🚨Tez yordam_103 va Terapiya 👨‍⚕
11.4K subscribers
451 photos
101 videos
61 files
271 links
Reklama @reklama_tibbiy
Bu kanal orqali siz shoshilinch holatlarda birinchi yordam ko'rsatishdagi bilimingizni oshirasiz.
Download Telegram
#Клиник лаб. диагностика

Қон мочевинаси

Мочевина - оксиллар парчаланишининг асосий махсулоти бўлиб, фаол моддадир. Мочевина жигарда аммиакдан ишлаб чиқилади ва пешобни қонцентрацияланиш жараёнида иштирок этади. Одам учун жуда захарли - аммиак мочевинани синтезланиш жараёнида зарарсизланади. Мочевина буйраклар орқали организмдан чикарилиб юборилади. Агар қондан мочевинани ажралиши ёмон бўлса, бу буйракнинг ажратиш фаолияти бузилганлигидан далолат беради.
14 ёшгача болалар учун мочевина меъёри 1,8-6,4 ммоль/л, катталар. 1а -2,5 -6,4 ммоль/л. 60 ёшдан катталар учун қондаги мочевина меъёри - 2,9 - 7,5 ммоль/л. Одам қонида мочевина миқдорини ошиши -
Организмдаги жиддий бузилишлар белгиси хисобланади:
➡️Буйрак касалликлари (гломерулонефрит, пиелонефрит, буйрак сили)
➡️Юрак етишмовчилиги
➡️Сийдик окиб чикарилишини бузилиши (сийдик ёки ковук пуфаги ўсмаси, простаталар аденомаси, ковук тош касаллиги)
➡️Лейкоз, ёмон сифатли ўсма
➡️Кучли қон кетиши
➡️Ичак тутилиши
➡️Шок, иситма холати
➡️Қуйиш
➡️Сийдик йўллари тутилиши
➡️Ўткир миокард инфаркти

Мочевинанинг ошиши жисмоний зўрикишдан сўнг, андрогенлар, глюкокортикоидлар кабул килгандан сўнг кузатилади. Қондаги мочевина тахлилида мочевина миқдорининг пасайиши гепатит, цирроз, жигар комаси фаолиятининг бузилишига боғлик холатларда кузатилади. Хомиладорликда, фосфор ёки мишякдан захарланишда хам қондаги мочевина миқдори камаяди.

Сиз кутган тиббий блог:
━━━━━━━━━━━━━━━  @Tez_tibbiyyordam_103
#Клиник лаб. диагностика

Тиреотропин гормонн

Тиреотропин гормони (ТТГ) - гипофиз гормони бўлиб, қалқонсимон безни меъёрда ишлашига жавоб беради, қалқонсимон безни гормон ишлаб чикишини стимуллайди, у эса уз навбатида ТТГ ишлаб чикарилишига таъсир қилади.

Ёш
ТТГ миқдори хБР/л

Чақалоқлар
1,1-17,0

<2,5 ойлик
0,6- 10,0

2,5- 14 ойлик
0,4-7,0

14-15 ёш ва катталар
0,4-6,0


Агар гормон тахлили натижасида ТТГ меъёрдан ошган бўлса, бу куйдаги касалликларни билдириши мумкин:
➡️гипотиреоз
➡️оғир рахит касалликлар
➡️буйрак усти бези фаолиятини етишмаслиги
➡️турли ўсмалар (гипофиз ўсмаси ва бошқалар)

Хомиладорликда ТТГ - юқорилиги - меъёрдир. Шунингдек, ТТГни ошиши жисмоний зўрикишдан ва баъзи тиббий препаратларни(тутқаноққа қарши воситалар, рентгеноконтраст воситалар ва бошқалар) қабул килиши оқибати бўлиши мумкин

ТТГнн пасайиши куйдагилардан далолат беради:
гипертиреоз
гипофизни жарохатланиши
гипофиз фаолиятини камайиши
Бундан ташкари, ТТГ тахлили қалқонсимон без гормонлари саклаган препаратлар билан даволаш, оч колиш, рухий зўрикиш оқибатида қонда ТТГ миқдорини камайишини кўрсатиши мумкин.

Сиз кутган тиббий блог:
━━━━━━━━━━━━━━━  @Tez_tibbiyyordam_103
#Клиник лаб. диагностика

Эркин трийодтиронин (Эркин Т3)

Қалқонсимон безнинг аминокислотали гормони, ТТГ назорати остида қалқонсимон безнинг фолликуляр хужайраларида ёки периферик тўқималарида (дейодирланган Т4 да) ишлаб чиқилади. Қонда айланиб юрувчи Т3 нинг катта кисми ташувчи оксиллар билан боғланган бўлади. Эркин Т3 физиологик фаол хисобланади (умумий Т3 ни 0,1-0,3% га якин).

