#جشن #نوروز تان
خجسته باد🌺
پیام نوروزی #کامران_مهربان
سردبیر کانال روشنفکران

#عید 1402

1402 : هجری شمسی
2582 : شاهنشاهی
3761 : زرتشتی
7044 : میترایی آریایی
14102 : اهورایی
2723 : کوردی (گاهشمار ماد‌ی)
1534 : تبری مازنی (پادشاهی قباد ساسانی گاهشمار ساسانی) #مازندران


#نوروز خجسته باد

@Kamranmehrban

@Roshanfkrane

چله‌تموز

درباره آیینی کهن که همچنان در خراسان زنده است

🌾در ایران کهن، بسیار پیشتر از رواج آیین زرتشت، حتی احتمالاً پیش از مهاجرت اقوام آریایی به این سرزمین، گاه‌شماری، عمدتاً بر مبنای شناخت نحوه رفتار خورشید انجام می‌شده است. بر این اساس، اعتدالین و انقلابین، رویدادهایی مهم در طول سال بوده‌اند. از این منظر آیین #نوروز (اعتدال بهاری) آیین مهرگان (حوالی اعتدال پاییزی)، آیین شب‌چله (انقلاب زمستانی) و آیین آغاز تابستان در یکم تیر (انقلاب تابستانی) و نیز آیین‌های مرتبط با آن، مثل جشن سده، کهن‌ترین آیین‌ها و در عین حال بومی‌ترین آن‌ها، در فلات ایران هستند.

🔸استاد دکتر مهرداد بهار در کتاب گرانسنگ «پژوهشی در اساطیر ایران» به این مهم اشاره می‌کند: «در اوستا سخنی از عید نوروز، عید #مهرگان و جشن #سده در میان نیست... اگر نوروز، مهرگان و جشن سده، هندوایرانی بود، باید به نحوی در وداها و اوستا از آن‌ها یاد می‌شد و چنین نیست. به احتمال زیاد این اعیاد که به اعیاد اقوام برزگر می‌ماند و نه اقوام گله‌دار، می‌بایست اعیادی سخت کهن در نجد ایران بوده باشند و به پیش از تاریخ بازگردند و از آنِ اقوام بومی این سرزمین، یعنی اجداد غیرآریایی ما باشند.»

🔸در خراسان که همچنان میراثدار این فرهنگ کهن است، همه این آیین‌های سالانه، به نحوی زنده هستند؛ در این سرزمین تاریخی همچنان که نوروز، گرامی ‌داشته می‌شود، آیین شب‌چله هم رواج دارد. رواج همین عنوان #شب‌_چله به جای «شب‌یلدا» نشان‌دهنده اصالت و دیرینگی آن در خراسان است. آیین مهرگان که از آن به عنوان جشن برداشت محصول یاد می‌شود، اگرچه نه در قالب آیین، اما در فولکلور ما مردم همچنان زنده است؛ وفور آیین‌های برداشت محصول، نیز باورها و ضرب‌المثل‌هایی که به این موعد اشاره می‌کنند، می‌توانند بازمانده آیین مهرگان باشند.

🔸در این میان گرامیداشت انقلاب تابستانی که از آن با عنوان #چله_تموز یاد می‌شود، هنوز در بخش‌هایی از خراسان رواج دارد؛ نیز در فولکلور این منطقه، چله‌تموز، موعدی پر کاربرد است. این چله، از اول تیرماه آغاز می‌شود و تا دهم مرداد ماه ادامه دارد. تابستان هم مثل زمستان، همچنان که یک چله بزرگ(۴۰ روزه) دارد، چله کوچک(۲۰ روزه) هم دارد. چله کوچک تابستان هم از دهم مرداد ماه آغاز می‌شود و تا اول شهریور ادامه دارد.

🔸در فرهنگ خراسانی که همانند فرهنگ کهن ایران‌زمین، بر مبنای کشاورزی(و نه دامداری) است، آغاز چله‌تموز که بلندترین روز سال هم هست، موعد بسیاری از فعالیت‌های مرتبط با کشت و کار است. باوری قدیمی هم وجود دارد و آن اینکه هنگامی که زمستان فرامی‌رسد، تابستان در دل زمین فرومی‌رود و هنگامی که تابستان می‌شود، زمستان در دل زمین جای می‌گیرد؛ برای همین هم آب‌هایی که از زمین می‌جوشد در زمستان گرم است و در تابستان سرد.

🔸اما همچنان که با آغاز چله‌تموز، تابستان از دل زمین بیرون آمده و روی زمین استقرار می‌یابد، گیاهی هم هست که با شروع تابستان به گل می‌نشیند. گل‌های #نیلوفر، هر صبح با طلوع خورشید، باز می‌شوند و با غروب آن، می‌پژمرند. نیز برآمدن این گیاه و بالا خزیدن آن، تلاشی برای رسیدن به خورشید تلقی می‌شود. از این منظر، این گل که ارتباطی پیوسته با خورشید دارد، نزد پدران و مادران ما، مقدس بوده است. تقدس گل نیلوفر(گل کبود) ریشه در آیین‌های «کیش مهر» دارد و البته نباید آن را با تقدس #نیلوفر_آبی که ارتباطی پیوسته با ایزدبانو #آناهیتا دارد و در نقش‌نگاره‌های کهن هم، فراوان دیده می‌شود(لوتوس) اشتباه گرفت.

🔸جشن نیلوفر، از همین منظر یکی از کهن‌ترین جشن‌های ایرانی است. ابوریحان‌بیرونی در کتاب «آثار الباقیه عن‌القرون الخالیه» به این جشن به صورت مختصر اشاره کرده، اما چیزی درباره چگونگی برگزاری آن نگفته؛ جز اینکه در خردادروز از تیر ماه (ششم تیرماه) برگزار می‌شده است. اگرچه نشانه چندانی از جشن نیلوفر حتی در خراسان باقی نمانده، اما وفور کاشت گل نیلوفر در خانه‌های روستایی، احتمالاً برگرفته از همان باورهای آیینی است؛ باورهایی که در آن، #خورشید، سرچشمه نور، روشنایی، گرما و زندگی است.

نوشته ی #حسن_احمدی_فرد

#مناسبت

@Roshanfkrane

🔖 جشن چله‌ی تابستان




✅ جشن چله تابستان، جشن نوروز بل، جشن نیلوفر، چله تموز، زیارتگاه نارکی، تمامی این اسامی، حکایت از یک جشن بزرگ در میانه‌های فصل تابستان در ایران باستان دارد.

جشن چله تموز، در تقویم کهن ایرانی، در گرم‌ترین ماه سال است. «چله بزرگ» یکی از جشن‌های ایرانی بوده که امروزه فراموش شده است اما در جنوب #خراسان طولانی‌ترین روز سال را هنوز هم گرامی می‌دارند اما نه با آن اهمیتی که برای شب چله زمستان یا یلدا قائل هستند. چهل یا چله تموز حدودا از اول تیرماه شروع می‌شد و تا دهم مرداد ماه ادامه می‌یافت. معمولا شروع این چهل روز با طولانی‌ترین روز سال شروع می‌شود.

خراسان، یکی از جاهایی است که جشن چله تموز هنوز در آن کم و بیش وجود دارد. در تقویم محلی بیرجند «چله بزرگ» تابستان از اول تیرماه شروع می‌شود و تا دهم امردادماه ادامه می‌یابد و «چله خرد» تابستان از دهم امرداد شروع و تا سی‌ام این ماه ادامه دارد. در جنوب خراسان از اول تیرماه تا دهم امردادماه را «چله تموز»، از دهم امرداد ماه تا آخر این ماه را «چله خرد»، از اول دی‌ماه تا دهم بهمن ماه را «چله کلو»، از دهم بهمن‌ماه تا آخر این ماه را «چله خرد» می‌گویند.

در قدیم، روزهای بعد از نوروز را به دو چله تقسیم می‌کردند چهل روز اول که چله معتدل است و چهل روز بعد که روزهای گرما است بعد از چله‌ی دوم چله تموز شروع می‌شود که داغ ترین روزهای سال است.

پس از یورش تازیان به ایران‌زمین، جشن‌ها و آیین‌های ایرانی رفته رفته به فراموشی سپرده می‌شد اما مردم به دلیل علاقه‌ی زیادی که به آیین‌های خود داشتند در هر گوشه از ایران زمین به شکلی و در تاریخی متفاوت (تاریخ شمسی و برخی زرتشتی و شاهنشاهی) در گاهشمار (تقویم)های مختلف و در دوران شاهان متفاوت برگزار می‌کردند تا بتوانند این سنت‌ها را پاسداری کنند.

این آیین که چله‌ی تابستان هم به آن می‌گویند پس از اسلام در زمان دیلمیان که خود را وارث حکومت‌هایی مانند اشکانیان و ساسانیان و هخامنشیان می‌دانستند رونق گرفت و به نام #نوروز‌_بل میان مردم رواج پیدا کرد.

زمان این اقدام، مبدا جدید سال‌شماری دیلمی شد که این مبدا دقیقا برابر است با روز دوشنبه هرمزد روز اولین روز از سال پنج هزار و ۴۵۴ باستانی یزدگردی قدیم و ۷۱ هزار و ۸۲ روز پیش از مبدا هجری شمسی است.

مراسم آغاز سال جدید نوروزبل به طور متغیر وابسته به محل برگزاری و نحوه‌ی قراردادن پنج روز کبیسه بین سیزدهم تا هفدهم مرداد ماه برگزار می‌‌شود.

جشن نوروزبل، از قبل از اسلام بوده است. این آیین از دیلمان آغاز شده و تا پای کوه دماوند امتداد دارد و به آن در استان گیلان سال دیلمی می‌گویند و با اختلاف ۱۲ روز در استان مازندران نیز برگزار می‌شود و در آن ناحیه به تحویل سال طبری معروف است.

از زمان‌های قدیم معتقد بودند که برافروختن آتش در نوروزبل موجب کاهش برف و سرما در زمستان می‌شود در اجرای این مراسم زیباترین لباس‌های خود را می‌ پوشیدند و پس از برافروختن آتش، سال نو را به یکدیگر تبریک می‌گفتند.

در زمان قدیم، در این فصل کشاورزان توان پرداخت باج و خراج را داشته و می ‌توانستند با فروش محصول خود زندگی‌شان را سامان دهند و از همین ‌رو سال نوی خود را در این زمان برگزار می‌‌کردند.


🏮مراسم جشن چله تابستون


در این جشن، ۱۰ مرد با کلاه و شولای گالشی به میدان می‌آیند و دورتا دور آتش می‌چرخند و نوازنده‌های محلی موسیقی را با شدت و شور می‌نوازند.
خورشید که در حال غروب باشد و زمان روشن کردن آتش فرا می‌رسد و هیزم‌های آغشته به نفت که شعله‌‌ور می‌شوند، مردم به آن نزدیک می‌‌شوند و همه‌ باهم شعر می‌خوانند.
پس از شعرخوانی، همگی سال نو را به هم تبریک می‌گفتند.

گالشان لباس‌های کهنه خود شامل نمد، شولا و دیگر اضافاتی را که نمی‌خواستند برای سال بعد استفاده کنند در آتش می‌سوزاندند و به نوعی هم آتش را وسیله خبررسانی و هم جز مقدسات چهارگانه آفرینش می‌دانستند و در کنار آتش به ستایش اهورامزدا می‌پرداختند و از او برای سال جدید طلب خیر، نیکی و برکت می‌کردند.

بنا به روایتی دیگر، فلسفه آیین نوروزبل را «آئین خراجی» دانسته‌اند به این معنا در زمانی که گالشان گندم خود را درو کرده، گل گاوزبان و فندق را به بازار عرضه می‌کردند و از گوسفندان خود شیر و دیگر محصولات لبنی را به دست می‌آوردند وقت آن می‌رسید تا اجاره، خراج یا مالیات خود را به ارباب یا فئودال بپردازند و سهم خود را برداشت کنند.

برای سپاس‌گزاری از اهورامزدا در نوروز بل، دور یکدیگر جمع می‌شدند و به شکرانه نعمت آتش روشن می‌کردند و سال جدید «خراجی» را به یکدیگر تبریک می‌گفتند.

#مناسبت #جشن #فرهنگ #پارسی

@Roshanfkrane

🔴 ‏به جای ‎عید نوروز بگوییم: ‎جشن نوروز

🔥 رودکی:
باد بر تو مبارک و خنشان
جشن نوروز و گوسپند کشان

🔥 فرخی سیستانی:
جشن نوروز و سر سال براو فرخ باد
چون سر سال بدو فرخ و میمون سرماه

🔥 ازرقی هروی:
جشن نوروز و سر سالِ نُوَت فرخنده باد
سال و ماه و روز و شب از یکدگر فرخنده‌تر

عید واژه‌ای عربی است که طی دو قرن اخیر برای ‎نوروز جاافتاده. بهتر است همچون نیاکان‌مان از واژه پارسی جشن استفاده کنیم.

✍️ #بهمن_انصاری
#دانستنی #فرهنگ #جشن #نوروز

@Roshanfkrane

درود دوستان و همراهان عزیزم

از واژه عید و مبارک استفاده نکنیم!

واژگان ایرانی رو فرهنگ سازی کنیم
نوروز
خجسته باد
شاد باش می‌گیم
نوروز تان پیروز
نوروز تان بهروز
✍ #کامران_مهربان
@Kamranmehrban
#فرهنگ #پارسی #نوروز
@Roshanfkrane

شاهنامه خوانی#رزمهر_کرمی به مناسبت #نوروز
10ساله
اهل کوهدشت
ساکن خرم آباد لرستان
#ارسالی #فرهنگ
@Roshanfkrane

سال ۱۴۰۳ سال نهنگ است نه سال اژدها


«طبق یک سنت قدیمی (گاه شماری حیوانی) سال‌های ایرانی به دوره‌های ۱۲ ساله تقسیم و هر سال به نام یکی از حیوانات نامگذاری می‌شوند. بررسی گاه‌شماری حیوانی حکایت از آن دارد که این گاه‌شماری از ترکیب برخی اصول گاه‌شماری جلالی، گاه‌شماری هجری قمری و گاه‌شماری دوازده حیوانی چینی-اویغوری (ترکی) شکل گرفته‌است که بررسی چگونگی آن مجالی دیگر را می طلبد.
هم اکنون در  چین و کشورهای جنوب شرق آسیا نیز مانند ایران این تقویم حیوانی رواج دارد و بر اساس تاریخ و فرهنگ بومی همان مناطق شکل گرفته است.  ترتیب و نام این سال ها در فرهنگ و تاریخ ایران از صدها سال پیش به شرح زیر است:
۱.موش  ۲.گاو  ۳.پلنگ  ۴.خرگوش ۵.نهنگ  ۶.مار  ۷.اسب  ۸.گوسفند  ۹.میمون  ۱۰.مرغ  ۱۱.سگ ۱۲.خوک

سند متقن این ترتیب و این اسامی چیست؟!

نام حیوانات و این ترتیب را ابونصر فراهی  نزدیک به ۸۰۰ سال پیش به نظم کشیده است:

موش و بقر و پلنگ و خرگوش شمار
زین چار چو بگذرد نهنگ آید و مار
و آنگاه به اسب و گوسفند است حساب
حمدونه( میمون) و مرغ و سگ و خوک آخر کار

بنابراین و با استناد به این شعر، سال ۱۴۰۳ سال نهنگ است. اما سال اژدها از کجا آمده؟ مگر فرقی دارد نهنگ یا اژدها ؟
همانطور که اشاره شد کشورهای شرق آسیا نیز از گاهشماری حیوانی استفاده می‌کنند که مهمترین آنها کشور چین است. ترتیب و نام این سال‌ها در چین کمی متفاوت از نام‌های ایرانی است که ناشی از تاثیر فرهنگ چینی بر آن است. سال ایرانی -  سال چینی

۱. موش - موش
۲. گاو - گاو
۳. پلنگ - ببر (تفاوت)
۴. خرگوش - گربه (تفاوت)
۵. نهنگ - اژدها (تفاوت)
۶. مار -  مار
۷. اسب - اسب
۸. گوسفند - بز (تفاوت)
۹. حمدونه (میمون)- میمون
۱۰.  مرغ - خروس (تفاوت)
۱۱. سگ - سگ
۱۲. خوک - خوک
همانطور که می‌بینید در پنج مورد گاهشماری حیوانی چینی با ایرانی متفاوت است . نوروز سال ۱۳۹۶ نیز که سال مرغ بود  به نام چینی آن یعنی سال خروس معرفی شد.

در سال ۱۴۰۱ نیز همین جریان وجود داشت و سال پلنگ به نام سال ببر چینی معرفی شد و ... گویا همان اتفاق ناخوشایند برای سال ۱۴۰۳ در حال رخ دادن است.

نوروز سنت و جشنی باستانی است که گاهشماری یکی از ارکان اصلی آن است و بر ماست که در حفظ آن بکوشیم.

مواظب باشید تا چینی ها و‌چین پرستان هویت فرهنگی ما را نابود نکنند/ایرنا

#فرهنگ #نوروز #دانستنی

@Roshanfkrane

انیمیشنِ زیبای «نوروز» که توسط شبکه تلویزیونیِ «arte» فرانسه تهیه و پخش شده و «نوروز ایرانی» را به زیبایی به تصویر می‌کشد.
زیرنویس فارسی

#انیمیشن

نوروز خجسته ریشه در
فرهنگ و تاریخ ایران و ایرانی دارد
باید بکوشیم تا زنده و جاوید بماند ،
تا نسل آریایی ، بر پهنای جهان، هویتی ناب را در جهان هستی انتشار دهد تا سرامدو  الگویی برای فرهنگ جهانیان باشدو زبان زد خاص و عام شود
هنوز هم تاریخ نمی تواند قدمت فرهنگ چند هزار ساله ایران را به درستی بیان کند،
هنوز هم ما نسل مردمان پارس قدمتی به تاریخ بشریت داریم،
هنوز هم داستان حماسه  رستم و دیو سفید و بزرگ منشی کوروش در سنگ نوشته ها و کتب تاریخی حرف اول را می‌زند،
چه کسی جز دستان  یک هنرمند ایرانی می‌تواند این همه زیبایی را خلق کند، چه کسی جز مولانای جان می‌تواند عشق را بدین زیبائی ترسیم کند.
چه کسی جز فردوسی می‌تواند شاهنامه را با این حجم از ادب و فرهنگ برای ما و جهانیان به یادگار بگذارد؟
چه کسی جز حافظ می تواند با واژگانی بدین زیبائی و ظرافت عشق را به تصویر بکشد ؟
واقعا چه کسی ........؟

✍#طاهره_باقری_اردکانی
#فرهنگ #تاریخ #جشن #نوروز

@Roshanfkrane

گشت گرداگرد مهر تابناک، ايران زمين
روز نو آمد و شد شادی برون زندر كمين

ای تو يزدان، ای تو گرداننده‌ی مهر و سپهر
برترينش كن اين گاه و اين زمين

فرارسیدن سال ۱۴۰۳ خجسته
کانال روشنفکران🌱🌱🌱
سالی سرشار از مهر و سربلندی را برای شما عزیزان آرزومندیم.🌱🌱🌱
#مناسبت #نوروز

@Roshanfkrane

میعاد با نوروز در کردستان

مردم کردستان امسال در هر شهر و روستا و کوی و برزن با شادمانی به پیشواز نوروز رفتەاند
طنین زندگی و همدلی و عزم ستیز با غم و خمودگی در این جشنوارەهای رنگارنگ لبریز از شادی، موج می زند
در جامعەای مالامال از غم و اخبار و رخدادهای ناخوش، شادی جمعی حول نوروز باستانی فرصتی مغتنم برای سر فرود نیاوردن در برابر فسردگی و خمودگی است.
بهار 1333 سایه شعری معروف در ژانر ادبیات افسردگی/زمستان - ژانری که پس از کودتا رایج شد - سرود

بهار آمد گل و نسرین نیاورد
نسیمی بوی فروردین نیاورد

سال بعد اخوان با شعر زمستان، ادبیات افسردگی را به اوج رساند
ادبیات نومیدی در شعر و داستانهای دیگر نمود و ادامه یافت و به ویژگی دورانی از تاریخ فرهنگ و اندیشەی این دیار تبدیل شد
در ‌حالی کە تلخکامی عمومی امروز به نوعی یادآور سالهای سی است، مردم کردستان بجای غمنامه سرایی به ستایش زندگی برخاسته و در شعلەهای آتش نوروز، شرارەهای امید را می پایند و از بهار پیمان می گیرند:
به نوروز دیگر هنگام دیدار
به آیین دگر آیی پدیدار

نوروزتان پیروز و روزگارتان بهاری!

مراسم #نوروز در #مهاباد
#ارسالی #فرهنگ #اجتماعی
@Roshanfkrane