طلسمات شاهانه یا باورهایی عوامانه؟

طلسم؛ گرافیک سنتی ایران، عنوان اثری است از پرویز تناولی، مجسمه ساز خلاق و نام آشنای روزگار ما. این کتاب ارزشمند، دیدنی و خواندنی که یک دهه پیش از سوی انتشارات "بن گاه" به بازار نشر عرضه شد، دربردارنده عکس هایی است از اشیایی چون گردنبند، بازوبند، انگشتر، مجسمه های کوچک، قفل ها، آینه ها و ... که همه آنها در یک ویژگی با یکدیگر مشترک اند: خاصیت طلسمی!

انتشار کتاب طلسم تناولی که خود یک حلقه از زنجیره مجموعه آثار ارزشمند و تاثیرگذار او درباره اشیاء است (کتاب های دیگر او عبارتند از: قفل های ایران، سنگ قبر، سرمه دان و ...) به تاریخ پژوهان ایرانی هم عصر ما نشان داد که نه می توان و نه باید تنها در بند منابع مکتوب و حتی مصور باقی ماند و برای درک و فهم رخدادهای گذشته به خصوص آنچه در زندگی روزمره پیشینیان روی داده است، لازم است به ابزارها، زیورآلات و دست ساخته های مردم و ... نیز توجه کرد.
گرچه یک به یک آثاری که تناولی از آنها در کتابش یاد کرده است، شایسته بررسی مورخانه است اما من برای این یادداشت کوتاه تنها یک مورد را برگزیده ام: 👇👇👇
طلسمی دیواری نوشته شده با آب طلا و مرکب بر روی پوست آهو.

در حاشیه طلسم به خطی زیبا نوشته شده است: " به جهت مزید سلامتی والاحضرت اقدس، محمدرضا، شاهپور دام ظله العالی. 1305"
تناولی در خواندن این یادداشت دچار اشتباه شده و بدون اینکه به خواننده خود بگوید این طلسم دقیقا متعلق به مجموعه شخصی چه کسی است، احتمال داده که بدون اطلاع رضاشاه توسط " کسی از خانواده وی (به احتمال همسرش) به جهت دور کردن هرگونه بلا و چشم زخم و یا آرزوی شفا از مرضی که فرزند به آن مبتلا بوده" برای سلامتی محمدرضای 7 ساله نوشته شده است.

درباره این طلسم، چرایی سفارش و نگارشش، مکان نگهداریش، نویسنده اش و ... بسیار می توان گفت و نوشت اما من آن را بهانه و دست آویزی می کنم برای طرح پرسشی بزرگتر و آن اینکه:
آیا باورهای عامیانه آنچنانکه مداوم گفته و نوشته می شود، فقط در میان طبقات فرودست و توده های مردم رایج بوده و هستند یا همه اقشار و گروه های اجتماعی به آنها اعتقاد دارند؟

نیم نگاهی به دیگر نمونه های تاریخی نشان می دهد که گرچه اعیان و اشراف ایرانی عمدتا خود جزء معتقدان و در برخی موارد مروجان این باورها بودند ولی به خصوص پس از آشنایی با اندیشه های نوظهور غربی، انگشت اتهام را به سمت توده ها و مردمان فرودست گرفته آنها را به داشتن باورهای نادرست و پیش پا افتاده متهم کردند. نمونه مهم این اتهام زنی را می توان در مقدمه رساله " فلک السعاده" دید.
حکایت درخواست "امنای درگاه" فتحعليشاه از میرزا محمد اخباری برای دفع شر سیسیانوف از طریق " نیرنجات و طلسمات" که به صورت مفصل در منابع تاریخی دوره قاجاریه آمده است، متهم شدن عباس میرزا ملک آرا به تلاش برای قتل ناصرالدين شاه از طریق " تاثیر ختم ها و دعاها"، امتحان دعای گلوله بند محمد شفیع میرزا نوه فتحعليشاه در حضور ناصرالدين شاه در کنار رسائل خطی بسیاری در این رابطه که به قلم اعضاء خاندان سلطنتی و نزدیکان آنها مانند امان الله میرزا پسر فتحعلیشاه، درویش غلامعلي پسر مویدالدوله طهماسب میرزا، محمدولی میرزا و ... نوشته شده اند، حاکی از آنند که برخلاف اتهام ناروایی که مداوم گفته و نوشته می شود، توده های فقیر و مردمان فرودست در باورمندی به این عقاید تنها نبودند.
درواقع مرز روشن و دقیقی در اعتقاد به این باورها میان عوام و اعیان جامعه نبود. حتی در برخی موارد توده ها، مصرف کننده، دنباله رو و مقلد اعیان و اشراف در باور و عمل به این امور بودند.

#زهرا_حاتمی

#طلسم
#تناولی
#قاجاریه
#پهلوی

منبع: کانال مردمنامه
@mardomnameh

@Tavaana_TavaanaTech

گلهایی که در طوفان تحجر و استبداد پرپر می‌شوند

فیلمی کوتاه از مراسم خاکسپاری زهرا حطمی(حاتمی) در شهریار

زهرا حطمی همان نوجوانی بود که چند روز پیش خبر او را منتشرکردیم. او به خاطر لاک ناخن توسط مدیر مدرسه‌اش به شدت توبیخ شده و از مدرسه اخراج می‌شود. اما بلافاصله پس از خروج از مدرسه وارد ساختمان با در باز در روبروی مدرسه شده و از طبقه‌ی آخر آن می‌پرد و همان‌جا فوت می‌کند.

برخی اکانت‌های حکومتی یا به اصطلاح ارزشی، مشغول تراشیدن توجیه برای مرگ ‌ او⁩ و انتشار دروغهایی چون خودکشی‌های قبلی به خاطر اجبار به ازدواج و … هستند.
‏بررسی‌های ما نشان می‌دهد که چنین مواردی کاملا دروغ بوده و علت مرگ او کاملا به برخورد وحشیانه مدیر در مدرسه برمی‌گردد.

این دروغ‌پردازیها در حالی است که نگاه نگران مردم ایران در روزهای اخیر نیز به بیمارستان نظامی فجر و وضعیت وخیم آرمیتا گراوند دوخته‌ شده‌است تا از وضعیت قربانی مظلوم دیگری دیگری مطلع شوند!  
‏
‏زهرا سال گذشته عکسهایی از خود با لباس منقش به «زن، زندگی، آزادی» منتشرکرده‌بود و شخصیت و سبک زندگی مشابهی با میلیونها دختر معترض ایرانی داشته‌است.

لازم به ذکر است، نام ‌ #زهرا_حاتمی⁩ هم برای او و توسط خودش به کار می‌رفته و بسیاری او را به این فامیلی می‌شناسند.

#زهرا_حطمی #زهرا_حاتمی #آرمیتا_گراوند #یاری_مدنی_توانا #حجاب_اجباری #آموزش_ایدئولوژیک

@Tavaana_TavaanaTech

نقش قانون بد در حمایت از تحجر و سنت ضدزن

واقعیت این است که در بیشتر کشورهای دنیا سنت‌های ضدزن وجود دارند. در منطقه خاورمیانه این مسئله نمود بیشتری دارد.

گزارش‌های جهانی خشونت علیه زنان نشان می‌دهد که کشورهایی چون ترکیه و مصر - که امواج مدرنیته در خاورمیانه و شمال آفریقا در آغاز به آن نقاط رسید - نیز از خشونت گسترده علیه زنان رنج می‌برند.

این مسئله بیش از آنکه به نوع حکومت و قانون برگردد به تحجر نهفته در سنت‌ها باز می‌گردد. اساسا همین دوگانه اندرونی / بیرونی، خود یک دوگانه‌ی ضد زن است که زنان را در اندرونی و پنهان می‌خواست نه در روابط با دیگران و تعامل اجتماعی.

بر این اساس آنچه می‌تواند پناهگاه زنان مقابل این حجم گسترده از تحجر و خشونت باشد، دولتی است که حامی زنان باشد و از آنان مقابل خشونت، پاسداری کند.

متاسفانه در ایران کنونی، نه تنها قانون حامی زنان نیست بلکه به حمایت از ارتجاع و تحجر برمی‌خیزد. زنان در ایران عملا هیچ پناهگاهی ندارند جز خانواده‌هایی که روشن‌اندیش باشند.

دو مورد آرمیتا گراوند که به علت مسئله حجاب مورد خشونت ماموران حکومتی قرار گرفت و مورد زهرا حطمی که به علت برخورد وحشیانه مدیر مدرسه سر لاک ناخن، خودکشی کرد، دو نشانه‌ای است که این بی‌پناهی توامان زنان مقابل حکومت سرکوبگر و سنت سرکوبگر را نشان می‌دهد.

حکومت سرکوبگر به حمایت از سنت سرکوبگر بر می‌خیزد و سنت سرکوبگر رفتار سرکوبگرانه حکومت مقابل زنان را مشروع جلوه می‌دهد.

نظر شما چیست؟ نقش حکومت سرکوبگر و سنت سرکوبگر در خشونت علیه زنان را یکسان می‌دانید؟

#زهرا_حطمی #زهرا_حاتمی #آرمیتا_گراوند #گفتگو_توانا #حجاب_اجباری #ارتجاع #حقوق_زنان

@dialogue1402

‌خبر کشته‌شدن زنده‌یاد زهرا حطمی ابعاد تاثربرانگیز و تامل‌برانگیزی دارد که بایستی مدام درباره آن اندیشید.

درباره کشته‌شدن او خبر موثق این است که: «زهرا حطمی...به علت لاک ناخن توسط مدیر مدرسه‌اش به شدت توبیخ شده و از مدرسه اخراج می‌شود. اما بلافاصله پس از خروج از مدرسه وارد ساختمان با در باز در روبروی مدرسه شده و از طبقه‌ی آخر آن می‌پرد و همان‌جا فوت می‌کند».

اگرچه حکومت و کارگزاران مجازی آن در حال توجیه این مرگ هستند و مواردی چون «اجبار به ازدواج» را علت این مسئله می‌دانند ولی واقعیت این است که: «علت مرگ او به برخورد وحشیانه مدیر در مدرسه برمی‌گردد».

ضمن اینکه تصاویری از زهرا حطمی که در سال گذشته منتشر شده است نشان می‌ٔدهد این دختر جوان عمیقا علاقمند به شعار «زن، زندگی و آزادی» بوده است و وضعیت کنونی که همه چیز علیه آزادی زنان تنظیم شده است را بر نمی‌تابیده است.

زنده‌یاد زهرا حطمی قربانی تحجری بوده است که بیش و پیش از همه آزادی و کرامت زنان را هدف می‌گیرد و شادی و زیبایی آنان را بر نمی‌تابد. تحجری که زن را در اندرونی می‌خواهد و از حضور اجتماعی او خشمگین می‌شود.

با توجه به اینکه شاید در میان آشنایان و فامیل و قوم و خویش ما نیز کسانی باشند که این چنین نگاه متحجرانه‌ای به زن داشته باشند، به نظر شما چگونه می‌توان با این تحجر و سنت متحجرانه مقابله کرد؟

*لازم به ذکر است برای زهرا حطمی، نام زهرا حاتمی نیز به کار می‌رفته است.

#زهرا_حطمی #زهرا_حاتمی #آرمیتا_گراوند #گفتگو_توانا #حجاب_اجباری #آموزش_ایدئولوژیک

@dialogue1402

در میانه‌ی آتش و خونی که جمهوری اسلامی و نیروهای نیابتی‌اش در منطقه به راه انداخته‌اند، از جنایات آنها در داخل کشور غافل نشویم.

فراموش نکنیم که آرمیتا گراوند هنوز در کماست و حکومت تلاش دارد موضوع او را از ذهن مردم پاک کند.

فراموش نکنیم که همین چند روز پیش، سیطره ایدئولوژی سیاه حکومت در مدارس و توهین و تحقیر یک نوجوان شجاع و زیبا، به خودکشی و مرگ دلخراش او منجرشد.

بر اساس اطلاعات دقیقی که به دست ما رسیده، برخلاف شایعه‌پراکنی اکانتهای مرتبط با حکومت، خودکشی دردناک زهرا حطمی(حاتمی) هیچ ارتباطی با سخت‌گیری خانواده و ترس از پدر و … نداشته و آزار و اذیت و توهین مدیر حکومتی مدرسه او را به نقطه‌ی غیرقابل برگشت سوق داده و جان عزیزش را گرفته‌است.

حکومت قصد دارد مدارس را سرکوب کند تا به خیال خام خود از اتفاقات شبیه سال گذشته جلوگیری کند. مراقب فرزندانمان باشیم و آنها را با سیستم ایدئولوژیک و خطرناک حکومت تنها نگذاریم.

#زهرا_حطمی #زهرا_حاتمی #یاری_مدنی_توانا