سَماک: ادبیات کاربردی و خوش‌روانی
872 subscribers
412 photos
73 videos
163 files
689 links
سَماک، سلام ماست به ادبیات کاربردی!
* "Applied" approach to Lit. & Culture, by:
S: Storytelling
A: Accessibility
M: Multiculturalism
A: Art
A: Awareness
K: Kindness
** To Spread:
K: Knowledge
H: Hope
O: Openness
S: Serenity
H: Holistic Health
Download Telegram
مِری سایمِن ۷۴ ساله، پس از نشان‌ها و موفقیت‌های فراوان، امروز تاریخ‌ساز شد تا با انتصاب در مقام «فرماندار کل»، لحظه‌ای را بسازد که نخست‌وزیر ترودو آن را «گامی تاریخ‌ساز پس از گذر ۱۵۴ سال از تاریخ کنفدراسیون» بنامد.
✔️ در فرستهٔ کوتاهِ تلگرامی بعدی تنها به بخش‌هایی از زندگی و تجارب او می‌پردازم و در پنج‌شنبهٔ پیش رو، بیشتر و بیشتر به او خواهیم پرداخت.
#پنجشنبه‌های_بومیان
#سفر_آگاهی
@Samaak_MTL
t.me/Samaak_MTL/1540
🔆 دانستنی‌های کوتاه درمورد نویسنده‌ای که نخستین «فرماندار کل» بومی در کانادا شد
📌 سرخط: ۶ژوئیه۲۰۲۱، مِری سایمِن (سیاستمدار؛ نویسنده و فعال امور بومیان) به‌عنوان سی‌امین «فرماندار کل» کانادا اعلام و جانشین ریچارد واگنر شد که پس از رسوایی فرماندار پیشین موقتاً عنوان مدیر دولت کانادا را در اختیار داشت؛ اما بیایید او را فراتر از نژادش با دستآوردهایش ببینیم!
---
0️⃣ مطبوعات کانادا امروز خبر دادند که مری سایمِن ۷۴ ساله، پس از نشان‌ها و موفقیت‌های فراوان، باز هم امروز تاریخ‌ساز شد تا با انتصاب در مقام «فرماندار کل»، لحظه‌ای را بسازد که نخست‌وزیر ترودو آن را «گامی تاریخ‌ساز پس از گذر ۱۵۴ سال از تاریخ کنفدراسیون» بنامد.

✔️ اما اگر بخواهیم او را با دستآوردهایش بشناسیم چه؟

در این فرستهٔ کوتاهِ تلگرامی تنها به بخش‌هایی از زندگی و تجارب او می‌پردازیم و در پنج‌شنبهٔ پیش رو، بیشتر و بیشتر به او خواهیم پرداخت.


1️⃣ سایمِن زادهٔ قلمرو نوار قطبی «نینگیوکادلوک» در کرانهٔ شمالی ایالت کِبِک کاناداست که مردمان آن Inuit (اینویت/ قطب‌نشین) نامیده می‌شوند و یکی از سه‌ کلان‌گروه اصلی بومیان کانادا هستند‌.

