اهمیت داد، دادخواهی و دادگستری در تاریخِ ایران
(21 مهرماه روز «جشنِ داد و دادخواهیِ ملّتِ ایران»)
✍️ سجاد فتاحی
t.me/SIAGS
یکی از مفاهیمی که می‌توان حول آن به تفسیر و تبیین تاریخ ایران پرداخت، مفهومِ «داد» و مفاهیم ساخته شده از آن چون «دادخواهی»، «دادگستری» و «بیداد» است.
از این منظر سرِّ ماندگاری نام نیکوی برخی حاکمان بزرگ در این سرزمین که در تاریخ پیش از اسلام برجسته‌ترین نمونۀ آن کورش بزرگ است و در تاریخ پس از اسلام شاهانی چون کریم‌خان زند، دادگستری آنان است؛ و رازِ بدنامی برخی دیگر از حاکمان، «بیداد» آنان در دوران فرمانروایی خویش.
آبادانی یا ویرانی ایران و تبدیل شدن آن به گلستان یا کلنگستان در دوره‌‌های تاریخی مختلف نسبتی مستقیم با استقرارِ «داد» و «بیداد» در این سرزمین دارد.
از سوی دیگر «داد» و «دادخواهی» از چنان حرمتی در تاریخ ایران برخوردار است که در آن رهبران قیام‌ها و جنبش‌های بزرگ دادخواه و آنان که در برابر «بیدادِ» زمانۀ خویش شوریده‌اند، در بین عموم مردم به مقامی شبه خدایی می‌رسند.
از قضا می‌توان با مفهوم ساخته شدۀ دیگری از مفهومِ «داد» به تبیین تاریخِ ایران پرداخت و رازِ چرخه‌های تکرار شوندۀ «بیداد» و «دادخواهی» در این تاریخ را ناتوانی ما ایرانیان در طراحی و استقرار نظام حکمرانی‌ای دانست که در آن یک «نهادِ دادگسترِ مستقل» و منطبق بر نیازهای زمانه، «قدرتِ بیداد» را از حاکمان سلب نبوده و پیش از آنکه «بیدادگریِ» آنان موجبات سوگواری مردم و ویرانی سرزمین را فراهم کند آنان را از مقام خود برکنار نموده و در دماوند به بند کشد.
امروز 21 مهرماه روز بزرگداشتِ پیروزی کاوه و فریدون بر ضحاک است که به گمانم می‌توان آن را روز «جشنِ داد و دادخواهیِ ملّتِ ایران» نامید.
به امید آنکه به قدرت یک «نهادِ دادگسترِ مستقل»، برای همیشه، ضحاکِ بیدادگر در دماوند به بند کشیده شود.
#بیست_و_یکم_مهرماه
#جشن_داد_و_دادخواهی
#کاوه #فریدون #ضحاک
#نهاد_دادگستری_مستقل
#سجاد_فتاحی

سه پایۀ حکمرانی در ایران‌زمین
✍️ سجاد فتاحی

زنده‌یاد دکتر «علیرضا شاپور شهبازی» در مقالۀ خود با عنوان «شاهنشاهی پارسی هخامنشی» در کتابِ ارزشمندِ «تاریخِ ایرانِ آکسفورد» سه ویژگی زیر را برای شاهنشاهی هخامنشی ذکر می‌کند:

- پایبندی اکید به حاکمیت قانون؛
- رواداری دینی و فرهنگی؛
- ارج نهادن به دستاوردها و مهارت‌های اقوام تابعه؛

این سه ویژگی که توسط کوروشِ بزرگ، اساسِ حکمرانی در شاهنشاهی هخامنشی برپایۀ آنها بنا نهاده شد، پارسیان را میراث‌دار و نگهبان تمدن‌های خاور نزدیک باستان نمود و تا زمانی که به آن پایبند بودند این شاهنشاهیِ با شکوه ادامه داشت.
این سه اصل را در تمامی سده‌های پس از شاهنشاهی هخامنشی می‌توان بخشی از اصول یا مبانی پارادایمی حکمرانی در ایران‌زمین دانست؛ که اگر نظام‌های سیاسی به آن پایبند بودند شرایطی نیکو برای ساکنان این سرزمین رقم می‌زدند و اگر از آن تخطی می‌کردند تیشه به ریشۀ خود زده و پس از چندی موجبات فروپاشی خود و درافتادن ایران به دامنِ بحران‌هایی بزرگ را فراهم می‌کردند.
بخش قابل توجهی از بحران‌های ایرانِ امروز ناشی از نادیده گرفتن این سه اصل پایه‌ای حکمرانی است.
#اصول_حکمرانی
#ایران
#تاریخ_ایران_آکسفورد
#علیرضا_شاپور_شهبازی
#تورج_دریایی
#نشر_نو
#سجاد_فتاحی
https://t.me/SIAGS

فاطمیّه و پی‌سنگِ دوّمِ قانونِ اساسی
✍️ سجاد فتاحی
t.me/SIAGS

همانطور که در مطلب «لیلیت تریان و پی‌سنگ اوّل» توضیح داده شد تنها راه باقی‌ماندۀ اصلاح در این سرزمین پافشاری بر اصلاح قانون اساسی و تبدیل نمودن آن به کارزار و خواستی عمومی است؛ کارزار و خواستی که اگرچه ریشۀ سخن و کلام احزاب ایران‌گرا و تحول‌خواه رسمی کنونی و البته اندیشمندان و اساتید منتقد وضع موجود که در ایران ساکن هستند به آن می‌رسد؛ اما هزینه‌های سنگین پرداختن به چنین موضوعی آنها را به در لفافه سخن گفتن و پیچیده‌گویی کشانده است که البته هیچ شکوه و شکایتی از آنان نیست و برای زیستن و فعالیت کردن در این سرزمین چاره‌ای جز این ندارند؛ اما ما افراد گمنام می‌توانیم این موضوع را به خواستی عمومی تبدیل نموده و آنها را در ادامۀ کار با خود همراه کنیم. استدلال‌های خود را در این زمینه در متنی جداگانه به زودی منتشر خواهم کرد.

ایام فاطمّیه در ایران چند دهه‌ای است که در روندی روبه‌رشد تبدیل به مراسمی برای فرسایش یگانگی مردمان این سرزمین و بویژه افزایش شکاف بین هموطنان شیعه و سنی شده است. این مسئله از آنروست که قانون اساسی و نظام سیاسی کنونی به صورت روشن، اصل ضرورت بی‌طرفی نظام‌های سیاسی در برابر ادیان و مذاهب ایرانی را نقض نموده است و نقض این اصل بدیهی حکمرانی می‌رود که ایران را در معرض خطراتی جدی در آینده قرار دهد.

پی‌سنگ دوّمی که اصلاح قانون اساسی کنونی یا طرح‌ریزی یک قانون اساسی جدید باید بر آن اساس انجام شود آن است که نظام‌های سیاسی و حکمرانی در این سرزمین باید نسبت به ادیان و مذاهب موجود در ایران بی‌طرف باشند و مسئلۀ دین را به عرصۀ فرهنگ واگذار کنند.
یک سیاست‌مدار ایرانی می‌تواند شیعه سنی، یارسان، زرتشتی، مسیحی، یهودی و یا بر هر دین و آیین دیگری باشد، اما هنگامی که بر مسند رسمی سیاست این سرزمین تکیه زد باید تمامی این ادیان و مذاهب و پیروان آنها در چشم او یکسان باشند.

هرگونه توهین به اندیشه‌ها و عقاید پیروان ادیان و مذاهب گوناگون در ایران باید ممنوع و مورد پیگرد قرار گیرد؛ چرا که جدا از اهمیت انسانی چنین اقدامی، پایه‌های یگانگی ملّی مردمان این سرزمین کهن را سست می‌کند.

بر این اساس پی‌سنگ دوّم قانون اساسی باید:
«بی‌طرفی نظام سیاسی نسبت به ادیان و مذاهب موجود در ایران و ممنوعیت هرگونه توهین و تعرض به اعتقادات پیروان هر یک از ادیان و مذاهب این سرزمین با هر عنوانی باشد.»

#کارزار_اصلاح_قانون_اساسی
#پی_سنگ_دوم
#بی_طرفی_دینی
#منع_توهین_به_اعتقادات_ادیان_و_مذاهب
#فاطمیه
#سجاد_فتاحی
https://t.me/SIAGS

من عصبانی هستم؛ این گام نخست برای بهبود شرایط است!
✍️ سجاد فتاحی
t.me/SIAGS

«دارون عجم‌اوغلو» و «جیمز رابینسون» در کتاب ریشه‌های اقتصادی دیکتاتوری و دموکراسی به درستی می‌گویند که:
«شهروندان، مادامی می‌توانند در غیردموکراسی قدرت سیاسی داشته باشند که زمینه‌ساز تهدیدی معتبر به انقلاب یا ناآرامی اجتماعی به شکل جدی شوند؛ به‌گونه‌ای که به منافع اقتصادی و اجتماعی فرادستانی که قدرت سیاسی رسمی را کنترل می‌کنند، آسیب رسانند.» (ص. ۲۷۰)
ما فرودستان در برابر سوء استفادۀ فرادستان از «قدرت قانونی»، ابزاری جز استفاده از «قدرت عملی‌» خود در شکل «اعتراض»، «اعتصاب» و حتی «انقلاب» نداریم و فرادستان نیز می‌توانند از بین گزینه‌های «امتیاز دادن»، «دموکراسی‌سازی» و «سرکوب» گزینۀ مطلوب خود را برگزینند.
آگاهی فرادستانِ ایران از عصبانیت ما از شرایط کنونی و خسته شدن همۀ ما از این شرایط برای همه بهتر است
برای ایران
برای خودمان
و حتی برای فرادستانی که در صورت ادامۀ این مسیر گرفتار خشم سهمگین فرودستان خواهند شد.
اگر هیچ راهی به ذهنمان برای بهبود شرایط نمی‌رسد اما می‌توانیم دست‌کم فریاد بزنیم و بگوییم:
من عصبانی هستم و دیگر حاضر نیستم این وضع را تحمل کنم!
در طول تاریخ، این نقطۀ شروع، برای بهبود شرایط بوده است.
فقط باید یادمان باشد که فریاد اعتراض، اگرچه برای بهبود شرایط لازم است اما کافی نیست!

#شبکه
#دارون_عجم_اوغلو
#جیمز_رابینسون
#ریشه‌های_اقتصادی_دیکتاتوری_و_دموکراسی
#ایران #پایداری #قانون_اساسی
#سجاد_فتاحی