✅ راه اندازیِ خط #کشتیرانی بمبئی #چابهار بندرعباس برای اولین بار و در شرایط #تحریم، قطعاً اتفاق و خبر خوبی است؛ در شرایط فعلی هر اتفاقی که سبب افزایش سطح مبادلات #بین‌المللی و #تجاری با استفاده از توان داخلی شود مسرت بخش است...

#دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @ISUEconomicDiplomacy

#تحلیل
#تحریم

♨️ تحریم‌های #اقتصادی آمریکا شامل چه حوزه‌هایی می‌شود؟

🔰 #آمریکا تاکنون؛ تحریم‌های متعددی را در حوزه‌های مختلف علیه ایران وضع کرده است. #تحریم‌هایی ایالات‌متحده علیه ایران شامل 9 حوزه کلی اقتصاد می‌شوند که به ترتیب زیر عبارتند از :

♦️1- تحریم‌های مالی و #بانکی
♦️2- تحریم #تجارت کالاهای اساسی
♦️3- تحریم #نفتی
♦️4- تحریم #پتروشیمی
♦️5- تحریم صنعت #خودروسازی
♦️6- تحریم #هواپیمایی
♦️7- تحریم #کشتیرانی و بیمه حمل‌ونقل
♦️8- تحریم #طلا و فلزات گران‌بها
♦️9- تحریم #ریال

☑️ این ۹ حوزه از نگاه امریکا محاصره اقتصادی #ایران را شکل می‌دهند.

✅ آیا هدف اخیر #ترامپ از آمادگی برای #مذاکره با ایران کاهش تحریم ها است؟ یا داشتن برگ برنده ای برای #انتخابات آتی ریاست جمهوری ایالات متحده است؟

✅ و یا کاهش قدرت و #نفوذ منطقه ای ایران در مذاکرات مد نظر اوست تا امنیت #اسرائیل و کشورهای عربی هم پیمانش حفظ شود؟

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU

‍#یادداشت_تحلیلی
#تحریم

💢 فروپاشی #هژمونی تحریم با جبر داخلی‌سازی در آمریکا

✍ دکتر روح‌اله کهن‌هوش نژاد؛
دانشجوی دکتری مدیریت #قراردادهای بین المللی نفت و گاز دانشگاه امام صادق(ع)

 🔰 بحث وضعیت تحریم­ها در شرایط #کرونا موضوعی است که مدتی پس از شیوع این بیماری مطرح گردید. برخی خواستار رفع #تحریم‌های_آمریکا علیه ایران در این شرایط شدند و مقابله با این بیماری بدون رفع تحریم‌ها و امکان فروش و وصول درآمدهای #نفتی را غیرممکن می‌دانستند. در این یادداشت قصد دارم نگاه متفاوتی به موضوع داشته باشم و این بار اثر بحران کرونا را بر ابزار تحریم بررسی کنم. در واقع، اثر شیوع این بیماری بر زنجیره جهانی عرضه، حمایت از #تولیدداخلی و متعاقباً تضعیف ابزار تحریم­ بسیار قابل توجه است.

❇️ ابتدا لازم است مفهوم زنجیره جهانی عرضه را توضیح دهم. معنای سرراست اصطلاح «#زنجیره_جهانی_عرضه»، درگیر شدن شرکت‌های متعدد از کشورهای مختلف در ساخت و تولید یک #محصول معین است. مثلاً محصول آیفون از شرکت اپل در قطعات مختلف در ده­ها کشور تولید می‌شود. آیفون در نگاه اول یک کالای آمریکایی است که توسط یک شرکت آمریکایی فروخته می‌شود، لکن در واقع آیفون یک محصول جهانی است. شیوع ویروس کرونا این زنجیره را به­ شدت تحت تأثیر قرار داده و این مسأله در خصوص کالاهای دارویی و پزشکی به یک بحران تمام عیار تبدیل شده است. این امر باعث شده تا دولت‌ها در سراسر جهان به­ ویژه آمریکا تحت فشار برای حمایت بیشتر از تولید داخلی قرار گیرند. با توجه به فشاری که به مردم وارد شده، بحث‌های نظری حمایت از تولید داخلی یا تقویت #تجارت_آزاد فعلاً رخت بر بسته و همگان به دنبال کاهش وابستگی خود به #اقتصادجهانی و داخلی کردن زنجیره عرضه کالاهای مختلف برای کاهش میزان آسیب­پذیری خود هستند.  

