‍#یادداشت_تحلیلی
#تحریم

💢 فروپاشی #هژمونی تحریم با جبر داخلی‌سازی در آمریکا

✍ دکتر روح‌اله کهن‌هوش نژاد؛
دانشجوی دکتری مدیریت #قراردادهای بین المللی نفت و گاز دانشگاه امام صادق(ع)

 🔰 بحث وضعیت تحریم­ها در شرایط #کرونا موضوعی است که مدتی پس از شیوع این بیماری مطرح گردید. برخی خواستار رفع #تحریم‌های_آمریکا علیه ایران در این شرایط شدند و مقابله با این بیماری بدون رفع تحریم‌ها و امکان فروش و وصول درآمدهای #نفتی را غیرممکن می‌دانستند. در این یادداشت قصد دارم نگاه متفاوتی به موضوع داشته باشم و این بار اثر بحران کرونا را بر ابزار تحریم بررسی کنم. در واقع، اثر شیوع این بیماری بر زنجیره جهانی عرضه، حمایت از #تولیدداخلی و متعاقباً تضعیف ابزار تحریم­ بسیار قابل توجه است.

❇️ ابتدا لازم است مفهوم زنجیره جهانی عرضه را توضیح دهم. معنای سرراست اصطلاح «#زنجیره_جهانی_عرضه»، درگیر شدن شرکت‌های متعدد از کشورهای مختلف در ساخت و تولید یک #محصول معین است. مثلاً محصول آیفون از شرکت اپل در قطعات مختلف در ده­ها کشور تولید می‌شود. آیفون در نگاه اول یک کالای آمریکایی است که توسط یک شرکت آمریکایی فروخته می‌شود، لکن در واقع آیفون یک محصول جهانی است. شیوع ویروس کرونا این زنجیره را به­ شدت تحت تأثیر قرار داده و این مسأله در خصوص کالاهای دارویی و پزشکی به یک بحران تمام عیار تبدیل شده است. این امر باعث شده تا دولت‌ها در سراسر جهان به­ ویژه آمریکا تحت فشار برای حمایت بیشتر از تولید داخلی قرار گیرند. با توجه به فشاری که به مردم وارد شده، بحث‌های نظری حمایت از تولید داخلی یا تقویت #تجارت_آزاد فعلاً رخت بر بسته و همگان به دنبال کاهش وابستگی خود به #اقتصادجهانی و داخلی کردن زنجیره عرضه کالاهای مختلف برای کاهش میزان آسیب­پذیری خود هستند.  

❇️ به نظر می‌رسد تولید داخلی #کالاهای_حیاتی و قطعات آنها در دوره #پساکرونا نیز تقویت و مشوق‌های بیشتری برای تولید داخلی این کالاها در سراسر جهان اعطا خواهد شد. این به معنای #داخلی‌سازی زنجیره جهانی عرضه است. هرچه میزان جهانی بودن زنجیره عرضه رقیق‌تر شود، #تجارت_جهانی کاهش یافته و میزان کارایی تحریم‌ها تنزل پیدا می‌کند.

❇️ #جهانی_بودن زنجیره عرضه بدین معناست که نقاط و نواحی متعددی وجود دارد که ایالات متحده می‌تواند تحریم‌های خود را روی آنها اعمال نماید. در مثال آیفون، چنانچه #ایالات_متحده فروش مستقیم آیفون به کشوری مانند #ایران را تحریم نکند، اما به دلیل تولید قطعات آن در ده‌ها کشور مختلف، چنانچه یکی از آن کشورها بخواهد به دلیل #تحریم قطعات تولیدی آیفون‌های به مقصد ایران را ارائه ندهد، عرضه این محصول به ایران دچار اختلال خواهد شد. این بدان معناست که فرصت­‌های متعددی برای کشور #تحریم‌کننده برای دخالت در یکی از نقاط زنجیره جهانی عرضه وجود دارد.

❇️ این نگاه #زنجیره‌ای در تحریم‌های #آمریکا علیه ایران کاملاً به چشم می‌خورد؛ در تحریم ایران نه تنها کالاها بلکه زنجیره خدمات #بانکداری، بیمه، #کشتیرانی و سایر خدمات مورد نیاز برای #صادرات و #واردات کالاها به ایران هدف قرار گرفته است. اما داخلی­‌تر شدن زنجیره عرضه به معنای کاهش نقاط در دسترس برای اعمال تحریم‌ها خواهد بود؛ در واقع از یک طرف کالاهای قابل هدف‌گذاری کاهش خواهند یافت و از سوی دیگر نیاز به خدمات بانکداری، بیمه، کشتیرانی و... نیز کاهش خواهد یافت. البته زیان وارده به سیاست #تحریم تنها محدود به این نخواهد بود. هرچه زنجیره­‌های عرضه داخلی‌تر شود، نه تنها کانال‌های #فشارمستقیم کمتر می‌شوند، بلکه حس کلی تحریم شدن نیز از بین خواهد رفت. مثلاً هنگامی که آمریکا شرکت‌های #انرژی اروپایی را به خاطر خرید #نفت از ایران تهدید به تحریم می‌کند، این شرکت‌ها تحریم را تنها در عدم دسترسی به محصولات آمریکایی در بخش انرژی نمی‌بینند، بلکه تحریم را در محدوده وسیع عدم دسترسی به تأمین مالی آمریکا، حقوق مالکیت و غیره حس می‌کنند و در واقع دیگر نمی‌توانند فعالیت معمولی در اقتصاد جهانی داشته باشند.

❇️ داخلی شدن زنجیره‌های عرضه، باعث می­شود #شرکت‌ها کمتر در معرض جریان‌های اقتصاد جهانی قرار گرفته و جرأت بیشتری برای به چالش کشیدن #تحریم‌ها پیدا کنند.

❇️ #ایالات_متحده در میان سایر کشورها به طور مضاعف از این مسأله متضرر خواهد شد زیرا دولت این کشور بسیار بیشتر از دیگر دولت‌ها از ابزار تحریم استفاده می‌کند و #وابستگی زیادی به تحریم‌های مستقیم برای مقابله با مخالفان خود دارد. دولت #ترامپ نیز مجبور است به دلیل تأمین مایحتاج مردم و جبران #بیکاری ناشی از کرونا و کاهش قیمت نفت همچنان به سیاست حمایت از #تولیدداخلی ادامه داده و شاهد ضعیف‌تر شدن روزافزون ابزار تحریم باشد.

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU

#مدرسه_دیپلماسی_اقتصادی
#گزارش_نشست

💢 رژیم ها و #سازمان‌های_اقتصادی بین المللی

🔰 چهارمین نشست مدرسه تابستانه #دیپلماسی_اقتصادی با حضور خانم دکتر سمیه #مردانه، مدرس دانشکده روابط بین الملل وزارت #امورخارجه با موضوع رژیم ها و سازمان های اقتصادی بین المللی برگزار شد.

❇️ در این نشست مجازی دکتر مردانه به بررسی روند شکل گیری #سازمان‌های_اقتصادی پس از #جنگ_جهانی دوم پرداخته و نحوه شکل‌گیری سازمان #تجارت_جهانی، بانک جهانی و صندوق بین المللی پول را تبیین نمود.

❇️ وی با تمرکز بر روند دورهای مذاکراتی جهت سامان بخشی به #توسعه تجارت جهانی، نقاط عطف در تاریخ شکل گیری #موافقت‌نامه عمومی تعرفه و #تجارت (GATT) را برشمرده و اشاره داشت که چگونه دور آخر این #مذاکرات در اروگوئه منجر به ایجاد سازمان تجارت جهانی(WTO) شد.

❇️ کارشناس وزارت امورخارجه سپس با بیان نقش این سازمان‌ها در #تجارت_جهانی، به مزایا و معایب عضویت در این #سازمان‌ها دقت کرده و عضویت در سازمان‌های بین المللی را با حفظ ملاحظات #هوشمندانه موجب بهره‌مندی از #خدمات گسترده این سازمان‌ها معرفی نمود.

❇️ در ادامه با اشاره به انواع #توافق‌نامه های تجاری و سازمان‌های منطقه‌ای، به تبیین نقش #تعرفه‌های_ترجیحی در روابط اقتصادی بین کشورها پرداخته شد و در پایان متذکر این نکته شد که در جهان امروزی بسیاری از #روابط_تجاری تابع روابط سیاسی بین کشور‌ها است و همین امر متأثر از #تحریم های ظالمانه و یکجانبه گرای #ایالات_متحده در شرایط کنونی سبب می شود از روابط تجاری #ایران با بسیاری از شرکت‌های مطرح و معتبر جلوگیری شود و این امر در حالی اتفاق می‌افتد که حضور این #شرکت‌ها در ایران، میتواند بعنوان یک تعامل برد-برد از سوی جمهوری اسلامی ایران به #جهان معرفی و پشتیبانی شود.

🆔 @EconomicDiplomacyISU

#رصد
#انرژی

🔴 چالش‌های اعضای اوپک در دوران کرونا

🗞 اندیشکده مطالعات راهبردی و بین‌المللی

🔰 در یادداشتی اندیشکده #مطالعات_راهبردی و بین‌المللی به ارزیابی وضعیت کشورهای عضو #اوپک متأثر از تحولات قیمت #نفت در دوران شیوع #کرونا پرداخته است. کاهش تقاضای انرژی به‌ویژه ناشی از دورکاری بسیاری از پرسنل #شرکت‌ها و مؤسسات، تأثیر منفی بالایی بر قیمت نفت داشت.

🔶 اکنون حدود یک سال پس از شیوع کرونا، پایبندی اعضا به کاهش #تولید سبب تعادل در قیمت نفت شده است. کشورهای #صادرکننده نفت با پیش‌بینی رشد چشمگیر در سفرهای هوایی و جاده‌ای، نسبت به #چشم‌انداز_بازار مثبت در نیمه دوم سال 2021 و بعد از آن، اطمینان بیشتری دارند.

🔶 آغاز موج #واکسیناسیون در بسیاری از کشورها نیز تأثیر خوبی بر کاهش شیوع بیماری و آغاز روال امور در این کشورها داشته است. ولی امکان کاهش #قیمت از جمله با جهش در شیوع کرونا در کشورهای مختلف و همچنین احیای #برجام که می‌تواند به سرعت چند صد هزار بشکه در روز به بازار بازگرداند، وجود دارد.

🔶 علاوه بر این، #تبعات_اقتصادی کرونا از جمله افزایش بی‌سابقه #بودجه‌های_درمانی و بیمه اجتماعی و کاهش چشم‌گیر درآمدهای #گردشگری هم‌چنان ادامه دارند. کاهش تولید_ناخالص_داخلی بسیاری از کشورها، آن‌ها را به سوی بدهی‌های سنگین از #صندوق_بین‌المللی پول یا کشورهای قدرت‌مند جهانی، سوق داده است.

🔶 با وجود افزایش تدریجی قیمت نفت، ایران به دلیل #تحریم_نفتی آمریکا هم‌چنان از امکان فروش گسترده برخوردار نیست. در عین حال که دریافت #ارز حاصل از آن نیز به دلیل تحریم #بانکی دشوار است. تحریم، هم‌عرض کرونا، تبعات جدی‌تری برای سهم #ایران از بازار نفت به همراه داشته است/تبیین.

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU

#مصاحبه_خبری

🎙 گفتگوی خبرگزاری فارس با محمد #احمدی_بنی، کارشناس اندیشکده #دیپلماسی_اقتصادی دانشگاه امام صادق(ع)

💢 راهبرد‌ دیپلماسی اقتصادی‌ و دستیابی به #تجارت هزار‌میلیارد دلاری‌‌/تعامل اقتصادی موفق با #همسایگان ‌نداشتیم

🔰 همکاری بین #بخش_خصوصی و دولت سبب می شود که روند تجارت ایران گسترش یابد و از صدور #قوانین و مقررات دست و پاگیر جلوگیری شود. از سوی دیگر مشکلات سریع تر شناسایی و برای حل آنها اقدام شود، چنانچه بخش خصوصی از #دولت فاصله بگیرد و دولت همکاری خوبی با بخش خصوصی نداشته باشد برای رفع مشکلاتی که برای بخش خصوصی بوجود می آید زمان بیشتر نیاز خواهد بود و این #شرکتها باید بخش زیادی از توانشان را برای حل این مشکلات صرف کنند و از کار اصلی خودشان که #تولید است باز خواهند ماند.

❇️ در خصوص همسایگان شرقی، #افغانستان درزمینه #واردات به ما وابسته است و بخش عمده ای از وارداتش از طریق ایران انجام می شود لذا آنچه که در تجارت #ایران و افغانستان باید مورد اهمیت قرار گیرد افزایش سهم واردات ایران از افغانستان بخصوص در بخش مواد اولیه و مواد #معدنی است از سوی دیگر ما باید از ظرفیت همسایگی #چین با افغانستان استفاده کنیم و #راه_آهن ایران به راه آهن چین متصل شود. موضوع دیگر در رابطه با افغانستان بحث #دیپلماسی_آب است که باید مورد توجه قرار بگیرد.

🔻 متن کامل گفتگو در خبرگزاری #فارس:

🔗 http://fna.ir/48tmy

🆔 @EconomicDiplomacyISU