🧠 سؤال درست و سؤال غلط

🖌 کاوه مدنی

⭕️ کدام را باید نجات داد: آب یا کشاورزی؟

▪️این سؤال یکی از گمراه کننده ترین سؤالهای طرح شده در فضای مدیریت و سیاستگذاری منابع آب و کشاورزی ایران است. سؤالاتی از این جنس، آب و غذا را در تقابل با یکدیگر قرار می دهند در حالی که فقدان هر کدام از این دو منبع حیاتی، بشر را با مشکل جدی مواجه می کند.

▪️بخش کشاورزی در سطح جهانی به عنوان تآمین کننده غذا و بزرگترین مصرف کننده منابع آب، رابطه تنگاتنگی با بخش آب دارد. به علاوه، کشاورزان به عنوان تولید کنندگان غذا، بزرگترین گروه بهره برداری و مدیریت آب و در جهان و حلقه اتصال آب و غذا شناخته می شوند.

▪️بنابراین برای نجات آب باید نگران کشاورزی و کشاورزان بود و برای نجات کشاورزی هم به دنبال نجات آب و کشاورزان. اگر به جای نگرانی در مورد آب و غذا به عنوان ورودی و خروجی بخش کشاورزی، به فکر وضعیت معیشتی کشاورزان (کیفیت عملکرد و بهره بردار) باشیم می توانیم به نجات هر دو بخش به طور همزمان امید داشته باشیم. در غیر اینصورت با قرار دادن امنیت غذایی و امنیت آبی در مقابل یکدیگر، امنیت بشر را به طور جدی به خطر می انداریم.

▪️خوب است قبل از تلاش برای یافتن پاسخ یک سؤال در مورد درستی و جامعیت سؤال مطروحه تأمل کنیم چرا که سؤال نامناسب می تواند مسیر ذهنی و راه حل های پیشنهادیمان را به بیراهه بکشاند. به عنوان مثال اگر قبل از پاسخ به سؤال "چگونه نیاز ابی این حوضه آبریز را تأمین کنیم؟" به جامع نبودن این سؤال پی برده بودیم، می فهمیدیم که سؤالی نظیر "چه عواملی موجب افزایش نیاز آبی در این حوضه شده است و چگونه می توان آنها را مهار کرد؟" می توانست ما را به مسیر متفاوتی هدایت کند.

▪️در این صورت راه حل هایمان فقط به شیرین کردن و انتقال آب و حفر چاههای عمیق و فوق عمیق محدود نمی شد. اما سؤال نامناسب ما را عملا به انتخاب راه حلهایی سوق داد که به خاطر هدف نگرفتن محرک های افزایش نیاز در حوضه آبریز، راهکارهایی جامع و پایدار محسوب نمی شوند و توان مهار افزایش نیاز آبی در حوضه را ندارند.

#آب #کشاورزی #غذا #هم_بست

📚 @KavehMadani

📹 مادامی که #اقتصاد_نفتی ایران از تأمین مشاغل جایگزین در بخش های صنعت و خدمات عاجز است، آب و خاک کشور فدای #اشتغال_زایی در بخش #کشاورزی خواهد شد.
https://bit.ly/2nhg5n0
توضیحات بیشتر👆
🗣@KavehMadani

💧💲 نقش آب در اقتصاد اجتماعی و سیاسی ایران: بیکاری یا ورشکستگی آبی؟

https://bit.ly/2M3dc8k

🖌 کاوه مدنی

◾️بیش از نود درصد آب در ایران به بخش کشاورزی اختصاص می یابد. دغدغه مندان #آب از نیاز به تعطیلی یا کوچک شدن بخش #کشاورزی در ایران سخن می گویند و در مقابل دغدغه مندان #غذا بر ضرورت استمرار کشاورزی برای تأمین #امنیت_غذایی تأکید می کنند. آنچه کمتر از آن سخن به میان می آید، نقش #آب در اقتصاد اجتماعی و سیاسی ایران است.

◾️در #اقتصاد معیوب ایران، بخش کشاورزی تأمین کننده شغل برای بخش قابل توجهی از جمعیت است. به عبارت دیگر، در نبود غیاب بخش های قوی صنعت و خدمات، از آب (و #خاک) کشور برای #اشتغال_زایی استفاده می شود.

◾️در این وضعیت، ایران مانند فرد تنبلی است که کسب و کار درست و حسابی ندارد اما ارث زیادی به او رسیده است. در نبود درآمد، این فرد برای امرار معاش، مال و اموال به ارث رسیده را می فروشد و به قولی از جیب می خورد و تا زمانی که آه در بساطش مانده و مالی برای فروش دارد برای ایجاد کسب و کاری مناسب و پایدار به تکاپو نمی افتد.

◾️هیچ کس نمی تواند منکر نیاز کشور به تأمین امنیت غذایی (نه #خودکفایی_غذایی) باشد. اما در حالی که ایران می تواند با کشاورزان کمتر، آب کمتر و سطح زیر کشت کمتر محصول بیشتر تولید کند، کوچک کردن بخش کشاورزی به منزله افزایش #بیکاری در قشر آسیب پذیر و بیکار شدن تعداد زیادی کشاورز در کشور است که فرصت های شغلی جایگزین در بخش های #خدمات و #صنعت در انتظار آنها نخواهد بود.

◾️بیکاری قشر آسیب پذیر اقتصادی، مهاجرت، تنش و بحران های اجتماعی و امنیتی را به دنبال خواهد داشت. پس تا زمانی که فرصت های شغلی جایگزین برای کشاورزان موجود نیست، سیاستمداران ادامه روند موجود را ترجیح می دهند که روندی مغایر با اصول #توسعه_پایدار است و نابودی آب و خاک و #محیط_زیست و در نتیجه آن بدتر شدن وضعیت اقتصادی و معیشتی کشاورزان و سایر اقشار را به دنبال خواهد داشت.

◾️بنابراین در حالی که دست اندر کاران همچنان در صدد پیدا کردن راهکارهای حل مشکل #ورشکستگی_آبی ایران در بخش های آب و کشاورزی هستند و مخالفان و موافقان اصلاح کشاورزی درگیر بحث تقابل آب و غذا هستند، ریشه ها و راه حل های اصلی حل مشکل آب کشور در حوزه آب و کشاورزی نیستند.

◾️مادامی که اقتصاد کشور تنها به #نفت وابسته بماند و بخش های صنعت و خدمات گسترش نیابد، ایران از جیب خواهد خورد. آب و خاک و منابع طبیعی و محیط زیستی و #نفت و #گاز که از اجدادمان به ارث رسیده فروش می رود و فدای اقتصاد می شود تا مملکت بتواند سرپا بماند.

◾️در نتیجه رفته رفته منابع تر می کشند و سرزمین نابود خواهد شد و به همراه آن بیکاران و فقیران زیاد تر می شوند و شاید وقتی کفگیرها بر ته دیگ می خورد، دیگر برای اصلاح مدل اقتصادی کشور خیلی دیر شده باشد. بله، #اصلاح آب و کشاورزی ایران بدون درمان ریشه ای اقتصاد آن، به نوعی آب در هاون کوفتن است!

#ورشکستگی_آب #بحران_آب

🧠 @KavehMadani

🔍 یافته های اصلی مقاله "تغییرات اقلیمی یا فعالیت های انسانی؟ مقایسه نوسانات هیدرولوژیکی-اقلیمی با تغییرات کاربری اراضی برای درک بهتر تراژدی #دریاچه_ارومیه"

📘 نشریه هیدرولوژی (۲۰١٩)

🖌 نویسندگان: بهرام خزائی، سینا خاتمی، سیدحامد آل محمد، لیدا رشیدی، چانگشن وو، کاوه مدنی، زهرا کلانتری، جورجیا دستونی، امیر آقاکوچک

🔗 لینک دریافت رایگان مقاله: https://authors.elsevier.com/c/1YEun_WGi1yCM

▪️نظرات محققین در مورد کاهش تغیرمعمول آب دریاچه ارومیه به دو دسته عمده تقسیم می شوند: دسته اول که تاکید عمده بر نقش اصلی #تغییر_اقلیم و تاثیر آن بر کاهش نزولات جوی و افزایش دوره های #خشکسالی دارند. دسته دوم فعالیت های انسانی از جمله #سدسازی، افزایش بی‌رویه برداشت از #منابع_آب سطحی و زیرزمینی، و توسعه ناپایدار و ناکارآمدی کشاورزی را به عنوان عامل اصلی خشک شدن دریاچه معرفی می کنند.

▪️برای بررسی علل افت آب دریاچه، این مطالعه به تحلیل و بررسی روند تغییرات و همبستگی عوامل اقلیمی (میزان بارش و درجه حرارت) و هیدرولوژیکی (#رطوبت_خاک و پوشش گیاهی) حوضه آبریز و نوسانات سطح #آب دریاچه بین سال های ۱۳۶۰ تا ۱۳۹۴ پرداخته است.

▪️آزمون های آماری نشان دهنده تغییر ناگهانی در رژیم نوسانات سطح آب دریاچه از سال ۲۰۰۰ میلادی می باشند. با در نظر گرفتن این موضوع می توان بازه مورد مطالعه را به دو دوره قبل از تغییر و بعد از تغییر تقسیم کرد.

▪️بررسی روند تغییرات بلند مدت #بارش و #دما نشان دهنده وضعیت پایدار با تغییرات نه چندان عمده است. بنابراین این فرضیه که کاهش شدید بارش و افزایش میانگین دما عامل اصلی خشک شدن دریاچه است قابل قبول نیست.

▪️از طرف دیگر، سطح #پوشش_گیاهی در طول مدت بررسی روند افزایشی داشته است. تضاد روند کاهش حجم آب تجدید پذیر و افزایش سطح پوشش گیاهی این فرضیه را تقویت می کند که کاهش آب ورودی به دریاچه ناشی از انحراف و #مصرف_آب در بالادست دریاچه باشد.

▪️بررسی ها نشان می دهد که قبل از سال ۲۰۰۰، پوشش گیاهی و سطح آب دریاچه همبستگی‌ مثبت دارند بدین معنی‌ که این دو متغیر با هم کاهش و یا افزایش داشته ا‌ند. اما در دوران پس از آن، کاهش شدید و پیوسته سطح آب دریاچه "همبسته" با افزایش عمده پوشش گیاهی (عمدتا اراضی #کشاورزی که هدر رفت آب از طریق تبخیر و تعرق را تقویت می کنند) بوده است.

▪️بنا بر نتایج به دست آمده اگر چه #تغییرات_اقلیمی ممکن است نقش ثانویه در تشدید شرایط بد دریاچه بازی کرده باشد، دخالت های انسانی و #توسعه کشاورزی از طریق #سد سازی و برداشت بی رویه منابع آب سطحی و زیرزمینی عامل اصلی این اتفاق تلخ محیط زیستی است. با این وجود و به رغم همه هشدارهای متخصصان و دلسوزان هنوز هم شاهد #توسعه_کشاورزی آب بر در این #حوضه_آبریز هستیم.
💧@KavehMadani