2️⃣ از نوار شمالی و برای آن: این دیپلمات سابق کانادا و همکار فعلی «موسسه‌ی قطب شمال در آمریکای شمالی»، در اوایل کار خود، وی تهیه‌کننده و گوینده‌ی شبکه‌ی خبری سی‌بی‌سی (در بخش CBC North) بود، و بعداً به‌عنوان دبیر هیئت‌مدیره انجمن «بومیان نوار قطبی در شمال کبک» وارد خدمات عمومی شد.
3️⃣ سایمِن اولین سفیر کانادا در امور قطبی (Circumpolar) بود و نیز مذاکره‌کننده‌ی اصلی برای ایجاد شورای قطب شمال بود. وی بعداً به‌عنوان سفیر در دانمارک خدمت کرد.
4️⃣ زندگی شخصی: سایمِن فرزند باب مردون می و نانسی می است. وی از میان هشت فرزند (چهار برادر و سه خواهر) دومین فرزند ارشد است و دارای سه فرزند از خود (دو پسر و یک دختر) است. برادرش جانی می، یک خلبان معروف است.
5️⃣ زیست حرفه‌ای: وی که در ابتدا تهیه‌کننده و گویندهٔ رادیوتلویزیون کانادا (در بخش CBC North) بود، با فعالیت‌های متعددش برای بومیان نوار شمالی یا «اینویت»ها شناخته و در حافظهٔ کانادایی‌ها ثبت است.
وی نقش‌های مختلفی را برای کنفرانس Inuit Circumpolar (یا: ICC) به عهده گرفت تا جایی که در سال ۱۹۸۶، سایمن به‌عنوان رئیس ICC، هیئتی از کانادا، آلاسکا و گرینلند اینویت را به مسکو و جهت دیدار با مقامات روسی و همچنین بومیان خاور دور روسیه فرستاد و در سال ۱۹۸۷، دادگاه بین‌المللی براثر در تلاش‌های او و همکارانش دولت روسیه را ملزم کرد تا اجازه داد تا اینویت‌های روسیه در مجمع عمومی ICC در آلاسکا شرکت کنند.
چنین اثربخشی‌هایی که در زندگی او نمونه‌های متعدد دارد سبب شد تا ترودو در خطابه‌ی امروزش از او به‌ «کسی که محدودیت‌ها را در هم می‌شکند» یاد کند.
6️⃣ او همچنین دستی در نگارش و قلم‌زنی دارد و در سال ۱۹۹۶ کتابی را با عنوان ساکنان نوار قطبی: یک آینده؛ یک سرزمین نگاشته و منتشر کرده است.
این موفقیت را به او؛ به بومیان تحت ستم کانادا؛ به نویسندگان و خبرنگاران و به هرکس که به تغییرات اجتماعی باور دارد تبریک باید گفت.
در دومین شماره از #پنجشبه‌های_بومیان بیشتر به او خواهیم پرداخت.
———
سَماک؛ سلام ماست به ادبیات کاربردی.
#پنجشنبه‌های_بومیان
*️⃣ هفته‌ی دوم
#نام‌ها و #تقسیمات
در خبر ویژه‌ی معرفی فرماندار کل تازه‌ی کانادا‍ (مری سایمن) از واژه‌ی «اینویت» بهره بردیم.
در این راستا بی‌مناسبت ندیدیم که نام‌های مرتبط با تقسیم‌بندی‌های بومیان را تقدیم کنیم.
بومیان کانادا (و نیز برخی دیگر کشورها) پیشتر ایندین نامیده می‌شدند و امروز ایندیجِنِس (به معنی صاحبان اولیه‌ی سرزمین) نامیده می‌شوند.
در کانادا این گروه خود به ۳ زیردسته‌ی بزرگ و متمایز تقسیم می‌شوند:
1️⃣اینوییت‌ها [Inuit] (ساکنان نوار قطبی و مناطق مرتبط با قطب)؛