Тахлилни ўтказишга кўрсатма:
Қалқонсимон без касалликларида киёсий ташхиз учун
Алохидаланган Т3-токсикозида назорат текшируви учун

Текширувга тайёргарлик:
Агар, эндокринологнинг махсус кўрсатмаси бўлмаса, текширувдан 1 ой олдин қалқонсимон без гормонларини кабул килишни тўхтатиш зарур. Текширувдан 2-3 кун олдин 1311 ва 99 мТе хамда йод сакловчи препаратларни ичмаслик керак. Қонни рентгенконтраст воситалар кулламасдан олдин олиш керак. Текширув олдидан спорт машгулотлари ва рухий зўрикишлардан воз кечиш керак. Қон эрталабки оч коринга олинади. Бевосита қон олишдан олдин мижоз 30 дакикага якин тулик тинчлик холатда бўлиши даркор

Эркин трийодтиронин (fT3) миқдорини ошиши:
📌Тиреотропинома
📌Токсик букоқ
📌Алохидаланган Т3 токсикоз
📌Тиреоидитлар
📌Тиреотоксик аденома
📌Т3-резитент гипотиреоз
📌Тиреоид гормонларга резистентлик синдроми
📌ТТГ га боғлик бўлмаган тиреотоксикоз
📌Туғруқдан кейин қалқонсимон безнинг фаолиятини бузилиши
📌Хариокарцинома
📌Тироксин боғловчи глобулин миқдорини камайиши
📌IgG миқдорини юқорилиги билан кузатилувчи миеломалар
📌Нефротик синдром
📌Гемодиализ
📌Жигарнинг сурункали касалликлари

Эркин трийодтиронин камайиши:
📍Нокомпенсирланган бирламчи буйрак бези етишмаслиги
📍Оғир нотиреоидал патологияга соматик ва рухий касалликларни кўшилиши;
📍оғир касалликлардан кейинги тузалиш даври
📍Бирламчи, икқиламчи, учламчи гипотиреоз Т4 ни ўзига-ўзи белгилаш оқибатидаги артифициал тиреотоксикоз
📍Аёлларда оғир жисмоний зўрикишнинг бўлиши
📍Тана оғирлигини йукотилиши
📍Аминодарон, катта дозада пропранолол, рентгенологик йод контраст воситаларни кабул килиш

Сиз кутган тиббий блог:
━━━━━━━━━━━━━━━  @Tez_tibbiyyordam_103
#Клиник лаб. диагностика

Умумий трийодтиронин (умумий Т3)

Умумий Т3 ни организмдаги вазифаси:
📌Кислород ютилишини стимуллайди ва метаболизмни фаоллади:
📌Иссикдик ишлаб чикарилишини, организмнинг барча тўқималарни кислород бўлган эхтиёжини кучайтиради, бош мия, ретикуло-эндотелиал тизим ва жинсий безлар бундан мустасно.
📌Жигарда витамин а синтезини стимуллайди.
📌Қонда холестерин ва триглицеридлар қонцентрациясини камайтиради, оксил алмашинувини тезлаштиради.
📌Пешоб орқали кальций ажратилишини оширади, суяк тўқимасида алмашинувини фаоллайди.
📌Юракга мусбат хроног ва инотроп таъсир кўрсатади
📌Марказий асаб тизмида ретикуляр формацияни ва куетлокка оид жараёнларни стимуллайди

Умумий Т3 учун мавсумий тебраниш хос: сентябрдан февралгача максимаол даража тўғри келса, минимал даража ёзги даврга тўғри келади. Эутиреоид холатни ушлаб туришда Т3 мухим рол уйнайди. Йод етишмаслиги туфайли келиб чикадиган дисфункционал холатлар ва касалликлар ташхисида қонда Т3 қонцентрациясини аниқлаш қалқонсимон без фаолиятини кузатишнинг мухим кисми хисобланади. Қалқонсимон без тўқимаси тузилиши мъёрда бўлсада, овқат билан йод етишмаса, унинг гормон ишлаб чикаришида бузилишлар кузатилади. Бундай холатларда қонда Т4 қонцентрацияси камаяди, ТТГ қонцентрацияси эса ошади, бу гипотиреоз белгисидир. Бироқ, йод етишмаслигидаги бундай холат билан Т3 миқдори меъёрда ёки бир оз ошиши кутилик одамларда эутиреоид холат кўрсаткичи саналади.
Қалқонсимон бези фаолиятининг бузилишини Т3 тиреотоксикоз деб номланувчи шакли бор бўлиб, унда Т3 миқдори ошади, тироксин (умумий Т4) ва эркин Т4 миқдори эса меъёрда колади.

Сиз кутган тиббий блог:
━━━━━━━━━━━━━━━  @Tez_tibbiyyordam_103
#Клиник лаб. диагностика

Инфекцион касалликлар ташхисоти

ТОRСН - инфекция.
ИФА усулида қон тахлил ўтказиш

IgА - шиллик пардаларда ишлаб чикарилувчи асосий иммуноглобулин бўлиб, инфекиияларга қарши барьер вазифасини ўтайди.
IgМ-ннфекция кирншига биринчн жавоб берувчи иммуноглобулин.
Ўткир жараёнлар маркери хисобланади. Кечрок хосил бўлувчи
антитана - антитана – IgG пайдо бўлгандан сўнг унинг миқдори
пасаяди.
IgG зардобнинг асосий иммуноглобулин бўлиб, инфекциялардан узок вақт химоялаш учун хизмат қилади.

Токсоплазма IgМ, IgG

Токсоплазмоз-содда жoноворлар томонидан чакириладиган касалликдир. Одамнинг зарарланиши мушук чикиндилари ва зарарланган махсулотлар (гўшт, сут) орқали содир бўлади. Хомиладорликдаги токсоплазмоз хомилани нобуд бўлишига ёки кўп сонли нуксонларни ривожланишига сабаб бўлади. Токсоплазмозда махсус белги йук, иммунитет холати ва ташхис антитана титрига караб Қуйилади. Қўзиш даври бир марталик бўлмаслиги мумкин, шунинг учун IgG борлиги бир умр касаллик йўклигини кафолатлашини билдирмайди. IgG борлиги - сурункали токсоплазмоз ташувчанлигидан, IgМ - кўзиш давридан, манфий IgМ -, IgG - иммунитет йўклигидан далолат беради. Зарарланишни олдини олиш учун мушук чикиндиларини зарарсизлантиришда кулкоплардан фойдаланиш, бозордаги гўшт ва сут махсулотларидан воз кечиш керак.
➡️IgМ-,IgG+ бўлиши сурункали токсоплазмоз ташувчиси эканлигини, тузалаётганлигини билдириб, даволашни талаб этилмайди.
➡️IgМ+, IgG - бўлса, ўткир токсоплазмоз бўлиб даволаш зарур
➡️IgМ+, I IgG + бўлса, токсоплазмознинг кузиши бўлиб даволаш зарур

