🔷🔸زندگی در باکس

🖋احسان شریعتی

📌یادداشت ذیل در مجله هفتگی کرگدن انتشار یافته است.

🔹واژه فرانسوی «آپارتمان» (از ریشهٔ فعل اسپانیولی apartarse جداسازی و ایجاد فاصله)، به‌معنای ساخت مجموعه‌های هم‌شکل اما مجزا از یکدیگر است (آپارتاید هم از همین ریشه است). آپارتمان‌سازی سبک معماری تراکم‌ساز و توده‌وار‌ مُدرن است. یکی از معروف‌ترین معمارانی‌ که در این سبک ساختارگرا نوآوری کرد، لوکوربوزیه سوئیسی-فرانسوی بود و بر اساس آن بینش شهرک و شهرهای چندیگر هند و برازیلیای برزیل را ساخت که بعد به الگویی تبدیل شد. مشابه آن سبک را در ایران در شهرک‌هایی چون اکباتان و بهجت‌آباد و.. می‌بینیم که این شهرک‌ها نما و ظاهر بیرونی‌شان به سبک زبره‌کاری «بروتال»، با بتن خام و کارنشده برساخته شده است. در واقع این شکل برج‌سازی‌ها و شهرسازی‌ها که در مجموعه عکس‌های مایکل وولف هم دیده می‌شوند، شکل‌های هندسی زیبا و پنجره‌های یکسان و در مجموع مکعب‌های هم‌شکلی هستند که با نظم خاصی کنار یکدیگر تکرار می‌شوند. اخیرا عکسی از گورسازی در بهشت زهرا دیدم که قیمت‌ گورها را اعلام کرده بود و اعلام می‌کرد که قیمت‌ها گران نشده است. آن گورها هم گویی ساده شدهٔ همین سبک آپارتمان‌ها بودند!

🔸در چند سال اخیر جایی که من زندگی می‌کنم، از چهارسو مشغول آپارتمان‌سازی هستند؛ و هر صبح با صدای آزاردهندهٔ مته‌ از خواب برمی‌خیزید! در گذشته از یک طرف پنجره رو به کوه بود و الان آن منظره تبدیل به ساختمان شده و به اتاق‌های مشرف بر یکدیگر! این نوع ساخت‌وساز و این سبک کلی در ایران یک بینش و سیاست بحران‌آفرین است. حتما نگاه و ایده‌ای پشت این قضیه بوده است که این نوع ساخت و اقامت بر زمین رواج پیدا کرده و این پدیده را از بسیاری جوانب و جهات میتوان حلاجی و نقادی کرد. از نظر فلسفی در سطح جهان‌روا نیز زیر سوال رفته است. در این نوع نگاه انسان‌ها فقط نیازهای مکانیکی‌ و بیولوژیکشان برآورده می‌شود.

🔹کارگرانی را در ژاپن می‌بینیم، که برای این‌که زیاد از محل کار دور نشوند، در باکس‌ها (کشوهایی) که برایشان در دیوارها ساخته‌اند می‌خوابند؛ مشابه کشوهای گذاشتن چمدان و بار در ایستگاههای راه‌آهن‌ که حالا تبدیل به خوابگاه انسان‌ها شده است. 

🔸این نوع نگاه به عالم و آدم نگرشی خشونت‌آمیز، غیرطبیعی و غیرانسانی است. این نوع نگاه انسان‌ها را تبدیل به اتم‌ها و اجزایی در دستگاه‌ها و سازوکارها کرده و انگار عناصری اند در مجموعه‌های ریاضی‌وار برچیده شده. ورود این نوع نگرش به ایران ما به‌صورت تقلیدی و بدون رعایت اصول و پیشبینی‌های لازم، وحشیانه‌تر چون کلاف سردرگمی اختاپوس‌وار رخ نموده است. و مشکل دیگر خاص ما، فقدان «فرهنگ آپارتمان‌نشینی» است (مانند آئین متروسواری و سایر ابزارها و ساز-و-کارهای زندگی مُدرن)، که میبینیم در مناسبات میان همسایه‌ها، چه تنش‌ها و معضلات متعددی را در رفتارهای متقابل و در رعایت ضوابط و قواعد همزیستی مشترک آفریده، که گاه بسیار هم ابتدایی و مُضحک هم می‌نماید. در جوامع صنعتی روی پیامدهای متراکم‌سازی سنجش و پیش‌بینی‌هایی هم می‌شود، در ایران ما اما، بدون خودآگاهی به جنبه‌های مختلف پدیده، به روند اتوماتیکی که بورژوازی رانتی در امر «نوسازی» پیش گرفته‌، ادامه می‌دهند، بی عنایت به پیآمدهایی چون ضایعات و آلودگی‌ها و آسیب‌های زیست‌محیطی و بحران‌های اجتماعی. طبعا ما نمی‌توانیم به شیوه‌های پیش‌سرمایه‌داری، از نوع زیست روستانشینی و عشیرتی گذشته برگردیم، اما باید ببینیم به عوارضی که از درون این ماجرا بروز پیدا کرده، چگونه می‌بایست و می‌شایست اندیشید؟


📌 برای خواندن کامل یادداشت به آدرس زیر و یا گزینه instant view مراجعه کنید


#زندگی_در_باکس
#فرهنگ
#انسان
#مدرنیته
#یادداشت
#مجله_کرگدن
#احسان_شریعتی

✅ @Dr_ehsanshariati

https://telegra.ph/زندگی-در-باکس-01-27

 🔷🔸«خود، خدا، خلق»

 🔆«مصاحبه احسان شریعتی با مجله کرگدن پیرامون آثار دکتر علی شریعتی»


🔹شریعتی پارادایم حاکم زمان خود را هم نقد می‌کند و کارهایش چند وجهی است. این چندساحتی بودن افکار و آثار شریعتی باعث می‌شود که ما در دوره‌های بعدی هم شاهد استقبالی از کار او باشیم.


🔸 «کویریات» دکتر شریعتی، در‌واقع، فرازمانی یا فرادورانی است. چون به مسئله‌ای انسان‌شناختی و هستی‌شناختی می‌پردازد.

🔹وقتی ما واژهٔ «نوشریعتی» را به‌کار می‌بریم، می‌کوشیم گفتمان جدیدی از کلام شریعتی بسازیم که بتواند به مسائل و بحران‌های کنونی پاسخ گوید.

🔸پیشرفت‌ها پاره‌ای هستند؛ به‌این معنا که در بخشی پیشرفت می‌کند و بخشی ممکن است پسرفت کرده باشد. و در مجموع، نمی‌توانید بگویید حتما پیشرفت تام و عام کرده‌ایم


🔹یک برداشت عمومی‌ این است که شریعتی «معلم انقلاب» بوده، در حالی‌که او ناقد «انقلاب‌های زودرس» هم بود، و مخالف هرگونه حاکمیت تئوکراتیک به‌معنای روحانی‌سالاری.


🔸شخصیت فردی‌ شریعتی «در کویریات» نشان داده می‌شود، یعنی وقتی که «برای خود می‌نویسد»، نوشته‌هایی صمیمی‌ و شخصی‌تر.


🔹«مذهب علیه مذهب»، «جهت‌گیری طبقاتی اسلام» و «تشیع علوی و تشیع صفوی»، و..، که آثاری هستند که نقد سنت دینی می‌کنند


🔸از این منظر یعنی تاثیرشناسی Impact Study به کار شریعتی نگاه کنیم، بی‌شک او بنابر اجماع و هم‌رأیی موافق و مخالف، تاثیرگذارترین روشنفکر تاریخ ایران از نظر رابطه با توده وسیع مردم و میزان تاثیرگذاری است.


🔹فراسوی تمامی تلاش‌های فکری و حوادث اجتماعی، متون ادبی و معنوی شریعتی، به دلیل زیبایی هنری و اخلاص وجودی خاص خود، هماکنون به‌ گنجینه و میراث ادبیات کلاسیک ایرانی و عرفانی ملی و دینی پیوسته‌اند.

#مصاحبه
#مجله_کرگدن
#احسان_شریعتی


✅ @Dr_ehsanshariati


📌برای مشاهده مطالعه کامل متن به آدرس زیر و یا گزینه instant view مراجعه کنید

https://telegra.ph/خود-خدا-خلق-06-17-2

🔷🔸دیکتاتور وچپ ها/ حاکمیت پارادایم انقلابی

📰 گفتگو مجله کرگدن با احسان شریعتی در مورد دهه چهل
___________
📌دهه 1340 خورشیدی، همزمان با دهه 1960 میلادی، عصر انقلاب ها و بسط و گسترش گفتمان چپ و انقلابی گری در سراسر جهان است. فضای روشنفکری و هنری ایران نیز سخت متاثر از این فضاست و آرمانخواهی و دفاع از هنر متعهد و انقلابی را به وضوح می توان در آثار ادبی و هنری احساس کرد. تازه در اواخر این دهه و اوایل دهه بعدی است که آنچه در عرصه اندیشه و هنر به صورت انتزاعی بیان می شود، تحقق واقعی یابد. احسان شریعتی، فرزند ارشد دکتر علی شریعتی، شاخص ترین روشنفکر دهه پنجاه است که در اوایل دهه چهل پس از چند سال تحصیل در اروپا به ایران بازگشت و نخستین گام هایش برای تبدیل شدن به سرنمون روشنفکری انقلابی را در این دهه پیمود. با احسان شریعتی درباره فضای روشنفکری و هنری ایران در این دهه و رویکرد نوستالژیکی که امروزه در میان برخی نسبت به آن هست، گفتگو کردیم.
بخش هایی از مصاحبه بشرح ذیل می باشد:

🔹 «ترازنامهٔ دهه چهل هم جنبه‌های مثبت و هم جنبه های منفی دارد که باید همه را با هم دید. جنبهٔ منفی آن اختناق سیاسی است و جنبه مثبتش شکوفایی هنری و مدرنیزاسیون و همین آرمان‌خواهی جوانان... به‌خصوص که به‌تدریج در آن دهه نوعی عمل‌زدگی پدید آمد که گرایش بدی بود.»

🔸«در عرصهٔ داخلی دیکتاتوری سیاسی و در عرصهٔ بین‌المللی وابستگی (به امپریالیسم و کاپیتالیسم دلال)، دو عامل اصلی اعتراض روشنفکران بود ... »

🔹«نکته مهم این است که این گرایشات مختلف از اقصی نقاط کشور بدون این که با هم ارتباطی داشته باشند، از یک دیدگاه و سرمشق پارایمی دفاع می کنند و صورتبندی معرفتی آن دوران یکی است... »

🔸«جامعه بود که انقلاب کرد، نه روشنفکران و سازمان‌های انقلابی. البته این گروه ها زمینه‌ساز ذهنی بودند. اما تأثیر آنها غیرمستقیم بود... پس از سرکوب همهٔ انقلابیون بود که تازه انقلاب شروع شد ... »

#گفتگو
#مجله_کرگدن
#انقلاب
#دیکتاتور
#احسان_شریعتی

✅ @Dr_ehsanshariati

📎 برای مطالعه کامل مصاحبه به آدرس زیر و یا گزینه instant view مراجعه کنید.


https://b2n.ir/34122