🔺برهنه سازی براهنی

رضا براهنی نویسنده، شاعر و منتقد ادبی در 85 سالگی درگذشت. ارزیابی کارنامه نویسندگی و زندگی ادبی وی نه در بضاعت راقم این سطور است و نه در این مجال کوتاه می گنجد. اما ارزیابی نوع واکنش ها به مرگ وی دارای دلالت های قابل توجهی از حیث وقوع یک دگرگونی بنیادین در ماهیت امر سیاسی است.
یک روز پس از خاموشی " آواز کشتگان "، صفحات شبکه های مجازی شاهد بروز دوقطبی پررنگی درباره وی از پاسداشت تا خوارداشت است و چندان اثری از داوری های منصفانه و موضع گیری های میانه نیست.
براهنی که در دهه 50 مورد ستایش بی کران جمع زیادی از روشنفکران و اهل قلم و خوانندگان بود، امروز بخاطر همان کنش ها و کوشندگی ها سرزنش و شماتت می شود.
نارضایتی از وضعیت کنونی و نثار خشم ناشی از آن به فعالان حاضر در انقلاب، می تواند یکی از علت ها باشد، در حالیکه علت اصلی جای دیگری است.
در سی سال گذشته پس از پایان جنگ سرد و تحولات عدیده متعاقب آن، شاهد یک انتقال محور بزرگ در جهان سیاست هستیم. سیاست متعارف در دنیای قرن بیستم بر اساس یک ایدئولوژی اقتصادی فهم می شد که در طرفین آن دو جناح چپ و راست قرار داشتند.
چپ ها عمدتا طالب برابری و برقراری عدالت از طریق ماشین دولت بودند. اکثریت می خواستند با انقلاب ماشین دولتی را تسخیر کنند و اقلیتی هم دل در گرو مبارزات پارلمانی و سندیکایی داشتند.
در مقابل جناح راست به آزادی های فردی و بازارهای آزاد و دولت محدودتر ایمان داشت و نگران ذبح آزادی در پیشگاه عدالت بود.
براهنی مانند قاطبه روشنفکران جهان سوم نه تنها به دیدگاه اول باور داشت، بلکه جزو " اکثریت انقلابی " آن به شمار می رفت و زبانش سرشار از واژگانی نظیر ارتجاع و امپریالیسم و صهیونیسم و ترقی خواهی و ...بود.
درجه راست گویی عملی و میزان انطباق زندگی شخصی و حیات نویسندگیش با مدعاهای انقلابی موصوف، بحثی مجزاست، اما حتی " ترک گرایی " نسبی وی و هواخواهیش از زبان مادری هم، بخشی از چپ گرایی او و جهان بینی سیاسی منبعث از آن به شمار می رفت و نسبتی با هویت خواهی های رایج امروز نداشت.
کما اینکه برخی طرفداری های وی از " خلق کرد " و "مبارزات" آن در ابتدای انقلاب به سیاق اکثریت قریب به اتفاق کانون نویسندگان ایران هم، از این جنس بود.
در جهان آرمانی منقسم به "چپ و راست" ، به هر دلیل، قطب نمای ایران به چپ می زد و غیر از مارکسیست ها، ملی ها و اسلامی ها هم دل در گرو آموزه ها و شورانگیزی گفتمان چپ داشتند و " جناح راست " نە تنها فقیر بود، بلکه معادل ارتجاع و رژیم پهلوی نیز قلمداد می شد.
در این وانفسا، روشنفکری چپ نظیر براهنی ممکن بود از جانب رقبای ادبیش در محافل نیمه خصوصی تخطئه شود و یا هدف افشاگری و ترور شخصیت از سوی ساواک قرار گیرد، اما از طرف جامعه جز تکریم و تمجید، دریافت نمی داشت!
مشکل اما زمانی آغاز شد که زمانه تغییر کرد و سیاست مالوف چپ و راست، جای خود را به سیاست هویت داد.
دغدغه سیاست هویت محور کنونی، نه آزادی و برابری، بلکه ارج گذاشتن به قوم، مذهب، ملت و شناسه ای غیریت ساز است که باید با جان و دل آن را از تاراج دشمنان و جهان گرایان و لیبرال ها، محفوظ‌ نگاه داشت.
طبعا این انتقال محور از فهم اقتصادی از سیاست به فهم هویتی از آن، با وارونه کردن ارزش ها و آرمان ها همراه است و خط کشی های سیاسی و موافقان و مخالفان جدید خلق می کند.
براهنی که به صفت چپ بودن، زمانی ستایش می شد، امروز به همان دلیل " چپول " نامیدە شده و شماتت می شود. چپ های جنگ سردی جهان سوم، به هیچ وجه دمکرات منش نبودند، اما طرفه این جاست که از نگاه سیاست هویت همان میزان دغدغه های جهان وطنی و فراملی شان هم نابخشودنی است و بی چون و چرا خیانت تلقی می شود.
تازه این پایان ماجرا نیست. سیاست هویت استعداد بکری در تفریق و جداسری های درونی نیز دارد و به آسانی نویسنده فقید را میان خطوط هویتی دلخواه خود، ترسیم می کند. برخی از ایران گرایان به دلیل فهم چپ گرایانه براهنی از مفاهیمی نظیر هویت ملی، زبان رسمی و تکثر قومیتی ایران که البته در زمان خود، رهیافت سردست و متعارف بود، وی را محکوم و متهم به ایران ستیزی و تجزیه طلبی می کنند.
همزمان هویت گرایان ترک، از خدا خواسته مرده مطرود را که به هیچ وجه نسب به آنان نمی برد، در آغوش گرفته و او را اهل قبیله می خوانند!
براهنی راستین اما، نه این بود و نه آن! به معنای واقعی کلمه، نویسنده و کوشنده ای قرن بیستمی بود و جهان بینی و عقایدش هم محصول همان زمان بود.
در میانه ستایش های مطلق گذشته و سرزنش های نه چندان کم امروز، باید امیدوار بود زمانه ای دگر فرا رسد و با عبور از تنگناهای معرفتی کنونی، فرصتی مناسب برای ارزیابی قلم و قدم وی فراهم شود. در چنین فضایی است که او در جایگاه تاریخی شایسته خویش قرار می گیرد.
#صلاح_الدین_خدیو
#رضا_براهنی
#کانون_نویسندگان_ایران
@sharname1

