⁉️"چرا با هم همکاری نمیکنیم؟"
✍️ یادداشتی از دکتر محمود سریعالقلم
شاید سوال دقیقتر این باشد که: اصلاً برای چه باید همکاری کنیم؟ چند سال پیش وقتی مهمان یک دانشگاه نروژی بودم. یک استاد ایرانیالاصل آن دانشگاه بازدیدی از #دانشگاه را به من پیشنهاد کرد. طی سه ساعت بازدید پیاده، او همچنان با شوق و اشتیاق و علاقمندی و وابستگی و دلبستگی به دانشگاه، طرحهای آن، #کتابخانه آن، اهداف آن، ساختمانها و نماهای آن و همکاران و بخشهای #اداری و مدیریتی دانشگاه سخن میگفت که مرا بیش از اهمیت خود دانشگاه تحتتأثیر قرار داد. در انتهای بازدید که به ناهار ختم شد از او علل شوق و اشتیاق را جویا شدم. گفت: محیط، خدمه، مدیریت و فضای آموزشی-پژوهشی این دانشگاه به من آرامش میدهد؛ همه به من #احترام میگذارند؛ با آنکه ایرانیالاصل هستم، #دانشکده و دانشگاه مرا در سه #کمیته عضو کردهاند تا #مشارکت کنم؛ #دانشجو و #استاد عموماً میخواهند بیاموزند؛ اغراق نکرده باشم اینجا #خانه اصلی من است. #محبت میکنم، محبت میبینم. راست میگویم، راست میگویند. #بدی فردی را نمیخواهم، بدی مرا نمیخواهند. از دیگران #انتظار نامعقول ندارم، از من انتظار نامعقول ندارند. وظایفم را انجام میدهم، وظایفشان را انجام میدهند. #مشورت میکنم، مشورت میکنند. #خیانت نمیکنم، خیانت نمیکنند. منظم هستم، #منظم هستند. بدگویی نمیکنم، بدگویی نمیکنند. حذف نمیکنم، حذف نمیکنند. همکاری میکنم، همکاری میکنند.
تلقی و حسی که از این #گفتوگو پیدا کردم این بود: چقدر این انسان حالت نرمال دارد. فرد نرمال، خوبی ببیند، خوبی میکند. اما اگر همین فرد نرمال حذف شود، بعد #احتیاط میکند. وقتی به او خیانت شد، فاصله میگیرد. وقتی #دروغ گفتند، بدبین میشود. وقتی #فحاشی کردند، خود را منزوی میکند. وقتی از او #سوءاستفاده کردند، در محبت کردن #تردید میکند. اگر شخصی در قبال محبتکردن، احترام گذاشتن، خوبیکردن، وظیفهشناس بودن، #راستگو بودن، #منصف بودن، واکنشهای منفی و مخرب ببیند، چه روحیهای برای همکاری خواهد داشت؟
وقتی از این سفر علمی به تهران برمیگشتم، عناوین روزنامههای فارسی را در هواپیما مطالعه میکردم. در یک عنوان گفته شده بود: ایرانیها را #تهدید نکنید. چند ستون آن طرفتر، چندین تهدید نسبت به کشورهای مختلف در اقصی نقاط جهان مطرح شده بود. هر کنشی واکنشی دارد، هر حرف ناپسندی پیآمدی دارد. در جهان فعلی عموماً سخن و عمل ناشایستی، بدون پاسخ نمیماند. در چه شرایطی، شهروندان یک #جامعه با هم همکاری میکنند؟ وقتی همکاری آنها، جبران شود. همکاری و یا عدم همکاری هر دو نرمال هستند زیرا در مقام #عکسالعمل به #رفتار دیگران انجام میپذیرد.
