‍ به مناسبت 28 آوریل #روز_روانشناس و #مشاوره

✅در سیر علمیتان چه چیزی از روانشناسی، نظر شما را به خود جلب کرد؟

❓ در سیر علمیتان چه چیزی از روانشناسی، نظر شما را به خود جلب کرد که باعث شد اکنون به آن عطف نظر کنید تا آنجا که بفرمایید «یکی از اشتباهات زندگی من این است که به مطالعه ی روانشناسی در گذشته، عطف توجه کافی نکرده ام» ؟

✍️ پاسخ مصطفی ملکیان:
🔹من با تعریفی که روانشناسان دین، از دین داری به دست می دهند، آدمی متدین تر از خودم سراغ ندارم. چرا؟ برای اینکه روانشناسان دین، اول خصیصه ی یک متدین را این می گیرند که یک متدین، به حیات درونی خود خیلی جدی نگاه می کند.من با اینکه دینِ ظاهریِ قشری و فقهی در همه ی ادیان فاصله دارم اما از سنین کم، دغدغه ی نظارت بر درون را داشتم. من از بسیاری فرصت های موفقیت آمیز زندگی، برای صیانت از حیات درونی خود صرف نظر کردم. دلیلی برای گفتن این فرصت ها وجود ندارد و تا به امروز در جایی نگفته ام و نخواهم گفت. از سال 1352 که وارد دانشگاه شدم، فرصت های بسیار بزرگی از لحاظ ثروت، شهرت، قدرت و حیثیت اجتماعی داشتم که از آن ها صرف نظر کردم و این سر باز زدن از پذیرفتن این فرصت ها، برای آن بود که درون خود را پاس بدارم.

🔹حدود هفت یا هشت عالم و متفکر در ایران وجود داشتند که اگر من به خدمت آن ها می رفتم، چیزهای بسیاری از آن ها می آموختم. اگر به کلاس های آن ها می رفتم و یا خود را در حلقه ی اطرافیان ایشان قرار می دادم، رشد علمی چشمگیری در انتظار من بود. اما آن قدر نادرستی هایی در ایشان می دیدم که می ترسیدم حشر و نشر با آن ها، درون من را از بین ببرد. نهایت مواجهه ی من با این علما، این گونه بود که اگر اثری را منتشر می کردند، آن اثر را تهیه می کردم و مطالعه می کردم.

🔹در واقع اولویت من، حفظ روانم بود، و حاضر بودم که حتی علم آموزی(که مهم تر از ثروت و شهرت و قدرت و... است) را فدا کنم، اما روانم آسوده باشد.

🔹این توجه به درون، نیازمند علم بود. من نیازمند علم روانشناسی بودم تا درونم را بهتر بشناسم و مورد کنکاش قرار دهم. برای مثال، وقتی فردی در درون خود حسد دارد، نیازمند است که از طریق روانشناسی، مکانیزم های تولد این حسد را بشناسد و تلاش به ریشه کن کردن آن کند. من فکر می کنم که علت اقبالم به روانشناسی، متدین بودن عمیقی است که در من هست، مشروط به اینکه تعریف متدین بودن را از روانشناسی دین بگیریم یا حداقل به معنایی بگیریم که ویلیام جیمز در انواع احوال دینی می گفت. ویلیام جیمز می گفت که افراد متدین( نه کسانی که دینشان را به ارث برده اند) پنج ویژگی دارند. اولین آن ها این است که برای حیات درونی خود احترام ویژه ای قائل اند و دائماً مراقب اند که چه چیزی به آن وارد می شود یا از آن خارج می شود. این مراقبت ها شامل این موارد است که گفتار خود را کنترل کنیم، حالات روانی خویش را بازنگری کنیم، بررسی کنیم که چرا بی جهت از شخصی بدمان می آید و یا در برخی موقعیت ها بسیار خشمگین می شویم؟

🌾گفتگوی شفاهی، آبان 96
@mostafamalekian