❇️ به نظر می‌رسد تولید داخلی #کالاهای_حیاتی و قطعات آنها در دوره #پساکرونا نیز تقویت و مشوق‌های بیشتری برای تولید داخلی این کالاها در سراسر جهان اعطا خواهد شد. این به معنای #داخلی‌سازی زنجیره جهانی عرضه است. هرچه میزان جهانی بودن زنجیره عرضه رقیق‌تر شود، #تجارت_جهانی کاهش یافته و میزان کارایی تحریم‌ها تنزل پیدا می‌کند.

❇️ #جهانی_بودن زنجیره عرضه بدین معناست که نقاط و نواحی متعددی وجود دارد که ایالات متحده می‌تواند تحریم‌های خود را روی آنها اعمال نماید. در مثال آیفون، چنانچه #ایالات_متحده فروش مستقیم آیفون به کشوری مانند #ایران را تحریم نکند، اما به دلیل تولید قطعات آن در ده‌ها کشور مختلف، چنانچه یکی از آن کشورها بخواهد به دلیل #تحریم قطعات تولیدی آیفون‌های به مقصد ایران را ارائه ندهد، عرضه این محصول به ایران دچار اختلال خواهد شد. این بدان معناست که فرصت­‌های متعددی برای کشور #تحریم‌کننده برای دخالت در یکی از نقاط زنجیره جهانی عرضه وجود دارد.

❇️ این نگاه #زنجیره‌ای در تحریم‌های #آمریکا علیه ایران کاملاً به چشم می‌خورد؛ در تحریم ایران نه تنها کالاها بلکه زنجیره خدمات #بانکداری، بیمه، #کشتیرانی و سایر خدمات مورد نیاز برای #صادرات و #واردات کالاها به ایران هدف قرار گرفته است. اما داخلی­‌تر شدن زنجیره عرضه به معنای کاهش نقاط در دسترس برای اعمال تحریم‌ها خواهد بود؛ در واقع از یک طرف کالاهای قابل هدف‌گذاری کاهش خواهند یافت و از سوی دیگر نیاز به خدمات بانکداری، بیمه، کشتیرانی و... نیز کاهش خواهد یافت. البته زیان وارده به سیاست #تحریم تنها محدود به این نخواهد بود. هرچه زنجیره­‌های عرضه داخلی‌تر شود، نه تنها کانال‌های #فشارمستقیم کمتر می‌شوند، بلکه حس کلی تحریم شدن نیز از بین خواهد رفت. مثلاً هنگامی که آمریکا شرکت‌های #انرژی اروپایی را به خاطر خرید #نفت از ایران تهدید به تحریم می‌کند، این شرکت‌ها تحریم را تنها در عدم دسترسی به محصولات آمریکایی در بخش انرژی نمی‌بینند، بلکه تحریم را در محدوده وسیع عدم دسترسی به تأمین مالی آمریکا، حقوق مالکیت و غیره حس می‌کنند و در واقع دیگر نمی‌توانند فعالیت معمولی در اقتصاد جهانی داشته باشند.

❇️ داخلی شدن زنجیره‌های عرضه، باعث می­شود #شرکت‌ها کمتر در معرض جریان‌های اقتصاد جهانی قرار گرفته و جرأت بیشتری برای به چالش کشیدن #تحریم‌ها پیدا کنند.

❇️ #ایالات_متحده در میان سایر کشورها به طور مضاعف از این مسأله متضرر خواهد شد زیرا دولت این کشور بسیار بیشتر از دیگر دولت‌ها از ابزار تحریم استفاده می‌کند و #وابستگی زیادی به تحریم‌های مستقیم برای مقابله با مخالفان خود دارد. دولت #ترامپ نیز مجبور است به دلیل تأمین مایحتاج مردم و جبران #بیکاری ناشی از کرونا و کاهش قیمت نفت همچنان به سیاست حمایت از #تولیدداخلی ادامه داده و شاهد ضعیف‌تر شدن روزافزون ابزار تحریم باشد.

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU

#نظرسنجی

🗳 #تحلیل_آراء نظرسنجی شماره ۹

📍 نظر سنجی شماره ۹ به دنبال طرح این پرسش بود که عمده ضعف موجود در پیاده سازی #دیپلماسی_اقتصادی مربوط به چیست؟ و از قریب ۱۰۰۰ بازدید کننده، ۲۵٪ اظهار نظر حاصل آمده است.