2️⃣میتی‌ها [Métis] (بومیان دورگه‌ی حاصل آمیزش نژادی سفیدها با بومیان
3️⃣ملل نخستین یا اقوام اولیه [First Nations] (بزرگترین گروه بومیان کانادا؛ هر فرد بومی که زیرمجموعه‌ی دو دسته‌ی پیشین نباشد).
📌این نام‌ها را نباید به جای یکدیگر به کار برد و اگر می‌خواهیم به مجموعی از آن‌ها اشاره کنیم یا نمی‌دانیم متعلق به کدام دسته‌اند و امکان پرسیدن هم نداریم بهترست از «بومیان» (در فارسی) یا Indigenous peoples در انگلیسی استفاده کنیم.
----
سماک؛ سلام ماست به ادبیات کاربردی.
#پنجشنبه‌های_بومیان: #سفر_آگاهی
https://t.me/Samaak_MTL
شیوهٔ مناسبِ نامیدن بومیان
#پنجشنبه‌های_بومیان
قسمت۱ از هفتهٔ سوم
در ادامهٔ بحث هفتهٔ گذشته، امروز به اصطلاحات مرتبط با نامیدن آنان می‌پردازیم.
(به نشانه‌های بصری کنار هر عنوان توجه فرمایید)
⁉️ هندی (Indian): کهن‌ترین واژه برای خطاب است. این واژه به این دلیل به کار برده شد که وقتی کریستف کلمب به این بخش از نیم‌کرهٔ شمالی آمد، تصور کرد که به هند رسیده! از ۱۸۷۶ قانونی به نام «قانون هندیان» (Indian Act) در کانادا وجود دارد که دربارهٔ مناسبات دولت کانادا با بومیان است.
تا مدت‌ها و در تقریباً تمام سدهٔ۲۰، هندی نامیدن بومیان کانادا بسیار رایج بوده است!
ملل نخستین (First Nations): دومین واژهٔ تاریخی مرسوم برای اشاره به بومیان این سرزمین است و به کسانی اشاره می‌کند که قبل از آمدن اروپایی‌ها اینجا بوده‌اند. . بنابراین اگر مثلاً نام موهاک (Mohawk) یا اقوام دیگر بومی را می‌شنوید، این‌ها جزو همان ملل نخستین هستند.
———
سماک؛ سلام ماست به ادبیات کاربردی.
#پنجشنبه‌های_بومیان: #سفر_آگاهی
https://t.me/Samaak_MTL
https://t.me/Samaak_MTL/1547
شیوهٔ مناسبِ نامیدن بومیان
#پنجشنبه‌های_بومیان
قسمت۲ از هفتهٔ سوم
بومیان مناطق قطبی (Inuits) واژهٔ جدیدتر Inuit به کسانی اطلاق می‌شود که پیش از ورود اروپاییان در شمالی‌ترین قسمت‌های این قاره حضور داشته‌اند. البته قبلاً (در اواخر سدهٔ هجدهم و تقریباً تمام سدهٔ نوزدهم میلادی) برای اشاره به آن‌ها از واژهٔ اسکیمو (Eskimo) استفاده می‌شد. اما امروزه اسکیمو اصطلاحی بسیار شرم‌آور و تحقیرآمیز محسوب می‌شود و به کار بردن آن ممنوع است و نژادپرستانه شمرده می‌شود چون معنای اصلی اسکیمو «مردم‌کُش» یا «قاتل انسان» است و دو دلالت تحقیرآمیز در خود دارد: اول اینکه این نژاد «آدمیزاد» نیستند و دوم اینکه وحشی و قاتل سفیدهایی هستند که انسان محسوب می‌شوند.
برای اجتناب از این دلالت کهن ناخوشایند، امروزه واژهٔ Inuit (با معادل فارسی پیشنهادی «بومیان مناطق قطبی») به‌جای اسکیمو برای اشاره به این مردمان استفاده می‌شود.
