط استثنایی و در مناطقی که دیگر هیچ راهی وجود ندارد سدهایی با حداکثر ارتفاع تاج ۱۵ متر ساخته می شود و نه در جنگل‌های هیرکانی و شمال ایران که نزدیک به ۲ برابر متوسط جهانی #بارندگی داریم. بجای سدسازی‌های مداوم و نابودی نظام #آب‌شناختی و #هیدولوژِی که میلیون سال قوام یافته است باید به فکر جلوگیری از مصرف بالا و بی‌رویه در بخش کشاورزی باشیم که بطور مثال #کشت‌دوم_برنج موجب #نابودی_تالاب‌ها و #کمبود_آب گردیده است. متاسفانه بجای اینکه مشکلات هدررفت آب را در بخش کشاورزی و همچنین به‌روزآوری و تعمیر سیستم توزیع آب شرب شهری حل کنیم که ۱ میلیارد و ۳۰۰ میلیون متر مکعب در سال هدررفت آب دارد، به سدسازی بی‌رویه خویش و نابودی سررزمین می‌پردازیم.
۲. قرار بود #سد_البرز با توجه به افزایش جمعیت در سال‌های آتی، مشکلات آبی ما را حل نماید اما چگونه است که اکنون بعد از ۱۰ سال برای ساخت ده‌ها سد دیگر نیز در مازندارن برنامه داریم؟!
۳. مهم‌ترین مساله در عمر و دوام یک سد نگاهداشت جنگل‌های حوزه بالادست آن سد می‌باشد تا با حفظ #تنوع_زیستی در جنگل‌های بالادست جلوی #فرسایش_خاک و پرشدن سدها از رسوبات گرفته شود. در مورد این سد با توجه به جنگل‌های بالادست که حضور متراکم دامدار نیز وجود دارد و مسایل مختلفی در مورد کاهش کیفیت جنگل‌های ان قابل مشاهده است؛ از مشاور پرسیدم که چه برنامه‌ای دارند که جواب دقیق و مشخصی دریافت نگردید.
۴. در مورد موضوع بالا این نکته مهم بیان گردید که در نمونه‌های بزرگ‌تر قبلی همچون سد البرز، در عمل نه تنها نتوانستیم تنوع زیستی بالادست سد البرز را بعد از ۱۵ سال از ساخت سد حفظ کنیم بلکه بسیاری از گونه‌ها همچون #مرال و #شوکا نیز در سال‌های اخیر در این مناطق منقرض شدند. لذا می‌توان بجای ساخت سد جدید با حفظ سدهای موجود و جلوگیری از پرشدن آن‌ها بهتر می توانیم منابع آب پایدار ایجاد کنیم.
۵. در مقابل ساخت سازه‌های عظیم بتنی، که مسایل و مشکالات زیست محیطی متعدد به همراه دارد و حتی در تحقیقات اخیر توسط خود سدسازان ثابت گردیده است که با فشار متمرکز در بخشی محدود موجب جابجایی لایه‌ها و #زلزله می‌شود یا تبخیر سطحی بسیاری را به همراه دارد، به ساخت سدهای کوچک بادی بپردازیم و این‌گونه نظام هیدرولوژیک رودها دچار تغییرات شگرف نمی‌گردد.
۶. رویشگاه هیرکانی خود بزرگ‌ترین سد طبیعی ایران بوده و دست‌کم ۴ میلیاردمتر مکعب آب در سال تولید می‌کند، چرا باید چنین سد طبیعی، زیبا و ارزشمندی را تخریب کرده و به جایش جرثومه‌های سیمان اندودِ ویرانگری چون شفارود، پلرود، هراز، گلورد، لاسک و... بسازیم؟ اجازه دهیم تا این رویشگاه دیرینه باقی ماند تا به تاب‌آوری وطن بیش‌ترین کمک را ارایه دهد. فقط در جایی که هیچ راه دیگری برای تامین آب شرب مردم وجود نداشته باشد، می‌توان اقدام به ساخت سدهایی با ارتفاع کمتر از ۱۵ متر کرد که چنین مواردی هم بسیار استثنایی است و اگر میزان هدررفت از شبکه آب شرب را به زیر ۵ درصد کاهش داده، شبکه‌های فاضلاب و تصفیه‌خانه‌ها را بروز کرده و مصارف خانگی و شرب را جدا سازیم؛ اصولاً در شمال کشور نباید با بحران تامین آب شرب مواجه شویم.
*دانشجوی دکتری محیط زیست دانشگاه تهران
شنبه، ۴ فروردین ۹۷.
@BabolShahreBaharNarenj