✳️ بیش از ۵۰ درصد از مشارکت کنندگان ضعف در #ساختار_نهادی را انتخاب کرده اند. بدین معنا که متولی گری دیپلماسی اقتصادی در جمهوری اسلامی #ایران حائز مؤلفه وحدت رویه و پرهیز از تزاحم های #سازمانی نیست. امروزه معاونت دیپلماسی اقتصادی وزارت #امورخارجه، سازمان #توسعه_تجارت، اتاق های #بازرگانی استانی، ملی و مشترک بین المللی، #بانک_مرکزی و امور بین الملل وزارتخانه های اقتصادی دارای اختیارات قانونی و بعضاً ناکارآمدی هستند که با مدل پیشبرد دیپلماسی اقتصادی و #تجاری در کشورهای موفق ناهمخوان است.

✴️ #قوانین و ‌مقررات اگر در معنای نهادی آن تصور شود نیز مزید بر گزینه ساختار نهادی است که با ۱۶٪ آرای مأخوذه به فرسودگی قانونی و #حقوقی در سامان بخشی به روابط اقتصادی خارجی اشاره دارد.
جای خالی سیاستگذاری های کلان، برنامه های #اجرایی و مصوبات کم شمار، جامع و مانع #مجلس شورای اسلامی در تنظیم روابط میان دستگاه ها به خوبی قابل مشاهده است.

✴️ ۱۰ درصد از مشارکت کنندگان، مرکز ثقل وضعیت موجود در دیپلماسی اقتصادی #جمهوری_اسلامی ایران را به فرآیند #بازاریابی معطوف ساخته اند. بدین معنا که به هر طریق میتوان با وضعیت موجود #نهادی، قانونی و شاخص های کلان #اقتصاد ایران، با طراحی و پای بندی به فنون و دستورالعمل های حرفه ای در حیطه #بازاریابی، سهم مشخصی از دیپلماسی اقتصادی را بدست آورد.

✴️ ۹ درصد از مشارکت کنندگان بر این باورند که تنظیم ملزومات و ارتقای امکان ورود به #بازارهای_خارجی پس از استقرار وضعیت #تولید داخلی معنا دارد. این گروه از مخاطبان عموماً #صادرات را از محل مازاد عرضه داخلی تصور نموده و دیپلماسی را برون داد توان داخلی میدانند؛ از این رو ورود به عرصه دیپلماسی اقتصادی را متوقف به سامان بخشی به #تولیدداخلی و اقتصاد ملی میدانند.

✴️ ۸ درصد دیگر از آرای مربوط به نظرسنجی شماره ۹، عمده ضعف موجود را در یک مرحله پسینی از ساختار نهادی و قانونی، بازاریابی، تولید و بطور کلی #شرایط_داخلی تصور کرده اند به طوری که به دنبال #تحریم های اخیر مالی و موانع #پرداخت های خارجی امکان فعالیت در #بازارهای_فرامرزی مسدود شده است و میتوان ادعا داشت که با حل موانع #تحریمی، ضعف عمده ای در پیگیری راهبرد #برونگرایی_اقتصادی باقی نخواهد ماند.

✴️ #زیرساخت و #لجستیک مجموعه ای از سازه های عمرانی مانند جاده، حمل و نقل #ریلی و هوایی، بندر و #کشتیرانی، انبار و سردخانه و #گمرک و ... است که به نظر ۷ درصد از مشارکت کنندگان، ضعف اصلی جمهوری اسلامی ایران در پرداختن به دیپلماسی اقتصادی تلقی میشود. شاهد مثال این گروه از مخاطبان، عدم توفیق #بازرگانان ایرانی در ورود به بازار محصولات باغی و #کشاورزی روسیه پس از اختلافات تجاری با ترکیه است.

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU

#رصد
#انرژی

🔴 اهمیت بیش از پیش تنگه هرمز از لحاظ استراتژیک

🗞 بلومبرگ

🔰 #تنگه_هرمز، آبراه باریک دهانه خلیج فارس، کمتر پیش می آید که از مرکز تنش های جهانی به دور باشد. یک راه اصلی #کشتیرانی که حدود یک سوم #نفت انتقالی از روی آب، از آن گذر می کند، به دقت برای نشانه هایی از بروز اختلال رصد می شود.

🔶 در ژانویه 2021، #ایران یک نفتکش #کره_جنوبی را در این منطقه توقیف کرد. درحالی که ایران قبلا تهدید کرده بود، این تنگه را می بندد اما این تنگه همچنان باز است. تنگه هرمز شبیه یک V وارونه است و خلیج فارس را به #اقیانوس_هند متصل می کند. ایران در شمال و #امارات و #عمان در جنوب آن واقع شده اند. این تنگه 100 مایل (161 کیلومتر) طول و در باریک ترین قسمت 21 مایل عرض دارد به طوری که در هر لاین کشتیرانی تنها 2 مایل عرض دارد.