Сиз кутган тиббий блог:
━━━━━━━━━━━━━━━  @Tez_tibbiyyordam_103
#Клиник лаб. диагностика

Кизилча. IgМ , IgG

Хаво-томчи йули ва хомила ичи орқали узатилувчи вирусдир.Касалликдан сўнг бир умрлик иммунитет шакилланади, шунингдек, кизилча билан хаёт давомида бир марта касасалланади. Одам қанча катта ёшда кизилча билан оғриса касаллик шунча оғир кечади. Хомиладорликда кизилча билан оғриса, ярим холатларда олдиндан ташхис куйиб бўлмайдиган, хомиладаги карлик каби оғир нуксонларнинг ривожланишига олиб келади. Хозирги кунда кизилчага қарши эмлаш мавжуд бўлиб, бундай оғир оқибатлардан кочишга имкон беради. Эмлаш кизлар учун шарт, угил болаларга ихтиёрий. Эмлашда тирик вакцина кўлланилгани учун эмлашдан сўнг 3 ой давомида хомиладорликдан сакланиш керак (IgМ йуколгунча). Эмлашдан кейинги иммунитеттабийга нисбатан кучсиз ва давомсиз, шунинг учун унинг қаршилигини- антитана титрини аниқлаб туриш ва хар 10-12 йилда кайта эмланиб туриш лозим. Хомиладорлик режалаштирилаётганда иммунитет текширилиб, у йук бўлса кизилчага эмлаш мажбурий тадбир хисобланади. Бунда хотираларга суяниш керак эмас, чунки кизилча ОРЗ никоби остида ёки аксинча, кизилча никоби остида бошқа холатлар утиши мумкин. Кизилчага иммунитет борми, эмлаш керакми бу ни аниқ айтиш учун фақат зардобда антитана титрини аниқлаш зарур.

📌IgМ-, IgG - иммунитет йук, эмлаш зарур
📌IgМ-, IgG + иммунитет бор эмлаш шарт эмас
📌IgМ+, IgG - ўткир кизилча, эрта даври
📌IgМ+, IgG +, ўткир кизилча
Инфекция динамикасини IgМ титрини миқдорий качайнши ва IgGни ошиши орқали кузатиш мумкин. Ўткир жараён билан IgМ+, бўлиши хавф туғдиради.

Сиз кутган тиббий блог:
━━━━━━━━━━━━━━━  @Tez_tibbiyyordam_103
#Клиник лаб. диагностика

ЦМВ IgМ, IgG

Цитомегаловирус - катта одамларнинг кўпчилигида бўлади. Унинг клиник ахамияти фақат хомиладорлик вақтида (хомила ва Чақалоқнинг бирламчи инфицирланиш хавфли) ва иммунодефицит одамларда мухим. Бошқа холатларда текшириш ва айникса, даволаш талаб этилмайди. Бошқа касалликалр каби бунда хам IgG- антитанаси вирусга узок вақтли иммунитет борлигини билдиради, организм вирус билан аллакачон учрашганига, демак, бирламчи инфицирланганлигига, хомиладорликда хавф бўлмаслигига кафолат беради. ЦМВ – IgG сурункали ташувчанлик фонида кузиши мумкин, бунда IgМ хосил бўлади ва хомиланинг зарарланиш хавфи туғилади, шуиннг даволаш талаб этилади. Хомила учун бирламчи қўзишга қараганда икқиламчи қўзишдаги хавф камрок. IgG бўлмаслиги иммунитет йўклигини билдиради ва бирламчи инфицирланишни уз вақтида аниқлаш хамда даволаш учун тез-тез скрининг ўтказилишини талаб қилади.
📍IgМ-, IgG+ вирусга қарши иммунитетни йўклиги, хомиладорликни режалаштиришда потенциал хавфли вазият ва хомиладорлик вақтида бирламчи инфицирланиш хавфи бор.
📍IgМ-, IgG+ энг макбул вазият. Иммунитет бор, бирламчи зарарланиш хавфи йук, икгалшмчи зарарланиш иммун тизм холатига боғлик, профилактика ўтказиш мумкин ва хомила учун катта хавф тугдирмайди.
📍IgМ+, IgG- бирламчи инфицирланиш, хомиладорликда ва чақалоқда зудлик билан даволаниш талаб этилади. Хомиладорликни режалаштирда иммунитет шакилланиб, IgМ йуколгунча уруғланишни кечиктиришни талаб этади.
📍IgМ+, IgG кўзиш даври, бирламчи каби хомилага хавф туғдирмасада, даволанишни талаб этади.

Сиз кутган тиббий блог:
━━━━━━━━━━━━━━━ @Tez_tibbiyyordam_103
#Клиник лаб. диагностика

Кортизол

Кортизол гормони - буйрак усти бези пўстлоғидан ишлаб чиқилади.
Одам қонидаги кортизол тахлили ёрдамида врач буйрак усти бези фаолиятига бахо бериши ва бошқа кўпгина касалликларни аниқлаши мумкин. Кортизол - бизнинг организмимиздаги (стресс) рухий зўрикиш гормонидир. Бизда жисмоний ёки психологик зўрикиш бўлиши билан дархол буйрак усти бези пўстлоғи кортизол ишлаб чикара бошлайди. У юрак ишини стимуллайди ва диккатни жамлайди, организм узини ташқи мухлтнинг негатив таъсирларига нисбатан ўнглаб олишига ёрдам беради. Сутка вақтларига караб (кун давомида) кортизол меъёри ўзгаради: эрталаб одатда кортизол ошади, кечқурун кортизол ахамияти минимал бўлади.
Хомиладорликда кортизол юқори 2-5 марта ошади. Бошқа холатларда қонда кортизол миқдорининг ошиши-жиддий касалликларнинг белгисидир.

Агар, кортизол ошса, бу куйдагилардан далолат беради:

Аденома ёки буйрак усти бези саратони
Гипофиз аденомаси
Тухумдонлар поликистози синдроми
Гипотиреоз
Семириш
Депрессия
Оитс (катталарда)
Жигар циррози
Кандли диабет

Қонда кортизолни ошиши баъзи дори препаратларнн (атропин, синтетик глюкокортикоидлар, опиатлар, эстрогенлар, оғиз орқали кабул килинадиган контрацептивлар) кабул килиш оқибати бўлиши мумкин.

Кортизолни камайиши куйдагиларни билдириши мумкин:
📌Гипофиз етишмаслиги
📌Буйрак усти бези пўстлоғи етишмаслиги
📌Гормонлар секрециясини камайиши
📌Аддисон касаллиги
📌Жигар циррози
📌Гепатит
📌Тана оғирлигнни бирдан камайиши

Қонда кортизол миқдорини пасайиши тиббий препаратларнн (барбитуратлар ва бошқалар) кабул килгандан сўнг кузатилиши мумкин.

Сиз кутган тиббий блог:
━━━━━━━━━━━━━━━  @Tez_tibbiyyordam_103
#Клиник лаб. диагностика

Умумий трийодтиронин (умумий Т3)

Умумий Т3 ни организмдаги вазифаси:
📌Кислород ютилишини стимуллайди ва метаболизмни фаоллади:
📌Иссикдик ишлаб чикарилишини, организмнинг барча тўқималарни кислород бўлган эхтиёжини кучайтиради, бош мия, ретикуло-эндотелиал тизим ва жинсий безлар бундан мустасно.
📌Жигарда витамин а синтезини стимуллайди.
📌Қонда холестерин ва триглицеридлар қонцентрациясини камайтиради, оксил алмашинувини тезлаштиради.
📌Пешоб орқали кальций ажратилишини оширади, суяк тўқимасида алмашинувини фаоллайди.
📌Юракга мусбат хроног ва инотроп таъсир кўрсатади
📌Марказий асаб тизмида ретикуляр формацияни ва куетлокка оид жараёнларни стимуллайди

Умумий Т3 учун мавсумий тебраниш хос: сентябрдан февралгача максимаол даража тўғри келса, минимал даража ёзги даврга тўғри келади. Эутиреоид холатни ушлаб туришда Т3 мухим рол уйнайди. Йод етишмаслиги туфайли келиб чикадиган дисфункционал холатлар ва касалликлар ташхисида қонда Т3 қонцентрациясини аниқлаш қалқонсимон без фаолиятини кузатишнинг мухим кисми хисобланади. Қалқонсимон без тўқимаси тузилиши мъёрда бўлсада, овқат билан йод етишмаса, унинг гормон ишлаб чикаришида бузилишлар кузатилади. Бундай холатларда қонда Т4 қонцентрацияси камаяди, ТТГ қонцентрацияси эса ошади, бу гипотиреоз белгисидир. Бироқ, йод етишмаслигидаги бундай холат билан Т3 миқдори меъёрда ёки бир оз ошиши кутилик одамларда эутиреоид холат кўрсаткичи саналади.
Қалқонсимон бези фаолиятининг бузилишини Т3 тиреотоксикоз деб номланувчи шакли бор бўлиб, унда Т3 миқдори ошади, тироксин (умумий Т4) ва эркин Т4 миқдори эса меъёрда колади.

Сиз кутган тиббий блог:
━━━━━━━━━━━━━━━  @Tez_tibbiyyordam_103
#Клиник лаб. диагностика

Аспартатаминотрансфераза. АСТ (АсАТ)
АСТ (АсАТ) ёки аспартатаминотрансфераза - аминокислота алмашинувида катнашувчи хужайра ферментидир. АСТ юрак, жигар, буйрак, нерв тўқимаси, скелет мушаклари ва бошқа органлар тўқималарида бўлади. Бу орган тўқималарида АСТнинг миқдори кўп бўлиб, миокард, жигар касалликларида, мускул системасининг турли бузилишларида ташхис учун қон тахлилда АСТни аниқлаш керакли усул хисобланади.
Қонда АСТ меъёри:
Аёлларда - 31 Бр/л гача
Эркакларда -41 Бр/л гача

Қонда АСТнинг ошиши:
➡️Миокард инфарктда
➡️Вирусли, токсик, алкоголли гепатитда
➡️Стенокардия
➡️Утгкир панкреатит
➡️Жигар раки
➡️Ўткир ревмокардит
➡️Оғир жисмоний Юрак етишмовчилигида кузатилади.

АСТни ошиши скелет мушакларин жарохатланиши, қуйиш, иссик урганда, кардиохирургик операциялар оқибатида бўлади.
Қонда АсАТ даражасини пасайиши оғир касалликларда, жигар ёрилиши, витамин В6 етишмовчилигида аниқланади.

Сиз кутган тиббий блог:
━━━━━━━━━━━━━━━  @Tez_tibbiyyordam_103
#Клиник лаб. диагностика

Қон мочевинаси

Мочевина - оксиллар парчаланишининг асосий махсулоти бўлиб, фаол моддадир. Мочевина жигарда аммиакдан ишлаб чиқилади ва пешобни қонцентрацияланиш жараёнида иштирок этади. Одам учун жуда захарли - аммиак мочевинани синтезланиш жараёнида зарарсизланади. Мочевина буйраклар орқали организмдан чикарилиб юборилади. Агар қондан мочевинани ажралиши ёмон бўлса, бу буйракнинг ажратиш фаолияти бузилганлигидан далолат беради.
14 ёшгача болалар учун мочевина меъёри 1,8-6,4 ммоль/л, катталар. 1а -2,5 -6,4 ммоль/л. 60 ёшдан катталар учун қондаги мочевина меъёри - 2,9 - 7,5 ммоль/л. Одам қонида мочевина миқдорини ошиши -
Организмдаги жиддий бузилишлар белгиси хисобланади:
➡️Буйрак касалликлари (гломерулонефрит, пиелонефрит, буйрак сили)
➡️Юрак етишмовчилиги
➡️Сийдик окиб чикарилишини бузилиши (сийдик ёки ковук пуфаги ўсмаси, простаталар аденомаси, ковук тош касаллиги)
➡️Лейкоз, ёмон сифатли ўсма
➡️Кучли қон кетиши
➡️Ичак тутилиши
➡️Шок, иситма холати
➡️Қуйиш
➡️Сийдик йўллари тутилиши
➡️Ўткир миокард инфаркти

Мочевинанинг ошиши жисмоний зўрикишдан сўнг, андрогенлар, глюкокортикоидлар кабул килгандан сўнг кузатилади. Қондаги мочевина тахлилида мочевина миқдорининг пасайиши гепатит, цирроз, жигар комаси фаолиятининг бузилишига боғлик холатларда кузатилади. Хомиладорликда, фосфор ёки мишякдан захарланишда хам қондаги мочевина миқдори камаяди.

Сиз кутган тиббий блог:
━━━━━━━━━━━━━━━  @Tez_tibbiyyordam_103
#Клиник лаб. диагностика

Паст молекулали азотли моддалар
Креатинии

Креатинин - оксиллар алмашинувининг охирги махсулотидир. Креатинин жигарда хосил бўлиб, сўнг қонга ажралади. КН мушак ва бошқа тўқималарда энергия алмашинувида иштирок этади. Организмдан КН буйраклар орқали пешоб билан чикдрилади, шунинг қонда КН буйрак фаолиятининг мухим кўрсаткичи хисобланади. Қонда КН миқдори мушак массаси хажмига боғлик, шунинг учун КН меъёри эркакларда аёлларга нисбатан юқори. Мушак тўқимаси хажми тез ўзгармайди, қондаги КН даражасининг ўлчови етарлича доимий.
Аёлларда қонида меъёри: 53-97 мкмоль/л, эркакларда 62-115 мкмоль/л, 1 ёшгача болаларда КН меъёрий даражаси 18-35 мкмоль/л, 1 ёшдан 14 ёшгача 27-62 мкмоль/л. Буйрак ва скелет мушаклари холатига ташхис қуйишда КН аниқланади.

КН ошиши -
➡️ўткир ва сурункали буйрак етишмовчилиги,
➡️нур касаллиги,
➡️гипертиреоз белгисидир.
КН миқдори баъзи тиббий препаратлар, организмнинг сувсизланиши, мушакларни механиқ, операциядан жарохатланиши натижасида, шунингдек, рационида гўштли овқат кўп бўлганда, одам қонида КН ошади.

КН тахлили оч колганда, вегетарианча пархезида, мушак массасини камайишида, хомиладорликнинг 1 ва 2 уч ойлигида, кортикостероидлар кабул килгандан сўнг қондаги КНнинг камайишини кўрсатади.

Сиз кутган тиббий блог:
━━━━━━━━━━━━━━━  @Tez_tibbiyyordam_103
#Клиник лаб. диагностика

Гиперхолестеринемия - куйдаги касалликлар учун белги хисобланади:

Юрак ишемик касаллиги, миокард инфаркти (холестерин миқдори 6,22 ммоль/л дан юқори )
Атеросклероз
Жигар касаллиги (бирламчи цирроз, жигардан ташкари сари клик)
Буйрак касаллиги (гломерулонефрит, сурункали буйрак етишмаслиги, нефротик синдром)
Сурункали панкреатит, ошкозон ости бези ўсмаси
Кандли диабет
Семириш
Соматотроп гормони (стг)етишмаслиги
Подагра
Алкоголизм

ЮЗЛП холестеринни ошиши асаб анорексиясида кузатилади. Қонда холестеринни юқори миқдори жинсий гормон ёки контрацептивлар кабул килиш оқибати бўлиши мумкин. Одатда хомиладорликда холестерин ошади. Қонда холестеролнниг юқори бўлиши, рухий зўрикишда бўладиган, чекиш ва ичкиликни суистеъмол қиладиган кишиларда кузатилади. Холестеринни камайиши одам саломатлиги учун хам зарарли. Холестерин тестида холестерин миқдорини камайиши (умумий холестерин, ЮЗЛП, ПЗЛП) ёғларни ўзлаштирилишини бузилиши, очлик, кенг қуйишда кузатилади.

