دانستنی های آزمایشگاهی و پزشکی
2.33K subscribers
218 photos
29 videos
49 files
20 links
🔬💉دانستنی های علوم پزشکی💉🔬

کلی اطلاعات در حوزه علوم آزمایشگاهی و علوم پزشکی📚

آیدی جهت تبادل👩‍💻
@Fsh1377

پیج اینستاگرام:
https://instagram.com/labmlc?igshid=YmMyMTA2M2Y=

هر گونه کپی برداری بدون ذکر منبع و آیدی کانال مجاز نمی باشد
Download Telegram
🔬آمیلاز🔬
آمیلاز آنزیمی است که توسط بافت های مختلف ساخته می شود و از نظر ساختمانی از چند نوع ایزو آنزیم مختلف تشکیل شده است. آمیلاز پی (P) عمدتاً در پانکراس و آمیلاز اس (S) عمدتاً در غدد بزاقی تولید می شود. آمیلاز یکی از آنزیم هایی است که در پانکراس تولید می شود و در هضم کربوهیدرات ها نقش دارد. آمیلاز از مجرای پانکراس به داخل اثنی عشر ترشح شده و به هضم کربوهیدرات های غذایی در اثنی عشر کمک می کند. آمیلاز توسط برخی دیگر از ارگان ها، به ویژه غدد بزاقی نیز تولید می شود.
تفسیر نتیجه آزمایش:

آزمایش آمیلاز خون و ادرار معمولاً همراه با آزمایش لیپاز برای بررسی و مانیتور کردن التهاب حاد و مزمن پانکراس به کار می رود. علایم التهاب پانکراس عبارتند از: درد شکم شدید یا درد در ناحیه پشت، تب، بی اشتهایی، تهوع.

اختلال کلیه می تواند منجر به کاهش پاکسازی آمیلاز از طریق کلیه شده و باعث افزایش مقدار آمیلاز در خون شود. در این مورد، بررسی کلیرانس کراتینین به ارزیابی عملکرد کلیه ها کمک خواهد کرد.

آزمایش آمیلاز برای بررسی سرطان هایی که پانکراس را درگیر می کنند و نیز پس از خارج کردن سنگ کیسه صفرا کاربرد دارد.

در التهاب حاد پانکراس، آمیلاز در عرض 72-12 ساعت تا چند برابر مقدار طبیعی خود افزایش می یابد. پس از رفع عامل بیماری، آمیلاز ظرف چند روز به حد طبیعی خود باز خواهد گشت.

در التهاب مزمن پانکراس، معمولاً آمیلاز در ابتدا افزایش یافته و با پیشرفت بیماری به تدریج کاهش می یابد.

در انسداد مجرای پانکراس و سرطان پانکراس نیز آمیلاز افزایش می یابد. در التهاب حاد پانکراس انسداد و انفارکتوس روده، میزان آمیلاز در مایع صفاقی افزایش می یابد.

کاهش آمیلاز در فرد مبتلا به علایم التهاب پانکراس، نشان دهنده ی آسیب شدید پانکراس و از بین رفتن سلول های سازنده ی آمیلاز می باشد.

پایین بودن سطح آمیلاز در ادرار در حالی که آمیلاز خون افزایش یافته، ممکن است به دلیل وجود ماکرومولکول آمیلاز (macroamylase ) در خون باشد. ماکرومولکول آمیلاز یک کمپلکس آمیلاز است که در خون تجمع می یابد. در پانکراتیت حاد افزایش آمیلاز معمولاً با افزایش لیپاز همراه است.

پانکراتیت مزمن اغلب با اعتیاد به الکل همراه است. آسیب پانکراس، انسداد مجرای پانکراس و نیز اختلال ژنتیکی مانند فیبروز کیستیک ( Cystic fibrosis ) نیز می تواند منجر به پانکراتیت مزمن شود.
@Labmlc
🔆Basic(Routine) urine analysis

ارزیابی پایه ادرار یا آزمایش روتین ادرار از ۴ قسمت تشکیل شده است:

۱)ارزیابی نمونه
۲)بررسی فیزیکی ادرار
۳)بررسی شیمیایی ادرار
۴)بررسی رسوب ادرار
#بیوشیمی
@Labmlc
🟡ارزیابی نمونه (Specimen evalution)

یک نمونه ادرار باید چه شرایطی داشته باشه تا بتواند در آزمایشگاه پذیرش شود🤔

🔸برچسب گذاری مناسب(نام و نام خانوادگی بیمار،تاریخ و زمان جمع آوری نمونه)
🔸نمونه متناسب با درخواستی که پزشک درخواست کرده هست یا نه؟
🔸به نمونه نگهدارنده مناسب اضافه شده یا نه؟
+بحث نگهدارنده ها را بیشتر در ادرار ۲۴ ساعته داریم چون یکسری ترکیبات قراره در ادرار ۲۴ ساعته به صورت کمی سنجش شود که این ها معمولا نیاز به نگهدارنده دارند...
🔸نشانه های آشکار از آلودگی مشاهده شود چون در این صورت ادرار ارزش آزمایش ندارد
+ممکنه در اطفال ادرار با مدفوع مخلوط شود..
🔸نمونه با تاخیر ارسال نشده باشه..
چون در این صورت باعث تخریب یکسری ترکیبات در ادرار می شود و باید مجددا نمونه به آزمایشگاه ارسال شود‌.
#بیوشیمی
@Labmlc
دانش فعلی در مورد Omicron

محققان در آفریقای جنوبی و در سراسر جهان در حال انجام مطالعاتی برای درک بهتر بسیاری از جنبه های Omicron هستند و به اشتراک گذاری یافته های این مطالعات در صورت در دسترس شدن ادامه خواهند داد.
@Labmlc
🔴قابلیت انتقال: هنوز مشخص نیست که آیا Omicron در مقایسه با انواع دیگر، از جمله دلتا، قابل انتقال‌تر است یا خیر (مثلاً راحت‌تر از فردی به فرد دیگر سرایت می‌کند). تعداد افرادی که آزمایششان مثبت شده است در مناطقی از آفریقای جنوبی که تحت تأثیر این نوع قرار گرفته اند افزایش یافته است، اما مطالعات اپیدمیولوژیک در حال انجام است تا بفهمیم که آیا این به دلیل Omicron یا عوامل دیگر است.
@Labmlc
🔴شدت بیماری: هنوز مشخص نیست که آیا عفونت با Omicron در مقایسه با سایر انواع، از جمله دلتا، باعث بیماری شدیدتر می‌شود یا خیر. داده های اولیه حاکی از آن است که میزان بستری شدن در بیمارستان در آفریقای جنوبی رو به افزایش است، اما این ممکن است به دلیل افزایش تعداد کلی افراد آلوده باشد، نه به دلیل عفونت خاص با Omicron.
❗️همه انواع کووید-19، از جمله نوع دلتا که در سراسر جهان غالب است، می‌تواند باعث بیماری شدید یا مرگ شود، به‌ویژه برای آسیب‌پذیرترین افراد، و بنابراین پیشگیری همیشه کلیدی است.
@Labmlc
🔴اثربخشی واکسن‌ها: سازمان جهانی بهداشت با شرکای فنی برای درک تأثیر بالقوه این نوع بر اقدامات متقابل موجود ما، از جمله واکسن‌ها، کار می‌کند. واکسن‌ها برای کاهش بیماری‌های شدید و مرگ، از جمله در برابر نوع غالب در گردش، دلتا، حیاتی هستند. واکسن های فعلی در برابر بیماری های شدید و مرگ موثر باقی می مانند.
@Labmlc
🔴اثربخشی درمان‌های فعلی: کورتیکواستروئیدها و مسدودکننده‌های گیرنده IL6 همچنان برای مدیریت بیماران مبتلا به کووید-19 شدید مؤثر خواهند بود. سایر درمان‌ها برای بررسی اینکه آیا با توجه به تغییرات بخش‌هایی از ویروس در نوع Omicron هنوز به همان اندازه مؤثر هستند، ارزیابی خواهند شد.
@Labmlc
🔴اقدامات توصیه شده برای کشورها

از آنجایی که Omicron به عنوان یک نوع نگرانی تعیین شده است، اقدامات متعددی وجود دارد که WHO به کشورها توصیه می کند که انجام دهند، از جمله افزایش نظارت و ترتیب دادن موارد:به اشتراک گذاری توالی ژنوم در پایگاه های اطلاعاتی در دسترس عموم، مانند GISAID،گزارش موارد به WHO؛ انجام تحقیقات میدانی و ارزیابی‌های آزمایشگاهی برای درک بهتر اینکه آیا Omicron دارای ویژگی‌های انتقال یا بیماری متفاوت است یا بر اثربخشی واکسن‌ها، درمان‌ها، تشخیص‌ها یا اقدامات بهداشت عمومی و اجتماعی تأثیر می‌گذارد.
@Labmlc
🔴اقدامات توصیه شده برای مردم

موثرترین اقداماتی که افراد می توانند برای کاهش انتشار ویروس COVID-19 بردارند، حفظ فاصله فیزیکی حداقل 1 متری از دیگران است. استفاده از ماسک مناسب؛ باز کردن پنجره ها برای بهبود تهویه؛ از فضاهای با تهویه ضعیف یا شلوغ اجتناب کنید. دست ها را تمیز نگه دارید؛ سرفه یا عطسه در آرنج یا دستمال و واکسن بزنید.

