🔷🔆هم‌ سرشتی «هنر، عرفان، مذهب»

🔆مدل دین‌پژوهی شریعتی در کویریات

🖋امیر یوسفی

🔸منبع: مجله ایران فردا (شماره ۴۲)

🔹تاریخ: اردیبهشت ۱۳۷۷

 
🔆الف/ ۱) نوگرایی دینی که به معنی اخص آن مقارن با نهضت مشروطه است  به‌رغم عمر نه چندان دراز خود، اینک به آن چنان توانایی و خلاقیتی دست یافته است که می‌تواند به نقد گذشته‌ی خود بنشیند.  عملکرد  سابق خویش را به محک عبرت بکوبد و در یک بازاندیشی دقیق، فتور و فتوح خود را بازشناسد.

🔆الف/۲) از فواید و برکات این رویکرد نقادانه، یکی هم آن است که به فهم و شناخت اضلاع و پاره‌های مغفول اندیشه‌ی نوگرایان عطف توجه می‌شود.
ناگفته پیداست که یک اندیشه پس از تکوین، حیاتی مستقل از حیات اندیشمند می‌یابد و در معرض بازخوانی‌ها و تأویل‌های رنگارنگ واقع می‌شود. نقد و نگرش نقادانه می‌تواند از پس ایام و از ورای مقتضیات عصر، به کشف گوهر و جوهره‌ی اصیل یک اندیشه راه یابد و پاره‌های اصیل آن را از پاره‌های فرعی و تبعی آن باز شناسد.

🔆بی‌تردید دکتر علی شریعتی را می‌بایست در زمره‌ی مهمترین نوگرایان دینی به شمار آورد که وجود و حضور او در این حلقه، حضوری بسیار جدی، عمیق، و موفق و با تأثیراتی دراز دامن همراه بوده است.

🔆اما بنا به سنت رایج، اندیشه‌های او نیز دستخوش بازخوانی‌ها و برداشت‌های متناسب با زمان گردید.
یکی از مهمترین وجوه اندیشه‌ی شریعتی، کویریات اوست که علی‌الاصول مهجور ماند. سامان فکری شریعتی که بنا به پسند خود او در سه عرصه اسلامیات، اجتماعیات و کویریات عرضه شده بود، در رجوعی گزینشی، محدود و مقید به یک بُعد گردید و تعادل خیره‌کننده‌ای که به برکت خلاقیت اصیل او در آموزه‌های سه‌گانه‌اش خزیده بود، به نفع ابعاد و وجوه ایدئولوژيک کمرنگ شد و نهایتاً خود را به مثابه‌ی لایه‌ی شخصیتی او معرفی کرد. از این پس، کویریات شریعتی، منظومه‌ای و مجموعه‌ای از دست‌نوشته‌های تنهایی او انگاشته شد که تنها به کار آن می‌آمد که دلمردگی‌ها و سرخوردگی‌ها و یأس‌های هواداران و هواخواهانش را تسکین بخشد و نه بیش از این.

🔆این نوشته، همه بر سر آن است که جایگاه و پایگاه کویریات را در مجموعه‌ی اندیشه و منظومه‌ی شخصیت شریعتی جستجو کند. البته نگاه ما عمدتاً و اصولاً بر موضوع «مدل دین‌پژوهی شریعتی در کویریات» متمرکز است.

🔆ب/۱) آثار و مکتوبات شریعتی را به تَبَع آنچه او خود بیشتر می‌پسندید، در سه عرصه و عنوان می‌شناسند: «نوشتن‌هایم بر سه گونه است: اجتماعیات، اسلامیات و کویریات. آنچه تنها مردم می‌پسندند اجتماعیات و آنچه هم من و هم مردم؛ اسلامیات و آنچه خودم را راضی می‌کند و احساس می‌کنم که با ان نه کار ـ و چه می‌گویم؟ ـ نه نویسندگی که زندگی می‌کنم؛ کویریات.۲
آنچه در کویریات است هم از حیث بافت ظاهری و زبانی و هم از جهت ساخت و ترکیب محتوایی با اسلامیات و اجتماعیات متمایز و بلکه متنافر است. گو اینکه این پاره‌های علی‌الظاهر متمایز، در وجود شریعتی چندان هماهنگ و متناسب عرضه شده‌اند که نشان از تعادل شخصیت و اندیشه او دارد.

📌ادامه در وبسایت بنیاد فرهنگی دکتر علی شریعتی

https://drshariati.org/?p=24205

#مقالات
#ایران_فردا
#پنجاه_سال_با_کویر
#بنیاد_فرهنگی_دکتر_علی_شریعتی

🆔 @Shariati_SCF

🔷📸 کویر در پیاده رو

🔆کتاب کویر اگرچه در سال های قبل از انقلاب متهم به داشتن ادعاهای مخالف موازین اسلامی بود اما بر خلاف برخی آثار (از جمله تشیع علوی و تشیع صفوی) بعد از انقلاب برای چاپ و‌نشر با هیچ ممانعتی روبرو نبوده و حتی به مسابقات تلویزیونی و یا کتاب ادبیات دبیرستانی نیز راه یافته است. با این همه طی چهل سال اخیر همواره جایگاه اصلی خود را نه در پشت ویترین ها ی کتابفروشی که بر سر بساط های کتاب خیابانی پیدا می کند. دهها چاپ با پشت جلدهای متعدد و همگی زیرآکس چاپ های قدیمی و با این وعده که سانسور نشده است. به نظر می آید که اعتمادی که به کویر کف خیابان هست به کویر پشت ویترین نیست.

#پنجاه_سال_با_کویر
#بنیاد_فرهنگی_دکتر_علی_شریعتی

🆔@Shariati_SCF

🔷🔆از عرفان سنتی تا عرفان شریعتی

🎙علی طهماسبی

📌منبع: سخنرانی به مناسبت چهل و دومین سالگرد هجرت شریعتی در مشهد

🔸تاریخ: ۳۰ خرداد ۱۳۹۸

شریعتی از رسالت بزرگ پیامبرانه صحبت می کند، گسترش دادن «عرفان، برابری و آزادی» در جامعه؛ رسالتی که « نه با تفنگ و نارنجک، نه با میتینگ و داد و قال، نه با سیاست‌بازی‌های رایج و سطحی، نه با انقلاب‌ها و تغییر رژیم‌ها و عوض کردن آدم ها بلکه در یک کلمه با کاری پیامبر گونه در میان … و در عصر و نسل خویش، در هر جای این جهان هستی» ممکن است. من، دینی  را که شریعتی از آن صحبت می کند مقید به اسلام و یهودی و مسیحی و …نمیدانم؛ دینی است انسانی؛ دینی که به سرنوشت انسان می‌اندیشد و می‌خواهد  انسان متعالی شود.

📌ادامه در لینک وبسایت بنیاد فرهنگی دکتر علی شریعتی

https://drshariati.org/?p=24529

#پنجاه_سال_با_کویر
#عرفان
#سخنرانی
#علی_طهماسبی
#بنیاد_فرهنگی_دکتر_علی_شریعتی

🆔@Shariati_SCF

🔷🔆طرحی از: طاهره فریدون فر

🔆ای هم‌سفرِ من!

 برخیز، زاد سفر برگیر ...

[تا] از این کشور غریب به سرزمین‌مان بازگردیم؛

به آشیان‌مان درآییم...

[تا] گردونه‌ی بسته‌ی مکرر زمان را پاره کنیم؛

از این مدار بی‌حاصل و اختناق‌آور بگریزیم؛

و از جبرِ این تبعیدگاه شوم،

به شهر خدا، به بِهشت بَرین و به خانه‌ی خویش، برگردیم!

رجعت،

شورانگیزترین آرزوی دل‌های خوناکرده به تبعیدگاه است.