🔶 کم عمقی آن باعث آسیب پذیری کشتی ها در برابر مین ها و نزدیکی به زمین می شود. این تنگه برای #تجارت_نفت در جهان بسیار لازم و ضروری است. براساس آمار #بلومبرگ، نفتکش ها در سال 2020 از طریق این تنگه، نزدیک به 12 میلیون بشکه در روز نفت و #میعانات_گازی از #عربستان، #عراق، #کویت و امارات ارسال کرده اند. این تنگه همچنین برای #گازطبیعی مایع و ال ان جی حیاتی است به طوری که یک چهارم عرضه این محصول، بیشتر از #قطر، در سال 2020 از این تنگه عبور کرده است.

🔶 برخی از شرکت ها به طور موقت حرکت از تنگه را به علت نگرانی های #امنیتی متوقف کردند. #آمریکا از سال 2018، با هدف متوقف کردن فروش نفت ایران به #اقتصاد این کشور صدمه زده است. ایران با ایجاد اختلال در این تنگه، نشان می دهد که قدرت ضربه زدن متقابل به آمریکا و کنترل #نفت_خام را دارد.

🔶 در عین حال، هرگونه افزایش #قیمت نفت می تواند به جبران درآمد ایران که از طریق #تحریم ها از دست داده، کمک کند. جو #بایدن، تلویحا می گوید می خواهد در دوران ریاست جمهوری خود برای بهبود روابط آمریکا با ایران استفاده کند اما تنش ها میان دو کشور به علت تحریم ها و #ترور ژنرال ارشد ایران در اوایل سال 2020 بدتر شده است.

🔶 #جمهوری_اسلامی_ایران در ژانویه 2021 اعلام کرد آمریکا باید 70 میلیارد دلار به عنوان #غرامت تحریم های نفتی ایران بپردازد وگرنه این کشور فعالیت های هسته ای خود را طریق افزایش غنی سازی #اورانیوم بیشتر خواهد کرد.

🔶 زمانی که در سال 2011، تحریم ها علیه ایران اعمال شد، ایران تهدید کرد #تنگه_هرمز را می بندد اما در نهایت این کار را نکرد. #تاجران_نفتی تردید دارند که این کشور این تنگه را کاملا ببندد زیرا مانع #صادرات نفت خود ایران نیز می شود.

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU

#نظرسنجی

🗳 #تحلیل_آراء نظرسنجی شماره ۱۲

📍نظرسنجی شماره ۱۲ ناظر به انعقاد امضای #برنامه_جامع_همکاری میان ایران و چین، در جستجوی اولویت موضوعی مطلوب در این همکاری از سوی #رأی_دهندگان بوده است.

❇️ بیش از ۲۰ درصد مشارکت در این نظرسنجی انجام شده است که در قیاس با میانگین #مشارکت در نظرسنجی های سابق، کاهشی ۵ درصدی مشاهده میشود. این گمانه زنی می رود که حدود ۵ درصد رأی منفی (در رد هرگونه #همکاری_بلندمدت با چین) قابل تصور است.

✴️ به طور کلی میتوان آرای مأخوذه را در محور های زیر تحلیل نمود:

1⃣ تأمین #لجستیک_تجاری زنجیره ای از اقدامات #زیرساختی و عمرانی است که با ۳۵ درصد آرا، بیشترین سهم را اخذ نموده است. مقصود از لجستیک تجاری عمدتا توسعه #بنادر و تجهیزات بندری، #اسکله ها و کشف و توسعه میادین و تجهیزات استخراج #منابع_هیدروکربنی، جاده، #ریل و راه آهن، فرودگاه و #کشتیرانی، بازارچه های #مرزی و شرکت های حمل و نقل باری و ... تلقی میشود که سهم عمده ای از ضعف تاریخی دیپلماسی اقتصادی و از آثار عقب ماندگی های سده اخیر به شمار می رود.

2⃣ بهبود #تجارت_خارجی با گزینه های خرید تضمینی منابع #انرژی (۱۵٪)، #مقررات زدایی تجاری (۴٪) و ایجاد شرکت های #چندملیتی تجاری (۹٪) مجموعا ۲۸ درصد آرای مأخوذه را کسب نموده است. نتیجه مورد انتظار از این محور همکاری ها افزایش سهم درآمدهای #صادراتی نفتی و #غیرنفتی و مقابله با #تحریم های مربوطه تصور میشود.