منبع:سازمان بهداشت جهانی(WHO)
تهیه شده توسط:
@Labmlc
دانستنی های آزمایشگاهی و پزشکی pinned «دانش فعلی در مورد Omicron محققان در آفریقای جنوبی و در سراسر جهان در حال انجام مطالعاتی برای درک بهتر بسیاری از جنبه های Omicron هستند و به اشتراک گذاری یافته های این مطالعات در صورت در دسترس شدن ادامه خواهند داد. @Labmlc 🔴قابلیت انتقال: هنوز مشخص نیست که…»
🟡بررسی فیزیکی ادرار physical character
1⃣ رنگ ادرار
در بررسی فیزیکی ادرار، اولین آیتم که بررسی می شود رنگ ادرار است .
ادرار در حالت طبیعی رنگ زرد دارد و این رنگ وابسته به یکسری رنگدانه نظیر urochrome,urobilins,uroerythrin است.
در یک فرد سالم رنگ ادرار از زرد کم رنگ تا زرد تیره می تواند وجود داشته باشد.
ادراری که کم رنگ است معمولا وزن مخصوص(specific gravity) پایین دارد و این ادرار ها معمولا به دنبال دریافت مایعات زیاد به صورت کم رنگ در می آید و ادرار تیره تر هم بیانگر این است که ما دریافت مایعات کمی داشتیم به عنوان مثال قبل افطار در ماه رمضان ..
+اگر ادرار کم رنگ دیدیم ممکنه وزن مخصوص بالایی داشته باشد به طور مثال در فردی که دچار دیابت میلتوس درمان نشده است که در این جور افراد چون گلوکز دارد از طریق ادرار دفع می شود و این گلوکوز که دفع می شود باعث می شود وزن مخصوص ادرار افزایش پیدا کند علی رغم اینکه ما میبینیم ادرار کم رنگ است.
#بیوشیمی
@Labmlc
🔴 قرمز
رنگ ادرار قرمز غیر طبیعی است و اگر ما ادراری با این رنگ دیدیم و بیمار خانم باشد،احتمال آلودگی با خون قاعدگی مطرح می شود در غیر این صورت ممکنه هماچوری(RBC در ادرار) و یا hemoglobinuria و یا myoglobinuria می تواند رنگ ادرار را به سمت قرمز ببرد.
در porphyrias رنگ ادرار می تواند متغیر باشد ....
علاوه بر این مصرف یکسری از داروها هم می تواند رنگ ادرار قرمز شود، نظیر:
phenolsulfonphtalein
+هموگلوبین های ناپایدار هم می توانند باعث رنگ ادرار قرمز یا قرمز متمایل به قهوه ای شوند که این ها در نوار ادراری در بخش HB و یا بیلی روبین مثبت نمی شود و در افرادی که مستعد هستند مصرف چغندر باعث رنگ قرمز ادرار می شود.
#بیوشیمی
@Labmlc
🟤زرد قهوه ای یا سبز قهوه ای

این رنگ بیشتر از همه بیانگر حضور رنگدانه های صفراوی در ادرار است که در راس آن ها بیلی روبین است.
با تکان دادن نمونه هایی که حاوی بیلی روبین است کف زرد رنگ در سطح نمونه مشاهده می شود در صورتیکه در ادرار هایی که طبیعی هستند اگر که این ها را تکان دهیم کف سفید در آن ها مشاهده می شود.
#بیوشیمی
@Labmlc
🟠 نارنجی قرمز یا نارنجی قهوه ای

این رنگ به علت حضور urobilinogen در ادرار است که خود یک ترکیب بی رنگ است اما زمانی که در مجاورت نور وPH پایین قرار میگیرد تبدیل به urobilin می شود که دارای رنگ زرد تیره تا نارنجی است و از اونجایی که اوروبیلین تغییری در رنگ کف ادرار ایجاد نمی کند لذا راه شناسایی آن استفاده از نوارهای ادراری است که بخشی رو برای شناسایی اوروبیلینوژن دارد.
#بیوشیمی
@Labmlc
⚫️قهوه ای تیره یا سیاه
این نوع رنگ به این دلیل پیش می آید که ادرار اسیدی است و در عین حال حاوی HB است که زمانی که این ادرار در آزمایشگاه می ماند Hb اکسید می شود و تولید Methemoglobin می کند و رنگ سیاه هم به خاطر حضور مت هموگلوبین در ادرار است و در این حالت رنگ ادرار اصطلاحا به رنگ cola در می آید و این رنگ سیاه را در بیمارانی مشاهده می کنیم که دچار rhabdomyolsis شده اند و همچنین در یکسری از بیمارانی که L_dopa دریافت می کنند.
همچنین در یکسری از موارد نادر در بیماری های متابولیسمی در بیمارانی که دچار آلکاپتونوری هستند و یا دفع ملانین در ادرار دارند در این افراد هم رنگ ادرار قهوه ای تیره خواهد بود.
#بیوشیمی
@Labmlc
🔵🟢آبی و سبز و یا سبز_آبی

🔹به علت مصرف یکسری رنگدانه های غذایی و یا مصرف یکسری مواد غذایی
🔹مصرف یکسری داروها نظیر داروهای شیمی درمانی مثل doxorubicin و یا همچنین در عفونت سودوموناس ممکنه اتفاق بیفته و یا یکسری بیماری های ارثی نظیر بیماری Hartnup ممکنه ادرار به این رنگ در بیاید.
#بیوشیمی
@Labmlc
2⃣شفافیت یا کدورت ادرار
دومین آیتم در بررسی فیزیکی ادرار clearty/turbidity است.
یک ادرار طبیعی شفاف است.
آیا کدورت ادرار می تواند همیشه پاتولوژیک باشد؟🤔
خیر...
بعضی اوقات به خاطر حضور یکسری نمک ها که غیرپاتولوژیک هستند و رسوب آن ها باعث ایجاد کدورت در ادرار می شود که به این نمک های غیرپاتولوژیک آمورف می گویند..
نظیر:فسفات آمورف و اورات آمورف.
+فسفات ها و کربنات ها معمولا در ادرار قلیایی رسوب پیدا می کنند بنابراین اگر یک مقدار اسید استیک به ادرار اضافه کنید می بینید که کدورت برطرف می شود و این بیانگر حضور این دسته ترکیبات در ادرار است.
+اسید اوریک و یا اورات در ادرار اسیدی ایجاد یک رسوب سفید، صورتی یا نارنجی می کنند و اگر شما ادرار را گرم کنید در دمای ۶۰ درجه مجددا می بینید که حل می شود و این اتفاق بیشتر در فصل زمستان رخ می دهد و بدو امر که بیمار ادرار را به آزمایشگاه می دهد ،ادرار شفاف است و بعد از یک مدت میبینید که ادرار صورتی یا نارنجی شده که کافیه یک بخش از ادرار را تو لوله بریزید و بذارید داخل بنماری میبینید که رسوب حل می شود و کدورت ناپدید می شود.
#بیوشیمی
@Labmlc
🏷دلایل دیگر کدورت ادرار
حضور لکوسیت ها، رشد باکتری،گلبول های قرمز،اپیتلیال سل ها،مایع پروستاتیک،ترشحات موکوزال مربوط به مجاری ادراری و یا ترشحات واژینال و یا حضور لخته های خون، چرک و یا آلودگی با مدفوع و آلودگی با پودرها و یا مواد ضدعفونی کننده.
lipiduria
یکی دیگر از مواردی که ممکن است در ادرار رخ دهد حضور چربی در ادرار است که این حضور گلبول های چربی در ادرار عمدتا به علت سندروم نفروتیک است که در این حالت چربی ها وارد ادرار می شود،علاوه بر این ممکن است در یکسری از شکستگی های استخوان و یا شکستگی های لگن، چربی وارد ادرار شود ..
علاوه بر این ها هم یکسری آلودگی ها با روغن یا چربی های سطح پوست ممکن است وارد ادرار شود که در این حالت contamination است و حالت های سندروم نفروتیک و شکستگی های استخوان و لگن پاتولوژیک است.
#بیوشیمی
@Labmlc
3⃣بوی ادرار
ادرار در حالت طبیعی یک بوی آروماتیک داره.
🔸اگر ادرار بوی آمونیاک بدهد بیانگر رشد بیش از حد باکتری ها است.
🔸در یکسری از بیماری های ارثی بوی ادرار تغییر می کند به عنوان مثال در فنیل کتونوریا که ادرار بوی لانه موش می دهد.
🔸در یکسری از اختلالات اسید های آمینه( Isovaleric acidemia and glutaric acidemia) ادرار بوی عرق پا را می دهد.
🔸در بیماری شربت افرا ، ادرار بوی شربت افرا(maple syrup) می دهد.
#بیوشیمی
@Labmlc
4⃣بررسی حجم ادرار
حجم ادرار عمدتا در ادرار ۲۴ ساعته سنجش می شود و اولین کاری که روی ادرار ۲۴ ساعته که به آزمایشگاه می آید انجام می شود بررسی حجم آن است، حجم ادرار بیانگر دریافت میزان آب مصرفی است و به طور طبیعی هر فردی در طول روز 2000_600 سی سی ادرار دفع می کند که حجم ادرار شبانه اش بیشتر از 400 سی سی نیست.
✔️بچه ها نسبت به بزرگسالان ادرار بیشتری دفع می کنند.
#بیوشیمی
@Labmlc
increases in urine volume
⬆️ افزایش حجم ادرار
افزایش حجم ادرار در فواصل زمانی مشخص ممکنه برای پزشک دارای ارزش بالینی باشد.
◀️ به طور طبیعی هر فرد بین 2000_600 سی سی ادرار در شبانه روز دفع می کند و اگر حجم ادرار بیشتر از 2000 سی سی باشد به این حالت پلی اوری می گویند.

