دیپلماسی اقتصادی | IEDS
1.35K subscribers
585 photos
70 videos
21 files
387 links
🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی
دانشگاه امام صادق علیه السلام
Institute for Economic Diplomacy Studies (IEDS)
📌 اولین اندیشکده #تخصصی_دانشگاهی در حوزه دانش و تجربه روابط اقتصادی بین‌الملل

💻 سایت: http://www.eco-dip.ir

🆔 ارتباط با ما: @AHarabpour
Download Telegram
#تحلیل
#تحریم

💢 عبور از تحریم ها میسر است؟

✍️ پروفسور جواد صالحی اصفهانی
🔘 محقق اندیشکده #بروکینز و استاد ویرجینیاتک

▪️اگر پیش‌بینی به‌تازگی تعدیل‌شده #صندوق بینالمللی پول در مورد اقتصاد ایران (رشد اقتصادی منفی 6 درصد) را قبول کنیم، آن‌گاه برخلاف برخی ادعاهای بدبینانه و #هشداردهنده باید بگوییم که تأثیر تحریم‌های #آمریکا بر اقتصاد ایران چندان هم شدید نیست.

▪️در عین دست کم 3 دلیل وجود دارد که نشان می‌دهد #اقتصاد ایران می‌تواند در صورت اتخاذ سیاست‌های مناسب، با همین سطح از #درآمدهای_نفتی نیز به حیات خود –ولو با کاهش استانداردهای زندگی- ادامه داده و حتی در بلندمدت از این طریق #وابستگی خود را به نفت کاهش دهد تا [به‌طور ناخواسته] به خود لطف کرده باشد.

▪️اولاً باید خاطرنشان کنیم که ایران قبلاً نیز در سال 2012 چنین شرایطی را تجربه کرده است. در آن زمان باراک #اوباما تحریم‌های آمریکا علیه ایران را شدت بخشید و در نتیجه #صادرات نفت ایران 27.5 درصد کاهش یافت و #تولید ناخالص داخلی ایران نیز 6.2 درصد افت کرد. در سال 2015 اثرگذاری هم‌زمان #تحریم‌ها و کاهش قیمت نفت حتی صادرات نفت ایران را به 32 میلیارد دلار کاهش داد که کمترین میزان آن در یک دهه منتهی به آن سال محسوب می‌شد؛ تولید ناخالص داخلی ایران این بار 1.6 درصد کاهش یافت

▪️در سال 2012 زمانی که تولیدات #صنعتی ایران 3.6 درصد کاهش یافت، بخش #خدمات این کشور درواقع یک درصد رشد کرد. در آن زمان کاهش ارزش #ریال به افزایش قیمت کالاهای #وارداتی و کالاهای وابسته به واردات انجامیده و احتمالاً همین مسئله باعث شده بود که #مصرف‌کنندگان ایرانی بخش بیشتری از درآمد خود را صرف خرید خدمات کنند.

▪️نکته دومی که باید به آن اشاره کنیم این است که ایران #بدهی خارجی زیادی ندارد و به همین تحت فشار #وام‌دهندگان خارجی نیست. اگر مردم احساس کنند که اصلاحات ساختاری در راستای تأمین منافع وام‌دهندگان خارجی انجام می‌شود، آن‌گاه انجام #اصلاحات بسیار دشوارتر خواهد بود.

▪️مورد دیگری که کمتر به آن توجه شده این است که اقتصاد ایران یک اقتصاد نسبتاً متنوع است. ایران #محصولات دیگری به‌جز نفت را تولید و صادر می‌کند. این کشور برای تولید محصولات مختلف، از #فولاد و خودرو گرفته تا کالاهای سبک، #زیرساخت‌های تولیدی قابل‌توجهی دارد. با استفاده از محرک‌های اقتصادی مناسب می‌توان این زیرساخت‌های را به‌گونه‌ای اصلاح کرد که #اشتغال و تولید از بخش‌های به‌شدت نیازمند واردات به بخش‌هایی که بیشتر متکی به #نهاده‌های داخلی هستند، منتقل شود/دانش تفسیر سیاسی.

