########## #LIVE_STREAM ######

-------------------- #TiTLE----------------------------
Navigating The Boundaries Of Liberty And Freedom: The Role Of Law In Modern Society

📌Key Note speaker - #Professor Dibaba Tesfaye

📌 Moderator - #Melkamu_Mergia


⏰ ማታ 2:00
📅 ቅዳሜ (ነሀሴ 18)

               #Legal_Issues_Ethiopia(LISE)
                     t.me/Ethiolegalissues

................ #መልካም_ንባብ🙏.........................
#የፍትሐብሔር_ህግ_አንቀፅ_1890(1)&(2)
#Penalty
#የገደብ_መቀጫ

✅በመጀመሪያ ይህ አንቀፅ በፍትሐብሔር ህጋችን ላይ የተቀመጠበት አላማ ምንድነው? የሚለውን እንይ...
ሁላችንም እንደምናውቀው ውል ከተዋዋልን በኋላ ሁልጊዜ ውሉ በስኬታማነት ተፈፃሚ ላይሆን ይችላል። በአንድም ሆነ በሌላ መንገድ ውል ተፈፃሚ መሆን ሳይችል ሲቀር በዉሉ አለመፈፀም ተጎጂ የሆነው ተዋዋይ ኪሳራ መጠየቁ የማይቀር ነገር ነው። ይህም ማለት ለውሉ አለመፈፀም ምክንያት የሆነው ሰው በሌላኛው ወገን ላይ ላደረሰው ኪሳራ ሊክስ ግድ ነው።

ታዲያ በዚህ ግዜ ፍርድ ቤቶች የኪሳራውን መጠን በራሳተቸው መርምረውና አጥንተው የጉዳቱን መጠን ከሚወስኑ ይልቅ፤ ተዋዋዬች ገና ከመጀመሪያውኑ ለየትኛው ኪሳራ ምን ያህል ቅጣት? የሚለውን ጥያቄ ተዋዋዮች በውላቸው ላይ መልሱን መልሰው አሰቀምጠው ሲመጡ የፍርድ ቤቶችን ስራ ከማቅለሉም በላይ የውል አፈፃፀምን አስተማማኝ ለማድረግ የራሱ የሆነ አስተዋፆ አለው።

✅ወደ አንቀፁ ስመጣ
📌1890(1) የሚለን... ተቃራኒ ስምምነት ከሌለ በቀር፤ ባለገንዘቡ ውሉ ይፈፀምልኝ ጥያቄን እንዲሁም የገደብ መቀጫን በአንድ ላይ መጠየቅ ይችላል ነው የሚለን።
📌1890(2) ላይ ስንመጣ ደግሞ የገደብ መቀጫ በውላቸው ላይ የተቀመጠው ለአፈፃፀም መዘግየት ወይም ለሌላ ተጨማሪ ግዴታዎች ካልሆነ በስተቀር የውሉ ይፈፀምልኝ ጥያቄን ከገደብ መቅጫ ጋር በአንድ ላይ መጠየቅ አይችልም።

🧠 እዚህ ጋር ማስተዋል ያለባችሁ 1890(1) እና 1890(2) የሚጣረሱ ሳይሆኑ አብረው የሚሄዱ ናቸው። 1890(2) ለ 1890(1) limitation ተደርጎ ነው የተቀመጠው።

የሁለቱ ንዑስ አንቀፆች ድምር ንባብ የሚሰጠንም ይህን ከዚህ ቀጥሎ ያለውን ይመስላል... #ባለገንዘቡ ውሉ ይፈፀምልኝ ብሎም የገደብ_መቀጫውንም በአንድላይ መጠየቅ ይችላል። #ነገረ_ግን ይህን ማድረግ የሚችለው... የገደብ መቀጫ የተወሰነው ወይም በውል ውስጥ ያስገቡት፤ ለስራው አፈፃፀም መዘግየት ወይም ለተጨማሪ ግዴታዎች አለመፈፀም ሲሆን ብቻ ነው። ከእነዚህ ውጪ ባለገንዘቡ ውሉ እንዲፈፀምለት እና የገደብ መቀጫውንም እንዲሰጠዉ በአንድ ግዜ ሁለቱንም መጠየቅ አይችልም።

✅እስቲህ ይህን በቀላሉ ለመረዳት ለሶስቱም አጋጣሚዎች አንድ አንድ ምሳሌ እንይ።

#ምሳል_አንድ
⌛መስከረም ወር ቀን 10 ላይ ተዋዋዮች ሲዋዋሉ A እስከ ጥር 15 ድረስ የመኖሪያ ቤት ሰርቶ ለB ለማስረከብ፤ B ደግሞ የመኖሪያ ቤቱን መስሪያ የሚሆን ገንዘብ ሊሰጥ ተዋውለዋል።...በውላቸው ላይም የውል አፈፃፀም መዘግት የሚያጋጥም ከሆነ የ50,000 ብር የገንዘብ የገደብ መቀጫ እንደሚኖር ተስማመሰተዋል።

📌A እስከ ጥር 15 ሰርቶ ጨርሶ ለB ማስረከብ ባይችል፤... #A በአፈፃፀሙ በመዘግየቱ ምክንያት፤ #B 50,000 ብር ማለትም የአፈፃፀም መዘግየት ቢያጋጥም ሊከፈል የሚገባውን የገደብ መቀጫን ከ#A ላይ ተቀብሎ በተጨማሪም ውሉ እንዲፈፀምለት መጠየቅ ይችላል።

#ምሳሌ_ሁለት
⌛መስከረም ወር ቀን 10 ላይ ተዋዋዮች ሲዋዋሉ #A እስከ ጥር 15 ድረስ የመኖሪያ ቤት ሰርቶ ለ #B ለማስረከብ፤ #B ደግሞ የመኖሪያ ቤቱን መስሪያ የሚሆን ገንዘብ ሊሰጥ ተዋውለዋል። በውላቸው ላይ #A የመኖሪያ ቤቱን ሰርቶ ሲያበቃ የKitchenን እቃዎችንም ጭምር ሊያሟላ ተስማምተዋል። ይህን ካላደረገ ግን የገደብ መቀጫ ተጨማሪ ግዴታውን ባለመወጣቱ ምክንያት 10,000 ብር ክፍያ እንደሚኖር ተስማምተዋል።

📌በተዋዋሉት መሠረት ቤቱን ሰርቶ ጨርሶ ነገር ግን ሌላ ተጨማሪ ግዴታውን ማለትም የkitchen እቃዎችን ሳያሟላ ቢቀር፤ #B 10,000 ብር የገደብ መቀጫ ከ #A ላይ ተቀብሎ እንዲሁም በተጨማሪም ውሉ እንዲፈፀምለት መጠየቅ ይችላል። ማለትም እንዲሰራለት ውል የገባበትን ቤት ከነ Kitchen እቃው ሰርቶ እንዲያስረክበው እና የገደብ መቀጫውንም ደምሮ መጠየቅ ይችላል።

#ምሳሌ_ሶስት
⌛መስከረም ወር ቀን 10 ላይ ተዋዋዮች ሲዋዋሉ A እስከ ጥር 15 ድረስ የመኖሪያ ቤት ሰርቶ ለB ለማስረከብ፤ B ደግሞ የመኖሪያ ቤቱን መስሪያ የሚሆን ገንዘብ ሊሰጥ ተዋውለዋል። በውላቸው ላይ የገደብ መቀጫ ሲያስቀምጡም፤ ውሉ በከፊልም ይሁን ሙሉ በሙሉ ያልተፈፀመ እንደሆነ #B ለውሉ ያወጣውን ገንዘብ ማቻቻያ ይሆነው ዘንድ 700,000 ብር ለመክፈል ተስማምቷል።

📌ባለዕዳው በዉሉ መሰረት ሰርቶ ጨርሶ ለባለገንዘቡ ማስረከብ ባይችል፤ ባለገንዘቡ በተዋዋልነው መሠረት ስላልፈፀምክልኝ 700,000 ብር የገደብ መቀጫውን ስጠኝ እንዲሁም ውሉም ይፈፀምልኝ ማለት አይችልም። ምክንያቱም ይህ 700,000 ብር የገደብ መቀጫ የተቀመጠበት ምክንያት ባለገንዘቡ ለውሉ ያወጣውን ገንዘብ ማቻቻያ እንዲሆን ከታቀደ ፍላጎት የመነጨ ስለሆነ ነው ወይም በእግሊዘኛው Compensatory damage የምንለው ነው። ሁለቱንም እንዲጠይቅ ህጉ ቢፈቅድ ኖሮ #B ሁለት ትርፍ እንዲያገኝ መፍቀድ ነው የሚሆን ይህ ደግሞ ልክ አይደለም። ስለሆነም ከውሉ ይፈፀምልኝ እና ከገደብ መቀጫው መምረጥ ግድ ነው። ለዚህ ምክንያቱ ለውሉ ያወጣው ወጪ ተመላሽ ሆኖለት እንደገና ውሉ እንዲፈፀም ማድረግ ተገቢ ስልሆነ ነው።

✅ማጠቃለያ
ባለገንዘብ የሆነው ሰው ከባለዕዳው ጋር በገባው ውል መሠረት፤ ባለዕዳው ውሉን ሳይፈፅም ቢቀር፤ ውሉ እንዲፈፀምለትም በተጨማሪም ደግሞ የገደብ መቀጫውንም እንዲሰጠው መጠየቅ የሚችለው በሁለት አጋጣሚዎች ብቻ መሆኑን ነው። እነሱም የገደብ መቀጫው የተቀመጠው ምክንያት ለውል አፈፃፀም መዘግየትና ወይም ተጨማሪ ግዴታዎች አለመፈፀም ሲሆን ብቻ ነው። ከእነዚህ ውጪ ከሆነ ባለገንዘቡ ወይ የውሉን መፈፀም ወይ የገደብ መቀጫውን መምረጥ አለበት።

#ተፃፈ ✍️ በመልካሙ መርጊያ

Link 🔗:- t.me/EthiolegalIssues
#Legal_Issues_Ethiopia

#Live_Stream_Sessions

           📌 Family Law Session Two
          📌 Criminal Law
          📌 Succession Law
          📌 Criminal Procedure

        Coming soon!

         
#Legal_Issues_Ethiopia(LISE)
           t.me/EthiolegalIssues

--------------------#LIVE_STREAM--------------------
                        
በዛሬው እለት ምሽት በሚደረገው ውይይት የነጻነት አድማስ እና ድንበር እንዲሁም ህግ በዘመናዊ ህብረተሰብ ውስጥ ያለው ድርሻ navigating the boundary of liberty and freedom:the role of law in modern society በሚል ርዕሰ ማብራሪያ ይሰጥበታል።

#ተጋብዛችኋል🙏

📌Key Note Speaker - #Prof. Dibaba Tesfaye
📌Moderator - #Melkamu_Mergia 

🕗 2:00
📆 Today Aug 24, 2024

        Presented By Legal Issues Ethiopia
                      #Legal_Issues_Ethiopia
                       t.me/Ethiolegalissues

.....................መልካም ንባብ🙏.....................
✍️✍️✍️✍️✍️✍️✍️✍️✍️✍️✍️✍️✍️✍️✍️✍️
#የፍትሐብሔር_ህግ_አንቀፅ_1830
#Current_Account
#ተመላላሽ_ሒሳብ

✅በመጀመሪያ አንቀፁን በደንብ ወደ ውስጥ ገባ ብለን ከማየታችን በፊት #Novation ተካሂዷል ለማለት ምን ምን መሟላት አለበት የሚለውን እንይ

#Novation ተካሄዷል ለማለት መመዘን ያለባቸው ፍሬ ነገሮች አሉ። እነሱም
👉 ቀሪ የተደረገ ነባር ግዴታ መኖር አለበት
👉ቀሪውን ግዴታ የሚተካ አዲስ ግዴታ መቋቋሙ
👉በቀሪው እና በአዲሱ ግዴታ መሃል ግልፅ የሆነ ልዩነት መኖሩን
👉የሁለቱ ወገኖች (Parties) ለተፈፃሚነቱ መስማማታቸው ያስፈልጋል።

✅ህጉ #Current_Account ሲል ምን ማለቱ ነው?

በፋይናንስ ስርዓት ውስጥ #Current_account ብዙውን ጊዜ #ለመደበኛ ወይም #ለዕለት_ተዕለት_ግብይቶች የሚውል የባንክ ሂሳብን ወይም ሌሎች ተመመሳሳይ አገልግሎት ከሚሰጡ ተቋማት ጋር የሚደረግ የውል አይነትን ይወክላል። ግለሰቦች ወይም የንግድ ድርጅቶች ገንዘብ እንዲያስገቡ፣ ገንዘብ እንዲያወጡ እና የተለያዩ የፋይናንስ ግብይቶችን እንዲያካሂዱ የሚያስችላቸው ስርዓት ነው።

#በአንቀፅ_1830_ላይ_ሁለት_ፍሬ_ሀሳቦችን_እንይ
👉1ኛው ንዑስ አንቀፅ 1 ላይ በእንግሊዘኛው #Entry_of_credit_or_debit_item_in_a_current_account የሚለው ሲሆን በCurrent account (ተመላላሽ ሂሳብ) ውስጥ ተጨማሪ ገንዘብ ማስገባት ወይም ከሂሳቡ ላይ ገንዘብ ተቀናሽ ማድረግ ወይም ማውጣትን ያመላክታል። በኢትዩጵያ የውል ህግ መሰረት ከCurrent account ወይም ከተመላላሽ ሂሳብ ጋር በተያያዘ ገንዘብ ወጪ እና ገቢ መደረጉ የነበረውን የውል ግዴታ (Obligation) አያጠፋውም ወይም በአዲስ ተተካ ወይም Novation ተፈጠረ አያስብለውም። ይልቁንም እነዚህ በተዋዋይ ወገኖች መካከል ባለው ቀጣይ ግንኙነት ውስጥ መደበኛ ወይም የዕለት ተእለት ግብይቶች ናቸው።

👉ሌላው 2ተኛ ንዑስ አንቀፅ 2 ላይ በእንግሊዝኛው #Finalizing_and_admitting_the_balance_of_account የሚለው ነው። የቀረውን ሂሳብ የመጨረሻ የተጣራ ሂሳብ እንዲጣራ ተደርጎ ሂሳቡ ከታወቀ በኋላ እና ሁለቱም ተዋዋዮች በሙሉ በቀረው ሂሳብ ላይ ስምምነት ከፈጠሩ በዚህ ግዜ Novation ይፈጠራል ወይም ነባሩ ግዴታ ቀሪ ይደረጋል ማለት ነው።

#Rene_david የኢትዩጵያ የፍትሐብሔር ህግ Develop ለማድረግ ተሳትፎ ካደረጉት foreign legal experts ውስጥ አንዱ የሆነው Rene David ስለዚህ ጉዳይ ይህን ብሏል 👉 " #The inscription of items on a fedger of current account does not act  as a novation, although the acceptance of a specific balance of account does have that effect." #Commentary_on_contracts_in_Ethiopia የሚለው መፅሃፉ ላይ #Page_83 ላይ ታገኙታላቹ።

አንቀፅ 1830 ሌላ ለየት የሚያደርገው በመርህ ደረጃ 1827 ላይ የተቀመጠውን የNovation ውጤት ማለት ነባሩ ግዴታ በአዲስ ግዴታ ሲተካ በነባሩ ግዴታ ላይ የነበሩት Securities (Guarantees) ሁሉም ቀሪ ይሆናሉ። በአዲሱ ስምምነት ላይ እንዲኖሩ በግልፅ እስካልተስማሙ ድረስ ተፈፃሚነት አይኖራቸውም ለሚለው ድንጋጌ ልዩ ሁኔታ ወይም Exception ይዞ ነው የተገኘው። Current Account ላይ Guarantee or securities ሆነው የነበሩ ንብረቶችን በአዲሱ እዳ ላይ Creditor የሆነው ሰው in order to ensure the payment of the new debt ይዞ መቆት ይችላል። Article 1830(3) ለ1827 Exception ነው።


📌 #አሁን_ደግሞ_በምሳሌ_እንመልከተው
Company A እና Company B የBusiness ግንኙነት አላቸው ለዚህም የCurrent account ወይም ተመላላሽ ሂሳብ ውል ገብተዋል። Company A ለCompany B እቃዎችን ያቀርባል። የአንዱ እቃ ዋጋ በብር ሲሰላ 1500 ብር ነው በአመታት ግዜ ውስጥም 100 እቃዎችን ለcompany B አቅርቧል። Company B በተራው ለCompany A በወር ክፍያ ሲሰላ 10,000 ብር የሚሆን የተለያዩ አገልግሎቶችን ሲሰጥ ቆይቷል። በዚህም ምክንያት በአንድ አመት ውስጥ Company A እና B በመሃከላቸው ብዙ ገቢ ወጪ እና ገቢ ተመዝግበዋል።

አንቀፅ 1830(1) የሚያወራን ስለዚህ ጉዳይ ነው። በእዚህ በአንድ አመት ውስጥ ሁለቱም Companies ያደረጓቸው ወጪ እና ገቢዎች መጀመሪያ በገቡት ግዴታ ላይ ሌላ አዲስ ግዴታ እየተኩ ሳይሆን ይልቁንስ በመደበኛ ግብይት የሂሳብ መዝገብ በገቢ እና ወጪ ወይም ተቀባዩ ተጨማሪ ባለዕዳ የሚያደርጉ ናቸው። መተካካት (Novation) አይደሉም ነው የሚለን።

አንቀፅ 1830(2) ስንመለከት ደግሞ በእነዚህ ጉዳዮች ላይ መቼ Novation እንደሚፈጠር ይነግረናል። ከላይ ለምሳሌ በተነሳው Case ላይ እንዳለው ለአንድ አመት በእንደዚህ አይነት ግንኙነት ውስጥ ከቆዩ በኋላ Current account ወይም ተመላላሽ ሂሳብ እንዲጣራ ቢያስደርጉ ማለትም ከላይ ባስቀመጥነው መሠረት Company A ለCompany B በአንድ አመት ውስጥ ዋጋቸው በ1000ብር የሚገመት 150 እቃዎችን ማለት በአጠቃላይ ሂሳብ 150,000 ብር ሰቷል። Company B ደግሞ ለ Company A በወር በ10,000 ብር የሚሰላ ለአንድ አመት አገልግሎት ሰቷል ማለትም 120,000 ብር ነው።

ስለዚህ ሂሳቡ Finalize ሲደረግ Company B ለCompany A የ30,000 ብር ባለዕዳ ይሆናል ማለት ነው። በዚህ ግዜ በሂሳቡ ላይ ሁለቱም ከተስማሙ Novation ይፈጠራል ማለት ነው። ነባሩ እቃ የማቅረብ እና አገልግሎት የመስጠቱ ግዴታ ይቀርና ስለ 30,000 ብሩ እዳ ይሆናል ጉዳዩ።

በአንቀፅ 1830(3) ላይ እንደተመለከተው ደግሞ Company B ለCompany A 30,000 ብሩን እስኪከፍል ድረስ በነባሩ Contract ላይ ተሰጥቶት የነበረው Guarantee ወይም Securities ይዞ የመቆየት መብት አለው። ይሄ ግን ለCurrent account ብቻ የተሰጠ Exception ነው። በመርህ ደረጃ ከነባሩ ግዴታ ጋር አብረው ቀሪ ነው የሚሆኑት።
Principle 👉1827
Exception👉1830(3)

#ተፃፈ✍️ በመልካሙ መርጊያ


             #Legal_Issues_Ethiopia
t.me/Ethiolegalissues

የፍ/ብ/ህ/ቁ  827 እና በንግድ ህግ ቁ. 701 መካከል ያለው ተቃርኖ ምንድን ነው? የትኛው ህግስ አመዛኝነት አለው? የሚል ጥያቄ ከአንድ ቤተሰባችን በደረሰን መሠረት... የተሰጠ ምላሽ🙏

✍️✍️✍️✍️✍️✍️✍️✍️✍️✍️✍️✍️✍️✍️✍️

የፍ/ብ/ህ/ቁ 827 የንብረት ውርስ አካል የሆነው የህይወት መድን ኢንሹራንስ ስለሚተላለፍበት መንገድ ሲሆን የሚያስረዳውም ሟቹ በህይወት መድን ውሉ ላይ የህይወት መድን ኢንሹራንሱ ተጠቃሚዎች እነማን እንደሆነ ባለገለፀበት ሁኔታ የህይወት መድኑ ተጠቃሚዎች ወራሾቹ እነደሆኑ ነው።

የንግድ ህግ ቁጥር 701(2) እንዲሁ የሚናገረው ተጠቃሚዎቹ በግልፅ ባልታወለቁ የህይወት መድን ኢንሹራንስ ጊዜ የሟች ባል ወይም ሚስት ተጠቃሚ መሆን እንደሚችሉ ያሳያል።

እንደሚታወቀው በውርስ ህጋችን፤ ባለ እና ሚስት አይወራረሱም። ህጉ ይህንን ያደረገበት ደግሞ የራሱ አላማ አለው። ስለዚህ ተጠቃሚው ባልታወቀ የህይወት መድን ኢንሹራንስ ጊዜ ባልና ሚስት ይወራረሳሉ ወይን አይወራረሱ የሚለውን ለመፍታት በሚከተለው መንገድ እናያለን።

📌 1) special prevails over general principle- ለመድን ህግ ልዩ(special) የሚሆነው commercial code ቢሆን አንቀፁ የሚያወራው ከሞት በኋላ ስለሚከሰት ጉዳይ ስለሆነ ወደ ወርስ ህጋችን ይሔዳል።ለውርስ  ህግ ደግሞ ልዩ የፍትሃ ብሔር ህጉ ነው ። ስለሆነም ሁለቱም ህጎች በዚህ ጉዳይ የልዩ(special) እና የጠቅላላ(general) ሊኖራቸው ስለማንችል በዚህ የተቃርኖ መፍቻ መርህ ልንፈታው እንደማንችል ያሳየናል።

📌 2) latter vs former principle- የንግድ ህጋችን እና የፍትሃ ብሔር ህጋችን ሁለቱም የወጡት በ1952(1960) ስለሆነ የአሁኑ ከቀድሞው ያመዝናል በሚለው መርህም መፍታት የማይቻል ያደርግብናል።
  በመጨረሻም #የእነዚህን_ህጎች_ለመፍታት_ያለን_ብቸኛ_አማራጭ_የሰበር_ውሳኔ_ይሆናል።

#ሰበር_ቁጥር 44561
ሠበር ችሎት በነ ወ/ሮ ገነት በላይ እና አቶ ያፌት ተክሉ ሐምሌ 28/2002 ዓ.ም የሰጠው አስገዳጅ ውሳኔ እንደሚያሳየው በኢንሹራንስ ዉል ላይ ተጠቃሚው ባልተገለፀበት ጊዜ የሟች ባል ወይም ሚስት ከወራሾች ጋር የህይወት መድን ገንዘብን ተጠቀሚ እንደሚሆኑ ወስኗል።ሠበር ውሳኔው የሠጠው ሁለቱም ድንጋጌዎች ውጤታማ በሚሆኑበት መንገድ በመከተል ቢሆንም የንግድ ህጉ አንቀፅ 701 ከፍትሃ ብሔር ህጉ አንቀፅ 827 እና ከንግድ ህጉ አንቀፅ 705 በላይ አመዛኝ እንደሆኑ አስቀምጧል።

              #ተፃፈ✍️  በኤርሚያስ አለምነህ
                        #TEAM_LISE

#በፅሁፉ_ላይ_ሀሳብ_አስተያየት_ወይም_ጥያቄ_ካላቹ_ከስር_Comment_ላይ_ወይም_ይህን_ፅሁፍ_Reply_በማድረግ_ሀሳቦን_ያስቀምጡ።

              #Legal_Issues_Ethiopia
               t.me/Ethiolegalissues

ከላይኛው የቀጠለ✍✍✍✍✍✍✍✍✍✍

5. የሴቶችን እና የህጻናትን መብት መጠበቅ
የቤተሰብ ህግ ድንጋጌዎችን ማሻሻል የሴቶችን እና የህፃናትን መብት በተሻለ ሁኔታ ለማስጠበቅ አስፈላጊ ነበር። የ1960 ፍ/ብሔር የቤተሰብ ህግ ያለ ጥፋት መፋታትን (No-fault divorce) እውቅና አልሰጠም። ይልቁኑ ባለትዳሮች ለመፋታት ጥፋት ሊኖር ይገባ ነበር ወይም እዉቅና የሰጠዉ ጥፋት ላይ የተመሰረተ ፍቺ (Fault-based divorce) ብቻ ነበር። በዚህም ምክንያት ባለትዳሮች ሳይፈልጉ እንዲኖሩ ይገደዱ በተለይም ሴቶች መብታቸዉ እንዲገፋ ምክንያት ነበር፤ በአንፃሩ የተሻሻለው የቤተሰብ ህግ ያለ ጥፋት መፋታት (No-fault divorce) እዉቅና ከመስጠቱ በተጨማሪ በሴቶች እና ህጻናት ላይ ያለ ጥፋት መፋታት (No-fault divorce) የሚያስከትለውን መዘዝ የመሳሰሉ ጉዳዮችን ለመፍታት እና በፍቺ ሂደት እና በኋላ መብታቸው የተጠበቀ መሆኑን ለማረጋገጥ ያለመ ነው።

የህፃናትን መብት መጠበቅ በተመለከተ በፍርድ ቤቶች ቁጥጥር ከሚደረግባቸው ጉዳዮች መካከል ጋብቻው በፍቺ ከፈረሰ ወይም መደበኛ ባልሆነ ጋብቻ(Irregular Union) ከተቋረጠ በኋላ ልጅን የማሳደግ መብት ይገኝበታል።
የፍትሐ ብሔር ሕጉ አንቀጽ 681 የ1960 ዓ.ም   ከባድ ሁኔታ ከሌለ በስተቀር ከአምስት ዓመት በታች የሆኑ ህጻናት ለእናታቸው አደራ መሰጠት ያለባቸው መሆኑን ይደነግጋል ነገር ግን በተሻሻለው የቤተሰብ ህግ ለህፃኑ ልዩ ጥቅም (Best interest of child principle) ቅድሚያ (priority) በመስጠት አንቀጽ 113(1) መሰረት ፍ/ቤቱ የትኛውም የትዳር ጓደኛ ልጆቹን የመንከባከብ፣ የትምህርታቸውን፣ የጤንነታቸውን፣ የመንከባከብን እና የወላጆችን እና የህፃናትን የመጠየቅ መብት እንደሚኖረው ግምት ዉስጥ በማስገባት ትዕዛዝ ይሰጣል ተብሎ ይጠበቃል።

በአጠቃላይ የ 1960 ዓ.ም የቤተሰብ ህግ ድንጋጌዎች መሻሻል የኢትዮጵያን ቤተሰብ ህግ ከፌዴራል ዲሞክራሲያዊ ህገ-መንግስት መርሆዎች ጋር ለማጣጣም ፣ የተለያዩ የጋብቻ ልማዶችን ለማስተናገድ ፣ የቀድሞ የህግ ማዕቀፎችን ጉዳቶችን ለመፍታት ፣ በትዳር ጓደኞች መካከል እኩል መብቶችን እና ግዴታዎችን በማረጋገጥ እና የሴቶች እና የልጆች መብቶች በማስከበር እ.ኤ.አ. በ2000 ተግባራዊ የሆነው የተሻሻለው የቤተሰብ ህግ በኢትዮጵያ የቤተሰብ ግንኙነቶችን ለመቆጣጠር የበለጠ አጠቃላይ እና ውጤታማ የህግ ማዕቀፍ ለማቅረብ ሞክሯል።

BONUS:- በአዋጅ ቁ. 1070/2018 የተሻሻለዉ የቤተሰብ ሕግ (ማሻሻያ) አዋጅ አንቀጽ 2 መሠረት የተሻሻለዉ የቤተሰብ ሕግ አንቀጽ 193 እና አንቀጽ 194 ንዑስ አንቀጽ 3(መ) ተሽረዋል።

#ተፃፈ✍ በሮቤል ፈይሳ
የደብረታቦር ዩንቨርሲቲ ተማሪ
#New_Member_Of_TEAM_LISE
#Legal_Issues_Ethiopia
t.me/Ethiolegalissues

መልሳችሁን ወይም እሳቤያችሁን ከስር Comment ላይ አስቀጡልኝ። ተቃራኒ ሀሳብ ያላችሁም ሞግቱበት። ተሳተፉ🙏

#ተወያዩበት🤗
አቶ ኦብሳ ታደሰ እና አቶ እርቅይሁን ደበበ ጓደኛሞች ሲሆኑ አዲስ አበባ ላይ የየራሳቸው የሆነ የሚያንቀሳቅሱት የግል ድርጅትም አላቸው። ከጓደኝነታቸው ጥንካሬ የተነሳ አቶ ኦብሳ ለአቶ እርቅይሁን በስራ ጉዳይ 11,000,000 (አስራአንድ ሚሊየን) ብር አበድሮታል። በጊዜው ምንም የተፈራረሙት ነገር አልነበረም። ከግዜያት በኋላ ግን እርቅይሁን የተበደረውን ገንዘብ መክፈል ያቅተዋል በዚህ ምክንያትም ኦብሳ ጉዳዩን ለፌደራል የመጀመሪያ ደረጃ ፍርድ ቤት ያቀርበዋል። እርቅይሁን ፍርድ ቤት ቀርቦ ለክሱ ምላሹን ሲሰጥ ብሩን መበደሩን ክዷል። ችሎቱ ጉዳዩን ማየት ከቀጠለ በኋላ ግን የመጀመሪያ ደረጃ ፍርድ ቤት የሱን ጉደይ ማየት እንደማይችል ያስተውላል ከዛም ፍርድ ቤቱ ይሄን ጉዳይ የማየት ስልጣን (Material jurisdiction) ስለሌለው ክሱ ውድቅ ይሁንልኝ ብሎ ፍርድ ቤቱን ይጠይቃል። አቶ ኦብሳ በበኩላቸው ከፍርድ ቤቱ ስልጣን ጋር በተያያዘ የሚነሳ ተቃውሞ መቅረብ ያለበት የመጀመሪያ ቀን ለክስ መልስ የሚሰጥበት ቀን ነው ስለዚህ ያሁኑ ተቃውሞው ውድቅ ሊሆን ይገባል ብሎ ተከራክሯል።
❓ጥያቄ
#ሁለቱ_ሰዎች_ካነሱት_መከራከሪያ_ሀሳብ_ከህጉ_አንፃር_ሚዛናዊ_ነው_የምትሉት_የትኛውን_ነው? ለምንስ እንደዛ ልትሉ ቻላቹ?


...................................................................
እናንተም ሌሎች እንድንወያይባቸው የምትፈልጓቸው ህግ ነክ የሆኑ ርዕሰ ጉዳዮች ወይም ጥያቄዎች ካሏቹ በዚህ Username ላኩልን🙏 @MKInfluencer

                    #Legal_Issues_Ethiopia

..........Legal Issues Ethiopia...................

ሰላም እንዴት ናቹ የተከበራቹ የLegal Issues🇪🇹 ቤተሰቦች እንደምን አላቹ? ሁላችሁም ሰላም ጤና እንደሆናቹ በማሰብ እነሆ ከዚህ ቀደም በዚህ Channel #በPoll መልክ የተለቀቁትን ጥያቄዎች አዲስ Member ለሆናቹ እና ከዚህ በፊት ጥያቄዎቹን ላልሰራቹ ጥያቄዎቹን ለመስራት ይቀላቹ ዘንድ የጥያቄዎቹን  Link (መስፈንጠሪያ)
በዚህ መልክ አቅርበናል ተጠቀሙበት።

✅የትምህርት ሚንስትር በ2015/2022 አመት ለህግ ተማሪዎች የመውጫ ፈተና ያወጣው በPoll መልክ አቅርበናል።

To start from question no. 1 (#1)
👉 https://t.me/EthioLegalIssues/210

#To start from question no.  52 (#52)
👉  https://t.me/EthioLegalIssues/351

✅ከዚህ በፊት PRIVATE LAW MODEL EXIT EXAM የነበሩት ጥያቄዎች በPoll መልክ አቅርበናል።

To start from question no. 1 (#1)
👉 https://t.me/EthioLegalIssues/455

To start from question no. 50 (#50)
👉 https://t.me/EthioLegalIssues/540

✅ከዚህ በፊት PUBLIC LAW MODEL EXIT EXAM የነበሩት ጥያቄዎች በPoll መልክ አቅርበናል።

To start from Question no. 1 (#1)
👉https://t.me/EthioLegalIssues/632

To start from question no. 37 (#37)
👉 https://t.me/EthioLegalIssues/713

To start from question no. 70 (#70)
👉 https://t.me/EthioLegalIssues/777

በቀጣይ ግዜ ሌሎች የExit exam እንዲሁም በተለያዩ ኢትዮጵያ ውስጥ ባሉ ዩንቨርስቲዎች ውስጥ ባሉ የህግ Department የሚወጡ የMid እና የFinal exam ጥያቄዎችን የምነለቅ ይሆናል።

                    #Legal_Issues_Ethiopia

join us 👉 @Ethiolegalissues

በቻናሉ ላይ ከዚህ ቀደም የምናደርጋቸው ህግ ነክ የሆኑ ጉዳዮችን መርጠን የምንወያይበት የLive stream ፕሮግራሞች በቀጣይ ጊዜያቶች የምንቀጥል ይሆናል። የፕሮግራሞቹን Schedule እንለጥፋለን ተዘጋጅታቹ ጠብቁን🙏።

እንደ ሁልግዜው አብራችሁን መስራት የምትፈልጉ ይሄን Username @MKInfluencer በመጠቀም አናግሩኝ።

#Legal_Issues_Ethiopia
t.me/EthiolegalIssues

ከላይኛው የቀጠለ✍✍✍✍✍

📌ጉዳዩ በሂደት ላይ ያለ በመሆኑና ዝርዝር መረጃ ለማግኘት ከባድ በመሆኑ  ወደዝርዝር ጉዳዩ ሳንገባ በቅጅና ተዛማጅ መብቶች ላይ ሕግ ምን ይላል? የአንድ ፈጠራ የኢኮኖሚ መብትስ ለምን ያህል ጊዜ ይቆያል? የሚለውን እንመልከት::

📌📌📌
በመሰረቱ በኢፌዴሪ ሕገ መንግስት አንቀጽ 55 ላይ "የሕዝብ ተወካዮች ምክር ቤት በሕገ መንግስቱ መሰረት ለፌደራሉ መንግስት በተሰጠው ስልጣን ክልል ሕጎችን እንደሚያወጣ ይደነግጋል።"  በዚሁ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ 2(ሰ) ላይ እንደተመለከተዉ የሕዝብ ተወካዩ ምክር ቤት ዝርዝር ሕግ ከሚያወጣባቸው ምክንያቶች መካከል "የፈጠራና የሥነ ጥበብ መብቶችን" በተመለከተ ይገኝበታል::

በዚሁ ላይ መሰረት አድርገን በዚሁ ጉዳይ የሚመለከተውን በኢፌዴሪ ሕገ መንግስት አንቀጽ 55(1) መሰረት የወጣውና  የቅጅና ተዛማጅ መብቶች ጥበቃ አዋጅ ቍ. 410/ 1996 (proc. no. 410/2004) አንቀጽ 6 ጥበቃ ለማግኘት የሚያስፈልጉ ቅድመ ሁኔታዎችን (Requirments for protection) ይዘረዝራል:: በተጨማሪም የኢኮኖሚና የሞራል መብቶች(Economic and Moral Rights) በአንቀጽ 7 እና 8 ይዘረዝራል።


📌የአንድ ፈጠራ የኢኮኖሚ መብትስ ለምን ያህል ጊዜ ይቆያል? የሚለውን ስንመለከት የቅጅና ተዛማጅ መብቶች ጥበቃ አዋጅ ቍ.410/ 1996 (proc. no. 410/2004)ን በማሻሻል የወጣው የቅጅና ተዛማጅ መብቶች ጥበቃ (ማሻሻያ) አዋጅ ቁ. 872/2007 (proc. No.872/2014)ን ማየት አስፈላጊ ነው። በዚህ አዋጅ አንቀጽ 5(1) መሰረት የኢኮኖሚ መብቶች የስራ አመንጪው በህይወት በሚቆይበት ዘመንና ከሞተ በኋላ ለወራሾቹ እስከ 50 ዓመት ጸንተው የሚቆዩ ሲሆን የጥበቃ ጊዜው መቆጠር የሚጀምረው የስራ አመንጨው ከሞተበት ቀን ቀጥሎ ካለው እ.ኤ.አ ጥር 1 ቀን (Jan 1) ጀምሮ እንደሚሆን ይደነግጋል::
ለምሳሌ:- በ 2016 ሐምሌ ወር ላይ ለሞተ ደራሲ የ50 ዓመት ጥበቃ ጊዜው መቆጠር የሚጀምረው ከ 2017 ጥር 1 ጀምሮ ነው ማለት ነው፡፡

(* የፍቅር እስከ መቃብር ደራሲ ክቡር ሀዲስ አለማየሁ ከዚህ አለም በሞት የተለዩት ህዳር 27, 1996 ዓ.ም ነው።)

               #ተፃፈ ✍ በሮቤል ፈይሳ
            የደብረ ታቦር ዩንቨርሲቲ ተማሪ
       #New_member_of_TEAM_LISE
              #Legal_Issues_Ethiopia
                t.me/Ethiolegalissues

🖊የግል እይታ

፦ በእርግጥ በፌዴራል ሰበር ሰሚ ችሎት በቅጽ 26 ቁ.175660 ላይ ኃላፊ ሊያደርጋቸዉ የሚችል የህግ ወይም የዉል ግዴታ የለም ብለዉ የሚያምኑ ከሆነ ገንዘቡን በአመልካች ሂሳብ ገቢ ያለማድረግ መብት እያላቸዉ፣ የሰውን ስም እና የባንክ ሂሳብ ቁጥር ጠቅሰዉ ገንዘቡን ገቢ ማድረጋቸዉ ሲታይ በስህተት ሳይሆን በእራሳቸዉ ፍቃድ አስበዉበት እንደከፈሉ የሚቆጠር በመሆኑ በጉዳዩ ላይ ተፈፃሚነት ያለዉ ድንጋጌ በህጉ አንቀጽ 2165 ላይ የተመለከተዉ ነዉ በማለት ውሳኔ አስተላልፏል።


-> የፍ/ብሔር ህጉ አንቀጽ 2165
ስህተት ሳይኖር ሊከፈለዉ የማይገባዉን እዳ መሆኑን እያወቀና የሚያስከፍለዉም ምክንያት ያለመኖሩን እየተረዳዉ በእራሱ ፍቃድ የከፈለ ሰዉ ገንዘቡ እንዲመለስለት መጠየቅ እንደማይችል ያስገነዝባል፡፡

📌 ቢሆንም ህጉ እንደዚህ በማለት ቢደነግግም ይህንኑ የፍ/ብ አንቀጽና የሰበር ውሳኔ በመጥቀስ በስሕተት ወደ ሰው የባንክ ሒሳብ ቁጥር የገባ ገንዘብ ሁሉ አይመለስም ለማለት አይመስልም ይልቁኑም ዳኛው እንደ ጉዳዩ ሁኔታ ማየትና መወሰኑ ተገቢ ይሆናል። ይህም ለዳኛው እንደ ጉዳዩ የመወሰን ነፃነትን(Discretion of judgment) የሚሰጥ ይሆናል።
📍እንግዲህ ዳኛው ጉዳዩን ከሁኔታዎች ጋር በማገናዘብ ውሳኔ ይሰጣል ካልን፤ ከላይ ያየነውን ጉዳይ በReasonable man Standard ማየት ይኖርብናል። ይኽም በአጭሩ አንድ ምክንያታዊ(Rational) የምንለው ሰው ይህን ስህተት ይፈጽመዋል ወይ ወደሚለው ጥያቄ ይወስደናል::  ይህንኑ ስንመለከትም የሰው ልጅ የልማዶቹ ተገዢ መሆኑን ሳይንስ ያረጋገጠውም በተለምዶም የታወቀ እውነታ(fact) ነው።
ከዚህም በላይ በዚ ውጥረት በሞላባትና ሩጫ በሆነበት አለም በእለት ተእለት ጉዳዮችና በኑሮ ሁኔታዎች የሚወጠረው ምክንያታዊ የምንለው ሰዉ ስሕተቶችን እንደሚሰራ እሙን ነው።
በመሆኑም በተያዘው ጉዳይ ይህ ነጋዴ ይህን ስህተት የፈፀመው በልማድ ያደርጉት የነበረውን በልማድ የተነሳ የፈጸሙት መደበኛ ስሕተት እንደሆነ የማያጠያይቅ ነው፡፡
በተጨማሪም ከዚ በፊት የነበረባቸው እዳ በሌለበት ሁኔታ እና እዳ እንዳልነበረባቸው ባልተካደበት ሁኔታ የሰበር ውሳኔውን ጠቅሶ አይመለስም ማለቱ ተገቢ አይመስልም።
ይልቁኑም የፍ/ብ አንቀጽ 2165 እና የሰበር ውሳኔውን ከሁኔታዎች ጋር አመዛዝኖ መወሰኑ ተገቢ ይሆናል።


📌 ይህ መልስ የዚ ፅሁፍ ፀሐፊ የግል ምልከታና ከሳሽ እሳት የላሰ ጠበቃ አለኝ በማለት የመሰከሩለትን ጠበቃ በመሆን የተሰጠ ምላሽ እንጂ 😁  የፍርድ ቤት አቋም እንዳለሆነ በድጋሚ እናሳውቃለን።

           
አመሰግናለሁ 😊🙏

              #ተፃፈ✍️  በሮቤል_ፈይሳ
                     

#በፅሁፉ_ላይ_ሀሳብ_አስተያየት_ወይም_ጥያቄ_ካላቹ_ከስር_Comment_ላይ_ወይም_ይህን_ፅሁፍ_Reply_በማድረግ_ሀሳቦን_ያስቀምጡ።

                #Legal_Issues_Ethiopia
                   t.me/Ethiolegalissues

ከአፍሪካ ህብረት ሂሳብ 6 ሚሊየን 50 ሺህ ዶላር ለመመዝበር ሙከራ በማድረግ የተከሰሱት እነ ቀሲስ በላይ ጥፋተኛ ተባሉ::

የፍትህ ሚኒስቴር የሙስና ጉዳዮች ዳይሬክቶሬት ዐቃቤ ሕግ በተከሳሾች ቀሲስ በላይ መኮንን፣ በግብርና ኢንቨስትመንት ላይ የተሰማራው እያሱ እንዳለ፣ በኮሚሽን ስራ ላይ የተሰማራው በረከት ሙላቱ እና አለምገና ሳሙኤል እንዲሁም የኒሞና ንግድ ስራ ኃላ/የተ/የግል ማህበር ስራ አስኪያጅ አበራ መርጋ በተባሉ ተከሳሾች ላይ በ1996 ዓ.ም የወጣውን የወንጀል ህግ ቁጥር 32 ንዑስ ቁጥር 1 (ሀ) እና የሙስና ወንጀሎች ለመደንገግ የወጣውን አዋጅ ቁጥር 881/2007 አንቀፅ 32 ንዑስ ቁጥር 2 እና ንዑስ ቁጥር 3 ስር የተመለከተውን ድንጋጌ እና በ1996 ዓ.ም የወጣውን የወንጀል ህግ ቁጥር 382 ንዑስ ቁጥር 1 ስር የተመለከተውን ድንጋጌ በመተላለፍ ከአፍሪካ ህብረት ምንም አይነት የክፍያ ትዕዛዝ ባልተሰጠበት ሁኔታ ተከሳሾች በተለያየ መጠን ክፍያ እንዲፈጸምላቸው የሚል አጠቃላይ የ6 ሚሊየን 50 ሺህ ዶላር ሀሰተኛ የክፍያ ሰነድ በአንደኛ ተከሳሽ አማካኝነት ለባንኩ መቅረቡ ተጠቅሶ በሁሉም ተከሳሾች ላይ ከባድ የማታለል ሙስና ወንጀል ክስ ማቅረቡ ይታወሳል።

ፍርድ ቤቱ የግራ ቀኝ የቅጣት አስተያየት ተመልክቶ የቅጣት ውሳኔ ለመወሰን ለጥር 22 ቀን 2017 ዓ.ም ቀጥሯል።

@Ethiolegalissues
#Legal_Issues_Ethiopia

ለመላው የክርስትና እምነት ተከታዮች በሙሉ እንኳን ለብርሃነ ጥምቀቱ በሰላም አደረሳችሁ።

መልካም በዓል
#Legal_Issues_Ethiopia

....................Legal Issues🇪🇹...................

ሰላም እንዴት ናቹ የተከበራቹ የLegal Issues🇪🇹 ቤተሰቦች እንደምን አላቹ? ሁላችሁም ሰላም ጤና እንደሆናቹ በማሰብ እነሆ ከዚህ ቀደም በዚህ Channel #በPoll መልክ የተለቀቁትን ጥያቄዎች አዲስ Member ለሆናቹ እና ከዚህ በፊት ጥያቄዎቹን ላልሰራቹ ጥያቄዎቹን ለመስራት ይቀላቹ ዘንድ የጥያቄዎቹን  Link (መስፈንጠሪያ)
በዚህ መልክ አቅርበናል ተጠቀሙበት።

✅የትምህርት ሚንስትር በ2015/202 አመት ለህግ ተማሪዎች የመውጫ ፈተና ያወጣው በPoll መልክ አቅርበናል።

To start from question no. 1 (#1)
👉 https://t.me/EthioLegalIssues/210

#To start from question no.  52 (#52)
👉  https://t.me/EthioLegalIssues/351

✅ከዚህ በፊት PRIVATE LAW MODEL EXIT EXAM የነበሩት ጥያቄዎች በPoll መልክ አቅርበናል።

To start from question no. 1 (#1)
👉 https://t.me/EthioLegalIssues/455

To start from question no. 50 (#50)
👉 https://t.me/EthioLegalIssues/540

✅ከዚህ በፊት PUBLIC LAW MODEL EXIT EXAM የነበሩት ጥያቄዎች በPoll መልክ አቅርበናል።

To start from Question no. 1 (#1)
👉https://t.me/EthioLegalIssues/632

To start from question no. 37 (#37)
👉 https://t.me/EthioLegalIssues/713

To start from question no. 70 (#70)
👉 https://t.me/EthioLegalIssues/777

በቀጣይ ግዜ ሌሎች የExit exam እንዲሁም በተለያዩ ኢትዮጵያ ውስጥ ባሉ ዩንቨርስቲዎች ውስጥ ባሉ የህግ Department የሚወጡ የMid እና የFinal exam ጥያቄዎችን የምነለቅ ይሆናል።

                    #Legal_Issues🇪🇹

join us 👉 @Ethiolegalissues

....................Legal Issues🇪🇹...................

ሰላም እንዴት ናቹ የተከበራቹ የLegal Issues🇪🇹 ቤተሰቦች እንደምን አላቹ? ሁላችሁም ሰላም ጤና እንደሆናቹ በማሰብ እነሆ ከዚህ ቀደም በዚህ Channel #በPoll መልክ የተለቀቁትን ጥያቄዎች አዲስ Member ለሆናቹ እና ከዚህ በፊት ጥያቄዎቹን ላልሰራቹ ጥያቄዎቹን ለመስራት ይቀላቹ ዘንድ የጥያቄዎቹን  Link (መስፈንጠሪያ)
በዚህ መልክ አቅርበናል ተጠቀሙበት።

✅የትምህርት ሚንስትር በ2015/202 አመት ለህግ ተማሪዎች የመውጫ ፈተና ያወጣው በPoll መልክ አቅርበናል።

To start from question no. 1 (#1)
👉 https://t.me/EthioLegalIssues/210

#To start from question no.  52 (#52)
👉  https://t.me/EthioLegalIssues/351

✅ከዚህ በፊት PRIVATE LAW MODEL EXIT EXAM የነበሩት ጥያቄዎች በPoll መልክ አቅርበናል።

To start from question no. 1 (#1)
👉 https://t.me/EthioLegalIssues/455

To start from question no. 50 (#50)
👉 https://t.me/EthioLegalIssues/540

✅ከዚህ በፊት PUBLIC LAW MODEL EXIT EXAM የነበሩት ጥያቄዎች በPoll መልክ አቅርበናል።

To start from Question no. 1 (#1)
👉https://t.me/EthioLegalIssues/632

To start from question no. 37 (#37)
👉 https://t.me/EthioLegalIssues/713

To start from question no. 70 (#70)
👉 https://t.me/EthioLegalIssues/777

በቀጣይ ግዜ ሌሎች የExit exam እንዲሁም በተለያዩ ኢትዮጵያ ውስጥ ባሉ ዩንቨርስቲዎች ውስጥ ባሉ የህግ Department የሚወጡ የMid እና የFinal exam ጥያቄዎችን የምነለቅ ይሆናል።

                    #Legal_Issues🇪🇹

join us 👉 @Ethiolegalissues