Холестеринни камайиши куйдаги касалликлар учун белги хисобланади:
гипертиреоз
сурункали юрак етишмовчилиги
мегалобластик камқонлик
талассемия
миелома касаллиги
сепсис
ўткир юкумли касаллик
жигар циррозини терминал боскичи, жигар ўсмаси
ўпканииг сурункали касалликлари, ўпка сили

Овқат таркибида тўйинган ёг ва холестерини кам бўлган кишиларда холестерин паст бўлади. Қонда холестерин даражасини камайиши баъзи тиббий препаратларни (эстрогенлар ва бошқалар) кабул килиш оқибатида, кузатилади.

Сиз кутган тиббий блог:
━━━━━━━━━━━━━━━  @Tez_tibbiyyordam_103
#Клиник лаб. диагностика

Қон мочевинаси

Мочевина - оксиллар парчаланишининг асосий махсулоти бўлиб, фаол моддадир. Мочевина жигарда аммиакдан ишлаб чиқилади ва пешобни қонцентрацияланиш жараёнида иштирок этади. Одам учун жуда захарли - аммиак мочевинани синтезланиш жараёнида зарарсизланади. Мочевина буйраклар орқали организмдан чикарилиб юборилади. Агар қондан мочевинани ажралиши ёмон бўлса, бу буйракнинг ажратиш фаолияти бузилганлигидан далолат беради.
14 ёшгача болалар учун мочевина меъёри 1,8-6,4 ммоль/л, катталар. 1а -2,5 -6,4 ммоль/л. 60 ёшдан катталар учун қондаги мочевина меъёри - 2,9 - 7,5 ммоль/л. Одам қонида мочевина миқдорини ошиши -
Организмдаги жиддий бузилишлар белгиси хисобланади:
➡️Буйрак касалликлари (гломерулонефрит, пиелонефрит, буйрак сили)
➡️Юрак етишмовчилиги
➡️Сийдик окиб чикарилишини бузилиши (сийдик ёки ковук пуфаги ўсмаси, простаталар аденомаси, ковук тош касаллиги)
➡️Лейкоз, ёмон сифатли ўсма
➡️Кучли қон кетиши
➡️Ичак тутилиши
➡️Шок, иситма холати
➡️Қуйиш
➡️Сийдик йўллари тутилиши
➡️Ўткир миокард инфаркти

Мочевинанинг ошиши жисмоний зўрикишдан сўнг, андрогенлар, глюкокортикоидлар кабул килгандан сўнг кузатилади. Қондаги мочевина тахлилида мочевина миқдорининг пасайиши гепатит, цирроз, жигар комаси фаолиятининг бузилишига боғлик холатларда кузатилади. Хомиладорликда, фосфор ёки мишякдан захарланишда хам қондаги мочевина миқдори камаяди.

Сиз кутган тиббий блог:
━━━━━━━━━━━━━━━  @Tez_tibbiyyordam_103
#Клиник лаб. диагностика

Пигментлар.
Боғланган, боғланмагаи, умумий билирубин

Билирубин - гемоглобин ва қоннинг бошқа компонентларини парчаланиши махсулоти бўлиб, сарғиш-кизил пигментдир. Билирубин ўт таркибида бўлади. Билирубин тахлили одам жигари қандай ишлаётганини кўрсатиб, уни аниқлаш - ошкозои-ичак трактининг кўпгина касалликларига ташхис қўйиш муолажалари комплекси таркибига киради. Қон зардобида билирубин куйдаги шаклларда учрайди: Боғланган билирубин ва боғланмаган билирубин. Бу шакллар биргаликда қондаги умумий билирубинни хосил килиб, уни аниқланиши лаборатор ташхисотда мухим ахамиятга эга. Катталар ва болалар (Чақалоқлик давридан ташкари) умумий билирубипнинг меъёри 3,4-17,1 мкмоль/л. Чақалоқларда билирубин доимо юқори бўлиб - физиологик сариклик деб аталади. Боғланган билирубин меъёри: 0-3,4 мкмоль/л. Билирубин тахлили билирубин меъёридан оғишини кўрсатади. Билирубин даражасини ўзгариши-кўп холларда жиддий касалликларнинг белгиси хисобланади.

Билирубиннинг ошиши - организмдаги куйдаги бузилишларнинг белгисидир:
➡️Витамин В12 етишмаслиги
➡️Ўткир ва сурункали жигар касалликлари
➡️Жигар саратони
➡️Гепатит
➡️Бирламчи жигар циррози
➡️Токсик, алкогол, дорилардан жигарнинг захарланиши
➡️Ўт тош касаллиги

Агар боғланган билирубин меъёрдан аниқ бўлса, бу билирубин кўрсаткичи врач учун қуйдаги касалиликларга ташхисларни қуйишига асос бўлади.
Ўткир вируелн ёкн токсик гепатит
Жигарни цитомегаловнрус, икқиламчи ва учламчи захм чакирадиган инфекцион жарахатланишн.
Холецистит
Хомиладорлар сариқлиги
Чақалоқлар гипотериози

Сиз кутган тиббий блог:
━━━━━━━━━━━━━━━  @Tez_tibbiyyordam_103
#КЛИНИК ЎЛИМ

📌Клиник манзараси:
• тактил ва сўз билан стимуляцияга жавоб йўқлиги
• оғиздан нафас олиш шовқинларини тинглашда нафасни тўхтаганлиги
• 5 ёшгача бўлган болаларда елка ва сон артерияларида, 5 ёшдан катта болаларда уйқу артериясида пульсациянинг йўқлиги.
• биологик ўлим белгиларининг йўқлиги (мурданинг қотиши, мурда доғлари, мурданинг парчаланиши). "Мушукнинг кўзи" ва "музнинг эриши" белгилари
ишончли эмас.
• ҳаётга мос келмайдиган жароҳатлар йўқ