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU
#رصد
#اقتصاد_جهانی

🔴 بازنده نزدیکی ایران و #چین کیست؟

🗞 بلومبرگ

🔰 پایگاه تحلیلی #بلومبرگ در گزارشی با اشاره به توافق #استراتژیک ایران و چین تاکید کرد که خروج یک‌جانبه ترامپ از #برجام و به‌دنبال آن رفتن شرکت‌های #اروپایی از ایران منجر به نزدیکی تهران و پکن به یکدیگر شده است.

🔸 بلومبرگ با پرداختن به قرار گرفتن #تهران و پکن در آستانه نهایی‌سازی #توافق همکاری استراتژیک نوشته است نزدیک شدن به چین در ابتدا اولویت #سیاست_‌خارجی ایران نبوده است؛ اما در عمل با بازگردانده شدن #تحریم‌های_هسته‌ای به‌صورت یک‌جانبه توسط دولت دونالد ترامپ و خروج شرکت‌های اروپایی از #بازار ایران، تهران به پکن نزدیک شده است؛ روندی که می‌تواند به تضعیف بیش از پیش نفوذ #واشنگتن در خاورمیانه و دیگر نقاط جهان منجر شود.

🔸 در این گزارش آمده است: سیاست خارجی ایران از زمان وقوع #انقلاب_اسلامی در سال ۱۹۷۹، براساس شعار «نه‌شرقی، نه غربی» بوده است تا از #وابستگی به شرق و غرب ممانعت شود. اکنون تحت فشارهای ایالات‌متحده برای فلج کردن #اقتصاد ایران، تهران به رقیب اصلی این روزهای آمریکا یعنی #چین نزدیک شده ‌است و چین نیز از این همکاری استقبال ‌می‌کند. گفته می‌شود دو کشور در آستانه توافق برای آغاز یک #همکاری_استراتژیک ۲۵ ساله هستند.

🔸 اما چرا این #همکاری اکنون رخ داده است؟ ریشه‌های تقویت اتحاد با چین در سال ۲۰۱۶ کاشته شد؛ زمانی که حسن #روحانی، رئیس‌جمهور ایران یک سال پس از توافق هسته‌ای با قدرت‌های #جهانی به چین سفر کرد تا با شی جین‌پینگ، همتای چینی خود دیدار کند.

🔸 در سال ۲۰۱۸ دونالد ترامپ #ایالات‌_متحده را از توافق هسته‌ای خارج کرد؛ با این استدلال که باید توافق بهتری با ایران حاصل شود. واشنگتن روند بازگرداندن تحریم‌های هسته‌ای سابق علیه ایران را کلید زد تا #اقتصاد_ایران در مسیر کوچک‌تر شدن قرار بگیرد و امسال براساس پیش‌بینی #صندوق_بین‌المللی پول انتظار می‌رود این روند به منفی ۶ درصد در سال‌جاری برسد.

🔸 مقامات ایران نیز در ابتدا از #اتحادیه_اروپا خواستند وعده‌های خود را برای #سرمایه‌گذاری‌ها در ایران و منتفع ساختن اقتصاد این کشور که در برجام ذکر شده‌ است عملی کنند. اما موسسات اروپایی اغلب عقب کشیدند و از #بازار_ایران خارج شدند تا تحت #‌تحریم‌های_ثانویه واشنگتن قرار نگیرند. از سوی دیگر #چین، اکنون تنها کشوری است که همچنان به خرید #نفت‌_خام ایران ادامه می‌دهد و در حال بررسی چشم‌انداز #سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف اقتصادی ایران است.

🔸 اما پرسشی که مطرح می‌شود سودی است که از این همکاری نصیب #چین خواهد شد. چین با در اختیار داشتن دومین #اقتصاد بزرگ جهان، در تلاش است تا منابع #واردات نفتی خود را تضمین کند. اکنون بزرگ‌ترین تامین‌کننده #نفت چینی‌ها #عربستان سعودی است، اما نفت ایران می‌تواند منابع تامین نفت چین را متنوع کند. با این حال مشخص نیست جزئیات این توافق چه خواهد بود اما اکونومیست در گزارشی مدعی شده است چین براساس توافق مزبور قادر خواهد بود نفت، #گاز و فرآورده‌های #پتروشیمی ایران را با تخفیفات قابل ملاحظه‌ای خریداری کند و بتواند #پرداخت_پول آن را تا دو سال بعد از واردات، انجام دهد.