پلی اوری:
پلی اوری ممکن است یک موقع به علت پرنوشی باشد و یا مصرف یکسری داروهای diuretic و یا یکسری ترکیبات نظیر کافئین، الکل و یا داروهای duretic دیگر می توانند باعث پلی اوری شوند.
+تزریق مایعات درون وریدی هم می تواند باعث افزایش ادرار شود.
#بیوشیمی
@Labmlc
increases in urine volume(pathologic states)

◀️ اندازه گیری حجم ادرار می تواند به شناسایی یکسری از حالت های پاتولوژیک به ما کمک کند به عنوان مثال:
دیابت بی مزه
در دیابت بی مزه که فرد ممکنه هورمون ADH رو تولید نکنه که به این حالت نوع مرکزی میگیم و یا اینکه کلیه ها پاسخگو نبودند که به این حالت دیابت بی مزه یا نفروژنیک میگیم.
+در این حالت میزان تولید ادرار در روز می تواند تا ۱۵ لیتر در روز هم برسد.
مشکل خود کلیه
قدرت باز جذب کلیه ها کاهش پیدا کرده.
دیورز اسمتیک
در بیماران دچار دیابت میلتوس رخ می دهد در این حالت دفع گلوکز در ادرار و افزایش اسمزی در مجاری توبولی این باعث ورود آب در مجاری توبولی کلیه می شود و دفع آب بیشتری رخ می دهد که در این حالت دیورز اسمتیک می گوییم.
#بیوشیمی
@Labmlc
decreases in urine volume
⬇️ کاهش حجم ادرار را oliguria(اولیگوری) می گویند.
در این حالت میزان دفع ادرار یک فرد در روز کمتر از ۵۰۰ میلی لیتر می باشد.
حالتی که در آن ادرار کاملا متوقف می شود را Anuria می گویند.

دلایل کاهش حجم ادرار:
۱)فرد در طول روز آب کافی دریافت نکرده باشد.

۲)بیماری حاد یا مزمن کلیوی
+در اینگونه موارد باعث احتباس مواد نیتروژن دار در خون می شود و حالت ازتمی ایجاد می کند.
#بیوشیمی
@Labmlc
5⃣وزن مخصوص (specific gravity)

وزن مخصوص بیانگر نسبت اجزای جامد حل شده در ادرار به کل حجم آن نمونه است، به عبارت دیگه بیانگر چگالی نمونه است.
◀️موادی که در وزن مخصوص ادرار تاثیر گذارند:
اوره(۲۰٪)، سدیم کلرید(۲۵٪)، سولفات، فسفات.
+در یک فرد سالم این ترکیبات وزن مخصوص ادرار را تشکیل می دهند.
✔️در یک ادرار ۲۴ ساعته وزن مخصوص ادرار می تواند بین ۱/۰۲۲_۱/۰۱۶ باشد اما به طور طبیعی کلیه ها قادر هستند ، بسته به میزان آب دریافتی ادراری تولید کنند که وزن مخصوص آن بین ۱/۰۳۵_۱/۰۰۳ باشد.

کم و زیاد شدن وزن مخصوص ادرار...
#بیوشیمی
@Labmlc