💊Ёрдам бериш:
Aсосий даража:
• Бошни нейтрал ҳолатда (1 ёшгача бўлган болаларда), ҳидлаш ҳолатида (1-5ёшли болаларда) ёки 5 ёшдан ошган болаларда бошни иложи борича орқага буриш орқали нафас йўлларини очиш.Aгар 1 ёшдан ошган болаларда умуртқа
бўйин қисми шикастланишига шубҳа бўлса, бошни маҳкамлаш ва пастки жағни олдга тортиш.
• Нафас олишнинг мавжудлигини баҳолаш - у бўлмаса, оғиздан оғизга ёки ниқоб орқали Aмбу қопи билан вентиляцияни бошлаш (агар битта қутқарувчи
ишлаётган бўлса, 2 марта)
• 5 ёшгача бўлган болаларда елка ёки сон артериясида, 5 ёшдан ошган болаларда уйқу артериясида пульс борлигини аниқланг - агар у йўқ бўлса, 8
ёшдан ошган болаларда икки қўл билан юрак массажини бошлаш. 1-8 ёшли болаларда бир қўл, бир ёшгача бўлган болаларда икки бармоқ билан (бир қутқарувчи ишлаганда 30 марта)
• Нафас йўлини такроран очиш, шамоллатиш ва юракни массажи
• 5 сония ичида нафас олиш ва пульсни қайта баҳолаш.
• Aгар мавжуд бўлмаса, шошилинч ёрдамнинг кейинги босқичига ўтгунга қадар реанимацияни давом эттириш, ҳар 4-5 дақиқада қайта баҳолаш.
• Юқори даража (реанимация бригадаси) - кардиомонитордаги ритмга қараб -қоринча фибрилацияси ёки пульссиз қоринча тахикардиясига қаранг; юракнинг электромеханик диссоциацияси, асистолия.

Сиз кутган тиббий блог:
━━━━━━━━━━━━━━━  @Tez_tibbiyyordam_103
#Клиник лаб. диагностика

Кизилча. IgМ , IgG

Хаво-томчи йули ва хомила ичи орқали узатилувчи вирусдир.Касалликдан сўнг бир умрлик иммунитет шакилланади, шунингдек, кизилча билан хаёт давомида бир марта касасалланади. Одам қанча катта ёшда кизилча билан оғриса касаллик шунча оғир кечади. Хомиладорликда кизилча билан оғриса, ярим холатларда олдиндан ташхис куйиб бўлмайдиган, хомиладаги карлик каби оғир нуксонларнинг ривожланишига олиб келади. Хозирги кунда кизилчага қарши эмлаш мавжуд бўлиб, бундай оғир оқибатлардан кочишга имкон беради. Эмлаш кизлар учун шарт, угил болаларга ихтиёрий. Эмлашда тирик вакцина кўлланилгани учун эмлашдан сўнг 3 ой давомида хомиладорликдан сакланиш керак (IgМ йуколгунча). Эмлашдан кейинги иммунитеттабийга нисбатан кучсиз ва давомсиз, шунинг учун унинг қаршилигини- антитана титрини аниқлаб туриш ва хар 10-12 йилда кайта эмланиб туриш лозим. Хомиладорлик режалаштирилаётганда иммунитет текширилиб, у йук бўлса кизилчага эмлаш мажбурий тадбир хисобланади. Бунда хотираларга суяниш керак эмас, чунки кизилча ОРЗ никоби остида ёки аксинча, кизилча никоби остида бошқа холатлар утиши мумкин. Кизилчага иммунитет борми, эмлаш керакми бу ни аниқ айтиш учун фақат зардобда антитана титрини аниқлаш зарур.

📌IgМ-, IgG - иммунитет йук, эмлаш зарур
📌IgМ-, IgG + иммунитет бор эмлаш шарт эмас
📌IgМ+, IgG - ўткир кизилча, эрта даври
📌IgМ+, IgG +, ўткир кизилча
Инфекция динамикасини IgМ титрини миқдорий качайнши ва IgGни ошиши орқали кузатиш мумкин. Ўткир жараён билан IgМ+, бўлиши хавф туғдиради.

Сиз кутган тиббий блог:
━━━━━━━━━━━━━━━  @Tez_tibbiyyordam_103
#Клиник лаб. диагностика

ЦМВ IgМ, IgG

Цитомегаловирус - катта одамларнинг кўпчилигида бўлади. Унинг клиник ахамияти фақат хомиладорлик вақтида (хомила ва Чақалоқнинг бирламчи инфицирланиш хавфли) ва иммунодефицит одамларда мухим. Бошқа холатларда текшириш ва айникса, даволаш талаб этилмайди. Бошқа касалликалр каби бунда хам IgG- антитанаси вирусга узок вақтли иммунитет борлигини билдиради, организм вирус билан аллакачон учрашганига, демак, бирламчи инфицирланганлигига, хомиладорликда хавф бўлмаслигига кафолат беради. ЦМВ – IgG сурункали ташувчанлик фонида кузиши мумкин, бунда IgМ хосил бўлади ва хомиланинг зарарланиш хавфи туғилади, шуиннг даволаш талаб этилади. Хомила учун бирламчи қўзишга қараганда икқиламчи қўзишдаги хавф камрок. IgG бўлмаслиги иммунитет йўклигини билдиради ва бирламчи инфицирланишни уз вақтида аниқлаш хамда даволаш учун тез-тез скрининг ўтказилишини талаб қилади.
📍IgМ-, IgG+ вирусга қарши иммунитетни йўклиги, хомиладорликни режалаштиришда потенциал хавфли вазият ва хомиладорлик вақтида бирламчи инфицирланиш хавфи бор.
📍IgМ-, IgG+ энг макбул вазият. Иммунитет бор, бирламчи зарарланиш хавфи йук, икгалшмчи зарарланиш иммун тизм холатига боғлик, профилактика ўтказиш мумкин ва хомила учун катта хавф тугдирмайди.
📍IgМ+, IgG- бирламчи инфицирланиш, хомиладорликда ва чақалоқда зудлик билан даволаниш талаб этилади. Хомиладорликни режалаштирда иммунитет шакилланиб, IgМ йуколгунча уруғланишни кечиктиришни талаб этади.
📍IgМ+, IgG кўзиш даври, бирламчи каби хомилага хавф туғдирмасада, даволанишни талаб этади.