🔸 همچنین قرار است از ارزهای دیگری به جز #دلار برای پرداخت‌ها استفاده شود تا روند دور زدن تحریم‌های #آمریکا ساده‌تر شود. در ماه ژوئن، خبرگزاری‌های ایران با تایید متن کوتاهی از #توافق دو کشور که در فضای مجازی منتشر شد، نوشتند #ارزش این توافق ۴۰۰ میلیارد دلار خواهد بود.

🔸 همزمان با انتشار گزارش‌های همکاری #بلندمدت دو کشور، این نگرانی در اذهان عمومی ایران ایجاد شد که ممکن است ایران برای سال‌ها از نظر #مالی وابسته به چین باشد. ضربه سنگین پاندمی #کرونا در ایران موجب شد تا روابط با چین حساسیت بیشتری در #ایران ایجاد کند.

🔸 اما این #اتحاد را می‌توان نشانه‌ای از تضعیف #نفوذ ایالات‌متحده در سراسر جهان و به ویژه در #خاورمیانه دانست که می‌تواند بیش از پیش ادامه یابد. از سوی دیگر همکاری استراتژیک با ایران می‌تواند موجب تقویت و حمایت از طرح اقتصادی عظیم چین (#یک_کمربند_یک_راه) شود.

🔸 بر اساس این برنامه قرار است #جاده_ابریشم یک‌بار دیگر از طریق شبکه‌ای از #راه‌آهن، #بنادر، لوله‌های انتقال، شبکه برق و بزرگراه‌ها احیا شود. تقویت حضور چین در ایران می‌تواند کار را برای آن دسته از #شرکت‌های_اروپایی که در آینده تلاش خواهند کرد تا در بازار ایران حضور مجدد یابند، دشوار کند.

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU
#رصد
#آسیای_شرقی

🔴 رقابت آمریکا و چین در #کریدورهای_ژئوپلیتیک آسیای جنوب شرقی

🔰 ایالات‌متحده و #چین در چارچوب رقابت با یکدیگر علاوه بر حوزه‌های سیاسی و امنیتی در حال پیگیری #برنامه‌های_اقتصادی در جنوب شرقی آسیا هستند. چین جهت پیشبرد برنامه‌های «ابتکار کمربند و جاده» به کشورهای درحال‌توسعه #وام می‌دهد.

🔶 این ابتکار در کشورهای #درحال‌توسعه از محبوبیت بالایی برخوردار است. چرا که این کشورها با کمبود #زیرساخت‌ها روبرو هستند. از آوریل ۲۰۱۹، ۱۲۵ کشور جهان ازجمله ۱۰ کشور منطقه آ.سه.آن قرارداد ابتکار #یک_کمربندیک_جاده را امضا کرده‌اند. وامی که کشورهای منطقه آ.سه.آن از چین دریافت می‌کنند، صرف پروژه‌های گوناگونی مانند #راه‌آهن بینالمللی، #حمل‌ونقل شهری، بزرگراه‌ها و #نیروگاه‌های_برق می‌شود.

🔶 اما به ‌مانند اغلب طرح‌های مهم اقتصادی–صنعتی چین، این طرح نیز با مخالفت #آمریکا مواجه شده است. آمریکا طی سالیان اخیر با افول تدریجی #هژمونی اقتصادی در #جنوب_شرق_آسیا مواجه شده و در مقابل، رقبای این کشور در حال افزودن به مؤلفه‌های توان #اقتصادی خود هستند.

🔶 #آمریکا با این شرایط به دنبال مقابله با برنامه‌های اقتصادی #چین است. این کشور به ‌منظور مقابله با ابتکار کمربند و جاده، اقداماتی را مدنظر دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

1️⃣ بهره‌گیری از منابع مالی و انسانی #صندوق_بین‌المللی_پول

2️⃣ تشویق #بانک_جهانی به توجه بیشتر به زیرساخت‌های کشورهای درحال‌توسعه و کاهش زمان اعطای وام‌های خود

3️⃣ افزایش همکاری با شرکای دیرینه‌ای مانند #ژاپن، استرالیا و #سنگاپور برای حمایت از توسعه زیرساخت‌ها در جنوب شرقی آسیا

🔶 پیگیری طرح‌هایی مانند گسترش اینترنت #نسل_پنجم و ابتکار کمربند و جاده، نه‌تنها به چین اجازه تحکیم #نفوذ خود در مناطق تحت پوشش این طرح‌ها را می‌دهد، بلکه باعث افزایش بیش ‌از پیش توان اقتصادی این کشور و کاهش فاصله آن با آمریکا می‌شود. همچنین ابتکار کمربند و جاده به چین این امکان را می‌دهد که بر کریدورهای #ژئوپلیتیک دنیا تسلط داشته باشد و همین موضوع در تقابل با #هژمونی_آمریکا قرار دارد/تبیین.

