📝📝📝شهر مقدس: الگویی تازه از سیاستگذاری اجتماعی شیعیان

✍محسن حسام مظاهری


✅چند روزی است در شهر کربلا قانونی تحت عنوان «قانون قدسیة کربلاء المقدسة» به اجرا گذاشته شده است. به گفته‌ی ناصر حسین خزعلی ـ عضو شورای استانی کربلا ـ این قانون با هدف حفظ شأن و حرمت عتبات عالیات و در سال 2012م به تصویب آن شورا رسیده اما به تازگی اجرایی شده است. براساس این قانون، محدودیت‌هایی برای رفتارهای اجتماعی و عرفی شهروندان در شهر کربلا اعمال خواهد شد. ازجمله‌ رعایت حجاب برای زنان الزامی شده و اجرای کنسرت و برنامه‌های موسیقی، پخش آهنگ با صدای بلند در اماکن عمومی، شرب خمر و فروش آلات قمار ممنوع شده است. همچنین مغازه‌ها از نمایش مانکن‌ها و لباس‌های زنانه در ویترین مغازه‌ها منع شده‌اند.

✅اعلام آغاز عملیاتی‌شدن این قانون، در افکار عمومی و رسانه‌های عراق با واکنش‌های بسیاری مواجه شده است. برخی شهروندان و کاربران عراقی در شبکه‌های مجازی به مخالفت با این قانون پرداخته و آن را مغایر با حقوق فردی و محدودکننده‌ی آزادی‌های اجتماعی شهروندان دانسته‌اند. برخی هم آن را اقدامی سیاسی با هدف کسب رأی در انتخابات ارزیابی کرده‌اند.
برخی از این نظرات در گزارش خبرگزاری «فرانس24» منعکس شده است:
http://yon.ir/9IcjD
✅همچنین بخوانید یادداشت‌‌های دو نویسنده و تحلیگر عراقی را درین‌باره؛ اولی طارق حرب:
http://newsabah.com/newspaper/143202
و دومی محمدعلی جواد تقی:
https://annabaa.org/arabic/authorsarticles/17769

✅درهرحال هنوز برای قضاوت زود است و مشخص نیست این قانون چه میزان بتواند با موفقیت اجرا شود.

✅اما اگر قانون تقدس کربلا در اجرا موفق شود، می‌توان آن را نشانه‌ای از سیاست تعیین کانون‌های جغرافیایی مقدس در دل حکومت عرفی دانست؛ نوعی الگوی بدیل برای تشکیل حکومت فراگیر دینی و اسلامی‌سازی کل کشور مشابه جمهوری اسلامی. الگویی که حدوداً یک قرن است اروپای مسیحی با تأسیس کشور مستقل «واتیکان» آن را تجربه کرده و پادشاهی سعودی هم به شکلی دیگر با جداکردن حساب مکه و مدینه از ریاض و جده سال‌هاست آن را اجرا کرده است. در بحبوحه‌ی انقلاب اسلامی هم عده‌ای مانند آخرین نخست‌وزیر پهلوی ایده‌ی مشابه‌سازی آن برای شهر قم را طرح کردند که با مخالفت شدید امام‌خمینی مواجه شد. چندی پیش هم طرح مجدد این بحث توسط یکی از چهره‌های حوزوی (مدیر «دار المرتضی») تحت عنوان «تأسیس کشور قم» جنجال‌آفرین شد.

✅اما حالا شیعیان عراق، در مسیری متفاوت با همسایگان و متحدان ایرانی‌شان و پس از تجربه‌ی بیش از یک دهه حضور در قدرت، به چنین الگویی رسیده‌اند.

✅باید منتظر ماند و دید چه میزان این الگو با توفیق همراه خواهد شد. موفقیت آن می‌تواند فصل تازه‌ای در سیاست‌گذاری اجتماعی شیعیان بگشاید. راه‌حلی برای جمع دغدغه‌های مذهبی و واقعیت تکثر اجتماع و عرفی‌بودن دولت.

✅پی‌نوشت:
در این زمینه، پیشنهاد می‌کنم کتاب «اخگر گداخته‌ی حکومت: تجربه‌ی دولت‌سازی شیعیان در عراق پساصدام» اثر دکتر علی الحمود ـ جامعه‌شناس عراقی ـ و ترجمه‌ی سیدحسین مرکبی (از سری #کتابهای_سرو) را بخوانید:
https://telegram.me/sarvbooks/53
@mohsenhesammazaheri
@MostafaTajzadeh

🔺پیامدهای بوروکراتیزه‌شدن حوزه🔺
گزارشی از جلسه‌ی نقد و بررسی کتاب «پل تا جزیره» اثر مهدی سلیمانیه‌


برش‌هایی از متن:

مهدی سلیمانیه:
بعید می‌دانم حوزه علمیه قم در حال حاضر زعیم واحدی داشته باشد، وقتی از زعیم حرف می‌زنید من به بروجردی، حائری و ... فکر می‌کنم، آقای مکارم شیرازی در حال حاضر زعیم حوزه نیست، الان دوره تکثر است. باید بر سر آن بحث کرد. البته شاید یک میزان نسبی از اجماع بر روی اشخاصی به وجود آمده باشد که این خود ایده‌ای دیگر و قابل پیگیری است. حتی تیپ سنتی حوزه هم که تحت تأثیر این بوروکراسی نیست، خیلی‌هایشان مکانیزم‌هایی مثل واریز پول به کارت، حضور و غیاب و .. را پذیرفته‌اند. من صدای بخش سنتی حوزه نیستم که گمان کنید از موضع آن‌ها صحبت می‌کنم. من از موضع جامعه‌شناسی صحبت می‌کنم، همان طور که در بررسی مداخلات معمارانه در عتبات عالیات، مسئولان ستاد بازسازی به من می‌گفتند «خود مسئولان عراقی‌ها راضی هستند! شما چرا کاسه داغ‌تر از آش می‌شوید؟»، بله من کاسه داغ‌تر از آش هستم و باید نقد کنم. علوم انسانی را به رسمیت‌ شناختن یعنی همین که اجازه بدهیم یک جریان از بیرون نقد شود. ولو اینکه خود متولیان و اهالی یک حوزه، برخلاف مصالح خود عمل کنند. یکی از وظیفه‌های جامعه‌شناس، هشدار دادن به اهالی آن حوزه و میدان است.


سیدفرید حاج‌سیدجوادی:
در سال‌های اخیر حوزه با رسمیت‌یابی فرایندهای آموزشی مواجه شده یا به آن اقدام کرده است که این با هویت سنتی حوزه، تمایزها و گاه تضاد‌هایی دارد. نکته‌ای برای ما که در حوزه هستیم وجود دارد که برایمان کاملاً محسوس است و کسی که از بیرون نگاه کند، متوجه آن نمی‌شود‌. یک نهاد غیررسمی به معنای مدرن به نام حوزه وجود دارد که باید میان آن با روحانیت اجمالاً تمایزی قائل شد. گرچه از نظر منابع انسانی بسیار به هم نزدیک هستند، حوزه نهادی اجتماعی و تربیتی است که در سیر زمان تطوراتی را در شکل خود تجربه کرده است‌. نخستین تطور در شکل‌گیری خود مفهوم حوزه رخ داده است. مفهوم حوزوی از نظر لغت کمتر از صد سال سابقه دارد. مجموعه‌ای از مدرسه‌های علمیه بوده که با هم هماهنگی داشتند، اما واقعاً جایی وجود نداشت که روی آن دست بگذارند و بگویند این حوزه است. بین همه آن مدارس علمیه شباهت‌هایی وجود داشته است و متون‌های نسبتاً مشابهی را تدریس می‌کردند. البته تفاوت‌هایی هم داشته‌اند. آیا یک سازمان ارتباطی شبکه‌ای بین آن‌ها وجود داشته است؟ خیر، اما از زمانی به تدریج شکل می‌گیرد. چرا؟ می‌شود از نظر تاریخی بررسی کرد که چرا مجبور می‌شویم بعد از زمانی مفهومی به نام حوزه را استخدام کنیم. شاید یک نهاد رقیبی که برای علم جدید پیدا شد، این را به حوزه القا کرد که برای خود هویت متمرکزی ایجاد کند.


محسن صبوریان:
من شکی ندارم که مداخله دولت، به ضرر حوزه است. دولت فقط باید کمک کند اما مزاحم نباشد. یعنی به یک ساختار لیبرالی درباره مدیریت حوزه معتقدم چنانکه بعضی مراجع هم به چنین ساختاری قائل‌اند اما با این حال، اتفاقاً شکوفاترین دوره حوزه را زمانی می‌بینیم که صفویه به حوزه کمک می‌کرد، همه در اصل اذعان دارند که حوزه نباید مستمری‌بگیر دولت باشد و این تالی فاسد دارد اما از طرفی این هم غیرقابل کتمان است که حوزه نیاز به حمایت مالی دولتی هم دارد. باید از این منظر هم نگاه کرد که چکار باید کرد؟ پس صورت‌بندی مسئله باید به گونه‌ای باشد که بتوان پاسخی هم برای مسئله پیدا کرد.


متن کامل:
http://iqna.ir/00FtSN
http://iqna.ir/00FuOE


#کتابهای_سرو
#مطالعات_اجتماعی_تشیع

@mohsenhesammazaheri

#تازه_های_نشر

دوازدهمین عنوان از مجموعه کتابهای سرو منتشر شد:

📗ساکنِ خیابانِ ایران: مسایل و چالش‌های دینداری در جمهوری اسلامی 📗
محسن حسام مظاهری
از مجموعه کتابهای سرو ـ 12
دبیر مجموعه: محسن حسام مظاهری
176 صفحه (رقعی)
نشر آرما


متن پشت جلد:
«ساکن خیابان ایران»، تمثیلی از موقعیت دینداران در ایران پساانقلابی است. دیندارانی که در وضعیتی دوگانه، همزمان هم از مواهب حکومت دینی برخوردار شده‌اند و هم با مصائب و چالش‌های اختصاصی زیست دینی در چنین حکومتی دست به گریبان‌اند. در کتاب حاضر کوشش شده است مختصراً و با رویکرد انتقادی به برخی مسایل و چالش‌‌هایی که دینداری و تشیع ایرانی،‌ امروز و پس از گذشت چهار دهه از استقرار حکومت دینی با آن‌ها مواجه است، پرداخته شود. نه مسایل نظری و تئوریک؛ بلکه مسایلی که مستقیماً با زندگی روزمره‌ی دینداران مرتبط است و سردرگمی در قبال آن‌ها، در سال‌های اخیر مشکلاتی را به‌ویژه برای نسل‌های جوان مذهبی پدید آورده و هزینه‌های زیست دینی را بالا برده است. به گمان نویسنده، درصورت استمرار این روند و چنانچه در تنظیم مناسبات نهاد دین و دولت، اصلاحات و بازاندیشی‌های مؤثری صورت نپذیرد و جامعه‌ی مذهبی نتواند خود را از وابستگی به نظام سیاسی برهاند، آینده‌ای پرتلاطم و پرمخاطره در انتظار تشیع ایرانی خواهد بود.



این کتاب را از کتابفروشی‌ها و همچنین به صورت آنلاین از سایت 4soooq.ir می توانید تهیه نمایید.

#کتابهای_سرو
#نشر_آرما
http://uupload.ir/files/7and_iran.png
@nashre_arma
@sarvbooks

#تازه_های_نشر
#تازه_های_کتاب_دین

نوزدهمین عنوان از مجموعه «کتابهای سرو» (مطالعات فرهنگ شیعی) منتشر شد:

📗 مجالس مذهبی در ایران معاصر 📗
بررسی و تحلیل اعلانات مجالس محرم و صفر در روزنامه‌ی «اطلاعات» (1305-1394)

✍️ محسن‌حسام مظاهری
5 جلد ـ‌ 2210 صفحه (وزیری)
نشر آرما
چاپ اول: ۱۳۹۹

مجالس مذهبی در دوره‌ی معاصر از ابزارهای گوناگونی برای اطلاع‌رسانی و تبلیغ برنامه‌های خود و جذب مخاطبان بهره گرفته‌اند. یکی از این ابزارها، انتشار آگهی (اعلان) در مطبوعات است که از اواخر دوره‌ی قاجار و با گسترش روزنامه‌ها و مجلات، مورد اقبال مجالس مذهبی قرار گرفته است. این اعلانات مطبوعاتی، منبعی غنی برای مطالعات اجتماعی ـ تاریخی مناسک شیعی و اسنادی ارزشمند از تاریخ اجتماعی شیعه در ایران معاصر به‌شمار می‌روند. کتاب حاضر،‌ محصول پژوهشی است که با هدف گردآوری، بررسی و تحلیل این اسناد انجام شده است. در این پژوهش، روزنامه‌ی «اطلاعات» به‌عنوان روزنامه‌ی سراسری فارسی‌زبانی که طولانی‌ترین دوره‌ی انتشار تا امروز را داراست، برای مطالعه‌ی موردی انتخاب شده و همه‌ی اعلانات مجالس مذهبی که از نخستین شماره‌ی این روزنامه‌ در سال 1305 تا پایان سال 1394 (جمعاً 90 سال) در ماه‌های محرم و صفر منتشر شده‌اند (جمعاً 5131 اعلان) استخراج و تدوین شده‌ است. متن کامل این اعلانات به ترتیب تاریخ انتشار در فصول مجزا به تفکیک هر دهه آورده شده و اعلانات از نظر گونه‌های مجالس و اقسام محل‌های برگزاری آن‌ها بررسی شده‌اند. ارایه‌ی مدلی تجربی برای گونه‌بندی مجالس مذهبی (شامل 26 گونه)، شناسایی و معرفی اقسام تبلیغات مجالس مذهبی (شامل 14 مورد)، شناسایی و دسته‌بندی محل‌های برگزاری مجالس مذهبی (شامل 9 دسته)، بررسی روند تغییرات اعلانات مطبوعاتی مذهبی، تحلیل آماری اعلانات مجالس مذهبی در هر دهه، تدوین فهرست سخنرانان و مداحان در هر دهه و تعیین افراد شاخص و پرمخاطب و بررسی موضوعات سخنرانی‌های مجالس از دیگر موضوعات و مباحثی است که در کتاب حاضر بدان‌ها پرداخته شده است. نهایتاً در فصل پایانی کتاب، تلاش شده است با جمع‌بندی تحلیل‌ها، تجمیع آمارها و تطبیق داده‌های فصول قبلی تصویری کلی از یک قرن برگزاری مجالس مذهبی در ایران ارایه شود.


فروش اینترنتی: سایت چهارسوق
4soooq.ir


#کتابهای_سرو
#نشر_آرما
#مطالعات_اجتماعی_تشیع
https://uupload.ir/files/71fo_077-6x9-book-series-presentation-covervault.jpg
@nashre_arma
@sarvbooks