"هبوط، علی شریعتی"

#پنجاه_سال_با_کویر
#بنیاد_فرهنگی_دکتر_علی_شریعتی

🆔@Shariati_SCF

🔷🔆گذر از نیستان

🔆گفتگوی سوسن شریعتی با احسان شریعتی

📌هفته نامه کرگدن_ آذر ۱۳۹۹

🔆«کویر» هم مفهومی است منفی و هم مفهومی مثبت؛ و شریعتی این تعبیر را به هر دو معنای کلمه به‌کار می برد. از یک‌سو تعریف منفی آن که نقد نیهیلیسم شرقی است. کویر جایی است مواجه با خشکسالی و نیست‌شدن آبادانی؛ کویر با آب و آبادی در تضاد است. وقتی می‌گوییم «تاریخ ما یک کویراست»، یعنی مانند کویر بی‌ثبات است. به‌قول هگل: «تمدن در شرق بر شن بنا شده است.» امروز کوهی در برابرمان ایستاده و فردا می‌آییم و می بینیم اثری از او برجا نمانده. متافیزیک شرقی هم برخلاف متافیزیک غربی که بر ثبوت تکیه دارد، بر اقیانوسی درحال صیرورت و شدن دائمی مبتنی است. کویر جایی است که در او هستی نیست می‌شود چنان‌که روزی نیستی در چنین جایی هست شد. محل نزاع و شدن دایمی است.

📌مطالعه کامل گفتگو در وبسایت بنیاد فرهنگی شریعتی
https://drshariati.org/?p=27978

#گفتگو
#گذر_از_نیستان
#پنجاه_سال_با_کویر
#بنیاد_فرهنگی_دکتر_علی_شریعتی

🆔@Shariati_SCF

🔷🔆((معبد)): امکان معنویت در جهان پر از تصادم

🖋جواد کاشی

📌هفته نامه کرگدن _ آذر ۱۳۹۹

🔆در متن می گوید: «چشم در چشم تاریکی پیش می رفتم…چشم در چشم روز پیش می رفتم..» یعنی به رژیم حقیقت هیچکدام تسلیم نیستم.  آنچه مرا نجات می دهد فقط ایمان است که نمی دانم موضوع آن چیست. از نظر من این مهم نیست که این متن درونی ترین احساسات شریعتی باشد، آنچه که مهم است این است که سوژه چگونه در تلاقی دوجهان، رژیم معنوی خود را دارد بازسازی می کند. اهمیت کانون این تلاقی چیست؟ اهمیتش در این است که به شریعتی امکان استعلاء از ثقل یک فرهنگ 25 هزارساله را می دهد. بدون روح مدرنیته امکان استعلاء از  ثقل این فرهنگ نبود و به این معنا دارد مدرنیته را ستایش می کند: «من همچنان در ثقل این 25 سال مانده بودم»…

📌مطالعه کامل یادداشت در وبسایت بنیاد فرهنگی شریعتی

https://drshariati.org/?p=27996

#معنویت
#معبد
#پنجاه_سال_با_کویر
#بنیاد_فرهنگی_دکتر_علی_شریعتی

🆔 @Shariati_SCF

🔷🔆قدرت درد ، اعجاز دل ، هدایت نیاز

🖋هادی خانیکی

📌هفته نامه کرگدن _ آذر ۱۳۹۹

🔆در میانه تحولات درازدامن این دوران که می‌تواند به غلبه «فردیت» و «ارزش‌های مادی» بینجامد و قدرت و ثروت و منزلت را به موجبات بی‌رونقی و کم‌رنگی اخلاق دیگردوستانه تبدیل کند، من از «معبد» و «آدم‌ها و حرف‌ها»ی کویر هنوز می‌توانم افق‌های باز پیدا کنم. نمی‌توان در جهانی بسته متوقف شد و درِ گفت‌و‌گو با خویش و دیگری را بست. بلکه باید و می‌توان از آن منظر کویری در مسیر کشف و خلق آدم‌ها و فرصت‌های نو گام برداشت. آدمهایی که از نوع چهارمند یعنی « وقتی غایب‌اند بیشتر هستند تا وقتی که حاضرند» و «حرف‌های اصیل در مخاطبه با این آدم‌ها و این فرصت‌ها و این فضاهاست»، حرف‌هایی که برای «شنیدن» زده نمی‌شوند، حرف‌هایی که برای «زدن» زده می‌شوند.

📌مطالعه کامل یادداشت در وبسایت بنیاد فرهنگی شریعتی

https://drshariati.org/?p=27980

#قدرت_درد
#اعجاز_دل
#پنجاه_سال_با_کویر
#بنیاد_فرهنگی_دکتر_علی_شریعتی

🆔 @Shariati_SCF

🔷🔆تلاقی انسان و خدا در برزخ معبد

🖋حسین مصباحیان

📌هفته نامه کرگدن_ آذر ۱۳۹۹

🔆منصفانه از اینرو این است که در خواندن کویر ،با در خواستهای شریعتی ، که با تواضع و گاه با تضرع بیان شده اند، همدلی شود. خواننده  کویر باید بیننده باشد تا خواننده. با متن به گونه ای مواجه نشود که گویی “نامه ای را می‌خواند”، بلکه چنان که گوئی “سرگذشتی را می‌بیند”.  ” و تو، چند گامی از حاشیه به درون آی… تا به بوی سخنم، نه به دلالت الفاظم… راه یابی.”    و بدان که “هر دلی عقل خویش را دارد”، و ”  بنا به جنس عقلی که دارد دنیا را می‌بیند.”

📌مطالعه کامل متن در وبسایت بنیاد فرهنگی شریعتی
https://drshariati.org/?p=27998

#انسان
#برزخ
#خدا
#معبد
#پنجاه_سال_با_کویر
#بنیاد_فرهنگی_دکتر_علی_شریعتی

🆔 @Shariati_SCF

🔷🔆در کویر انسان با خدا سخن می گوید

🖋سارا شریعتی

📌هفته نامه کرگدن_ آذر ۱۳۹۹

🔆کویر در کار شریعتی نیز اسم رمز دنیای درونی، باطنی و مخفی اوست. دنیایی که در آن، “خود “در برابر کل “مردم”  قرار می گیرد. در عین حال، این مفهوم زمانی که در حوزه ی دین به کار گرفته می شود، به دنیای ممنوع و جریان اصلاح دینی اشاره دارد  که همواره در معرض تعقیب و تکفیر است.  شواهد این ادعا بسیارست. اشاره ی شریعتی به ریشه های پروتستانی شاندل: ” پدرش از خانواده علماي روحاني فرقه پروتستان بود”(گفت و گوها ص 27)، تقابلی که در کویریات وی میان نوع آرمانی پیامبری در تقابل با نوع نهادینه و دین رسمی قائل است: “در پاسخ به این سوال که “تازگي عليه کوير هياهو بپا کرده‌اند که شما در اين کتاب ادعاي پيغمبري کرده‌ايد!”، پاسخ می دهد: فعلاً که از اين کار منصرف شده‌ام، چون تاريخ نشان داده است که پيغمبر بودن و امام بودن صرف ندارد، يک عمر رنج و زحمت است و آخرش هم شهادت!

📌مطالعه کامل متن در وبسایت بنیاد فرهنگی شریعتی

https://drshariati.org/?p=27982

#انسان
#کویر
#خدا
#پنجاه_سال_با_کویر
#بنیاد_فرهنگی_دکتر_علی_شریعتی

🆔@Shariati_SCF

🔷🔆معبد ؛ حکایت شکفتن دل

🖋امیر رضایی

📌هفته نامه کرگدن_ آذر ۱۳۹۹

🔆می توان  گفت کتاب کویر فقط کتابی اخلاقی و معنوی و فلسفی با بن مایه های عمیق انسانی و سرشار از نمادهای شاعرانه و ادیبانه نیست بلکه «پی بردن» به آن «خود»ی است که در اعماق وجود هر انسانی نهفته است؛ «خود»ی که نقطه اتصال یا کانون اصلی اتصال با امر قدسی است. پس از این اتصال، سالک سعی در تقویت و تشدید این حضور در «قلب» ش می کند و این کار با عبادت (کنش درونی)امکان پذیر است. هر قدر این حضور در امر قدسی به مدد عبادت در «قلب» او قوی تر و شدید تر می شود، امر قدسی دورتر و دور تر می شود.

📌مطالعه کامل متن در وبسایت فرهنگی دکتر شریعتی
https://drshariati.org/?p=27995


#معبد
#حکایت
#شکفتن_دل
#پنجاه_سال_با_کویر
#بنیاد_فرهنگی_دکتر_علی_شریعتی

🆔 @Shariati_SCF