Сиз кутган тиббий блог:
━━━━━━━━━━━━━━━ @Tez_tibbiyyordam_103
#Клиник лаб. диагностика

Кортизол

Кортизол гормони - буйрак усти бези пўстлоғидан ишлаб чиқилади.
Одам қонидаги кортизол тахлили ёрдамида врач буйрак усти бези фаолиятига бахо бериши ва бошқа кўпгина касалликларни аниқлаши мумкин. Кортизол - бизнинг организмимиздаги (стресс) рухий зўрикиш гормонидир. Бизда жисмоний ёки психологик зўрикиш бўлиши билан дархол буйрак усти бези пўстлоғи кортизол ишлаб чикара бошлайди. У юрак ишини стимуллайди ва диккатни жамлайди, организм узини ташқи мухлтнинг негатив таъсирларига нисбатан ўнглаб олишига ёрдам беради. Сутка вақтларига караб (кун давомида) кортизол меъёри ўзгаради: эрталаб одатда кортизол ошади, кечқурун кортизол ахамияти минимал бўлади.
Хомиладорликда кортизол юқори 2-5 марта ошади. Бошқа холатларда қонда кортизол миқдорининг ошиши-жиддий касалликларнинг белгисидир.

Агар, кортизол ошса, бу куйдагилардан далолат беради:

Аденома ёки буйрак усти бези саратони
Гипофиз аденомаси
Тухумдонлар поликистози синдроми
Гипотиреоз
Семириш
Депрессия
Оитс (катталарда)
Жигар циррози
Кандли диабет

Қонда кортизолни ошиши баъзи дори препаратларнн (атропин, синтетик глюкокортикоидлар, опиатлар, эстрогенлар, оғиз орқали кабул килинадиган контрацептивлар) кабул килиш оқибати бўлиши мумкин.

Кортизолни камайиши куйдагиларни билдириши мумкин:
📌Гипофиз етишмаслиги
📌Буйрак усти бези пўстлоғи етишмаслиги
📌Гормонлар секрециясини камайиши
📌Аддисон касаллиги
📌Жигар циррози
📌Гепатит
📌Тана оғирлигнни бирдан камайиши

Қонда кортизол миқдорини пасайиши тиббий препаратларнн (барбитуратлар ва бошқалар) кабул килгандан сўнг кузатилиши мумкин.

Сиз кутган тиббий блог:
━━━━━━━━━━━━━━━  @Tez_tibbiyyordam_103
#Клиник лаб. диагностика

Умумий трийодтиронин (умумий Т3)

Умумий Т3 ни организмдаги вазифаси:
📌Кислород ютилишини стимуллайди ва метаболизмни фаоллади:
📌Иссикдик ишлаб чикарилишини, организмнинг барча тўқималарни кислород бўлган эхтиёжини кучайтиради, бош мия, ретикуло-эндотелиал тизим ва жинсий безлар бундан мустасно.
📌Жигарда витамин а синтезини стимуллайди.
📌Қонда холестерин ва триглицеридлар қонцентрациясини камайтиради, оксил алмашинувини тезлаштиради.
📌Пешоб орқали кальций ажратилишини оширади, суяк тўқимасида алмашинувини фаоллайди.
📌Юракга мусбат хроног ва инотроп таъсир кўрсатади
📌Марказий асаб тизмида ретикуляр формацияни ва куетлокка оид жараёнларни стимуллайди

Умумий Т3 учун мавсумий тебраниш хос: сентябрдан февралгача максимаол даража тўғри келса, минимал даража ёзги даврга тўғри келади. Эутиреоид холатни ушлаб туришда Т3 мухим рол уйнайди. Йод етишмаслиги туфайли келиб чикадиган дисфункционал холатлар ва касалликлар ташхисида қонда Т3 қонцентрациясини аниқлаш қалқонсимон без фаолиятини кузатишнинг мухим кисми хисобланади. Қалқонсимон без тўқимаси тузилиши мъёрда бўлсада, овқат билан йод етишмаса, унинг гормон ишлаб чикаришида бузилишлар кузатилади. Бундай холатларда қонда Т4 қонцентрацияси камаяди, ТТГ қонцентрацияси эса ошади, бу гипотиреоз белгисидир. Бироқ, йод етишмаслигидаги бундай холат билан Т3 миқдори меъёрда ёки бир оз ошиши кутилик одамларда эутиреоид холат кўрсаткичи саналади.
Қалқонсимон бези фаолиятининг бузилишини Т3 тиреотоксикоз деб номланувчи шакли бор бўлиб, унда Т3 миқдори ошади, тироксин (умумий Т4) ва эркин Т4 миқдори эса меъёрда колади.

Сиз кутган тиббий блог:
━━━━━━━━━━━━━━━  @Tez_tibbiyyordam_103