✅ منتخب توییت‌های روز

https://twitter.com/kharmagas_UK/status/1507381184187224069?t=8MV_LJ7o6MqDqzH8mGUKgA&s=09

✍🏽 محمدعلی دهاقین
✅ ‏علیرضا ‎#پناهیان می‌گوید در فتنه‌های آخرالزمان منافق رسوا و حق زود آشکار می‌شود، همان طور که دروغ ‎#روحانی آشکار شد که می‌گفت باید با کدخدا مذاکره کرد و 24 میلیون هم فریب خوردند و رأی دادند!
چقدر کینه و عقده لازم است که در نوروز و بعد از نماز صبح حرم هم فحش به مردم را فراموش نکنی؟!

✍🏽 مجتبی نجفی
✅ ‏در وضعیت نرمال اینها را باید از منظر روانی تحت درمان قرار داد.وزیر خارجه ابرقدرت دنیا رسما به خاطر دست داشتن کشورش در کودتا ابراز تاسف کرده بود حالاکارشناس آشپزهای "من و تو" به کودتا میگویند تحولات. خود آمریکایی های رسما از لفظ کودتا استفاده میکنند سیمای جادویی من و تو قبول ندارد

✍🏽 هادی موسوی
✅ ‏کره جنوبی، دومین راکتور نیروگاه براکه امارات رو راه انداخت.
نحوه استفاده این دو کشور از صنعت هسته‌ای، درس عبرتی برای ماست.
کره جنوبی، غنی‌سازی رو رها کرد و رآکتور سازی رو توسعه داد، نه تنها تحریم نشد، بازار بزرگی هم پیدا کرد.
امارات هم بدون تحریم، داره از هسته‌ای استفاده می‌کنه.

✍🏽 جمشید برزگر
✅ ‏شمشیر کشیده‌ایم و در شادی دشمنان این مرز و بوم، هم را می‌دریم. واکنش عده‌ای از هموطنان به درگذشت یک شاعر و نویسنده نه فقط حیرت‌انگیز که به‌شدت غمبار و دردناک است. ‎#رضا_براهنی فارغ از دیدگاه‌های سیاسی یا خصلت‌هایش، به فارسی نوشت و برای اعتلای فرهنگ و ادب ایران کوشید. مهربان باشیم.

✍🏽 سید مصطفی رهامی
✅ ‏محمدجواد ظریف در تیر1400 در مجلس گزارشی را خواند که طبق آن رفع تحریم سپاه- در مذاکرات عراقچی با 1+4 به نتیجه رسیده و تمام شده بود. اگر آن مذاکرات در همان موقع به سرانجام رسیده بود و کار به تیم غیرحرفه ای و بی تجربه و ندانم کار دولت سیزدهم کشیده نشده بود....الان ...شما بگید

✍🏽 بیژن شمس
✅ ‌‎رئیس پلیس راهور ناجا گفته در تصادف ‎#دنا کاملا جمع شده ولی ‎#کیسه_هوا باز نشده!

متأسفانه گزارشگر ازش نپرسید که چرا این خودروها رو پلاک میکنید؟!

✍🏽 فرهاد قربان‌زاده
✅ ‏شاید بسیاری ندانند «موشک بالستیک» چه نوع موشکی است، ولی برابر فارسی آن گویای ماهیت آن است: موشک پرتابشی.

✍🏽 زهرا مروج
✅ ‏امروز که در کمال تعجب ، فیلم ‎#مارمولک رو از رسانه ی به اصطلاح ملی دیدم، یاد اون روزها افتادم که نمایشش تو سینما ممنوع شد و سی دی این فیلم رو از سی دی فروشهای میدون انقلاب گرفته بودم و چقدر دیدنش برام جذاب بود .سال ۸۳ بود، دولت آقای خاتمی .. و چقدر ‏همین فیلم بهانه ای شد برای تاختن و هجمه و توهین به وزارت ارشاد آقای خاتمی و شخص آقای خاتمی..
حالا گویا حرامها حلال شده
‎#اصلاحات

✍🏽 آزاده مختاری
✅ ‏جناب سردار،
اینکه بین دختر و پسر نباید تبعیض قائل بود درست.
ولی دو ای کاش
اول اینکه کاش ‎#سربازی_اجباری نبود.
دوم اینکه کاش دختر خودتان هم کانادا تشریف نبرده بودند و در خط اول مبارزه از کیان کشور در صورت لزوم ایشان را مشاهده میکردیم و از رشادت ایشان برای وطن لذت میبردیم.

✍🏽 رضا نصری
✅ ‏اگر شرط آمریکا برای خروج سپاه از FTO تعهد عمومی ایران به کاهش تنش در منطقه است - و این درخواستِ غیرقابل قبول مانع توافق شده - راه‌حل می‌تواند صدور یک بیانیه مشترک دوجانبه باشد که در آن طرفین تمایل خود را به حرکت به سوی Détente و احیانا انعقاد‌ یک Pact of non aggression اعلام کنند

✍🏽 جواد صالحی اصفهانی
✅ ۵ دهه پیش درآمد نفتی ایران به ازای هر ایرانی ۵ هزار دلار بود و اکنون این میزان به ۲۵۰ دلار رسیده است. علت؟ ‎#تحریم و ‎#افزایش_جمعیت . با این وضعیت دیگر ایران یک کشور نفت‌خیز پولدار محسوب‌ نمی‌شود.

✍🏽 حمیدرضا شکوهی
✅ ‏هدف قرار گرفتن تاسیسات نفتی ‎#آرامکو در ‎#عربستان در آستانه سفر شنبه ‎#انریکه_مورا به تهران، هر نشانه‌ای داشته باشد، برای لغو ‎#تحریم ‎#ایران نشانه مثبتی نیست.
‎#يمن
‎#نفت

✍🏽 هیوا یوسفی
✅ ‏یه نهاد صرفا پزشکی، بازیچه دست سیستمی شده که حاضره فوتبال بدون تماشاگر برگزار بشه ولی زن‌ها رو راه ندن استادیوم. سیستم تصمیم می‌گیره اما میندازه گردن ستاد مبارزه با کرونا. ستاد هم اعتراضی نمی‌کنه.
حالا دیدید حق داشتیم به آمارهاتون درباره کرونا و واکسن هم شک کنیم؟

✍🏽 وحید هِرُآبادی
✅ ‏پدر ‎#بکتاش_آبتین از دنیا رفت، داغ پسر، آن هم پسر ادیب و نویسنده و هنرمندی چون بکتاش این طور جان‌کاه است.

✍🏽 عبدالناصر همتی
✅ ‏دولت از کاهش ۰.۷درصدی نرخ بیکاری در پاییز ۱۴۰۰ و رسیدن آن به ۸.۹ درصد خبر داده است.
جای تأسف است که برای این کاهش اندک، که نتیجه کاهش نرخ مشارکت یعنی خروج بسیاری از بازارکار و ناامیدی برای دست یابی به شغل است، ابراز خوشحالی میشود.
نرخ بیکاری بایدهمزمان با گسترش امکان کار، کاهش یابد.