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU
#گزارش_تحلیلی
#اقتصادجهانی

💢 چشم‌‏انداز #اقتصاد جهان و ایران

معاونت بررسی های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران

✳️ با گذشت یک سال از همه‌گیری #کووید_۱۹، تجمیع تلفات انسانی همچنان نگرانی‏‌هایی ایجاد می‌کند. #نااطمینانی بالا، چشم‌‏انداز اقتصادی جهان را احاطه کرده و رکود فعالیت‏‌های اقتصادی در سال ۲۰۲۰ به لحاظ سرعت و ماهیت، بی‏‌سابقه بوده است. با این وجود، شرایط می‌‏توانست بدتر از این هم باشد.

✳️ براساس برآوردهای #صندوق_بین‌المللی پول، اگر چنین حمایت‏‌های سیاستی خارق‌‏العاده‏ای صورت نمی‏‌گرفت، این #رکود می‌‏توانست تا سه برابر بزرگتر نیز باشد.

✳️ براساس آمارهای صندوق بین‏‌المللی پول، پس از برآورد #رشد_اقتصادی منفی ۳.۳ درصدی در سال ۲۰۲۰، پیش‏‌بینی می‌شود #اقتصادجهانی در سال ۲۰۲۱ به ۶ درصد و در سال ۲۰۲۲ به ۴.۴ درصد برسد. هم‌چنین انتظار می‌رود در سال ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ نرخ رشد اقتصادی #ایران به ترتیب ۲.۵ درصد و ۲.۱ درصد رقم بخورد.

🔻 متن کامل #گزارش در پیوند زیر:

🔗 http://www.tccim.ir/Images/Docs/fl_1572.pdf

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU
#رصد
#انرژی

🔴 چالش‌های اعضای اوپک در دوران کرونا

🗞 اندیشکده مطالعات راهبردی و بینالمللی

🔰 در یادداشتی اندیشکده #مطالعات_راهبردی و بینالمللی به ارزیابی وضعیت کشورهای عضو #اوپک متأثر از تحولات قیمت #نفت در دوران شیوع #کرونا پرداخته است. کاهش تقاضای انرژی به‌ویژه ناشی از دورکاری بسیاری از پرسنل #شرکت‌ها و مؤسسات، تأثیر منفی بالایی بر قیمت نفت داشت.

🔶 اکنون حدود یک سال پس از شیوع کرونا، پایبندی اعضا به کاهش #تولید سبب تعادل در قیمت نفت شده است. کشورهای #صادرکننده نفت با پیش‌بینی رشد چشمگیر در سفرهای هوایی و جاده‌ای، نسبت به #چشم‌انداز_بازار مثبت در نیمه دوم سال 2021 و بعد از آن، اطمینان بیشتری دارند.

🔶 آغاز موج #واکسیناسیون در بسیاری از کشورها نیز تأثیر خوبی بر کاهش شیوع بیماری و آغاز روال امور در این کشورها داشته است. ولی امکان کاهش #قیمت از جمله با جهش در شیوع کرونا در کشورهای مختلف و همچنین احیای #برجام که می‌تواند به سرعت چند صد هزار بشکه در روز به بازار بازگرداند، وجود دارد.

🔶 علاوه بر این، #تبعات_اقتصادی کرونا از جمله افزایش بی‌سابقه #بودجه‌های_درمانی و بیمه اجتماعی و کاهش چشم‌گیر درآمدهای #گردشگری هم‌چنان ادامه دارند. کاهش تولید_ناخالص_داخلی بسیاری از کشورها، آن‌ها را به سوی بدهی‌های سنگین از #صندوق_بین‌المللی پول یا کشورهای قدرت‌مند جهانی، سوق داده است.