متی‌ها (Métis): برخی مردان اروپایی که در سده‌های هفدهم و هجدهم به کانادا آمدند، با زنان متعلق به «ملل نخستین» رابطهٔ جنسی برقرار می‌کردند و، درنتیجهٔ این روابط، در طول چند دهه در قسمت‌های وسیعی از کانادا (از مانیتوبا و ساسکاچوان گرفته تا آلبرتا و شمال انتاریو) جوامع بزرگی پدید آمدند که فرزندان دورگهٔ حاصل از آمیزش اروپاییان (غالباً فرانسوی یا اسکاتلندی) با «ملل نخستین» هستند که در آمریکای شمالی به‌عنوان متی‌ها شناخته می‌شوند. متی‌ها زبان‌های ترکیبی خاص خود را دارند که معروف‌ترین آن‌ها میچف (Michif) است که ترکیبی از زبان فرانسوی، اسکاتلندی و زبان پیشین آنان است.
———
سماک؛ سلام ماست به ادبیات کاربردی.
#پنجشنبه‌های_بومیان: #سفر_آگاهی
https://t.me/Samaak_MTL
https://t.me/Samaak_MTL/1547
شیوهٔ مناسبِ نامیدن بومیان
#پنجشنبه‌های_بومیان
قسمت۳ از هفتهٔ سوم
⁉️اهالی آب‌وخاک (Aboriginals) در قانون اساسی فعلی کانادا، ملل نخستین (First Nations)، بومیان منطق قطبی (Inuit) و مِتی‌ها (Métis) دارای حقوق ویژه‌ای هستند (و البته اینکه بخش بزرگی از این حقوق اجرانشده یا ناقص رها شده و یا مغرضانه تفسیر می‌شود بحث مفصلی است که باید در نوشتارهای دیگری بدان پرداخت)؛ اما آنچه در بحثِ واژه‌شناسی این قسمت اهمیت دارد تلاشی ناکام است برای گردآوردن این سه گروه زیر واژهٔ «اهالی آب‌وخاک» (Aboriginal).
حال ببینیم چرا این واژه ناکارآمد تشخیص داده شد و جای خود را در سال‌های اخیر به مردمان بومی (Indigenous Peoples) داده است. واژهٔ Aboriginal برگرفته از زبان لاتین است و از پیشوند ab و واژهٔ original تشکیل می‌شود که به معنای اصلی، اصیل یا اولیه است. اما پیشوند ab «منفی‌ساز» است (مثلاً واژهٔ abnormal در انگلیسی به معنای غیر اصیل یا غیرنرمال یا غیرعادی است). پس در زبان لاتین، این واژه معنایی برعکس کاربرد موردنظر و حالت نقض غرض دارد زیرا «غیراصلی» یا «نااصیل» معنا می‌دهد که برخلاف معنای موردنظر است.
راه‌حل نهایی Indigenous Peoples بر اساس تمام این گام‌ها، امروز، وقتی می‌خواهیم هنگام صحبت دربارهٔ اولین مردمان این سرزمین از واژه‌ای غیرتوهین‌آمیز، غیراستعماری و کل‌نگر استفاده کنیم که بتواند در بافتی غیرسیاسی این سه گروه را به هم بپیوندد از عبارت Indigenous Peoples (که در فارسی معادل مردمان بومی را برایش پیشنهاد می‌کنیم) استفاده می‌کنیم. این اصطلاح علاوه بر کانادا از سوی سازمان ملل نیز به رسمیت شناخته شده و در تمام مکاتبات و از جمله نام‌گذاری مناسبت نهم اوت یعنی «روز جهانی مردمان بومی» (International Day of the World’s Indigenous Peoples) نیز به کار می‌رود.
🔆 در کنار تمام این نکات شایسته است یادمان باشد همیشه اگر فرصت گفت‌وگو و پرسش داریم از خود بومیان بپرسیم چه نامی را برای خودشان و موقعیتشان ترجیح می‌دهند.
