میان این همه نگرانی، یک خبر خوب و بسیار بزرگ: جایزهٔ خرس طلایی #جشنواره_برلین برای فیلم #شیطان_وجود_ندارد به #محمد_رسول_اف تعلق گرفت. در عکس، به جای او که اجازهٔ خروج از کشور را ندارد، دخترش باران که یکی از بازیگران فیلم نیز بوده، جایزه را از رئیس متشخص هیأت داوران این دوره، #جرمی_آیرونز گرفته است. درست همزمان با این خبر درخشان، در حال تماشای فیلم و محو روایت و فضاسازی‌اش بودم و به زودی بحث مفصل‌تر دربارهٔ آن را به‌طور رسمی عرض خواهم کرد
.
.
پی‌نوشت مهم‌تر از متن: بدیهی‌ست نگرش رسمی ترجیح می‌دهد این جایزه را «سیاسی» تلقی کند. ساده نباشید و تصور نکنید این نگاه، از همین جا شروع شده یا مثلاً نهایت سابقهٔ این نوع بدبینی و بی‌اعتبار کردن ِ ارزش‌های آثار سینمایی درست و طبعاً انتقادی، به حرف‌های دلواپسان و مدیران دولتی دربارهٔ سیاسی بودن جوایز #جعفر_پناهی و #اصغر_فرهادی برمی‌گردد. خیر، این نوع نگاه از زمان نخل طلای فیلم «راه/یول» که یلماز گونی از توی زندان کارگردانی کرد، وجود داشته است. عرض کردم که؛ بحث مفصلی است و به زودی در نوشته‌ای منتشر می‌کنم

عکس از دنیای تصویر

@amiropouria

‏در انتهای اپیزود اول ‎#شیطان_وجود_ندارد با خودم گفتم چطور ممکن است باقی اپیزودها هم بتوانند پایانی چنین تکان‌دهنده و مخوف داشته‌ باشند؟ اپیزود دوم تازه داشت به بخش‌های هم سرمستانه و هم شورشی ِ انتهایی نزدیک می‌شد که گفتم باید با ‎نویسنده و سازنده‌اش دربارهٔ فیلم حرف بزنم؛ و خیلی زود حرف زدیم. این هم خدمت شما. فیلترشکن را برای ورود به سایت #ایران_وایر روشن بگذارید:

گفت‌و‌گوی #امیر_پوریا با #محمد_رسول_اف:

https://iranwire.com/fa/features/36894

(عکس، مربوط به این گفت‌وگو نیست)
@amiropouria

‌
هفتاد و هفتمین فستیوال کن امروز حدود یک هفته بعد از فهرست اولیه‌ی مسابقه‌ی اصلی خود، با اعلام حضور فیلم تازه‌ی محمد رسول‌اف فیلمساز "ممنوع‌الکار"شده توسط جمهوری اسلامی و بازداشت‌شده در دوره‌های مختلف، این فهرست را تکمیل کرد. اما رسانه‌های داخلی، اخبار سینمایی را در اِشغال جنگ زرگری بین یک مدیر فلان مؤسسه‌ی حکومتی و سینماگران طرف قراردادش گرفته‌اند؛ که مثلاً از حرف او داغ کرده‌اند و خطاب به نماوا، آوای "نوموخوام" و "قهر، قهر، تا روز قیامت!" سر داده‌اند.
آیا واقعاً می‌شود تصور کرد آنها قدرت تشخیص آن چه به واقع باید به گوش و چشم مردم آکنده از خشم و نارضایتی برسد را ندارند؟ یعنی مجموعه‌هایی که دو طرفش همچنان تحت مجوزهای این وزارت ارشاد و این دولت در این دوران، محصولات متقاضی مجوز رسمی تولید می‌کنند، که در آنها هنوز حجاب زنان در خانه در رأس تصاویر دروغین جامعه‌ی کنونی قرار می‌گیرد، در دنیای سینما و اتفاقات سینمایی، اهمیتی دارند؟ گیرم که یکیشان به دیگری بگوید بد، بد، بد! و آن یکی در جواب بگوید باشه بابا تو خوبی!
من تصور نمی‌کنم این رسانه‌ها و افراد، تشخیص ندهند که فیلم ساختن ِ کسی که همواره صدای مردم معترض و ستمدیده‌ی دورانش بوده و حدود ۱۵ سال است حکومت توتالیتر ایدئولوژیک، نه‌تنها حق کار و خلق، بلکه گاه حتی حق زیست شهروندی و خروج از کشور را از او سلب کرده، مهمتر از بازی‌های لفظی سخیف سینماگرانِ هنوز لَنگ ِ مجوز است. بلکه "مأموریت"شان ناديده گرفتن خبر بسیار مهم ِ فیلم ساختن ِ او و حتی بی‌توجهی به خبر راه پیدا کردنِ فیلمش به بخش مسابقه‌ی فستیوال کن ۲۰۲۴ است. نوعی همدستی با خواست ارشاد!
همین چندی پیش که درباره‌ی فیلم رعب‌آور و درخشان "منطقه‌ی تحت حفاظت" ساخته‌ی جاناتان گلِیزر، یک ویدئوی تحلیلی کار کردم، بدون در افتادن به بحث سخیف تأثيرپذیری و غیره، به نسبت میان آن و اپیزود اول "شیطان وجود ندارد" رسول‌اف پرداختم. فیلم گلیزر نشان می‌دهد که تکان‌دهندگی مفهوم "همدستی با شر" و حاکمیت آن در اپیزود اول فیلم رسول‌اف، آن را به یک جور فیلم/مفهوم کلیدی و "مادر" بدل می‌کند که تولیدش در ایران، سرزمینی که این همه همکاری ندانسته با حاکمیت شر، حکومتش را و از جمله وزارت ارشاد ضدفرهنگش را سرپا نگه داشته، بسیار درست و به‌جا بود.