بخاطر فطرتی که دارد، #انساننرمال تمایل به #خوبی دارد ولی وقتی در ساختاری قرار میگیرد که واکنشها عموماً با احترام، محبت، #خویشتنداری و #قانون آمیخته نشدهاند، حداقل این است که فاصله میگیرد، محتاط میشود و در یک دایرۀ محدودی، خود را تعریف میکند. تابحال #تجربه کردهاید که وقتی در ترافیکی سنگین آرام #رانندگی میکنید، ناگهان اتوموبیلی در شانۀ خاکی جاده سعی میکند از دیگران #سبقت بگیرد ضمن اینکه فضا را آلوده میکند. در ذهن انسان نرمال این #اندیشه شکل میگیرد که چرا من باید ساعتها در #ترافیک، قانون را رعایت کنیم و دیگری این کار را نمیکند؟ بحرانها در یک جامعه انباشته میشود زمانی که عدهای از حاشیۀ خاکی #جاده حرکت کنند و قانون و مراتب و #حقوق دیگران را رعایت نکنند.
زمانی از یک پیرمرد ایرانی که انبوهی از #علم و تجربه بود پرسیدم: مهمترین #مشکل ما در #توسعه کشور چیست؟ اول باید کدام #مسئله را حل کنیم تا بقیه مسائل حل شوند؟ #کانون کجاست؟ او در پاسخ گفت: عموماً ماها غرق در خود، خواستهها، #منافع و آرزوهای خود هستیم. (Self-Absorption) این خصلت #خودشیفتگی #اجازه نمیدهد، #سیستم درست کنیم، #ساختار درست کنیم، #تقسیمکار کنیم، از هم بیاموزیم و #همکاری کنیم.
افراد نرمال وقتی همکاری میکنند که از جانب دیگران همکاری ببینند. این محتاج یک سیستم است. این سیستم به نوبۀ خود نیازمند #قانونگرایی و #شایستهسالاری است که هر شهروندی بنا به #دانش، تجربه و اهتمام خود در #جایگاه شایسته، قرار میگیرد. در چارچوبی که شایستهسالاری نباشد، دروغگفتن بدون #مجازات بماند و #غرور فرد برتر از #مصلحت عام باشد، افراد نرمال همکاری نمیکنند. در این قالب، شهروندان به تدریج مدارهای #اعتماد خود را محدود کرده و در جزایر خودساخته زندگی میکنند که جامعهشناسان به آن، #ذرهایشدنجامعه میگویند.
jOin 🔜 @arayeghazayi
◀️ اینستاگرام:🔻
instagram.com/arayeghazayi
✍️ یادداشتی از دکتر محمود سریعالقلم
شاید سوال دقیقتر این باشد که: اصلاً برای چه باید همکاری کنیم؟ چند سال پیش وقتی مهمان یک دانشگاه نروژی بودم. یک استاد ایرانیالاصل آن دانشگاه بازدیدی از #دانشگاه را به من پیشنهاد کرد. طی سه ساعت بازدید پیاده، او همچنان با شوق و اشتیاق و علاقمندی و وابستگی و دلبستگی به دانشگاه، طرحهای آن، #کتابخانه آن، اهداف آن، ساختمانها و نماهای آن و همکاران و بخشهای #اداری و مدیریتی دانشگاه سخن میگفت که مرا بیش از اهمیت خود دانشگاه تحتتأثیر قرار داد. در انتهای بازدید که به ناهار ختم شد از او علل شوق و اشتیاق را جویا شدم. گفت: محیط، خدمه، مدیریت و فضای آموزشی-پژوهشی این دانشگاه به من آرامش میدهد؛ همه به من #احترام میگذارند؛ با آنکه ایرانیالاصل هستم، #دانشکده و دانشگاه مرا در سه #کمیته عضو کردهاند تا #مشارکت کنم؛ #دانشجو و #استاد عموماً میخواهند بیاموزند؛ اغراق نکرده باشم اینجا #خانه اصلی من است. #محبت میکنم، محبت میبینم. راست میگویم، راست میگویند. #بدی فردی را نمیخواهم، بدی مرا نمیخواهند. از دیگران #انتظار نامعقول ندارم، از من انتظار نامعقول ندارند. وظایفم را انجام میدهم، وظایفشان را انجام میدهند. #مشورت میکنم، مشورت میکنند. #خیانت نمیکنم، خیانت نمیکنند. منظم هستم، #منظم هستند. بدگویی نمیکنم، بدگویی نمیکنند. حذف نمیکنم، حذف نمیکنند. همکاری میکنم، همکاری میکنند.
تلقی و حسی که از این #گفتوگو پیدا کردم این بود: چقدر این انسان حالت نرمال دارد. فرد نرمال، خوبی ببیند، خوبی میکند. اما اگر همین فرد نرمال حذف شود، بعد #احتیاط میکند. وقتی به او خیانت شد، فاصله میگیرد. وقتی #دروغ گفتند، بدبین میشود. وقتی #فحاشی کردند، خود را منزوی میکند. وقتی از او #سوءاستفاده کردند، در محبت کردن #تردید میکند. اگر شخصی در قبال محبتکردن، احترام گذاشتن، خوبیکردن، وظیفهشناس بودن، #راستگو بودن، #منصف بودن، واکنشهای منفی و مخرب ببیند، چه روحیهای برای همکاری خواهد داشت؟
وقتی از این سفر علمی به تهران برمیگشتم، عناوین روزنامههای فارسی را در هواپیما مطالعه میکردم. در یک عنوان گفته شده بود: ایرانیها را #تهدید نکنید. چند ستون آن طرفتر، چندین تهدید نسبت به کشورهای مختلف در اقصی نقاط جهان مطرح شده بود. هر کنشی واکنشی دارد، هر حرف ناپسندی پیآمدی دارد. در جهان فعلی عموماً سخن و عمل ناشایستی، بدون پاسخ نمیماند. در چه شرایطی، شهروندان یک #جامعه با هم همکاری میکنند؟ وقتی همکاری آنها، جبران شود. همکاری و یا عدم همکاری هر دو نرمال هستند زیرا در مقام #عکسالعمل به #رفتار دیگران انجام میپذیرد.
بخاطر فطرتی که دارد، #انساننرمال تمایل به #خوبی دارد ولی وقتی در ساختاری قرار میگیرد که واکنشها عموماً با احترام، محبت، #خویشتنداری و #قانون آمیخته نشدهاند، حداقل این است که فاصله میگیرد، محتاط میشود و در یک دایرۀ محدودی، خود را تعریف میکند. تابحال #تجربه کردهاید که وقتی در ترافیکی سنگین آرام #رانندگی میکنید، ناگهان اتوموبیلی در شانۀ خاکی جاده سعی میکند از دیگران #سبقت بگیرد ضمن اینکه فضا را آلوده میکند. در ذهن انسان نرمال این #اندیشه شکل میگیرد که چرا من باید ساعتها در #ترافیک، قانون را رعایت کنیم و دیگری این کار را نمیکند؟ بحرانها در یک جامعه انباشته میشود زمانی که عدهای از حاشیۀ خاکی #جاده حرکت کنند و قانون و مراتب و #حقوق دیگران را رعایت نکنند.
زمانی از یک پیرمرد ایرانی که انبوهی از #علم و تجربه بود پرسیدم: مهمترین #مشکل ما در #توسعه کشور چیست؟ اول باید کدام #مسئله را حل کنیم تا بقیه مسائل حل شوند؟ #کانون کجاست؟ او در پاسخ گفت: عموماً ماها غرق در خود، خواستهها، #منافع و آرزوهای خود هستیم. (Self-Absorption) این خصلت #خودشیفتگی #اجازه نمیدهد، #سیستم درست کنیم، #ساختار درست کنیم، #تقسیمکار کنیم، از هم بیاموزیم و #همکاری کنیم.
افراد نرمال وقتی همکاری میکنند که از جانب دیگران همکاری ببینند. این محتاج یک سیستم است. این سیستم به نوبۀ خود نیازمند #قانونگرایی و #شایستهسالاری است که هر شهروندی بنا به #دانش، تجربه و اهتمام خود در #جایگاه شایسته، قرار میگیرد. در چارچوبی که شایستهسالاری نباشد، دروغگفتن بدون #مجازات بماند و #غرور فرد برتر از #مصلحت عام باشد، افراد نرمال همکاری نمیکنند. در این قالب، شهروندان به تدریج مدارهای #اعتماد خود را محدود کرده و در جزایر خودساخته زندگی میکنند که جامعهشناسان به آن، #ذرهایشدنجامعه میگویند.
jOin 🔜 @arayeghazayi
◀️ اینستاگرام:🔻
instagram.com/arayeghazayi
🔰حاکمیت قانون یا حاکمیت بهوسیلۀ قانون
✍ عیسیامینی؛
۲۹ اسفندماه ۱۳۹۸
شنیده میشود #پیشنویس آییننامۀ جدید قوۀقضاییه بر لایحۀقانونیاستقلالکانونوکلایدادگستری مصوب ۱۳۳۱ تدوین شد...!
لذا بر آن شدم یادداشتی برای مهمترین ویژگی حکومتهایمردمسالار که #حکمرانیقانون است بنویسم؛ زیرا #حاکمیتقانونْ ملاک اصلی توسعۀملی و حدود تحقق #دموکراسی در یک کشور است.
حکمرانی #قانون برخاسته از تحدید #قدرتسیاسی پس از سیر تاریخی مطالبهگری و تحکیم #مردمسالاری است. در اینصورت، تصمیمات براساس سلیقه، عدمقابلیتپیشبینی و ارادۀفردی اتخاذ نمیشود.
#حکمرانیخوب، #حکومتخردجمعی با محور #عقلانیت بر ارادۀشخصی است و #حقوقاداری، #حکمران را الگویتسهیلگر میداند، نه صاحبقدرتمداخلهگر. بدین جهت است که «#مردم و #حاکمیت باید از حکمرانی قانون پشتیبانی کنند.»
پرسش این است که چرا مردم باید هزینۀ حمایت از حاکمیتقانون را متقبل شوند؟ این موضوع یک #دلیل بیش ندارد. اگر حاکمیت قانون از #جامعه رخت بربندد، جامعۀمدنی جای خود را به #قدرت، #انحصار و عدمقابلیتپیشبینی میدهد.
اگر چنین باشد، ممکن است این تلقی پیش آید که حکمرانی قانون مغایر با منافعحاکمیتهایسیاسی است و آنها دیگر نیازمند چنین امری نیستند. درحالیکه بر عکس، #ذینفع اصلیِ حاکمیت قانون، که نتیجۀ خرد جمعی و مشارکتهمگانی است، تنها نماندن نظامهایسیاسی در برابر توفانها و گردبادهاست.
از سوی دیگر، حدود حکومتقانون، پیمانهای دقیق برای میزان توسعۀ پایدار، نرخ #رشداقتصادی، حدود #آزادیهایعمومی و مدنی در یک کشور است.
نکتۀ مهم این است حکومت قانون همان «حکومت بهوسیلۀ قانون» نیست. یعنی #قانونگذار بهجایِ آنکه به دنبال انعکاس ارادۀعمومی در قالب قانون باشد، به دنبال #قانونگذاری برای تحکیم قدرتسیاسی و یا با بیتوجهی به ارادۀعمومی و خیر جامعه باشد. در اینجا میتوان یک مثال ارائه کرد: تبصرۀ مادۀ ۴۸ #قانونآییندادرسیکیفری است که با حکم قانون، #آزادیعمومی سلب شد.
شکل سوم، «حکومت بهوسیلۀ آییننامۀ در مقام قانون» و ایجاد ساختار و #حق و #تکلیف بدینوسیله است که بهمراتب بدتر از «حکومت بهوسیلۀ قانون» میباشد و نشان از ضعف حداکثری و عدم کارامدی #مجلس دارد. اگر #آییننامه بهجایِ قانون بر چارچوبسازی یک نهاد سیاسی و یا #نهادمدنی حاکمیت یافت، آن #نهادسیاسی از قالب قانون اساسی کشور خارج میشود و آن نهاد مدنی نیز به نهاد دولتی یا وابسته و بیاثر تبدیل خواهد شد و حداکثر نام تاریخیاش را با خود یدک خواهد کشید. در حکمرانی بهوسیلۀ آییننامهها، نه مردمسالاری و توسعۀ پایدار باقی خواهد ماند و نه #حقوقمدنی مردم و آزادیهایعمومی.
در این روزها و در اوج بحران کرونا شنیدهها حاکی از آن است که آییننامهای در قوۀقضاییه جهت لایحۀقانوناستقلالکانونوکلایدادگستری مصوب ۱۳۳۴ و بهجایِ آییننامۀ ۶۴ سالۀ آن تدوین شده است که اگر این خبر صحت داشته باشد و «حتی یک ماده» از آن نیز ـکه بیگمان در مقام قانونگذاری و برخلافِ مادۀ ۲۲ لایحۀ مزبور استـ #تصویب شود، مصداق حاکمیت بهوسیلۀ آییننامهها و خارجکردن بیدرنگ #کانونوکلایدادگستری از زمرۀ نهادهایمدنی و مستقل در عرصۀ داخلی و بینالمللی و به منزلۀ فقدان کانونوکلایدادگستری مدنظر #اسنادبینالمللی است که امیدوارم رئیس محترم قوۀقضاییه و نظام با چنین انحرافی از حاکمیتقانون و پایانبخشیدن به #دادرسیمنصفانه و آن هم پس از گذشتن شصتوهفتسال پیشینۀ #استقلال کانونوکلایدادگستری و چهلویکسال از انقلاباسلامی مقابله کنند. نهادهایاثرگذار حاکمیتی نمیتوانند توفیق #مدیریت کارآمد داشته باشند، مگر اینکه با جلب #مشارکت نهادهایمدنیمستقل مدیریت خود را اعمال کنند. #آییننامهنویسی بیپروا و غیرقابلاجرا بهجایِ قانونی که عمری به درازای #تاریخحقوق با ابعاد مختلف و پیچیده دارد هشداری جدی برای همکاران شریف و اساسا #نظامحقوقی کشور است. اینگونه اقدامات نهتنها انطباقی با #قانونگرایی ندارد، بلکه تحمیل هزینهای سنگین به #ملت، #دولت و کشور و نابودی این نهاد مدنی است./حاکمیتقانون
jOin 🔜 @arayeghazayi
◀️ اینستاگرام:🔻
instagram.com/arayeghazayi
✍ عیسیامینی؛
۲۹ اسفندماه ۱۳۹۸
شنیده میشود #پیشنویس آییننامۀ جدید قوۀقضاییه بر لایحۀقانونیاستقلالکانونوکلایدادگستری مصوب ۱۳۳۱ تدوین شد...!
لذا بر آن شدم یادداشتی برای مهمترین ویژگی حکومتهایمردمسالار که #حکمرانیقانون است بنویسم؛ زیرا #حاکمیتقانونْ ملاک اصلی توسعۀملی و حدود تحقق #دموکراسی در یک کشور است.
حکمرانی #قانون برخاسته از تحدید #قدرتسیاسی پس از سیر تاریخی مطالبهگری و تحکیم #مردمسالاری است. در اینصورت، تصمیمات براساس سلیقه، عدمقابلیتپیشبینی و ارادۀفردی اتخاذ نمیشود.
#حکمرانیخوب، #حکومتخردجمعی با محور #عقلانیت بر ارادۀشخصی است و #حقوقاداری، #حکمران را الگویتسهیلگر میداند، نه صاحبقدرتمداخلهگر. بدین جهت است که «#مردم و #حاکمیت باید از حکمرانی قانون پشتیبانی کنند.»
پرسش این است که چرا مردم باید هزینۀ حمایت از حاکمیتقانون را متقبل شوند؟ این موضوع یک #دلیل بیش ندارد. اگر حاکمیت قانون از #جامعه رخت بربندد، جامعۀمدنی جای خود را به #قدرت، #انحصار و عدمقابلیتپیشبینی میدهد.
اگر چنین باشد، ممکن است این تلقی پیش آید که حکمرانی قانون مغایر با منافعحاکمیتهایسیاسی است و آنها دیگر نیازمند چنین امری نیستند. درحالیکه بر عکس، #ذینفع اصلیِ حاکمیت قانون، که نتیجۀ خرد جمعی و مشارکتهمگانی است، تنها نماندن نظامهایسیاسی در برابر توفانها و گردبادهاست.
از سوی دیگر، حدود حکومتقانون، پیمانهای دقیق برای میزان توسعۀ پایدار، نرخ #رشداقتصادی، حدود #آزادیهایعمومی و مدنی در یک کشور است.
نکتۀ مهم این است حکومت قانون همان «حکومت بهوسیلۀ قانون» نیست. یعنی #قانونگذار بهجایِ آنکه به دنبال انعکاس ارادۀعمومی در قالب قانون باشد، به دنبال #قانونگذاری برای تحکیم قدرتسیاسی و یا با بیتوجهی به ارادۀعمومی و خیر جامعه باشد. در اینجا میتوان یک مثال ارائه کرد: تبصرۀ مادۀ ۴۸ #قانونآییندادرسیکیفری است که با حکم قانون، #آزادیعمومی سلب شد.
شکل سوم، «حکومت بهوسیلۀ آییننامۀ در مقام قانون» و ایجاد ساختار و #حق و #تکلیف بدینوسیله است که بهمراتب بدتر از «حکومت بهوسیلۀ قانون» میباشد و نشان از ضعف حداکثری و عدم کارامدی #مجلس دارد. اگر #آییننامه بهجایِ قانون بر چارچوبسازی یک نهاد سیاسی و یا #نهادمدنی حاکمیت یافت، آن #نهادسیاسی از قالب قانون اساسی کشور خارج میشود و آن نهاد مدنی نیز به نهاد دولتی یا وابسته و بیاثر تبدیل خواهد شد و حداکثر نام تاریخیاش را با خود یدک خواهد کشید. در حکمرانی بهوسیلۀ آییننامهها، نه مردمسالاری و توسعۀ پایدار باقی خواهد ماند و نه #حقوقمدنی مردم و آزادیهایعمومی.
در این روزها و در اوج بحران کرونا شنیدهها حاکی از آن است که آییننامهای در قوۀقضاییه جهت لایحۀقانوناستقلالکانونوکلایدادگستری مصوب ۱۳۳۴ و بهجایِ آییننامۀ ۶۴ سالۀ آن تدوین شده است که اگر این خبر صحت داشته باشد و «حتی یک ماده» از آن نیز ـکه بیگمان در مقام قانونگذاری و برخلافِ مادۀ ۲۲ لایحۀ مزبور استـ #تصویب شود، مصداق حاکمیت بهوسیلۀ آییننامهها و خارجکردن بیدرنگ #کانونوکلایدادگستری از زمرۀ نهادهایمدنی و مستقل در عرصۀ داخلی و بینالمللی و به منزلۀ فقدان کانونوکلایدادگستری مدنظر #اسنادبینالمللی است که امیدوارم رئیس محترم قوۀقضاییه و نظام با چنین انحرافی از حاکمیتقانون و پایانبخشیدن به #دادرسیمنصفانه و آن هم پس از گذشتن شصتوهفتسال پیشینۀ #استقلال کانونوکلایدادگستری و چهلویکسال از انقلاباسلامی مقابله کنند. نهادهایاثرگذار حاکمیتی نمیتوانند توفیق #مدیریت کارآمد داشته باشند، مگر اینکه با جلب #مشارکت نهادهایمدنیمستقل مدیریت خود را اعمال کنند. #آییننامهنویسی بیپروا و غیرقابلاجرا بهجایِ قانونی که عمری به درازای #تاریخحقوق با ابعاد مختلف و پیچیده دارد هشداری جدی برای همکاران شریف و اساسا #نظامحقوقی کشور است. اینگونه اقدامات نهتنها انطباقی با #قانونگرایی ندارد، بلکه تحمیل هزینهای سنگین به #ملت، #دولت و کشور و نابودی این نهاد مدنی است./حاکمیتقانون
jOin 🔜 @arayeghazayi
◀️ اینستاگرام:🔻
instagram.com/arayeghazayi