#یادداشت_تحلیلی
#تحریم
💢 فروپاشی #هژمونی تحریم با جبر داخلی‌سازی در آمریکا
✍ دکتر روح‌اله کهن‌هوش نژاد؛
دانشجوی دکتری مدیریت #قراردادهای بین المللی نفت و گاز دانشگاه امام صادق(ع)
🔰 بحث وضعیت تحریمها در شرایط #کرونا موضوعی است که مدتی پس از شیوع این بیماری مطرح گردید. برخی خواستار رفع #تحریم‌های_آمریکا علیه ایران در این شرایط شدند و مقابله با این بیماری بدون رفع تحریمها و امکان فروش و وصول درآمدهای #نفتی را غیرممکن می‌دانستند. در این یادداشت قصد دارم نگاه متفاوتی به موضوع داشته باشم و این بار اثر بحران کرونا را بر ابزار تحریم بررسی کنم. در واقع، اثر شیوع این بیماری بر زنجیره جهانی عرضه، حمایت از #تولیدداخلی و متعاقباً تضعیف ابزار تحریم بسیار قابل توجه است.
❇️ ابتدا لازم است مفهوم زنجیره جهانی عرضه را توضیح دهم. معنای سرراست اصطلاح «#زنجیره_جهانی_عرضه»، درگیر شدن شرکت‌های متعدد از کشورهای مختلف در ساخت و تولید یک #محصول معین است. مثلاً محصول آیفون از شرکت اپل در قطعات مختلف در دهها کشور تولید میشود. آیفون در نگاه اول یک کالای آمریکایی است که توسط یک شرکت آمریکایی فروخته میشود، لکن در واقع آیفون یک محصول جهانی است. شیوع ویروس کرونا این زنجیره را به شدت تحت تأثیر قرار داده و این مسأله در خصوص کالاهای دارویی و پزشکی به یک بحران تمام عیار تبدیل شده است. این امر باعث شده تا دولت‌ها در سراسر جهان به ویژه آمریکا تحت فشار برای حمایت بیشتر از تولید داخلی قرار گیرند. با توجه به فشاری که به مردم وارد شده، بحث‌های نظری حمایت از تولید داخلی یا تقویت #تجارت_آزاد فعلاً رخت بر بسته و همگان به دنبال کاهش وابستگی خود به #اقتصادجهانی و داخلی کردن زنجیره عرضه کالاهای مختلف برای کاهش میزان آسیبپذیری خود هستند.
❇️ به نظر می‌رسد تولید داخلی #کالاهای_حیاتی و قطعات آنها در دوره #پساکرونا نیز تقویت و مشوق‌های بیشتری برای تولید داخلی این کالاها در سراسر جهان اعطا خواهد شد. این به معنای #داخلی‌سازی زنجیره جهانی عرضه است. هرچه میزان جهانی بودن زنجیره عرضه رقیق‌تر شود، #تجارت_جهانی کاهش یافته و میزان کارایی تحریمها تنزل پیدا می‌کند.
❇️ #جهانی_بودن زنجیره عرضه بدین معناست که نقاط و نواحی متعددی وجود دارد که ایالات متحده می‌تواند تحریم‌های خود را روی آنها اعمال نماید. در مثال آیفون، چنانچه #ایالات_متحده فروش مستقیم آیفون به کشوری مانند #ایران را تحریم نکند، اما به دلیل تولید قطعات آن در دهها کشور مختلف، چنانچه یکی از آن کشورها بخواهد به دلیل #تحریم قطعات تولیدی آیفون‌های به مقصد ایران را ارائه ندهد، عرضه این محصول به ایران دچار اختلال خواهد شد. این بدان معناست که فرصت‌های متعددی برای کشور #تحریم‌کننده برای دخالت در یکی از نقاط زنجیره جهانی عرضه وجود دارد.
❇️ این نگاه #زنجیره‌ای در تحریم‌های #آمریکا علیه ایران کاملاً به چشم می‌خورد؛ در تحریم ایران نه تنها کالاها بلکه زنجیره خدمات #بانکداری، بیمه، #کشتیرانی و سایر خدمات مورد نیاز برای #صادرات و #واردات کالاها به ایران هدف قرار گرفته است. اما داخلی‌تر شدن زنجیره عرضه به معنای کاهش نقاط در دسترس برای اعمال تحریمها خواهد بود؛ در واقع از یک طرف کالاهای قابل هدف‌گذاری کاهش خواهند یافت و از سوی دیگر نیاز به خدمات بانکداری، بیمه، کشتیرانی و... نیز کاهش خواهد یافت. البته زیان وارده به سیاست #تحریم تنها محدود به این نخواهد بود. هرچه زنجیره‌های عرضه داخلی‌تر شود، نه تنها کانال‌های #فشارمستقیم کمتر می‌شوند، بلکه حس کلی تحریم شدن نیز از بین خواهد رفت. مثلاً هنگامی که آمریکا شرکت‌های #انرژی اروپایی را به خاطر خرید #نفت از ایران تهدید به تحریم می‌کند، این شرکت‌ها تحریم را تنها در عدم دسترسی به محصولات آمریکایی در بخش انرژی نمی‌بینند، بلکه تحریم را در محدوده وسیع عدم دسترسی به تأمین مالی آمریکا، حقوق مالکیت و غیره حس می‌کنند و در واقع دیگر نمی‌توانند فعالیت معمولی در اقتصاد جهانی داشته باشند.
❇️ داخلی شدن زنجیره‌های عرضه، باعث میشود #شرکت‌ها کمتر در معرض جریان‌های اقتصاد جهانی قرار گرفته و جرأت بیشتری برای به چالش کشیدن #تحریمها پیدا کنند.
❇️ #ایالات_متحده در میان سایر کشورها به طور مضاعف از این مسأله متضرر خواهد شد زیرا دولت این کشور بسیار بیشتر از دیگر دولت‌ها از ابزار تحریم استفاده می‌کند و #وابستگی زیادی به تحریم‌های مستقیم برای مقابله با مخالفان خود دارد. دولت #ترامپ نیز مجبور است به دلیل تأمین مایحتاج مردم و جبران #بیکاری ناشی از کرونا و کاهش قیمت نفت همچنان به سیاست حمایت از #تولیدداخلی ادامه داده و شاهد ضعیف‌تر شدن روزافزون ابزار تحریم باشد.
🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی
🆔 @EconomicDiplomacyISU
#تحریم
💢 فروپاشی #هژمونی تحریم با جبر داخلی‌سازی در آمریکا
✍ دکتر روح‌اله کهن‌هوش نژاد؛
دانشجوی دکتری مدیریت #قراردادهای بین المللی نفت و گاز دانشگاه امام صادق(ع)
🔰 بحث وضعیت تحریمها در شرایط #کرونا موضوعی است که مدتی پس از شیوع این بیماری مطرح گردید. برخی خواستار رفع #تحریم‌های_آمریکا علیه ایران در این شرایط شدند و مقابله با این بیماری بدون رفع تحریمها و امکان فروش و وصول درآمدهای #نفتی را غیرممکن می‌دانستند. در این یادداشت قصد دارم نگاه متفاوتی به موضوع داشته باشم و این بار اثر بحران کرونا را بر ابزار تحریم بررسی کنم. در واقع، اثر شیوع این بیماری بر زنجیره جهانی عرضه، حمایت از #تولیدداخلی و متعاقباً تضعیف ابزار تحریم بسیار قابل توجه است.
❇️ ابتدا لازم است مفهوم زنجیره جهانی عرضه را توضیح دهم. معنای سرراست اصطلاح «#زنجیره_جهانی_عرضه»، درگیر شدن شرکت‌های متعدد از کشورهای مختلف در ساخت و تولید یک #محصول معین است. مثلاً محصول آیفون از شرکت اپل در قطعات مختلف در دهها کشور تولید میشود. آیفون در نگاه اول یک کالای آمریکایی است که توسط یک شرکت آمریکایی فروخته میشود، لکن در واقع آیفون یک محصول جهانی است. شیوع ویروس کرونا این زنجیره را به شدت تحت تأثیر قرار داده و این مسأله در خصوص کالاهای دارویی و پزشکی به یک بحران تمام عیار تبدیل شده است. این امر باعث شده تا دولت‌ها در سراسر جهان به ویژه آمریکا تحت فشار برای حمایت بیشتر از تولید داخلی قرار گیرند. با توجه به فشاری که به مردم وارد شده، بحث‌های نظری حمایت از تولید داخلی یا تقویت #تجارت_آزاد فعلاً رخت بر بسته و همگان به دنبال کاهش وابستگی خود به #اقتصادجهانی و داخلی کردن زنجیره عرضه کالاهای مختلف برای کاهش میزان آسیبپذیری خود هستند.
❇️ به نظر می‌رسد تولید داخلی #کالاهای_حیاتی و قطعات آنها در دوره #پساکرونا نیز تقویت و مشوق‌های بیشتری برای تولید داخلی این کالاها در سراسر جهان اعطا خواهد شد. این به معنای #داخلی‌سازی زنجیره جهانی عرضه است. هرچه میزان جهانی بودن زنجیره عرضه رقیق‌تر شود، #تجارت_جهانی کاهش یافته و میزان کارایی تحریمها تنزل پیدا می‌کند.
❇️ #جهانی_بودن زنجیره عرضه بدین معناست که نقاط و نواحی متعددی وجود دارد که ایالات متحده می‌تواند تحریم‌های خود را روی آنها اعمال نماید. در مثال آیفون، چنانچه #ایالات_متحده فروش مستقیم آیفون به کشوری مانند #ایران را تحریم نکند، اما به دلیل تولید قطعات آن در دهها کشور مختلف، چنانچه یکی از آن کشورها بخواهد به دلیل #تحریم قطعات تولیدی آیفون‌های به مقصد ایران را ارائه ندهد، عرضه این محصول به ایران دچار اختلال خواهد شد. این بدان معناست که فرصت‌های متعددی برای کشور #تحریم‌کننده برای دخالت در یکی از نقاط زنجیره جهانی عرضه وجود دارد.
❇️ این نگاه #زنجیره‌ای در تحریم‌های #آمریکا علیه ایران کاملاً به چشم می‌خورد؛ در تحریم ایران نه تنها کالاها بلکه زنجیره خدمات #بانکداری، بیمه، #کشتیرانی و سایر خدمات مورد نیاز برای #صادرات و #واردات کالاها به ایران هدف قرار گرفته است. اما داخلی‌تر شدن زنجیره عرضه به معنای کاهش نقاط در دسترس برای اعمال تحریمها خواهد بود؛ در واقع از یک طرف کالاهای قابل هدف‌گذاری کاهش خواهند یافت و از سوی دیگر نیاز به خدمات بانکداری، بیمه، کشتیرانی و... نیز کاهش خواهد یافت. البته زیان وارده به سیاست #تحریم تنها محدود به این نخواهد بود. هرچه زنجیره‌های عرضه داخلی‌تر شود، نه تنها کانال‌های #فشارمستقیم کمتر می‌شوند، بلکه حس کلی تحریم شدن نیز از بین خواهد رفت. مثلاً هنگامی که آمریکا شرکت‌های #انرژی اروپایی را به خاطر خرید #نفت از ایران تهدید به تحریم می‌کند، این شرکت‌ها تحریم را تنها در عدم دسترسی به محصولات آمریکایی در بخش انرژی نمی‌بینند، بلکه تحریم را در محدوده وسیع عدم دسترسی به تأمین مالی آمریکا، حقوق مالکیت و غیره حس می‌کنند و در واقع دیگر نمی‌توانند فعالیت معمولی در اقتصاد جهانی داشته باشند.
❇️ داخلی شدن زنجیره‌های عرضه، باعث میشود #شرکت‌ها کمتر در معرض جریان‌های اقتصاد جهانی قرار گرفته و جرأت بیشتری برای به چالش کشیدن #تحریمها پیدا کنند.
❇️ #ایالات_متحده در میان سایر کشورها به طور مضاعف از این مسأله متضرر خواهد شد زیرا دولت این کشور بسیار بیشتر از دیگر دولت‌ها از ابزار تحریم استفاده می‌کند و #وابستگی زیادی به تحریم‌های مستقیم برای مقابله با مخالفان خود دارد. دولت #ترامپ نیز مجبور است به دلیل تأمین مایحتاج مردم و جبران #بیکاری ناشی از کرونا و کاهش قیمت نفت همچنان به سیاست حمایت از #تولیدداخلی ادامه داده و شاهد ضعیف‌تر شدن روزافزون ابزار تحریم باشد.
🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی
🆔 @EconomicDiplomacyISU
دیپلماسی اقتصادی | IEDS
🗳 نظرسنجی شماره ۹:
📍بیشترین ضعف دیپلماسی اقتصادی جمهوری اسلامی ایران ناشی از وجود اشکال در کدام مورد زیر است؟
📍بیشترین ضعف دیپلماسی اقتصادی جمهوری اسلامی ایران ناشی از وجود اشکال در کدام مورد زیر است؟
#نظرسنجی
🗳 #تحلیل_آراء نظرسنجی شماره ۹
📍 نظر سنجی شماره ۹ به دنبال طرح این پرسش بود که عمده ضعف موجود در پیاده سازی #دیپلماسی_اقتصادی مربوط به چیست؟ و از قریب ۱۰۰۰ بازدید کننده، ۲۵٪ اظهار نظر حاصل آمده است.
✳️ بیش از ۵۰ درصد از مشارکت کنندگان ضعف در #ساختار_نهادی را انتخاب کرده اند. بدین معنا که متولی گری دیپلماسی اقتصادی در جمهوری اسلامی #ایران حائز مؤلفه وحدت رویه و پرهیز از تزاحم های #سازمانی نیست. امروزه معاونت دیپلماسی اقتصادی وزارت #امورخارجه، سازمان #توسعه_تجارت، اتاق های #بازرگانی استانی، ملی و مشترک بین المللی، #بانک_مرکزی و امور بین الملل وزارتخانه های اقتصادی دارای اختیارات قانونی و بعضاً ناکارآمدی هستند که با مدل پیشبرد دیپلماسی اقتصادی و #تجاری در کشورهای موفق ناهمخوان است.
✴️ #قوانین و مقررات اگر در معنای نهادی آن تصور شود نیز مزید بر گزینه ساختار نهادی است که با ۱۶٪ آرای مأخوذه به فرسودگی قانونی و #حقوقی در سامان بخشی به روابط اقتصادی خارجی اشاره دارد.
جای خالی سیاستگذاری های کلان، برنامه های #اجرایی و مصوبات کم شمار، جامع و مانع #مجلس شورای اسلامی در تنظیم روابط میان دستگاه ها به خوبی قابل مشاهده است.
✴️ ۱۰ درصد از مشارکت کنندگان، مرکز ثقل وضعیت موجود در دیپلماسی اقتصادی #جمهوری_اسلامی ایران را به فرآیند #بازاریابی معطوف ساخته اند. بدین معنا که به هر طریق میتوان با وضعیت موجود #نهادی، قانونی و شاخص های کلان #اقتصاد ایران، با طراحی و پای بندی به فنون و دستورالعمل های حرفه ای در حیطه #بازاریابی، سهم مشخصی از دیپلماسی اقتصادی را بدست آورد.
✴️ ۹ درصد از مشارکت کنندگان بر این باورند که تنظیم ملزومات و ارتقای امکان ورود به #بازارهای_خارجی پس از استقرار وضعیت #تولید داخلی معنا دارد. این گروه از مخاطبان عموماً #صادرات را از محل مازاد عرضه داخلی تصور نموده و دیپلماسی را برون داد توان داخلی میدانند؛ از این رو ورود به عرصه دیپلماسی اقتصادی را متوقف به سامان بخشی به #تولیدداخلی و اقتصاد ملی میدانند.
✴️ ۸ درصد دیگر از آرای مربوط به نظرسنجی شماره ۹، عمده ضعف موجود را در یک مرحله پسینی از ساختار نهادی و قانونی، بازاریابی، تولید و بطور کلی #شرایط_داخلی تصور کرده اند به طوری که به دنبال #تحریم های اخیر مالی و موانع #پرداخت های خارجی امکان فعالیت در #بازارهای_فرامرزی مسدود شده است و میتوان ادعا داشت که با حل موانع #تحریمی، ضعف عمده ای در پیگیری راهبرد #برونگرایی_اقتصادی باقی نخواهد ماند.
✴️ #زیرساخت و #لجستیک مجموعه ای از سازه های عمرانی مانند جاده، حمل و نقل #ریلی و هوایی، بندر و #کشتیرانی، انبار و سردخانه و #گمرک و ... است که به نظر ۷ درصد از مشارکت کنندگان، ضعف اصلی جمهوری اسلامی ایران در پرداختن به دیپلماسی اقتصادی تلقی میشود. شاهد مثال این گروه از مخاطبان، عدم توفیق #بازرگانان ایرانی در ورود به بازار محصولات باغی و #کشاورزی روسیه پس از اختلافات تجاری با ترکیه است.
🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی
🆔 @EconomicDiplomacyISU
🗳 #تحلیل_آراء نظرسنجی شماره ۹
📍 نظر سنجی شماره ۹ به دنبال طرح این پرسش بود که عمده ضعف موجود در پیاده سازی #دیپلماسی_اقتصادی مربوط به چیست؟ و از قریب ۱۰۰۰ بازدید کننده، ۲۵٪ اظهار نظر حاصل آمده است.
✳️ بیش از ۵۰ درصد از مشارکت کنندگان ضعف در #ساختار_نهادی را انتخاب کرده اند. بدین معنا که متولی گری دیپلماسی اقتصادی در جمهوری اسلامی #ایران حائز مؤلفه وحدت رویه و پرهیز از تزاحم های #سازمانی نیست. امروزه معاونت دیپلماسی اقتصادی وزارت #امورخارجه، سازمان #توسعه_تجارت، اتاق های #بازرگانی استانی، ملی و مشترک بین المللی، #بانک_مرکزی و امور بین الملل وزارتخانه های اقتصادی دارای اختیارات قانونی و بعضاً ناکارآمدی هستند که با مدل پیشبرد دیپلماسی اقتصادی و #تجاری در کشورهای موفق ناهمخوان است.
✴️ #قوانین و مقررات اگر در معنای نهادی آن تصور شود نیز مزید بر گزینه ساختار نهادی است که با ۱۶٪ آرای مأخوذه به فرسودگی قانونی و #حقوقی در سامان بخشی به روابط اقتصادی خارجی اشاره دارد.
جای خالی سیاستگذاری های کلان، برنامه های #اجرایی و مصوبات کم شمار، جامع و مانع #مجلس شورای اسلامی در تنظیم روابط میان دستگاه ها به خوبی قابل مشاهده است.
✴️ ۱۰ درصد از مشارکت کنندگان، مرکز ثقل وضعیت موجود در دیپلماسی اقتصادی #جمهوری_اسلامی ایران را به فرآیند #بازاریابی معطوف ساخته اند. بدین معنا که به هر طریق میتوان با وضعیت موجود #نهادی، قانونی و شاخص های کلان #اقتصاد ایران، با طراحی و پای بندی به فنون و دستورالعمل های حرفه ای در حیطه #بازاریابی، سهم مشخصی از دیپلماسی اقتصادی را بدست آورد.
✴️ ۹ درصد از مشارکت کنندگان بر این باورند که تنظیم ملزومات و ارتقای امکان ورود به #بازارهای_خارجی پس از استقرار وضعیت #تولید داخلی معنا دارد. این گروه از مخاطبان عموماً #صادرات را از محل مازاد عرضه داخلی تصور نموده و دیپلماسی را برون داد توان داخلی میدانند؛ از این رو ورود به عرصه دیپلماسی اقتصادی را متوقف به سامان بخشی به #تولیدداخلی و اقتصاد ملی میدانند.
✴️ ۸ درصد دیگر از آرای مربوط به نظرسنجی شماره ۹، عمده ضعف موجود را در یک مرحله پسینی از ساختار نهادی و قانونی، بازاریابی، تولید و بطور کلی #شرایط_داخلی تصور کرده اند به طوری که به دنبال #تحریم های اخیر مالی و موانع #پرداخت های خارجی امکان فعالیت در #بازارهای_فرامرزی مسدود شده است و میتوان ادعا داشت که با حل موانع #تحریمی، ضعف عمده ای در پیگیری راهبرد #برونگرایی_اقتصادی باقی نخواهد ماند.
✴️ #زیرساخت و #لجستیک مجموعه ای از سازه های عمرانی مانند جاده، حمل و نقل #ریلی و هوایی، بندر و #کشتیرانی، انبار و سردخانه و #گمرک و ... است که به نظر ۷ درصد از مشارکت کنندگان، ضعف اصلی جمهوری اسلامی ایران در پرداختن به دیپلماسی اقتصادی تلقی میشود. شاهد مثال این گروه از مخاطبان، عدم توفیق #بازرگانان ایرانی در ورود به بازار محصولات باغی و #کشاورزی روسیه پس از اختلافات تجاری با ترکیه است.
🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی
🆔 @EconomicDiplomacyISU