#مقاله #کرومیتی

سنگ شناسي پريدوتيت ها و سنگ هاي آتشفشاني #افيوليت #ملانژ #سورك (استان يزد)

@ChromiteCr

افيوليت ملانژ سورک در حاشيه جنوب غربي ايران مركزي و در راستاي گسل نائين - دهشير - بافت قرار گرفته است. در دنباله سنگ شناسي، پريدوتيت ها پايين ترين واحد سنگي را به خود اختصاص داده اند، پس از آن ها گابروها و در نهايت سنگ هاي آتشفشاني قرار دارند. اغلب پريدوتيت هاي اين منطقه از نوع هارزبورگيت هستند. لرزوليت که سنگ اوليه گوشته است، داراي كاني اصلي اليوين، ارتوپيروكسن، كلينوپيروكسن و كاني هاي فرعي كروم اسپينل و آمفيبول (پارگاسيت) است.
@ChromiteCr
ويژگي هاي سنگ نگاري و شيمي کاني هاي اين پريدوتيت ها چگونگي سنگ شناسي از لرزوليت به سمت هارزبورگيت و در نهايت دونيت را نشان مي-دهند. ميانگين مقدار SiO2 و Na2O سنگ هاي آتشفشاني در اين افيوليت ملانژ به ترتيب 70 و 5 درصد وزني اندازه گيري شده است. بررسي هاي سنگ شناسي و نيز رده بندي اين آتشفشاني ها بر اساس عناصر اصلي، کمياب و محاسبات نورماتيو نشان مي دهند که اين سنگ ها داسيت هستند.
@ChromiteCr
نمودارهاي REE بهنجار شده به کندريت در اين آتشفشان ها الگويي مسطح تا روند صعودي نشان مي دهند، LREEs نسبت به HREEs تهي شدگي دارند و نسبت La/Yb آن ها کمتر از 1 است که نشان دهنده تولئيتي بودن ماگماي مولد آن ها است. همچنين مقدار Hf/Zr، U و Pb اين سنگ ها نسبت به گوشته اوليه بيشتر و مقدار Sr، Ti و Y آن ها کمتر است. اين اختلاف ها به تاثير شاره هاي آزاد شده از ليتوسفر اقيانوسي فرورونده بر پريدوتيت هاي گوشته نسبت داده مي شوند. واکنش هاي گدازه/ سنگ سبب مي شوند که پس از ذوب کلينوپيروکسن لرزوليت ها، ذوب نامتجانس ارتوپيروکسن آغاز شود که منجر به تشکيل اليوين هاي واکنشي و افزايش SiO2 گداخته شده است.
@ChromiteCr
همه اين ويژگي ها باعث شده تا افيوليت ملانژ سورک به افيوليت هاي (Harzburgite Ophiolitic Type) HOT بالاي زون فرورانش (حوضه پشت کمان) نسبت داده شود.

telegram.me/ChromiteCr

#پارت4از5
#افیولیت های #کرمانشاه
در ناحيه کرمانشاه، سنگ هاي افيوليتي به ويژه در ناحيه صحنه و هرسين رخنمون دارند و افيوليت هاي کمان صحنه-هرسين ناميده مي شوند که شامل:
نخستين برونزد درشمال شرقي کرمانشاه(ناحيه صحنه) قرار دارد که متشکل از سنگ هاي اولترا بازيک دانه اي(کوموليت) پريدوتيت است که ابتدا باسنگ هاي گابرويي و سپس با گدازه پوشيده است.اين مجموعه اثري از آميختگي ندارد.
دومين برونزد درجنوب شرقي مجموعه قبلي قرار دارد و به شدت تکتونيزه مي باشد.در اين مجموعه سنگ هاي اولترا بازيک با فلس هاي آهکي و راديولاريتي همراهند.
سومين برونزد در ناحيه هرسين متشکل از يک توده سرپانتينيت است که در آن ورقه هاي آهکي تبلور مجدد يافته ديده مي شود.

#افيوليت_هاي_نيريز
مطالعات مناطق افيوليتي-راديولاريتي نيريز نشانگر آن است که در اين ناحيه جداشدگي پوسته در زمان ترياس صورت گرفته است.در نيريز فارس قاعده اين رسوبات به خوبي قابل ملاحظه است وبدون دگرشيبي وگسل خوردگي بر روي آهک هاي رسي سازند سروک قرار گرفته و شامل 3 بخش مشخص زير مي باشد:
بخش زيرين يا بخش رسوبي: قاعده سکانس افيوليت-راديولاريت نيريز را به عنوان يک واحد ليتولوژيک خاص به نام راديولاريت زاگرس معرفي مي کنند.اين واحد شامل مجموعه اي از روراندگي هاي متوالي است که درمجموع ساختمان فلسي داشته واز نظر ليتولوژي شامل راديولاريت هاي قرمز رنگ همراه با چرت هاي لايه اي است.
بخش مياني يا بخش ملانژ: اين بخش بر روي بخش قبلي قرار دارد.ضخامت آن نسبت به دو بخش ديگر،کم وشامل قطعات بيگانه رسوبي وآذرين مي باشد.
بخش فوقاني يا بخش افيوليتي: در قاعده اين بخش توده افيوليتي به ضخامت چند متر ديده مي شودو بر روي آن مجموعه اي از قطعات آهکي متبلور با دگرگوني ضعيف ديده مي شود.بر روي اين آهک ها افيوليت هاي واقعي وجود دارند که ضخامت آن به کيلومترها مي رسد.

#افيوليت هاي #ايران_مرکزي
افيوليت هاي ايران مرکزي با نام نوار هاي حلقوي ذکر مي شوند که خرده قاره مرکز وشرق ايران مرکزي را فرا گرفته اند.مهم ترين افيوليت ملانژ هايي که درتشکيل اين نوار حلقوي شرکت دارند عبارتند از:

#افيوليت ملانژ ناحيه #سبزوار
@ChromiteCr
اين منطقه يکي از عمده ترين مناطق افيوليتي ايران است که در کنار گسل درونه و در حدود 2000 کيلومتر مربع وسعت دارد.اين مجموعه از سنگ هاي اولترا بازيک تشکيل شده است که هارزبورژيت قسمت اعظم آن را تشکيل مي دهد.اين مجموعه بر اثر عوامل تکتونيکي به صورت قطعات بزرگ از گوشته جدا شده است.سنگ هاي بازيک تا حد واسط و اسيدي وهمچنين ميکرو گابرو ها و دايک هاي ديابازي نيز در آن ديده مي شوند.گدازه هاي بالشي از نوع لوکوبازالت تا اسپيليت و حتي کراتوفير متغير است.در اين مجموعه رودنژيت نيز در بسياري از قسمت ها قابل تشخيص است.
عمده ترين رسوبات همراه با آن ،سنگ هاي پلاژيک به همراه کمي راديو لاريت است.سن رسوبات سري هاي آتشفشاني همراه با آن به اواخر کرتاسه بالايي نسبت داده شده است.

#افيوليت ملانژهاي شمال #تربت_حيدريه
در اين منطقه سکانس تقريبا کاملي از ساختار يک مجموعه افيوليتي ديده مي شود که از قاعده به طرف بالا به شرح زير است:
- آمفيبوليت هاي قاعده اي: در نتيجه روراندگي پوسته اقيانوسي بر روي حاشيه قاره،در قاعده افيوليت تشکيل شده اند.
- پريدوتيت هاي متامورفيک: شامل: هارزبورژيت، دونيت، ورليت، لرزوليت و سرپانتينيت.
- سنگ هاي کوموليت:کاني هاي تشکيل دهنده در آشيانه ماگمايي در مرحله اول با تشکيل اولترامافيک ها و در مرحله دوم با تشکيل سنگ هاي گابرويي همراه بوده است.
- رودنژيت: در نتيجه متاسوماتيسم سنگ هاي ديگر مانند گابروها تشکيل شده اند.
- مجموعه دايک هاي صفحه اي: در اثر تزريق دايک ايجاد شده اند و عمدتا سنگ هاي ديابازي را شامل مي شوند.

#افيوليت ملانژهاي جنوب #بيرجند
در جنوب بيرجند،افيوليت ملانژهاي در هم ريخته وکم وبيش دگرگون شده اي ديده مي شود که به صورت قطعات کوچک و گاه بزرگ نفوذ کرده اند و در آن واحد هاي دونيت ، پيروکسينيت و لرزوليت وجود دارد که گاهي به سرپانتين تبديل شده اند.اين افيوليت ملانژها يک سکانس کامل افيوليتي بوده وداراي شکل قوس مانندي مي باشند.
بين افيوليت مزبور و فيليش هايي که با سنگ هاي آتشفشاني همراهند، تغييرات تدريجي يافت مي شود:سرپانتينيت ، شيل هاي سيليسي و آهک هاي قرمز بين لايه اي ،سنگ آهک نازک و متراکم گلوبوترونکا دار.به طرف جنوب مجموعه ديابازي ميکروملانژ شروع مي شود.در داخل آن قطعات ديابازي درون سيمان آهکي قرار دارد.
يک توده همگن وضخيم ديابازکه در بخش زيرين ساخت بالشي دارد و داراي قطعات قرمز و نامشخصي از مواد سيليسي است که به طرف جنوب دوباره تکرار مي شود.افيوليت ملانژ اين منطقه دگرگون شده است.در هم آميختگي اين افيوليت ها پيش از پالئوژن بوده است.سنگ هاي نوع فيليش ترشياري در اين منطقه شناخته نشده است.

#ادامه_دارد....

T.me/ChromiteCr

#پارت5از5

#ملانژهاي #شرق_ايران
در اثر عمل فرورانش، بخشي از گوشته بالايي و پوسته اقيانوسي به صورت مجموعه درهمي (ملانژ افيوليتي) بر جاي مانده است که متشکل از آمفيبوليت، متا دياباز، پيلولاوا، آندزيت و رسوبات پلاژيک نظير راديولاريت ها مي باشد.همچنين سنگ هاي اولترابازيک، بازيک و حد واسط با در هم ريختگي شديد نيز در اين مجموعه به چشم مي خورد.در حقيقت اين افيوليت ها نشانه جدايي بلوک لوت و بلوک افغان از يک پلاتفرم واحد است. در واقع بخشي از اين مجموعه را مي توان يک ملانژ تکتونيکي به شمار آورد.تعيين سن به خاطر درهم ريختگي تکتونيکي با رسوبات جوانتر مشکل است ولي در توده کوه آهنگران به روش K-Ar سن(2/0 +-6/83) ميليون سال به دست آمده است.
@ChromiteCr
#افيوليت #ملانژهاي شمال #مکران
نوار افيوليت ملانژ جنوب و جنوب غرب کرمان
اين نوار از شمال اسفندقه تا منطقه حاجي آباد به طول تقريبي 360 کيلومتر امتداد دارد.سنگ هاي اين مجموعه شامل انواع اولترابازيک و بازيک تا انواع حد واسط واسيدي است. درناحيه چهار گنبد که عريض ترين بخش اين نوار را تشکيل مي دهد، نظم و ترتيب ويژه اي ديده مي شود و اساسأ شامل 3 بخش زير است:
بخش زيرين شامل واحد هاي رسوبي است و قسمت اعظم آن ماسه سنگ، چرت و آهک به رنگ هاي مختلف است.
بخش مياني که در آن تناوبي از سنگ هاي رسوبي با گدازه هاي آتشفشاني زير دريايي ديده مي شوند.
بخش فوقاني شامل مجموعه اي از سنگ هاي اولترابازيک و عدسي هايي از آهک هاي پلاژيک است.

#افيوليت #ملانژ شمال #نائين
اين مجموعه کالرد ملانژ،از افيوليت ها وسنگ هاي آهکي و راديولاريت تشکيل يافته و در مجموع روندي تتريبا شمالي-جنوبي دارد. قسمت اعظم اين مجموعه شامل پريدوتيت وسرپانتينيت و به مقدار کمتر پيروکسينيت ها و ديا باز هاست. تعدادي رگه دياباز ، گابرو و ميکرو گابرو نيز در منطقه ديده مي شوند. به طور محلي سنگ هاي دگرگوني نيز به صورت قطعات کوچکي از شيست هاي دگرگوني ، آمفيبوليت وو سنگ هاي آهکي دگرگون شده در مجموعه افيوليتي ديده مي شوند. از نظر شيميايي سنگ هاي مجموعه افيوليتي ناحيه نائين از يک ماگماي توله ايتي به وجود آمده اند.
@ChromiteCr
#ملانژ #ماکو_خوي
اين مجموعه افيوليتي در خارج از کادر مجموعه افيوليت ملانژ حلقوي و در حوالي خوي بيرون زدگي هاي آن ها را مي توان مشاهده کرد. بين مرز ايران و ترکيه(در غرب درياچه اروميه) تعدادي از مجموعه هاي افيوليت- راديولاريت به صورت بيرون زدگي هاي نامنظم در امتدادشمال – جنوب ديده مي شوند. اين افيوليت ها از سنگ هاي الترابازيک، راديولاريت، دياباز و مواد توفي- آتشفشاني فراوان تشکيل شده اند. در داخل ورليت هاي خوي نيز رگه هاي گرانيت ديده مي شود. به نظر مي رسد که اين ملانژها در گودال هاي حاشيه اي – اقيانوسي زاگرس مرتفع تشکيل شده و از نوع دراز گودال مي باشند.


منابع : 
----------------------
زمین شناسی ایران.علی درویش زاده.مؤسسه انتشارات امیر کبیبر.تهران.
زمین شناسی ایران.علی آقانباتی.

Telegram.me/ChromiteCr

#افیولیتهای #ایران:
در زمين شناسي ايران #افيوليت به مجموعهاي از سنگهاي #مافيک و اولترامافيک گفته ميشود كه ممكن است منظم و لایه لایه باشند و يا در اثر تنشهاي زمين ساختي با يكديگر
مخلوط شده باشند.
در طي پديده فرورانش، گاه بخشهايي

از #پوسته اقيانوسي، به جاي فرو رفتن در عمق گوشته، در محل #فرورانش به سمت بالا رانده شده و در سطح زمين
پديدار مي شوند. به اين قسمتها افيوليت ميگوئيم.