جذابیت‌های کژآیینی
دیگری‌نامه
اپیزود ششم

… در سال ۲۴ هجری‌قمری، ابوموسی اشعری نماینده‌ علی‌بن ابی‌طالب برای دعوت اهالی قم به اسلام از آن محل دیدن کرد؛ اما موفقیت چندانی به دست نیاورد. اهالی بومی موقعیت خود را در برابر ساکنان مسلمان عرب حفظ کردند تا آنکه افراد اشعری، بزرگان زرتشتی قم را به قتل رساندند و مردم را وادار به انتخاب میان پذیرش اسلام یا ترک شهر کردند.

در اواسط سده‌ دوم هجری ‌قمری، بعضی از زرتشتیان [قم] موافقت کردند اسلام را بپذیرند اما بقیه ترجیح دادند نقل مکان کنند. بنابراین در سده‌ چهار هجری قمری، قم تبدیل به شهری با اکثریت اهالی مسلمان و مرکز عمده‌ای برای دسته‌بندی شیعیان عرب‌تبار و ایرانی‌تبار شد.


این خود جالب است که ایرانیانی که تغییر دین می‌دادند، به جریان‌هایی از اسلام می‌پیوستند که، جریان اصلی نه، بلکه جریانی بدعت‌آمیز یا دست‌کم مشکوک از نظر خلفای بعدی و نمایندگان رسمی دین جدید بوده است. به همین علت، استقبال از فرقه‌‌های شیعه که در اختلاف میان خاندان بنی‌امیه با خاندان پیامبر اسلام، جانب خاندان پیامبر اسلام می‌ایستادند، در میان ایرانیان بیشتر بود.

علت اینکه قم که روزگاری پایگاه موبدان زرتشتی بوده، بعدها برای قرون متمادی، به پایگاه شیعه تبدیل شد، همین بوده است. به نظر می‌رسد نه فقط در ایران پس از فروپاشی ساسانیان، بلکه حتی پیش از این فروپاشی هم میل به جدا‌شدن از جریان مسلط دینی به وجود آمده و نوعی استقبال از دگراندیشی در تقابل با راست‌کیشی در جامعه‌ ایران دیده می‌شود.

در این راستا گفتنی‌ست که سه قرن پیش از آنکه امیران عرب به سرزمین‌های ایرانی حمله کنند، موج بزرگی از ترک آیین بهدینی در میان ایرانیان ارمنی آغاز شد و آن‌ها…


برای مطالعه‌ی ادامه‌ی یادداشت به صفحه‌ی گفت‌وشنود مراجعه کنید:

‏ https://dialogue.tavaana.org/podcast_others_6/

برای شنیدن نسخه‌ی کامل در کست‌باکس به:

‏ https://castbox.fm/vd/646218418

و برای شنیدن نسخه‌ی کامل در یوتیوب به:

‏ https://youtu.be/wKeLBZTiDfA?si=BjId5gMA3KwNW4D9

و برای شنیدن نسخه‌ی کامل در ساندکلود به:

‏ https://soundcloud.com/tavaana/h64tkwblonec

مراجعه کنید.

#دیگری_نامه #بهدینی #اسلام #مارجینال #دگردینی #زرتشتی #گفتگو #رواداری #راست_کیشی #کژآیینی #بابک #بابک_خرمدین #شیخ_خلیفه

‏ @Dialogue1402