‍ ۱۸ شهریور سالروز در گذشت #کلنل_علینقی_وزیری

🔖 #علینقی_وزیری پیشگام در مدرن کردن موسیقی ایرانی

#حسنک

📌 وزیری نقطه عطفی در موسیقی ایرانی به شمار می‌رود و قبل از وزیری فاقد علم موسیقی بودیم و موسیقی ما تنها به‌صورت سینه‌به‌سینه از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شد. در #انجمن_اخوت وزیری با #درویش_خان آشنا و ردیف‌های هفت‌دستگاه موسیقی که منتسب به #میرزا_حسینقلی و #میرزا_عبدالله بود را به فرم نوشتاری و نت‌نویسی درآورد و موسیقی ایرانی را سیستماتیک کرد.

📌 وزیری به جهت تسلط کامل بر موسیقی ایرانی و ادبیات ایران‌زمین و همچنین آشنایی کامل به موسیقی غربی صلاحیت چنین کاری را داشت و با بهره‌گیری از سنت و پشتوانه خلاقیت و نوآوری خویش اقداماتی گران‌سنگ را بنیان گذارد.

📌 وی با حفظ حالات موسیقی ایرانی ابتکاراتی را در موسیقی ایرانی به وجود آورد و در زمان تصدی ریاست مدرسه موسیقی منشأ خدمات بسیار گردید. وزیری زبان نت را به ایران آورد و هنرستان موسیقی را تشکیل داد. وزیری در دوران حضور در هنرستان موسیقی، رهبری جناح موافق موسیقی ایرانی را بر عهده داشت و همواره در برابر دو جناح #مین_باشیان که مخالف سرسخت موسیقی ایرانی بود و همچنین جناح #پرویز_محمود که خواهان خروج موسیقی ایرانی از هنرستان به دلیل سیستماتیک نبودن بود، قرار داشت.

📌 پس از رخوت و خمود موسیقی ایرانی و کنار رفتن آن از تحولات اجتماعی در عهد #صفوی و تجربه یک گسست تاریخی در موسیقی، در دوران #زندیه موسیقی ایرانی جان تازه‌ای گرفت و از اوایل دوران #قاجار و به‌ویژه دوران #محمد_علی_شاه و #ناصرالدین‌_شاه با نظمی تازه پا به منصه ظهور گذارد.

📌 نفوذ موسیقی غربی از اوایل دوره قاجار و در قالب موسیقی نظام و هم‌زمان با مدرن سازی قشون ایران آغاز شد؛ اما از سال بیستم سلطنت ناصرالدین‌شاه با ورود آلفرد #ژان_لومر فرانسوی که برای ایجاد دسته‌های موسیقی نظام و تدریس در دارالفنون به ایران آمده بود، ابعاد گسترده‌ای یافت و از این دوران آشنایی ما با موسیقی غرب آغاز و بحث #تجدد در موسیقی ایرانی مطرح شد.

📌 رویکرد موسیقی را پس از دوران مشروطیت می‌توان به سه بخش تقسیم کرد:

۱. سنت‌گرایان که تکرار و حفظ ردیف نوازی را موسیقی ایرانی می‌دانستند و با هر تغییر و تحولی به‌شدت مخالف بودند؛

۲. گروهی که رویکردی غیر سنتی داشتند و موسیقی سنتی را ضعیف، کهنه و فاقد حرف جدید در عرصه اخیر می‌شمردند؛

۳. گروهی که ضمن حفظ محتوای موسیقی ایرانی سعی در استفاده و بهره‌گیری از موسیقی غربی را داشتند؛

📌 موسیقی غربی علی‌رغم حضور در سرتاسر دوران قاجار تأثیر چندانی بر ساختارهای موسیقی ایرانی نگذاشت و تأثیر ان از اجرای تفننی آهنگ‌های روسی با تار علی‌اکبر خان فراهانی در اوایل عهد ناصری و نیز ساختن قطعات والس، پلکا و مارش توسط درویش خان در اواخر عصر قاجار پا فراتر ننهاد. نفوذ موسیقی غرب اگرچه بر ساختارهای موسیقی ایرانی تأثیر نگذاشت اما بر نحوه تفکر درباره موسیقی و بر فرهنگ موسیقیایی و شنیداری ما بی‌تأثیر نبود؛ لذا تأثیر موسیقی غرب در این دوران را می‌توان بیشتر ازنظر مدرن کردن موسیقی و فرهنگ موسیقیایی ایران دانست و نه کنار گذاشتن این موسیقی و پرداختن به موسیقی غربی.

🔺 به پیوست صدای کلنل وزیری را بشنوید.

‍ ✔️به بهانه میلاد بنیانگذار موسیقی نوین ایران

#رضا_نیازمند که با موسیقیدانان مطرحی حشر و نشر داشت بر این باور است که ستون #موسیقی_ایران بر پایه سه شخص استوار است؛ #علینقی_وزیری #ابوالحسن_صبا و #روح_الله_خالقی. از دیدگاه #تقی_شایگان؛ وزیری با آنهمه زحمت و صلاحیت، بزرگترین سرمایه را برای موسیقی ایران بجا نهاد و موسیقی ما با او وارد مرحله نوینی شد و از مرحله فئودالی به #رنسانس رسید. وزیری دقیقاً ثمره #انقلاب_مشروطه است. او موسیقی عقب مانده و مفلوک دِلِی‌دِلِی بازی را با یک انقلاب اساسی به راه دیگری سوق داد.

وزیری خود در سخنرانی 29 مرداد 1340 می‌گوید: افتخار مشرق زمین در اینست که الفبای زبان موسیقی‌اش از الفبای موسیقی غربی است اما تاسف ما اینست که از این گنج سرشار هنوز نتوانسته ایم چنان که باید و شاید بهره‌مند گردیم و همچون #ادبیات و شعرمان آثار گرانبها تقدیم جهانیان کنیم. به گفته مجتبی خوش ضمیر: چنانچه وزیری به اروپا نمی‌رفت و هنگام بازگشت به ایران مدرسه موسیقی را تاسیس نمی‌کرد شاید نوازندگان ایرانی همچنان به عنوان #تعزیه خوان و مطرب مورد ارزیابی قرار می‌گرفتند.

#ساسان_سپنتا از شاگردان #کلنل_وزیری می‌نویسد: وزیری پرکار، منظم، مصمم، باصراحت و دارای روحیه آزادی بود. قیافه ای جدی، چشمانی نافذ و صدایی بم و پخته و در کارش اراده و پشتکاری وصف نشدنی داشت. هرگز از موانع دلسرد نمی‌شد و زیر بار حرف زور نمی‌رفت. در سالهایی که محضرش را درک می‌کردم حدود 70 سال داشت و ورزش صبحگاهی او ترک نمی‌شد. کلنل بر احترام موسیقیدان باشخصیت تاکید داشت و آنها را از نواختن در مجالس طرب و گردهمایی های مصلحتی منع می‌کرد. می‌گفت: کار مشکلات را آسان می‌کند. علاقمند به کار با ارکستر بود و از بهانه‌ جویی و انتقاد ناروا نمی‌هراسید‌. زندگی اش ساده و بی پیرایه بود و در امور هنری همانقدر که حسادت را ناپسند می‌شمرد، رقابت جوانمردانه و طلب کمال را جایز می‌دانست. بیشتر معاشرانش از نویسندگان و شخصیت‌های هنری و ادبی بودند.


حسین بنی احمد می‌گوید: کسی که هرگز مقابل شخص یا چیزی تسلیم نشد و سر فرود نیاورد در برابر یک چیز زانو زد و آن سیگار است. زمانی که مصمم به ترک سیگار شد در حاشیه کتابی که مطالعه می‌کرد نوشت: بر پدرش لعنت که ترکش کردم. امروز قدری هوس سیگار کردم ولی نکشیدم. روز بعد نوشت: امروز بیشتر هوس کردم ولی هرگز نخواهم کشید. روز بعد نوشت: امروز حالم هیچ خوش نیست. سرم گیج می‌رود و ناراحتم. روز هفتم نوشت: بر پدرش لعنت که عاقبت کشیدم و راحت شدم.

insta:history_music_iran
@sahandiranmehr