اینهاست که باعث می‌شود کنجاوی‌ من برای دیدن تصویر "انسان ِ ایرانی" و "ایرانی ِ انسان" در فیلم "دانه‌ی انجیر مقدس" رسول‌اف، همپای مهمترین فیلمسازان حاضر در کن امسال باشد.

@amiropouria

#محمد_رسول_اف #زن_زندگی_آزادی #فستیوال_کن #جشنواره_کن

اینجا ظاهراً دو خبر را که به گمانم رسانه‌ها از آنها غافل مانده‌اند، می‌آورم اما هر دو از منظری شخصی و تحلیلی هم برایم مهم‌اند. دو خبر درباره‌ی فیلم "دانه‌ی انجیر معابد" ساخته‌ی محمد رسول‌اف که درست پیش از خروج او از کشور به طور مخفیانه در ایران فیلمبرداری شد.
فیلم در میدان پیاتزاگرانده‌ی لوکارنو با حضور بیش از ۸۰۰۰ تماشاگر، نمایش موفقی داشت و شانس حضورش در بین برندگان جوایز Letterboxd که چهارشنبه ۱۴ اوت ۲۰۲۴ معادل ۲۴ مرداد اهدا می‌شود، بالا رفت.
این جایزه که از امسال به فستیوال لوکارنو اضافه شده، به فیلم‌های جدیدی که در پیاتزاگرانده به نمایش درمی‌آید، تعلق می‌گیرد و مبنای آن، رسیدن به ترکیبی از ویژگی‌های ارزشمند هنری و قابلیت صنعتی/تجاری برای ایجاد جذابیت نزد مخاطب است.
برای من این وجه مشخص درباره‌ی فیلمی مثل "دانه‌ی انجیر معابد" بسیار بامعناست. فیلمی که انواع گوناگون تعلیق در آن جریان دارد؛ از تعلیق اخلاقی/وجدانی تا تعقیب و گریز؛ و از تغییر آدمی که با او همذات‌پنداری می‌کنیم تا مشارکت دادن ما در بازی بین شخصیت‌ها. در نتیجه، به نظر می‌رسد جذابیت و اثرگذاری دراماتیک فیلم در کنار حرف و نگاهش برای رسول‌اف اهمیت داشته و حالا توجه به فیلم از این زاویه، می‌تواند دستاوردی به حساب آید.

از طرف دیگر، در فهرست ۱۳ فیلمی که آلمان آنها را از بین تولیدات سینمایی امسال خود (حتی به صورت مشترک) انتخاب کرده تا نماینده‌ی این کشور در مراسم اسکار نود و هفتم را از بین آنها برگزیند، نام "دانه‌ی انجیر معابد" نیز به چشم می‌خورد.
این اتفاق هم برای من از این زاویه وجدآور است که برای فیلمسازان مستقل و بی‌اعتنا به مجوز و ملزومات مضحکی همچون حجاب اجباری، این نوید را به همراه دارد که موفقيت اقتصادی این نوع سینما با وجود اکران نشدن در ابران نیز نتیجه‌ای قابل دسترسی‌ خواهد بود.
همان طور که خبر اول یعنی شرکت فیلم در بخش متمرکز بر تلفیق هنر و صنعت در فستیوال لوکارنو هم در همین زمینه نویدبخش است.
بعد از اعلام جوایز Letterboxd در لوکارنو، در ویدئویی در کانال یوتوبی‌ام به این وجه فیلم و حضورش در لوکارنو بیشتر خواهم پرداخت

#دانه_انجیر_معابد #محمد_رسول_اف #میثاق_زارع #سهیلا_گلستانی #مهسا_رستمی #ستاره_ملکی #لوکارنو #فستیوال_لوکارنو #اسکار۲۰۲۵