‍ 🌓نگاه روانشناسانه برتون به مکتب سورئالیسم

#دکتررحیمی_بروجردی

با نیم نگاهی به سرنوشت ملت ایران

«آندره برتون »(1966- 1896) شاعر، نویسنده، پیشگام و نظریه پرداز سوررئالیست در 19 فوریه در نورماندی از پدر و مادری فرانسوی از طبقة متوسط دیده به‎جهان گشود و دوران کودکی اش را در بریتانی سپری کرد.

تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در حومة پاریس به اتمام رسانده و فارغ التحصیل رشتة روانشناسی از دانشگاه گردید و با نظریه های «فروید» آشنا شد.

«آندره برتون» در آشکارسازی، قوام و ماندگاری هولوگرام اندیشة "سورئالیسم" نقش محوری داشت. وی در تشریح "سورئالیسم" می گوید:

"سورئالیسم: اسم، مذکر، عمل غیرارادی مطلقاً روانی که بتوان با توسل به آن، عملکرد واقعی اندیشه را به کلام یا نوشتار یا هر روش دیگری بیان کرد. اندیشه، باید بدون دخالت هرگونه کنترل از جانب عقل، خارج از هرگونه دغدغة اخلاقی القا شود.

«سورئالیسم» همیشه کوشیده است به دو نوع مسئله پاسخ دهد: نوع اول به مفاهیم جاودان مربوط مى شود؛ و نوع دوم به مفاهیم جارى؛ ما عقیده داریم، هم در واقعیت و هم در رؤیا، ذهن باید به چیزى فراتر از لایة آشکار رویدادها برسد و به آگاهى از لایه پنهان رویدادها دست یابد...

از امروز تا قرن ها بعد، هر اتفاقى که راهى جدید براى رهایى بیشتر ذهن پیش بگیرد، «سورئالیست» است."

او در قطعة زیر باعنوان: «پنج راه برای کشتن انسان»، با نگاه زیبایی شناسانة خاص خود و همچنین تلفیق شهود هنری یا تخیل با واقعیت، شکل ویژه ای از «اقتصاد سورئالیستی» را از منظر روانشناسانه به معرض نمایش گذاشته و نتیجه می گیرد که قرارگیری «انسان اقتصادی» در دنیای ماشینی امروز، نمادی از مرگ است و بدین ترتیب، عصیان خویش را نسبت به نظام اقتصادی سرمایه داری عیان می سازد.

لازم به ذکر است که بسیاری از منتقدان نظام سرمایه داری، چه در نظریه پردازی یا در عمل، تحت تأثیر همین آرای ادیبانه که ملهم از نگاه روانشناسانه برتون است، قرار می گرفتند.

آثار «آندره برتون» تاکنون به زبان های مختلف و با نام های مختلف منتشر شده اند. از آن جمله: "نادیا"، "عشق دیوانه وار" و "آرکان".
تحلیل روانشناسانه سورئالیستی او را در مورد عاقبت بشر در قطعه زیر می توان جستجو کرد:

راه های پر زحمتی هست برای کشتن انسان
می توانید وادارش کنید الواری را حمل کند تا نوک تپه، و میخکوبش کنید
برای انجام صحیح این کار، شما نیاز دارید به جمعی از مردمِ صندل به پا،
خروسی که بانگ سر بدهد، خرقه ای برای تشریح اندام، کمی سرکه
و مردی برای کوبیدن میخ ها سر جایشان
یا می توانید فولادی با طولی مشخص انتخاب کنید که به شیوه ای سنتی شکل داده شده، تراش یافته،
و سعی کنید فرو کنیدش در قفسی فلزی که او به تن دارد
اما برای این کار، شما نیاز دارید به اسب های سفید، درخت های انگلیسی، مردانی با تیر و کمان،
حداقل دو پرچم، یک شاهزاده، و یک قصر که در آن ضیافت بگیرید
در زمان رهایی از نجیب زادگی، می توانید که اگر باد موافق باشد،
گازهایی بر او بدمید؛ اما در این صورت، شما نیاز دارید
به چند متر از خاک گل آلود، تقسیم شده به چند گودال،
و نیازی به ذکر نیست که پوتین هایی سیاه، چاله های بمب ها،
مقدار بیشتری خاک، آفت طاعون موش ها، دو جین آواز و چند کلاهِ گِردِ ساخته از فولاد،
در عصر هواپیما، می توانید پرواز کنید چند متر بالای سرِ قربانی
و از شرش خلاص شوید با فشار یک شاسی
در این صورت، تمام چیزی که احتیاج دارید
یک اقیانوس است، دو نظام حکومتی، دانشمندان ملت،
چند کارخانه، یک قاتل دیوانه و زمینی که هیچ کس برای سال های مدید به آن احتیاج نداشته باشد.
همان طور که در آغاز گفتم، راه های پر زحمتی هست برای کشتن انسان؛
ساده ترین، بی واسطه ترین، و تمیزترینش
همین که ببینید او جایی در میانة قرن بیستم زندگی می کند
و همان جا رهایش کنید

پ.ن. با اجازه برتون می خواهم چند مصرع آخر شعر برتون را این طور عوض کنم:

"همان طور که در آغاز گفتم، راه های پر زحمتی هست برای کشتن ایرانی؛
ساده ترین،
بی واسطه ترین،
و تمیزترینش
همین که ببینید او جایی در
"ایران"
زندگی می کند
همان جا رهایش کنید"

#آندره_برتون
#سورئالیسم
#روانشناسی



#دکتررحیمی_بروجردی

🌴
@DrRahimiBoroujerdi
@Dama_Iranabad