3⃣ #انتقال_فناوری به معنای صادرات و واردات فناوری و محصولات فناورانه محور سوم از کسب آرای این نظرسنجی با رقم ۱۹ درصدی بوده است. پیشرفت های فناورانه #چین و تشنگی صنایع ایران به افزایش #بهره_وری و مقیاس های تولید به واسطه تغییر #فناوری به سطوح روز دنیا انتظار مورد توجه از این گزینه در نزد رأی دهندگان بوده است.

4⃣ مراودات مالی با دو گزینه همکاری های #بانکی(۹٪) و #استقراض_خارجی(۷٪) مجموعا ۱۶ درصد ارای ماخوذه را کسب نموده است. این محور متوجه بازگشت متعادل مابه ازای تجارت خارجی، مقابله با تلاطم های #ارزی و ورود سرمایه های مالی از نوع وجوه نقد ارزی جهت حرکت دادن چرخه #تولید از وضعیت رکود کنونی از سوی رأی دهندگان بوده است.

5⃣ #گردشگری آخرین سهم از آرای مربوطه را داشته است که با ۲ درصد آرا، ظرفیت قابل توجهی پیش روی تبادلات #فرهنگی- اقتصادی دو تمدن پرسابقه ایران و چین در حوزه های گردشگری تفریحی (طبیعی، ورزشی و تاریخی) و سلامت، تصور نداشته است.

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU

#رصد
#انرژی

🔴 احتمال بازگشت ایران به بازار نفت با ۴ میلیون بشکه در روز

🗞 بلومبرگ

🔰 با پیشرفت #مذاکرات برای برداشته شدن #تحریم‌ها، ایران برای افزایش فروش #نفت آماده می‌شود ولی حتی پس از بسته شدن یک قرارداد، جریان ورود نفت اضافی #ایران به بازار تدریجی خواهد بود.

🔶 شرکت ملی نفت ایران در حال آماده‌سازی #میادین_نفتی و ارتباط با مشتریان است تا در صورت بسته شدن قرارداد بتواند #صادرات خود را افزایش دهد. در خوشبینانه‌ترین حالت، ایران طی سه ماه آینده به سطح #تولید قبل از تحریم‌ها یعنی حدود 4 میلیون بشکه در روز بازمی‌گردد ولی هنوز موانع بسیاری قبل از رسیدن به این مرحله وجود دارد.

🔶 هر قراردادی که بسته شود باید کاملاً موانع #تجارت، #کشتیرانی و #بیمه شرکت‌های ایرانی را بردارد. طبق گفته یکی از مقامات سابق شرکت ملی نفت ایران، حتی پس از برداشته شدن این موانع هم #خریداران احتمالاً هنوز هم تمایلی به خرید نفت ایران نخواهند داشت.

🔶 سرعت بازگشت ایران، برای #بازار_جهانی نفت بسیار حساس است. با وجود افزایش مصرف #سوخت در جهان، قرنطینه‌های جدید به‌خاطر اوج همه‌گیری #کرونا دوباره بر تقاضا تأثیر می‌گذارند. افزایش #عرضه نفت ایران باری خواهد بود بر دوش متحدین این کشور در ائتلاف #اوپک‌پلاس که بیش از یک سال است تلاش می‌کنند مانع عرضه اضافی نفت به بازار شوند.

🔶 دیپلمات‌های #آمریکا و ایران که در #وین در حال مذاکره هستند، اعلام کردند به‌زودی به یک توافق می‌رسند. اگر این اتفاق بیفتد، قرارداد اتمی #برجام که دونالد #ترامپ در 2018 از آن خارج شد، دوباره به جریان می‌افتد و تحریم‌های ایران به‌ازای محدود شدن #فعالیت_اتمی آن برداشته می‌شوند.

🔶 تهران همین حالا هم از فضای کمتر خصمانه پس از انتخاب جو #بایدن استفاده کرده و #فروش_نفت خود را افزایش داده است. تولید نفت ایران 2.4 درصد در سال جاری میلادی افزایش یافته و به 2.4 میلیون بشکه در روز رسیده است یعنی بالاترین رقم طی دو سال گذشته. در واقع، اگر این قرارداد بسته شود، تولید نفت ایران طی 3 تا 6 ماه آینده به حدود 4 میلیون بشکه در روز می‌رسد.

🔶 #شرکت_ملی_نفت ایران اعلام کرده رابطه خود را با مشتریانش که تمایل به ازسرگیری خرید نفت از ایران دارند حفظ کرده است. عبدالعزیز بن سلمان، وزیر نفت #عربستان اعلام کرد #اوپک فضای کافی را برای افزایش تولید ایران مانند گذشته باز کرده است.

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU