#یادداشت_تحلیلی
#تحریم

💢 تحریم‌های جدید آمریکا علیه صادرات #پتروشیمی ایران

🔶 27 اسفند 1398 و در شرایطی که جهان در تب‌وتاب مقابله با ویروس #کرونا بود، وزیر خارجه آمریکا از اِعمال #تحریم‌های جدید در راستای مقابله با ایران خبر داد. لیست تحریم‌ها شامل 9 شرکت در #چین، هنک‌کنگ و آفریقای جنوبی و 3 نفر در ایران است که «معاملات قابل توجهی» در زمینه صدور صنایع #پتروشیمی ایران داشته‌اند.

🔶 وزارت خزانه‌داری آمریکا 17 خرداد 1398 نیز «پتروشیمی خلیج فارس» و 39 شرکت دیگر را به بهانه تأمین #مالی سپاه مشمول تحریم‌ها نمود. 4 بهمن نیز یک فرد ایرانی، یک فرد چینی و 6 شرکت اماراتی و چینی مرتبط با صنایع پتروشیمی ایران را به بهانه تأمین مالی #تروریسم تحریم کرد.

🔶 آمریکا پس از لغو معافیت‌های فروش #نفت ایران، تمرکز بیشتری بر صنایع پتروشیمی داشته است. زیرا در شرایط تحریم کامل نفت ایران، #صادرات پتروشیمی هم به دلیل احتمال ردیابی کمتر و هم مشتریان بالفعل در غرب آسیا، از مهم‌ترین منابع #درآمدزایی ایران محسوب می‌شوند.

🔶 همچنین بنیاد ضدایرانی «دفاع از دموکراسی‌ها» طی یادداشتی در اوایل اسفند 5 پیشنهاد در ارتباط با افزایش فشار بر صنایع #نفت‌وگاز ایران ارائه کرد. یکی از این پیشنهادات تمرکز بر #تحریم_هوشمند صادرکنندگان پتروشیمی بود که در تحریم‌های اخیر محقق شد.

🔷 اعمال این تحریم‌ها و تلاش برای کاهش #درآمدهای ایران در زمانی که به شدت درگیر مقابله با کروناست، فرصت مناسبی برای تبیین رویکرد غیرانسانی آمریکا در #رسانه‌های جهانی و افکار عمومی غرب است.

🔷 اجرای سریع توصیه‌های بنیاد «دفاع از دموکراسی‌ها» توسط دولت آمریکا، عمق تأثیر این اندیشکده بر کمپین «#فشار_حداکثری» را نشان داده که لزوم توجه بیشتر به ارزیابی‌های این مؤسسه را یادآور می‌شود.

🔷 ایران می‌تواند با افزایش سطح و میزان #اورانیوم غنی‌شده در کمترین زمان و هم‌چنین تحدید نسبی نظارت‌های مبتنی بر #برجام، پاسخ سریع و قاطعی به تحریم‌های اخیر بدهد و علاوه بر این لازم است حساسیت نسبت به محرمانگی و عدم افشای داده‌های مرتبط با خنثی‌سازی #تحریم‌ها را نیز افزایش دهد/ تبیین.

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU

‍#یادداشت_تحلیلی
#تحریم

💢 فروپاشی #هژمونی تحریم با جبر داخلی‌سازی در آمریکا

✍ دکتر روح‌اله کهن‌هوش نژاد؛
دانشجوی دکتری مدیریت #قراردادهای بین المللی نفت و گاز دانشگاه امام صادق(ع)

 🔰 بحث وضعیت تحریم­ها در شرایط #کرونا موضوعی است که مدتی پس از شیوع این بیماری مطرح گردید. برخی خواستار رفع #تحریم‌های_آمریکا علیه ایران در این شرایط شدند و مقابله با این بیماری بدون رفع تحریم‌ها و امکان فروش و وصول درآمدهای #نفتی را غیرممکن می‌دانستند. در این یادداشت قصد دارم نگاه متفاوتی به موضوع داشته باشم و این بار اثر بحران کرونا را بر ابزار تحریم بررسی کنم. در واقع، اثر شیوع این بیماری بر زنجیره جهانی عرضه، حمایت از #تولیدداخلی و متعاقباً تضعیف ابزار تحریم­ بسیار قابل توجه است.

❇️ ابتدا لازم است مفهوم زنجیره جهانی عرضه را توضیح دهم. معنای سرراست اصطلاح «#زنجیره_جهانی_عرضه»، درگیر شدن شرکت‌های متعدد از کشورهای مختلف در ساخت و تولید یک #محصول معین است. مثلاً محصول آیفون از شرکت اپل در قطعات مختلف در ده­ها کشور تولید می‌شود. آیفون در نگاه اول یک کالای آمریکایی است که توسط یک شرکت آمریکایی فروخته می‌شود، لکن در واقع آیفون یک محصول جهانی است. شیوع ویروس کرونا این زنجیره را به­ شدت تحت تأثیر قرار داده و این مسأله در خصوص کالاهای دارویی و پزشکی به یک بحران تمام عیار تبدیل شده است. این امر باعث شده تا دولت‌ها در سراسر جهان به­ ویژه آمریکا تحت فشار برای حمایت بیشتر از تولید داخلی قرار گیرند. با توجه به فشاری که به مردم وارد شده، بحث‌های نظری حمایت از تولید داخلی یا تقویت #تجارت_آزاد فعلاً رخت بر بسته و همگان به دنبال کاهش وابستگی خود به #اقتصادجهانی و داخلی کردن زنجیره عرضه کالاهای مختلف برای کاهش میزان آسیب­پذیری خود هستند.  

❇️ به نظر می‌رسد تولید داخلی #کالاهای_حیاتی و قطعات آنها در دوره #پساکرونا نیز تقویت و مشوق‌های بیشتری برای تولید داخلی این کالاها در سراسر جهان اعطا خواهد شد. این به معنای #داخلی‌سازی زنجیره جهانی عرضه است. هرچه میزان جهانی بودن زنجیره عرضه رقیق‌تر شود، #تجارت_جهانی کاهش یافته و میزان کارایی تحریم‌ها تنزل پیدا می‌کند.

❇️ #جهانی_بودن زنجیره عرضه بدین معناست که نقاط و نواحی متعددی وجود دارد که ایالات متحده می‌تواند تحریم‌های خود را روی آنها اعمال نماید. در مثال آیفون، چنانچه #ایالات_متحده فروش مستقیم آیفون به کشوری مانند #ایران را تحریم نکند، اما به دلیل تولید قطعات آن در ده‌ها کشور مختلف، چنانچه یکی از آن کشورها بخواهد به دلیل #تحریم قطعات تولیدی آیفون‌های به مقصد ایران را ارائه ندهد، عرضه این محصول به ایران دچار اختلال خواهد شد. این بدان معناست که فرصت­‌های متعددی برای کشور #تحریم‌کننده برای دخالت در یکی از نقاط زنجیره جهانی عرضه وجود دارد.

❇️ این نگاه #زنجیره‌ای در تحریم‌های #آمریکا علیه ایران کاملاً به چشم می‌خورد؛ در تحریم ایران نه تنها کالاها بلکه زنجیره خدمات #بانکداری، بیمه، #کشتیرانی و سایر خدمات مورد نیاز برای #صادرات و #واردات کالاها به ایران هدف قرار گرفته است. اما داخلی­‌تر شدن زنجیره عرضه به معنای کاهش نقاط در دسترس برای اعمال تحریم‌ها خواهد بود؛ در واقع از یک طرف کالاهای قابل هدف‌گذاری کاهش خواهند یافت و از سوی دیگر نیاز به خدمات بانکداری، بیمه، کشتیرانی و... نیز کاهش خواهد یافت. البته زیان وارده به سیاست #تحریم تنها محدود به این نخواهد بود. هرچه زنجیره­‌های عرضه داخلی‌تر شود، نه تنها کانال‌های #فشارمستقیم کمتر می‌شوند، بلکه حس کلی تحریم شدن نیز از بین خواهد رفت. مثلاً هنگامی که آمریکا شرکت‌های #انرژی اروپایی را به خاطر خرید #نفت از ایران تهدید به تحریم می‌کند، این شرکت‌ها تحریم را تنها در عدم دسترسی به محصولات آمریکایی در بخش انرژی نمی‌بینند، بلکه تحریم را در محدوده وسیع عدم دسترسی به تأمین مالی آمریکا، حقوق مالکیت و غیره حس می‌کنند و در واقع دیگر نمی‌توانند فعالیت معمولی در اقتصاد جهانی داشته باشند.

❇️ داخلی شدن زنجیره‌های عرضه، باعث می­شود #شرکت‌ها کمتر در معرض جریان‌های اقتصاد جهانی قرار گرفته و جرأت بیشتری برای به چالش کشیدن #تحریم‌ها پیدا کنند.

❇️ #ایالات_متحده در میان سایر کشورها به طور مضاعف از این مسأله متضرر خواهد شد زیرا دولت این کشور بسیار بیشتر از دیگر دولت‌ها از ابزار تحریم استفاده می‌کند و #وابستگی زیادی به تحریم‌های مستقیم برای مقابله با مخالفان خود دارد. دولت #ترامپ نیز مجبور است به دلیل تأمین مایحتاج مردم و جبران #بیکاری ناشی از کرونا و کاهش قیمت نفت همچنان به سیاست حمایت از #تولیدداخلی ادامه داده و شاهد ضعیف‌تر شدن روزافزون ابزار تحریم باشد.

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU

#یادداشت_تحلیلی
#اوراسیا

💢 نگاهی اجمالی به روابط اقتصادی ایران و #اتحادیه_اقتصادی اوراسیا

✍ محمدمهدی #بازگیرخوب؛ پژوهشگر میز آسیای مرکزی، روسیه و قفقاز دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🔰 اتحادیه اقتصادی #اوراسیا یک سازمان بین‌المللی برای ادغام اقتصادی منطقه‌ای است. این اتحادیه حرکت آزاد #کالاها، #خدمات، #سرمایه و #نیروی_کار را فراهم و سیاست‌های هماهنگی بین واحدها را در بخش‌های تعیین‌شده توسط توافق های #بین‌المللی در اتحادیه دنبال می‌کند. موضوع پیوستن #ایران به این اتحادیه از مباحث با اهمیتی است که اگر چه به صورت علمی و تئوریک چندان به آن پرداخته نشده ولی بسیاری از کارشناسان نظرات مختلفی در این زمینه اظهار داشته‌اند. در این نوشتار به شناسایی نقاط قوت، ضعف، #فرصت‌ها و تهدیدهای این #اتحادیه با نگاه ویژه به موضوع پیوستن جمهوری اسلامی ایران به این اتحادیه می پردازیم.

❇️ در شرایط فعلی و با وجود #تحریم‌ها امضا و اجرایی شدن چنین قراردادی با پنج کشور اوراسیا که #روسیه یکی از مهم‌ترین آنها محسوب می‌شود منافع #سیاسی بسیاری برای ایران به همراه داشته است. در شرایط فعلی با توجه به سیاست #فشارحداکثری آمریکا هر کشوری حاضر به همکاری‌های اقتصادی با ایران نیست؛ ایران در همین وضعیت توانست با #اتحادیه_اقتصادی اوراسیا موافقت‌نامه‌ای را امضا کند و آن را به اجرا برساند که در مجموعه #اقتصاد_خارجی کشور اتفاق خوبی است.

🔻 متن کامل #یادداشت در پیوند زیر:

https://plink.ir/Z1BJy

🆔 @EconomicDiplomacyISU

#یادداشت_تحلیلی
#تجارت_خارجی

⭕️ انتشار یادداشت تحلیلی ایمان #صمدی‌نیا پژوهشگر کمیته بازاریابی بین‌الملل دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی دانشگاه امام صادق(ع) در خبرگزاری #ایرنا

💠 توسعه #زیرساخت‌های_تجارت_خارجی؛ لازمه رونق تولید

🔰 #ایران با توجه به اینکه کشوری چهارفصل است و ظرفیت‌های #اقتصادی بسیار بالایی دارد، می‌تواند به یکی از قدرت‌های مطرح اقتصادی #جهان تبدیل شود، اما متاسفانه در حوزه‌های مختلف #زیرساختی دچار ضعف مدیریت بوده و این امر بستر زمین‌گیر شدن ایران توسط #تحریم‌ها را نیز فراهم کرده است.

❇️ ذهنیت بسیاری از اقتصاددانان و مسئولان امر، وابستگی #صادرات به تجار و #بخش_خصوصی و عدم نیاز ورود دولت به این حوزه است. در حالی که تجربه کشورهای پیشرو در حوزه صادرات همچون #چین و #ببرهای_آسیایی (کره‌جنوبی، هنگ‌کنگ، سنگاپور و تایوان) و حتی کشورهای غربی، نشان دهنده نیازمندی #توسعه_صادرات به ریل‌گذاری بخش دولتی است.

🔻 متن کامل #یادداشت در سایت خبرگزاری #ایرنا

🔗 plus.irna.ir/news/84069325/

🆔 @EconomicDiplomacyISU

‍#رصد
#تحریم

🔴 آثار تحریم ۱۸ #بانک_ایرانی

🗞 نشریه اکونومیست

🔰 واحد اطلاعات اقتصادی #اکونومیست می‌گوید وضع تحریم بر کل بخش #مالی ایران توسط #آمریکا تاثیر چندانی بر وضعیت اقتصاد #ایران و رشد آن نخواهند داشت. دولت آمریکا ۸ اکتبر در راستای سیاست #فشار_حداکثری، کل بخش مالی ایران را هدف تحریم‌ها قرار داد و بر این اساس هرگونه #تبادل_بانکی با ایران با استفاده از سیستم مالی آمریکا را به‌ جز تبادلات #بشردوستانه ممنوع کرد.

🔶 اکونومیست در گزارش خود نوشت: انتظار نداریم که #تحریم‌ها و محدودیت‌های جدید آمریکا علیه ایران تاثیر فزاینده مهمی بر #تجارت و #اقتصاد ایران داشته باشد. بر این اساس، ما در پیش‌بینی خود مبنی بر #رشد_منفی ۱۲ درصدی اقتصاد ایران در سال ۲۰۲۰ را تغییر نمی‌دهیم. تحریم‌های گسترده و شیوع ویروس #کرونا دو عاملی هستند که رشد منفی ۱۲ درصدی اقتصاد ایران در سال ۲۰۲۰ را موجب می‌شوند.

🔶 اکونومیست در تشریح علت محدود بودن تاثیر تحریم‌های جدید می‌گوید: بانک‌های مهم #ایران در جمع ۷۰ موسسه مالی قرار داشتند که نوامبر ۲۰۱۸ در پی خروج یک‌جانبه آمریکا از #برجام تحت بعضی محدودیت‌ها قرار گرفتند. آمریکا شش ماه قبل از این تاریخ از #توافق_هسته‌ای خارج شده بود و در این تاریخ به #معافیت‌های_تحریمی ایران که با اجرایی شدن توافق هسته‌ای حاصل شده بود پایان داد.

🔶 بر این اساس بخش مالی ایران از استفاده از سیستم تبادلات مالی بین‌المللی موسوم به #سوئیفت که بر پایه #دلار قرار دارد محروم شد. در فوریه سال جاری نیز نام ایران به فهرست سیاه گروه #اقدام_مالی موسوم به FATF بازگشت و نسبت به هرگونه #تبادل_مالی با ایران هشدار داده شد. علاوه بر اینها، انبوه مقررات تحریمی ضد ایران، #تجار و #بانک‌های_خارجی را حتی برای انجام معاملات مجاز با این کشور بی‌میل کرده و تجارت #کالاهای_غیرنفتی ایران نیز طی دو سال گذشته کاهش داشته است. بنابراین تحریم‌های اخیر وضع شده علیه کل #سیستم_بانکی ایران تاثیری محدود خواهد داشت.

🔶 اکونومیست می‌افزاید: هجده بانک ایرانی هدف تحریم‌های جدید آمریکا قرار گرفته‌اند و تنها مجاز به همکاری با #بانک‌های_خارجی در زمینه مبادلات مالی برای #غذا و سایر اقلام بشردوستانه هستند. محروم کردن دولت ایران از منابع مالی برای #توسعه برنامه هسته‌ای و #موشکی خود و ترویج #تروریسم و حمایت از شبکه‌های تروریستی، هدف اعلامی این تحریم‌ها عنوان شده است. اما در واقع بخش اندکی از #تجارت_بین‌المللی ایران از طریق کانال‌های رسمی مالی انجام می‌شود (به‌ جز اقلام معاف شده از تحریم‌ها).

🔶 در این گزارش آمده است: «دونالد #ترامپ رییس‌جمهور آمریکا با وضع این تحریم‌ها در واقع خواسته است در آستانه #انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا قدرت خود در عرصه #سیاست_خارجی را به رخ بکشد. او و تندروهای ضدایرانی حاضر در #دولت وی همچنین از این خشمگین هستند که تلاش‌هایشان در ماه سپتامبر برای فعال‌کردن #مکانیسم_ماشه و تمدید #تحریم_تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران بی نتیجه مانده و دیگر امضاکنندگان برجام و #شورای_امنیت اعتنایی به این خواست آمریکا نکرده‌اند».

🔶 این موسسه می‌گوید تحریم‌های جدید از یکسو با بی‌اعتنایی علنی دیگر #کشورها مواجه شده و از سوی دیگر به خاطر تاثیر منفی بر #مبادلات_بشردوستانه مورد انتقاد شدید قرار دارد.

🔶 اکونومیست می‌گوید: محمدجواد #ظریف وزیر خارجه ایران اخیراً از تلاش غیرانسانی آمریکا برای مسدودکردن دسترسی محدود ایران به غذا و #دارو سخن گفت و موضع وی با ابراز همدردی قابل‌توجه در سطح #بین‌الملل مواجه شد، چه اینکه همه‌گیری ویروس #کرونا نیز تاثیری شدید بر ایران گذاشته است.

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU

#گزارش_تحلیلی
#همسایگان

💢 مبادلات تجاری ایران و #تركيه در ٨ ماهه ٢٠٢٠

✍ معاونت بررسى‌هاى اقتصادى اتاق بازرگانى، صنايع، معادن و كشاورزى تهران

✳️ ترکیه یکی از شرکای مهم تجاری #ایران به شمار می‌رود. جدیدترین آمارهای رسمی کشور ترکیه از #تجارت_کالایی با ایران نشان می‏‌دهد طی ماه‌های ژانویه تا اوت ۲۰۲۰ ارزش #تجارت این دو کشور به میزان قابل ملاحظه‌‏ای نسبت به مدت مشابه سال گذشته افت داشته است. افت تجارت ایران و #ترکیه عمدتاً ناشی از کاهش چشم‏گیر #صادرات اقلام نفتی ایران، به دلیل تشدید #تحریم‌ها بوده است.

✳️ با کم‏رنگ‌تر شدن جایگاه اقلام #نفتی در سبد صادراتی ایران به ترکیه، نقش دیگر #محصولات از جمله «پلاستیک و اجزای آن» و «کود» بیشتر شده و به‌رغم کاهش ارزش #صادرات این محصولات، بیشترین سهم از ارزش کل صادرات ایران به ترکیه طی ۸ ماهه سال ۲۰۲۰ به این دو #گروه_کالایی اختصاص داشته است.

🔻 متن کامل #گزارش در پیوند زیر:

🔗 http://www.tccim.ir/Images/Docs/1394.pdf

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU

#کلیپ
#آمریکای_لاتین

🎥 ناگفته‌های #تجارت ایران با کشورهای منطقه آمریکای لاتین

📌 سهم ایران از دو بازار مهم #برزیل و #آرژانتین!

🎙 امير محمد #رئيسيان، مسئول ميز آمريكای لاتين دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی دانشگاه امام صادق(ع):

✅ دو عاملی که ما را به آمریکای لاتین پیوند می‌دهد دور زدن #تحریم‌ها از طریق دیپلماسی و دیگری #امنیت_غذایی است.

✅ بزرگترین شریک #ایران در این منطقه، #برزیل با حجم #تجارت دو میلیارد و ۳۲۵ میلیون بوده، که دو میلیارد و ۲۰۹ میلیون دلار سهم #صادرات برزیل و ۱۱۶ میلیون دلار سهم صادراتی جمهوری اسلامی ایران است.

✅ از ۳۸۰ میلیون دلار حجم تجارت ایران با #آرژانتین تنها ۷۷۰ هزار دلار سهم #صادرات ایران به این کشور است.

🆔 @EconomicDiplomacyISU

#رصد
#تحریم

🔴 توصیه بلومبرگ به بایدن جهت برداشتن حداقلی تحریم‌های ایران

🗞 بلومبرگ

🔰 تارنمای #بلومبرگ در یادداشتی به جو #بایدن توصیه کرده مشوق‌های اقتصادی به #ایران برای ترغیب این کشور به #مذاکره اعطا کند ولی تحریم‌های اصلی را برای جلوگیری از تقویت #سیاست‌های_منطقه‌ای ایران نگاه دارد.

🔶 به زعم نویسنده #اقتصاد_ایران تحت فشار تحریم‌ها و #کرونا به شدت آسیب دیده و مسئولان ایران به بازگشت آمریکا به توافق #برجام و کاهش این فشارها امید دارند. با این حال بایدن، هم به دلیل مخالفت‌های داخلی از سوی #جمهوری‌خواهان و هم مخالفت‌های منطقه‌ای از سوی رژیم #صهیونیستی و #عربستان، توان چندانی برای رفع تحریم‌های ایران ندارد.

🔶 نویسنده به دولت #بایدن توصیه می‌کند که مسیر اعطای #وام 5 میلیارد دلاری صندوق #بین‌المللی_پول به ایران را بگشاید ولی محدودیت‌ها و شرایطی وضع شود که این مبلغ صرفاً در راستای «بودجه #بهداشت_عمومی و احیای مشاغل كوچک و متوسط» هزینه گردد.

🔶 در پایان آمده است که #آمریکا و متحدانش مراقب هر گونه نشانه افزایش هزینه توسط #حزب‌الله لبنان یا گروه‌های نزدیک به ایران در #عراق باشد و این وام صرفاً برای اثرگذاری بر فضای سیاسی، جهت ترغیب #ایران به آغاز مذاکره، اعطا شود ولی تحریم‌های اِعمال‌شده را به عنوان #اهرم_فشاری علیه ایران استفاده خواهد کرد.

🔶 به نظر می‌رسد نکته اصلی این گزارش تأکید بر #اعطای_وام به جای رفع تحریم‌هاست که نشان می‌دهد احتمالاً اراده جدی در دولت بایدن برای عمل به تعهدات #آمریکا در برجام وجود ندارد و برخی #تحریم‌ها، صرفاً به صورت حداقلی و هدف‌مند تعلیق خواهند شد تا ضمن جلوگیری از بهبود جدی اقتصاد کشور، منطق محاسباتی #افکارعمومی و نخبگان ایران در این چارچوب هدایت شود که #رفع_تحریم‌ها تنها به تداوم مذاکرات متکی خواهد بود/تبیین.

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU

#گزارش_راهبردی

📌 دیپلماسی اقتصادی ایران با #همسایگان

📝 امیرحسین #عرب‌پور؛ پژوهشگر میز همسایگان دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی دانشگاه امام صادق(ع)

✅ تحریم‌های ایالات متحده #آمریکا و فرصت ایجاد شده در #تجارت با کشورهای منطقه، اهمیت توجه به گسترش روابط با همسایگان و حضور در #بازارهای_منطقه را نسبت به قبل بیشتر کرده است.

✅ با توجه به موقعیت #جغرافیایی، ایران ظرفیت بسیار بالایی در دستیابی به بازار #کشورهای_همسایه را دارد. به همین دلیل، #دیپلماسی_اقتصادی و توجه به همسایگان راهبرد نوین جمهوری اسلامی ایران شده است.

🔖 این #راهبرد، نقش مؤثری در بازدارندگی در برابر منابع #بی‌ثباتی در منطقه و مقابله با آثار #تحریم‌ها خواهد داشت. با این حال، بررسی #اسناد_بالادستی نشان می‌دهد که فاصله زیادی تا دستیابی به نقطه مطلوب این هدف وجود دارد.

🔻 ادامه مطلب به همراه دانلود متن کامل #پژوهش در جامعه اندیشکده ها:

🔗 iranthinktanks.com/Research108

🆔 @EconomicDiplomacyISU

#یادداشت_تحلیلی
#تحریم

💢 #اقتصاد_ایران در دوران پساترامپ

✍️ دکتر داود #منظور؛ عضو شورای علمی دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🔰 #ترامپ بالاخره رفت. حال این پرسش مطرح است که آیا در عمل آمدن #بایدن تا‌ چه میزان می‌تواند بر اقتصاد ایران تا‌ثیرگذار باشد؟ آیا در کوتاه‌مدت تغییری در رویکرد #تحریمی آمریکا نسبت به ایران رخ خواهد داد؟

❇️ تصمیمات بایدن درخصوص برگشت به #برجام و رفع تحریم‌های هسته‌ای ایران در شرایطی صورت می‌گیرد که #فشارهای_حداکثری و بی‌سابقه آمریکا علیه ایران تا‌کنون نتوانسته است فعالیت‌های منطقه‌ای #ایران را متوقف کند و ایران را به پای میز #مذاکره بنشاند. فشارهای حداکثری آمریکا هم‌اکنون تا‌ جایی جلو رفته است که به اذعان کارشناسان، دیگر #تحریمِ اثرگذاری برای اجرا وجود ندارد و ایران به نقطه اشباع‌پذیری تحریم‌ها رسیده است و اقتصاد ایران به تدریج توانسته خود را با شرایط تحریمی تطبیق دهد.

❇️ با وجود این، از نظر دولتمردان آمریکا بهترین #سیاست در مقابل ایران آن است که تا‌ حد امکان همچنان به پشتوانه میراث به جا مانده از نظام تحریم‌های گسترده دولت #ترامپ، سیاست فشار حداکثری و ایزوله کردن #اقتصاد ایران را بدون برگشت به #برجام و رفع تحریم‌ها ادامه دهند. برای این منظور آنها ممکن است با رویکرد تعلیق تدریجی و مرحله‌ای تحریم‌ها، اجازه دسترسی محدود به #منابع_مالی و فروش محدود #نفت را به ایران بدهند و در دوره چهارساله اول #بایدن، اقتصاد ایران را همچنان گروگان بگیرند. ترامپ در اعمال تحریم‌های ایران عملا از دستاورد دولت #اوباما- بایدن در پی‌ریزی ساختار تحریم‌های علیه ایران بهره‌برداری کرد و اقتصاد ایران را تحت فشار حداکثری قرار داد.

❇️ حتی بعد از امضای #برجام نیز که محصول طراحی‌های دولت اوباما- بایدن بود، ساختار تحریم‌ها علیه ایران همچنان حفظ شد و از همان روزهای اول اجرای برجام، افراد و نهادهای جدید به لیست تحریم‌ها اضافه شدند. بعد از برجام به #بانک‌های_بین‌المللی اجازه داده نشد خدمات #بانکی به ایران ارائه کنند. برجام نه تنها موجب از بین رفتن ساختار تحریم‌ها نشد، بلکه ضمن حفظ ساختار تحریم‌ها اثرگذاری آنها به‌دلیل #هوشمند شدن تحریم‌ها افزایش یافت و در کنار این تحریم‌ها، فشارهایی مضاعفی نیز برای اجرای دستورات FATF شروع شد تا‌ اثرگذاری تحریم‌ها بیشتر شود. به علاوه، بسیاری از تحریم‌های آمریکا علیه ایران از پیچیدگی #تقنینی برخوردارند و توسط یک نظام قانون‌گذاری چند لایه وضع شده‌اند؛ به‌طوری‌ که بعید به‌نظر می‌رسد اراده‌ای برای برداشتن آنها حتی در میان #دموکرات‌ها وجود داشته باشد؛ ضمن اینکه به‌زعم مقامات آمریکا سیاست فشار حداکثری ثمربخش بوده است. آنها در سلسله‌مراتب تصمیم‌گیری خود هیچ‌گاه چنین دستاوردی را از دست نخواهند داد؛ هرچند با تغییر لحن و ادبیات سعی بر مخفی کردن آن داشته باشند.

❇️ #بایدن سیاست‌های رسمی خود در قبال ایران را در یادداشتی با عنوان «راه هوشمندانه‌تر در برابر ایران» منتشر کرد. آنچه از این یادداشت مستفاد می‌شود آن است که #آمریکا تصمیم‌گیری درخصوص برگشت به برجام و رفع تحریم‌ها را منوط به #مذاکره با دولت جدید ایران پس از مشخص شدن نتایج #انتخابات ریاست‌جمهوری در سال ۱۴۰۰ خواهد کرد. بر اساس این یادداشت، بایدن بر پیش‌شرط تا‌یید بازگشت «کامل و دقیق» ایران به کلیه #تعهدات_برجامی خود از سوی سازمان بین‌المللی انرژی اتمی را برای برگشت آمریکا به برجام و تعلیق تحریم‌ها تا‌کید خواهد داشت. این پیش‌شرط بار دیگر یادآور وعده نسیه آمریکا در برابر پرداخت نقد از سوی #ایران است.

❇️ بر اساس این یادداشت، دولت بایدن همچنین بر پیش‌شرط گسترش #محدودیت‌ها و تقویت مفاد برجام در موضوعاتی مانند #حضور_منطقه‌ای ایران و توان #موشک‌های_بالستیک ایران تا‌کید خواهد داشت. یکی دیگر از پیش‌شرط‌های احتمالی بایدن برای بازگشت به برجام، اصلاح بند غروب #تحریم‌ها (طولانی شدن مدت زمان لازم برای رفع تحریم‌ها) خواهد بود. همچنین تیم بایدن احتمالا بر حضور سایر شرکای بین‌المللی خود علاوه‌بر اعضای ۱+۵ از جمله #عربستان، رژیم صهیونیستی و سایر بازیگران #خاورمیانه مانند امارات در مذاکرات تا‌کید خواهند ورزید. طبعا، تمامی این #پیش‌شرط‌ها، حداقل به معنای طولانی شدن مقدمات برگشت آمریکا به برجام و کاهش تحریم‌ها خواهد بود.

❇️ در بهترین حالت #بازگشت_آمریکا به برجام به معنای برداشتن تحریم‌های #هسته‌ای خواهد بود که در این صورت نیز اقتصاد ایران در یک سطح حداقلی از منافع برجام برخوردار خواهد شد؛ چراکه در دوره ترامپ بسیاری از تحریم‌ها در قالب عناوین غیر هسته‌ای مانند حقوق بشر، تروریسم و برنامه موشک‌‌های بالستیک وضع شده است که دولت #بایدن در صدد است همچنان آنها را تحت عنوان نظام تحریم‌های هدفمند حفظ کند.

🆔 @EconomicDiplomacyISU

#گزارش_تحلیلی
#تجارت_خارجی

💢 یک دهه تجارت کالایی ایران با #اروپا

✍ معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران

✳️ #تجارت_کالایی ایران و اتحادیه اروپا طی ۱۰ سال اخیر با نوسان‌های زیادی همراه بوده است. در ابتدای این دهه (۲۰۱۱) #تجارت ایران با این اتحادیه بالغ بر ۲۷ میلیارد یورو بوده که حدود ۱۷ میلیارد یورو آن #صادرات ایران به اتحادیه اروپا و بیش از ۱۰ میلیارد یورو نیز #واردات این اتحادیه از ایران بوده است.

✳️ در سال ۲۰۲۰، علاوه بر #تحریم‌ها، شیوع گسترده #کووید_۱۹ نیز باعث شد تجارت ایران با این منطقه بیش از پیش کاهش یابد و به رقم ناچیز ۴.۵ میلیارد یورو برسد که ۳.۸ میلیارد یورو آن را واردات ایران از #اتحادیه_اروپا و ۰.۷ میلیارد یورو آن را صادرات ایران به این منطقه تشکیل می‌دهد.

✳️ در این گزارش ضمن بررسی روند و #ترکیب_کالایی و کشوری صادرات و واردات، راهکارهایی برای ارتقای #همکاری_اقتصادی میان ایران و اتحادیه اروپا نیز پیشنهاد شده است.

🔻 متن کامل #گزارش در پیوند زیر:

🔗 http://www.tccim.ir/Images/Docs/fl_1544.pdf

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU

#رصد
#همسایگان

🔴 اقتصاد و رقابت ایران و ترکیه

🗞 مؤسسه خاورمیانه

🔰 «مؤسسه #خاورمیانه» در یادداشتی به ارزیابی رقابت منطقه‌ای ایران و ترکیه پرداخته است. به نظر نویسنده فرصت‌های نقش‌آفرینی ایران در #قفقاز پس از نبرد #قره‌باغ، کاهش یافته و اکنون تهران با پیشنهاد همکاری میان شش دولت ایران، #آذربایجان، #ارمنستان، ترکیه، #روسیه و #گرجستان، درصدد بازیابی این نقش برآمده است.

🔶 به نظر نویسنده، مهم‌ترین مانع افزایش همکاری‌های آذربایجان، ارمنستان و گرجستان با #ایران، تحریم‌های آمریکاست که در صورت رفع آن‌ها، روابط گسترده‌تر خواهد شد، ولی درباره #ترکیه، ملاحظات دیگری نیز در اشتراکات و اختلافات منافع در سطح #غرب_آسیا وجود دارد، از تنش‌ها در سوریه تا منطقه قفقاز. یکی دیگر از مهم‌ترین متغیرها، اهرم‌های #تجارت و #انرژی است.

🔶 عدم تعمیر زودهنگام #خط_لوله انتقال گاز از ایران به ترکیه و تلاش آنکارا برای افزایش گاز مایع #وارداتی از آمریکا نشانه‌هایی است که ترکیه با #فشار_اقتصادی بر ایران درصدد کاهش #نفوذمنطقه‌ای آن برآمده است. کاهش بیش از 70 درصدی میزان #تجارت_دوجانبه در شش ماهه اول 2020 نیز نشانه دیگری است که #ترکیه علاقه چندانی به افزایش منافع اقتصادی ایران ندارد.

🔶 علاوه بر این ترکیه در حالی برای طرح انتقال گاز ایران به #اروپا از این کشور همراهی نشان نمی‌دهد که #کریدور_گازی آذربایجان، گرجستان، ترکیه و ایتالیا از میدان شاه‌دنیز در #دریای_خزر، اولین محموله گاز را در دسامبر 2020 منتقل نمود و منافع سرشاری نصیب #باکو کرده است.

🔶 به نظر می‌رسد ترکیه ضمن ملاحظات اقتصادی در #روابط_تجاری با ایران، از تضعیف بنیه‌های #مالی ایران و کاهش روابط تجاری ناشی از #تحریم‌ها، برای گسترش نفوذ منطقه‌ای‌اش در #عراق و #سوریه و هم‌چنین افزایش نقش‌آفرینی در محدوده قفقاز بهره برده باشد/تبیین.

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU

#کلیپ
#ایران_چین

🎥 چیستی #برنامه_همکاری جامع ایران و چین

📌 سند همکاری‌های ۲۵ ساله ایران و چین که فرصت خوبی برای کم کردن اثر #تحریم‌ها و سرعت بخشیدن به توسعه #زیرساخت های کشور محسوب میشود، زمینه ساز بحث‌ها و گمانه زنی‌های زیادی در محافل #رسانه‌ای شده است. این کلیپ به طور خلاصه به مفاد و محتوای آن می پردازد و اینکه با این #سند دو طرف قرار است چه همکاری هایی داشته باشند.

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU

#گزارش_تحلیلی
#تجارت_خارجی

💢 یک دهه تجارت کالایی ایران با #ترکیه

✍ معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران

✳️ #تجارت_کالایی ایران و ترکیه طی ۱۰ سال اخیر (از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰) به طور قابل توجهی افت داشته است. بیشترین میزان #تجارت این دو کشور مربوط به سال ۲۰۱۲ می‏‌شود که حدود ۲۲ میلیارد دلار بوده است. از این میزان حدود ۱۲ میلیارد دلار آن #صادرات ایران به ترکیه و حدود ۱۰ میلیارد دلار آن #واردات ایران از این کشور بوده است.

✳️ ارزش صادرات #ایران به ترکیه از سال ۲۰۱۱ به بعد روند کاهشی را طی کرده و از حدود ۱۲.۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۱ به ۴.۷ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۶ رسیده؛ پس از آن، با امضای #برجام روند صادرات ایران به ترکیه کمی قوت گرفت و در سال ۲۰۱۷ به ۷.۵ میلیارد دلار رسید.

✳️ با این حال، با خروج #آمریکا از برجام و تشدید #تحریم‏‌ها، صادرات ایران به ترکیه به طور بی‏‌سابقه‏‌ای کاهش یافت و در نهایت به یک میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰ رسید.

🔻 متن کامل #گزارش در پیوند زیر:

🔗 http://www.tccim.ir/Images/Docs/fl_1557.pdf

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU

#رصد
#تحریم

🔴 کدام تحریم‌ها؟؛ مساله این است

🗞 شورای آتلانتیک

🔰 اندیشکده «#شورای_آتلانتیک» در یادداشتی به ارزیابی این مسأله پرداخته که سخت‌ترین بخش #مذاکرات_وین در این است که کدام #تحریم‌ها برداشته شوند. زیرا ایران تأکید کرده علاوه بر تحریم‌های مصرح در #برجام، باید تمامی تحریم‌های پس از انعقاد برجام نیز لغو شوند.

🔶 در این بین، دولت #آمریکا معتقد است تحریم‌هایی که «ناسازگار با برجام تشخیص دهد» را برطرف خواهد کرد. نویسنده معتقد است #ناسازگار بدان معناست که شاید با برچسبی جز مرتبط با #برنامه_هسته‌ای اِعمال شده باشد، ولی #منافع_اقتصادی ایران از برجام را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.

🔶 تحریم #بانک_مرکزی، شرکت ملی #نفت ایران و شرکت ملی نفت‌کش از این جمله هستند. در عین حال مشخص نیست دولت #بایدن حاضر باشد تحریم‌هایی که علیه نهادهایی در لایه‌های پایین‌تر مانند برخی #بانک‌ها و ارگان‌های اقتصادی وضع شده را نیز در این شمول بگنجاند.

🔶 تیم‌ها از طرف ایرانی و آمریکایی باید صدها عنوان جدیدی را که تیم #ترامپ اعمال کرده است بررسی کنند تا بفهمند لیست نهایی #تخفیف_تحریم‌ها چیست. این یک کار وقت‌گیر است و نیاز به توجه جدی به جزئیات و پیشینه هر یک از این مجازات‌ها دارد.

🔶 اما مسأله مهم‌تر نحوه رفع تحریم‌هاست. ایران بر #لغو تحریم‌ها تأکید دارد ولی آمریکا بر #تعلیق آن‌ها. و لغو تحریم‌هایی با برچسب‌های «#ضدتروریسم» یا «#حقوق_بشر» را به دلیل حضور #جمهوری‌خواهان و نومحافظه‌کاران در کنگره، دشوار و دارای هزینه سیاسی می‌داند.

🔶 به نظر می‌رسد دولت بایدن قصد داشته باشد از طریق اعطای برخی مجوزها ذیل قوانین وزارت خارجه و #وزارت_خزانه‌داری، معافیت‌هایی به ایران اعطا کند و برخی فرامین اجرایی دولت ترامپ را لغو نماید/تبیین.

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU

#مصاحبه_خبری
#همسایگان

🎙 گفتگوی خبرگزاری دانشجو با محمدرضا #برجی پژوهشگر میز همسایگان دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی دانشگاه امام صادق(ع)

♨️ سالانه ۲۵ درصد بودجه #اکو را ایران تامین می‌کند/ سهم اکو از مبادلات میان کشور‌های عضو ۶ درصد است

🔰 با توجه به #موقعیت_استراتژیک ایران و موقعیت جغرافیایی کشور‌های #آسیای_مرکزی، نقش ایران بسیار حائز اهمیت است. #ایران به دلیل داشتن مرز زمینی با ۵ کشور دیگر عضو و دارا بودن موقعیت استراتژیک #جغرافیایی برای برقراری اتصال سایر اعضا به آب‌های بین المللی و همچنین به دلیل استقرار دبیرخانه دائمی #اکو در تهران از موقعیت محوری برخوردار است. سالانه ۲۵ درصد #بودجه اکو را جمهوری سلامی ایران تامین می‌کند و بیش از ۲۰ درصد از #کارشناسان این سازمان ایرانی هستند.

✅ #واردات ما از کشور‌های عضو اکو ۲ میلیارد و ۸۱۷ میلیون دلار است که از این حجم واردات، ۹۲ درصد متعلق به ترکیه است. #صادرات جمهوری اسلامی ایران به اکو نیز ۲ میلیارد و ۹۴۵ میلیون دلار است که فقط ۴۰ درصد آن به #افغانستان تعلق دارد. نکته قابل ملاحظه اینکه ما از ظرفیت‌های اکو استفاده نکردیم و کشور‌هایی که با یکدیگر مرز زمینی ندارند رابطه اقتصادی خوبی نیز ندارند؛ بنابراین می‌شود گفت در مجموع #روابط_اقتصادی کشور‌های اکو مناسب نیست و باید در آن‌ها بازبینی کلی انجام شود تا از این ظرفیت‌های مهم استفاده کرد.

✅ با توجه به ظرفیت‌های اقتصادی، #تجاری، حمل و نقلی، دسترسی به آب‌های آزاد و دارا بودن #منابع_انرژی مثل نفت و گاز باید گفت که جمهوری اسلامی نتوانسته از این #اتحادیه بهره لازم را ببرد. نمونه بارز این امر در #تحریم‌ها نمایان است. کشور ما نتوانست از طریق این اتحادیه تاثیر تحریم‌ها را کم کند و به جای اینکه این اتحادیه #بازدارندگی ایجاد کنند، بر عکس عمل کرد و این تحریم‌ها تاثیر منفی بر روابط جمهوری اسلامی با سایر کشور‌های اکو گذاشته است.

🔻 متن کامل گفتگو در خبرگزاری #دانشجو:

🔗 https://snn.ir/fa/news/923833

🆔 @EconomicDiplomacyISU