———
سماک؛ سلام ماست به ادبیات کاربردی.
#پنجشنبه‌های_بومیان: #سفر_آگاهی
https://t.me/Samaak_MTL
#پنجشنبه‌های_بومیان
هفته‌ی چهارم
کنترل آب؛ ابزار استعماری
این روزها کمتر کسی را می‌توان یافت که دست‌کم لحظه‌ای و ساعتی به یاد فجایعی که در #خوزستان رخ می‌دهد اشکی نریخته باشد.
باری پیوندی که در آنجا میان بی‌آبی و نبود آزادی هست نمونه‌های فراوان دیگری هم دارد؛ ازجمله درمورد بومیان کانادا.
هدف این فرسته توجه‌دادن ذهن مخاطبان آگاه به شگرد کثیفِ کنترل آب به‌عنوان یک ابزار استعماری در کنترل صاحبان کهن و باستانی یک آب و خاک است.
1️⃣ شباهت‌های ایران و کانادا
- رژیم پلشت حاکم بر ایران سال‌هاست آب نه‌فقط آب سالم را از خوزستان و سیستان و کردستان و... دریغ کرده؛ بلکه مواهب طبیعی و زیرساخت‌ها را نیز از بین برده است.
- در روند استعماری تاریخ کانادا نیز انواع تخریب‌های عمدی برای از میان‌بردن زیرساخت‌های زندگی بومیان در مناطق خودشان کم نیست و در روزگاران نزدیک‌تر نیز دولت‌ها همواره از تعهدشان برای تامین سراسری آب شرب سالم بسیار بسیار عقب‌تر بوده‌اند.
2️⃣ تفاوت بنیادین ایران و کانادا
✔️ در کانادا اما تفاوت مهمی با ایرانِ اشغال‌شده به دست تبهکاران وجود دارد:
- کسی بابت اعتراض به کمبودها کشته نمی‌شود؛
- استادان و دانشجویان و فعالان محیط زیست نه‌تنها برای پی‌گیری این مشکل حبس و کشته نمی‌شوند بلکه پژوهش‌های مثل این مقاله منتشر می‌شود و ده‌ها مقاله و مطلب درباب این کمبود وجود دارد؛
- دولت به شکل علنی به کم‌کاری‌های گذشته و حال خود معترف است (از جمله این لینک در وب‌سایت دولت کانادا) و گرچه به کندی در جهت رفعش گام برمی‌دارد.
منابعی در این زمینه:
📌 نوشتاری: ۱؛ ۲؛ ۳.
📌📌 ویدیو: برنامه‌ی مشترک سماک و میسا درباره‌ی ضرورت آگاهی از تاریخ و رنج‌های بومیان.
————
پنجشنبههای بومیان؛ سفر به آگاهی.
@Samaak_MTL
#پنجشنبه‌های_بومیان
🔆 هفته‌ی پنجم
پیش‌تر در یادداشتی در مجله‌ی هفته زیر عنوان «حق همسایگی‌ام دار نگاه» به ضرورت آموختن از فرهنگ جامعه‌ی میزبان («کانادایی») و همچنین افزودن بر آن سخن گفته بودم. این سخن درباره‌ی بومیان نیز به نحو اولی صادق است.
ما باید از و درباره‌ی آنان بیاموزیم تا بتوانیم آگاهانه با آن‌ها احترام‌ورزی و هم‌زیستی برقرار کنیم.
یکی از اساسی‌ترین خواندنی‌ها و آموختنی‌ها «میثاق سازمان ملل درباب حقوق مردمان بومی» است.
در چند فرسته‌ی بعدیِ امروز بعضی از مفاد و سرفصل‌های آن را به همراه ترجمه تقدیم کرده‌ایم.
————-
پنجشنبههای بومیان؛ سفر آگاهی.
https://t.me/Samaak_MTL
📌 جردَن؛ کودکی که مرگش زندگی‌بخش کودکان بومی کانادا شد

اصل جُردن (Jordan's Principle) چیست؟
در این فرسته آموختیم که براساس مصوبات سازمان ملل، بومیان در سرتاسر جهان علاوه بر حق دسترسی به شیوه‌های سنتی خویش در بهداشت و درمان، بایستی «حق دسترسی مساوی و بدون هیچ گونه تبعیض، به خدمات اجتماعی و بهداشتی را به‌طور تمام و کمال و بالاترین استاندارد داشته باشند.»

این قانون البته در بسیاری کشورهای دنیا ازجمله کانادا اجرا نشده یا نمی‌شود. مثلاً در کانادا به‌طور تاریخی و تا پیش از مرگ تلخ جُردن اندرسونِ شش‌ساله، و در پی آن تدوین «اصل جُردن»، بیماران بومی به خدمات معمول درمانی دسترسی نداشتند؛ در بروکراسی بین دولت‌های استانی و فدرال سرگردان می‌ماندند و حتی جان می‌دادند.

فلسفهٔ وجودی این اصل و بنیاد مرتبط این است که کودکان نباید از خدمات عمومی محروم شوند درحالی‌که دولت‌ها بر سر اینکه چه کسی باید هزینه را پرداخت کند مشغول مشاجره هستند.

🔆 در ششمین هفته از #پنجشنبه‌های_بومیان به این اصل و اینکه چگونه فقط در برخی استان‌ها به قانون اجرایی تبدیل شده می‌پردازیم.

————
پنجشنبههای بومیان؛ سفر آگاهی.
https://t.me/Samaak_MTL
🔆 «روز جهانی مردمان بومی» گرامی باد!

📌نهم اوت از سوی سازمان ملل متحد «روز جهانی مردمان بومی» نام گرفته و در سراسر جهان برای افزایش آگاهی از نیازهای جمعیت بومی گرامی داشته می‌شود.

✔️مردمان بومی، وارث و پاسدار فرهنگ‌های منحصربه‌فرد و غنی، و نیز شیوه‌های ارتباطی باستانی و متفاوتند.

باوجود تفاوت‌ها، مردمان بومی از سراسر جهان مشکلات مشترکی را در برخورداری از حقوق خود (به‌عنوان مردمی متمایز) دارند. سال‌هاست که مردمان بومی به دنبال رسمیت‌بخشیدن به هویت، شیوهٔ زندگی و حق خود در سرزمین‌ها، منابع طبیعی و زیست سنتی‌شان هستند؛ اما در طول تاریخ، حقوق آن‌ها همواره نقض شده است. مردمان بومی در حال حاضر یکی از محروم‌ترین و آسیب‌پذیرترین گروه‌های جهان هستند و به همین سبب اقدامات خاصی برای حفاظت از حقوق آن‌ها و حفظ فرهنگ و سبک زندگی متمایز آن‌ها موردنیاز است.

درون‌مایهٔ امسال (۲۰۲۱) چنین است «هیچ‌کس نباید عقب نگه داشته شود: فراخوانی برای قرارداد اجتماعی تازه با بومیان».

🔗در #پنجشنبه‌های_بومیان پیشِ رو با تفصیل به این مقوله می‌پردازیم و تا آن روز علاقه‌مندان را به دنبال‌کردن این صفحه دعوت می‌کنیم.
سَماک: ادبیات کاربردی و خوش‌روانی
📌روزی که گذشت پنجشنبه سی‌ام سپتامبر ۲۰۲۱ اولین روز حقیقت و آشتی بود. حال پرسش اینجاست که جز خواندن فرسته‌های اینترنتی چه می‌توان کرد؟ 🔅 در ادامه ۱۱ راه پیشنهادی (برگرفته از این منبع) را پیش‌کش مخاطبان سَماک کرده‌ایم: یازده حرکت مهم برای عمل‌کردن به میثاق…
(ادامه از بالا ⬆️⬆️⬆️)
۹. توصیه‌های کوتاه و همگانی کمیسیون حقیقت و آشتی را دوباره بخوانیم و فکر کنیم که چگونه می‌توانیم شخصاً عمل به آن‌ها را بدون منتظر ماندن برای دولت‌ها در زندگی خود آغاز کنیم و پی بگیریم.
۱۰. در مورد گروه‌های بومی که مالک اصلی و ساکنان کهن منطقه‌ی زندگی‌مان هستند، مطالعه و کسب آگاهی کنیم.
۱۱. در درس‌گفتارهای آنلاینی که برای آگاهی از تاریخ بومیان و با مشارکت خود آنان تهیه شده نام‌نویسی کنیم و خود را آگاه و روزآمد نگاه داریم. (مثل این دوره در دانشگاه آلبرتا)
——————
سَماک؛ سلامِ ماست به ادبیات کاربردی
#پنجشنبه‌های_بومیان
#سفر_آگاهی
https://t.me/Samaak_MTL