🔶 با وجود افزایش تدریجی قیمت نفت، ایران به دلیل #تحریم_نفتی آمریکا هم‌چنان از امکان فروش گسترده برخوردار نیست. در عین حال که دریافت #ارز حاصل از آن نیز به دلیل تحریم #بانکی دشوار است. تحریم، هم‌عرض کرونا، تبعات جدی‌تری برای سهم #ایران از بازار نفت به همراه داشته است/تبیین.

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU
#رصد
#اقتصادجهانی

🔴 نرخ واکسیناسیون و چشم‌انداز رشد اقتصادی در غرب آسیا

🗞 المانیتور

🔰 پایگاه خبری-تحلیلی #المانیتور در نوشتاری به بررسی گزارش اخیر #صندوق_بین‌المللی_پول که در آن تازه‌ترین برآورد از رشد اقتصادی جهان در سال جاری و سال آینده میلادی ارائه شده است، پرداخته و چشم‌انداز رشد در اقتصادهای منطقه #غرب_آسیا را متأثر از وضعیت نرخ واکسیناسیون در این کشورها می‌داند.

🔶 براساس گزارش IMF رشد اقتصاد جهانی در سال 2021 برابر 6 و در سال 2022 برابر 4.9 درصد خواهد بود. همچنین #رشد_اقتصادی غرب آسیا در سال جاری 4 و در سال آینده میلادی 3.7 درصد پیش بینی شده است. آمارها نشان می‌دهند رشد اقتصادی این منطقه نسبت به متوسط اقتصادهای پیشرفته و کشورهای #درحال_توسعه، پایین‌تر است که می‌تواند ناشی از نرخ پایین #واکسیناسیون در غرب آسیا باشد.

🔶 المانیتور می‌نویسد: درحالی که تنها 14 درصد مردم دنیا واکسینه شده‌اند، این عدد برای کشورهای #پیشرفته 40 درصد برآورد می‌شود. در کشورهای منطقه غرب آسیا نیز نرخ واکسیناسیون عبارت است از: #امارات بیش از 70 درصد، #بحرین 64، #قطر 60، رژیم صهیونیستی 59 و #ترکیه بیش از 30 درصد؛ همچنین #کویت 22، #اردن 21 و #عربستان سعودی و مراکش بیش از 20 درصد. برآوردها برای #سوریه 0.05 درصد است و برای یمن و لیبی، آمار دقیقی در دسترس نیست.

🔶 با وجود این، المانیتور معتقد است افزایش قیمت #نفت، خبر خوبی برای اقتصادهای نفتی منطقه غرب آسیاست. پیش‌بینی می‌شود #متوسط_قیمت نفت در سال جاری میلادی، 64.68 دلار در هر بشکه باشد که نسبت به میانگین 41.29 دلار در سال 2020، بیش از 56 درصد رشد داشته است/تبیین.

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU
#گزارش_تحلیلی
#اقتصادجهانی

⭕️ مروری بر خلاصه چشم ‏انداز اقتصادی #ایران طی دو سال ۱۴۰۱-۱۴۰۰
(بر اساس گزارش صندوق بینالمللی پول)

معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران

✳️ از جمله پیش‌بینی‌های #صندوق_بین‌المللی_پول از چشم‌انداز اقتصاد ایران می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

• انتظار رشد ۲ درصدی سرانه #تولید_ناخالص_داخلی در سال ۱۴۰۰

• استمرار روند کاهشی نسبت کل #سرمایه_گذاری به تولید ناخالص داخلی ایران در سال‏های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱

• برآورد رشد مثبت حجم #واردات و #صادرات کالا در سال ۱۳۹۹ پس از دو سال متوالی تجربه رشد منفی و استمرار رشد در سال ۱۴۰۰

• برآورد #کسری_تراز حساب جاری ۴.۵ میلیارد دلاری برای ایران در سال ۱۳۹۹ و انتظار مازاد شدن تراز مزبور در سال ۱۴۰۰

• کاهش نسبت خالص #بدهی‌های_عمومی دولت به تولید ناخالص داخلی در سال ۱۴۰۰

🔻 متن کامل #گزارش در پیوند زیر:

🔗 http://www.tccim.ir/Images/Docs/fl_1568.pdf

🌐 دفتر مطالعات #ديپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU