📝📝📝 سووَشون، مهسـووَشون

✍🏻علیرضا غریب‌دوست

✅سوگ، نمایانگر تعالی شعور آدمی در مواجه با مرگ است. ما با #سوگواری برای عزیزِ از دست رفته، از خوددوستی گامی فراتر نهاده، به «دیگری» و اندوه ناشی از پایان یک ارتباط عاطفیِ محبت آمیز می‌اندیشیم. گویی او با خمیرمایه‌ی محبت، بخشی از وجود ما را تشکیل داده بود و با فقدانش، تکه‌ای از وجود ما از دست رفته است.

✅سوگواری، نشانه‌ای است از مواجهه‌ی انسان با حقیقتی که نامش را «محبت» گذاشته اما از توصیف ماهیتش ناتوان است. پس سوگواری امری طبیعی است و به دلیل ماهیت انطباق‌پذیریِ شخصیت آدمی، ندرتاً ممکن است طولانی شود.

✅اما سوگواری بلندمدت، یا نشاندهنده‌ی اختلال روانی و آسیب روحی ناشی از فقدان عزیز از دست رفته است، یا در موارد نادر، ممکن است از موضوع شخصی به مسئله‌ای اجتماعی و #آیین تبدیل شده باشد. سوگواری آیینی در همه جوامع بشری وجود دارد اما شواهد نشان می‌دهد که آیین #سیاوشان یا #سوگ_سیاوش در #اساطیر_ایرانی کهن‌ترین آیین سوگواری در جهان است. حتی آیین سوگواری #محرم که در میان شیعیان رواج یافته، به شدت متاثر از «سیاوشان» یا به لهجه زیبای شیرازی #سووشون است.

✅اما «سیاوشان اساطیری»، صرفاً شیون و اندوه برای از دست دادن یک عزیز نیست، بلکه در تحول از مسئله فردی به #امر_اجتماعی شخصیت سیاوش نه به عنوان یک فرد که در قامت یک #ایزد_مینوی از منظری «زُروانیستی» ترسیم می‌شود که در آزمون عبور از آتشِ #دروغ ، مرگ را در آغوش گرفته و با اثبات پاکی و #راستی ، به حیات ابدی می‌رسد و دروغ ناکام می‌ماند و راستی نیرو می‌گیرد. در این دوره نیز ایرانیان برای نخستین بار در تاریخ، سوگ دختری را به آیین تبدیل می‌کنند که پیش از مرگ جز خانواده‌‌اش، کسی او را نمی‌شناخت.

✅درحالی‌که امروز نام «مهسا» در برگیرنده معانی و مفاهیمی است که فراتر از خانواده و شخصیت #مهسا_امینی دختر بیست و دو ساله‌ی ساده، بی‌پیرایه، پاک، معصوم و غریبِ اهل #سقز در #کردستان است. مهسا، چون ایزدان اساطیری نام #دختر_ایران است و یک ملت با نام او لذت #ما_شدن را تجربه می‌کند و همچون سیاوش، مرگ او را سرآغاز زندگی دوباره می‌داند.

✅معتقدم که #بیست_و_پنجم_شهریور ، نه به عنوان سالروز مرگ یک عزیز، بلکه سرآغاز یک آیین حماسی در اندیشه ایرانیان جاودان خواهد ماند. من به پیروی از زنده یاد سیمین دانشور، «مهسووَشون» را برای نامگذاری این روز پیشنهاد می کنم. روزی که مهسا، #سیاوش گونه به نماد آزادی تبدیل شد و نام زیبای زن و فرشتگانی چون مهسا نویدبخش زندگی ایرانیان شدند.

✅پ ن: موسیقی سوگواری چمری منتسب به آیین سووشون که در بخش های بزرگی از جنوب و غرب ایران همچنان در مراسم سوگواری نواخته می‌شود.
@MostafaTajzadeh