Chess | شطرنج آچمز
7.93K subscribers
49.8K photos
1.9K videos
124 files
10.8K links
آچمز، رسانه تخصصی شطرنج ایران
www.Achmaz.ir
با بیش از 16 سال سابقه

تماس ضروری با ادمین 👨🏻‍💻@AchmazAdmin

🔴 بسیار مهم: به پیام های بی نام و نشان (بدون نام کامل و شهر) ترتیب اثر داده نخواهد شد. در صورت صلاحدید، پیام هایتان را در کانال فوروارد می کنیم.
Download Telegram
📘 فرهنگ واژگان شطرنج

🔸آچمزی مطلق
🔸 Absolute pin

اگر هدف آچمزی، مهره شاه باشد، آچمزی، آچمزی مطلق نامیده می شود که در این صورت مهره آچمز شده نمی تواند حرکت [قانونی] کند چرا که خط کیش به شاه باز می شود.

توضیح بیشتر: آچمزی در شطرنج [بر اساس توانایی بازیکنی که مهره اش آچمز شده] به دو نوع تقسیم می شود:

1- آچمزی مطلق
2- آچمزی نسبی [اگر هدف آچمزی مهره ای به غیر از شاه و یا خانه خالی با موقعیت استراتژیکی (مانند خانه ماتی) باشد]

@Achmaz #GOC
#AbsolutePin
📘 فرهنگ واژگان شطرنج

🔸فعال
🔸 Active

به سواری گفته می شود که خانه های متعددی را کنترل می کند و یا برای حرکت بعدی خانه های متعددی را برای حرکت در اختیار دارد.

توضیح بیشتر: دفاع فعال [Active Defence] به دفاعی گفته می شود که در آن تهدید [Threat] و حمله متقابل [Counterattack] به کار گرفته شود. متضاد فعال، غیر فعال [Passive] است.

@Achmaz #GOC #Active
📘 فرهنگ واژگان شطرنج

🔸مرتب کردن
🔸 Adjust

بازيكنى كه نوبت حركت اوست مى تواند يك يا چند مهره را در مربع هاى آن ها مرتب كند، مشروط به اين كه ابتدا قصد خود را بيان دارد. مثلاً با گفتن "آى اجست [I adjust] یا "ژادوب"[j adoube]

شنیدن نحوه ی تلفظ:

https://translate.google.com/#en/fa/adjust

@Achmaz #GOC #Adjust
📘 فرهنگ واژگان شطرنج

🔸پیاده پیش تاخته (پیاده رونده)
🔸 Advanced pawn

پياده پيش تاخته يا پيش رونده که به آن پیاده رونده هم می گویند، پیاده ای است که در جبهه ي حریف (عرض پنجم یا جلوتر) باشد.

توضیح بیشتر: اگر این پیاده بیش از حد [Overextended به معنای فزون گستری] رانده شود می تواند به علت فقدان حمایت یا دشواری در حمایت، ضعف محسوب شود اما اگر باعث ایجاد محدودیت در تحرک مهره های حریف شود می تواند باعث قدرت شود. پیاده ی پیش تاخته ای که تهدید ارتقا [رسیدن به عرض آخر و تبدیل شدن به مهره های وزیر یا رخ یا فیل یا اسب] دارد می تواند به طور ویژه ای قوی باشد.

@Achmaz #GOC #AdvancedPawn
📘 فرهنگ واژگان شطرنج

🔸آتشبار آلخین
🔸Alekhine's gun

آرایشی که در آن مهره وزیر، دو رخش را [از پشت] در همان ستون پشتیانی می کند.

توضیح بیشتر: این آرایش [Formation] به نام "الکساندر آلخین" [چهارمین قهرمان تاریخ شطرنج جهان] در پی پیروزی سال 1930 اش در برابر "آرون نیمزوویچ" [در سانرمو] نامگذاری شده است. شش سال بعد نیز "آلخین" در دیدار دیگری در ناتینگهام با استفاده از همین شیوه، "ویلیام وینتر" را مغلوب کرد. آتشبار آلخین به نام های «اسلحه ی آلخین»، «توپ آلخین» و «توپخانه ی آلخین» [Alekhine's gun Battery] نیز شناخته می شود.

@Achmaz #GOC #AlekhinesGun
#Alekhine #Nottingham1936
📘 فرهنگ واژگان شطرنج

🔸نمادگذاري جبری
🔸 Algebraic notation

يا «نشانه گذاري جبري» يا «ثبت حركات»

فدراسیون بین المللی شطرنج موسوم به «فیده» براى مسابقات و رویارویي هاى خود فقط یك سيستم نمادگذاری را به رسميت مى شناسد و استفاده از این نمادگذارى یكنواخت شطرنجى را براى کتاب ها، نشریه ها و کلیه نوشته هاى شطرنجى نيز توصيه می كند.

از برگه هاى ثبتى که در آن ها نمادگذارى غير جبرى به کار رفته است، نمى توان به عنوان مدرك در مواردى که عرفاً برگه ثبت بازیكن به این منظور به کار می رود استفاده کرد. داور اگر مشاهده کند که بازیكنى از یك سيستم نمادگذارى غير جبرى استفاده می کند، باید به بازیكن در مورد این الزام اخطار دهد.

ابداع «نمادگذاري جبري» در شطرنج در وهله ي نخست مرهون اندیشه و زحمات "فيليپ استاما" (١٧٠٥-١٧٥٥) استاد، نويسنده و از پيشگامان شطرنج مدرن اهل سوريه عثماني (متولد شهر حلب) كه بعدها به انگلستان و فرانسه مهاجرت كرد، است. او در سال ١٧٤٧ در يك رويارويي دوجانبه ١٠ دوره (در لندن) با "فيليدور" كبير پيكار كرد. همچنين در شطرنج يك گشايش (گامبي استاما) و يك وضعيت مات (مات استاما) به نام وي نامگذاري شده است.

@Achmaz #GOC #AlgebraicNotation
📘 فرهنگ واژگان شطرنج

🔸تحلیل (آنالیز)
🔸 Analysis

بررسی دقیق و جزء به جزء یک وضعیت (پوزیسیون) برای درک عمیق آن و یافتن اشتباهات و حرکات بهتر هر دو طرف را تحلیل یا آنالیز گویند.

@Achmaz #GOC #Analysis
📘 فرهنگ واژگان شطرنج

🔸ضد موضعی (ضد پوزیسیونی)
🔸Antipositional

حرکت یا طرحی که مطابق با اصول «بازی موضعی» یا «بازی پوزیسیونی» [Positional Play] نباشد.

توضیح بیشتر: حرکات ضد موضعی یا ضد پوزیسیونی اغلب شامل حرکات پیاده ای می شوند. از آنجا که پیاده ها نمی توانند به عقب بازگردند، راندن آن ها می تواند موجب ایجاد ضعفی جبران ناپذیر شود.

@Achmaz #GOC #Antipositional
📘 فرهنگ واژگان شطرنج

🔸ضد سیسیلی (آنتی سیسیلی)
🔸Anti-Sicillian

به گشایش (شروع بازی) یا شاخه هایی که علیه گشایش «دفاع سیسیلی» به کار گرفته می شوند، گشایش های ضد سیسیلی یا آنتی سیسیلی گویند.

«شاخه آلاپین»، «شاخه مسکو»، «شاخه روسولیمو»، «حمله گرند پری»، «سیسیلی بسته» و «گامبی وینگ» از جمله گشایش های ضد سیسیلی هستند.

http://www.achmaz.ir/2736/

@Achmaz #GOC #AntiSicillian
📘 فرهنگ واژگان شطرنج

🔸داور
🔸 Arbiter

فردی که مسئولیت قضاوت، نظارت و کنترل رویدادهای شطرنج را بر عهده دارد. یک داور شطرنج باید مراقبت کند که قوانین شطرنج دقیقاً مراعات شود.

داوران شطرنج ضمن انجام و یا نظارت بر قرعه کشی مسابقات شطرنج، در موقعیت های مختلف وظایف خاصی بر عهده دارند.

اخطار به بازیکن خاطی، جریمه بازیکنی بازیکن خاطی، بازنده اعلام کردن بازیکن خاطی، کاهش امتیاز بازیکن خاطی، اخراج بازیکن خاطی از مسابقات، افزایش یا کاهش زمان بازیکنان، ثبت حرکات بازی در مواقعی که بازیکنی در تنگی زمان قرار دارد و بررسی ادعاهای تساوی از جمله وظایف داوران شطرنج است.

http://www.achmaz.ir/2737/

@Achmaz #GOC #Arbiter
#ChessArbiter
📘 فرهنگ واژگان شطرنج (آچمز)

🔸قلعه مصنوعی
🔸Artificial Castling

سلسله حرکات یا مانوری [با مهره های شاه و رخ] برای قلعه رفتن شاهی که اجازه قلعه رفتن به صورت طبیعی (در یک حرکت) را از دست داده است. قلعه مصنوعی به «قلعه دستی» یا «قلعه با دست» نیز مصطلح است.

http://www.achmaz.ir/2739/

@Achmaz #GOC
#ArtificialCastling
📘 فرهنگ واژگان شطرنج (آچمز)

🔸حمله
🔸Attack

یورش، تاخت

توضیح بیشتر: حمله می تواند «کوتاه مدت» مثل حمله سیاه به پیاده پس از

1.e4 Nf6

و یا «بلند مدت» مثل «حمله ی ماتی» یا «حمله ی اقلیت» باشد.

متضاد حمله، «دفاع» [Defence یا Defense] است.

http://www.achmaz.ir/2740/

@Achmaz #GOC #Attack
📘 فرهنگ واژگان شطرنج (آچمز)

🔸کشش، ربایش
🔸Attraction

قربانی کردن سوارهای سبک یا سنگین به منظور در خطر قرار دادن شاه حریف (بیرون کشیدن شاه حریف از ماُمن) که می تواند به کیش و مات کردن یا برتری کمی [مهره یا ماتریال] بیانجامد. به عنوان مثال در زمانی که شاه سیاه به قلعه کوچک رفته است سفید می تواند با حرکت Bxh7 با طرح Ng5 اقدام به ربایش شاه حریف کند.

توضیح بیشتر: در کشورمان واژه ی Attraction به همراه دو اصطلاح شطرنجی Luring [فریفتن، فریفتن از طریق دام، اغوا کردن، به وسیله تطمیع به دام انداختن، به طمع طعمه یا سودی گرفتار کردن] و Decoy [دام، تله، به دام انداختن، فریفتن] به معنای «جلب کردن» نیز مصطلح هستند که بسته به وضعیت می تواند صحیح یا نادرست باشد. همچنین در متون شطرنج فارسی، گاهی Attraction با معانی «کشیدن»، «کشاندن»، «جذب» و «جلب» نیز آورده شده است.

https://goo.gl/APasWq

@Achmaz #GOC #Attraction
📘 فرهنگ واژگان شطرنج (آچمز)

🔸شطرنج آرماگدون (نبرد نهایی)
🔸Armageddon Chess

نبرد نهایی یا دیدار نهایی نوع خاصی از دیدارهای فوری شطرنج [Fast Chess] در مراحل تکمیلی [مراحلی برای تعیین پیروز نهایی پس از این که نتیجه دیدار یا مجموع رویارویی به تساوی کشیده شده باشد] است که اگر با نتیجه تساوی به پایان برسد، بازیکن مهره ی سیاه پیروز شناخته می شود. به طور معمول در این روش برای بازیکن مهره ی سفید زمان بیشتری [که اغلب 1 دقیقه است] در نظر گرفته می شود.

🔍 توضیح بیشتر: پیش تر در نبرد نهایی برای مهره سفید 6 دقیقه و برای مهره سیاه 5 دقیقه در نظر گرفته می شد اما در سال های اخیر [به ویژه در مسابقات قهرمانی شطرنج جهان و جام جهانی شطرنج] برای مهره سفید 5 دقیقه و برای مهره سیاه 4 دقیقه در نظر گرفته می شود که از حرکت شصتم دیدار، 3 ثانیه اضافی به ازای هر حرکت برای طرفین پاداش در پی دارد.

تک دیدار «نبرد نهایی» که در کشورمان به «مرگ ناگهانی» [Sudden death] و یا «آرماگدون» [Armageddon] یا شطرنج رستاخیز نیز مصطلح است به طور معمول زمانی برگزار می شود که دیدارهای تکمیلی سریع [Rapid] و بلیتس [Blitz] برای تعیین پیروز نهایی افاقه نکرده باشد. تاکنون دو بار سرنوشت قهرمان بزرگسالان شطرنج ایران در این مرحله رقم خورده است. نخستین بار در سال 1383 و دومین بار در سال 1390 که هر دوبار "احسان قائم مقامی" به ترتیب در برابر "الشن مرادی ابدی" و "اصغر گلی زاده" پیروز نهایی لقب گرفت.

این دیدار با وجود این که به مسابقات شطرنج جذابیت و هیجانی خاص می بخشد اما از نظر عده ای عادلانه نیست. به نظر می رسد از آنجایی که نبرد نهایی به روش بلیتس برگزار می شود بازیکن مهره ی سفید هم به دلیل داشتن ابتکار عمل و هم 1 دقیقه زمان اضافی، کار راحت تری در پیش داشته باشد. از سوی دیگر هرچند که تساوی، بازیکن مهره ی سیاه را پیروز می کند، اما معمولاً دیدارهای بلیتس با نتیجه تساوی به پایان نمی رسد.

@Achmaz #Armageddon #GOC
📘 فرهنگ واژگان شطرنج (آچمز)

🔸ماشین خودکار [شطرنج]
🔸Automaton

به ماشین های شطرنج باز که به صورت خودکار عمل می کنند گفته می شود.

🔍 توضیح بیشتر: معروف ترین ماشین خودکار شطرنج [که البته بعدها معلوم شد تقلبی است] «تورک» [The Turk] نام داشت. بسیاری از افراد متوجه حقه به کار رفته در این شطرنج باز مکانیکی نبودند و نمی دانستند فردی که در محفظه زیرین دستگاه پنهان شده است حرکات بازی را انجام می دهد.

@Achmaz #GOC #Automaton
📘 فرهنگ واژگان شطرنج (آچمز)

🔸فیل [در ثبت حرکات]
🔸B

در «ثبت حرکات» (نمادگذاری جبری) بازی به روش انگلیسی مهره فیل با نماد B [مخفف Bishop به معنای اسقف] نوشته می شود.

🔍 توضیح بیشتر: در «ثبت حرکات» بازی به روش فرانسوی مهره فیل با نماد F [فو: دلقک]، به روش هلندی با نماد L [لوپر: دونده]، به روش روسی با نماد C یا S [مخفف لغاتی به معنای فیل و افسر]، به روش هندی با نماد O [اونت: شتر]، به روش فنلاندی با نماد L [لاهتی: پیامبر]، به روش چکی با نماد S [مخفف لغتی به معنای تیرانداز]، به روش بلغاری با نماد O [مخفف لغتی به معنای افسر] و به روش اسپانیایی با نماد A [الفیل: حیوان فیل در زبان عربی] نوشته می شود. در زبان علمی و فراساخته «اسپرانتو» نیز مهره فیل با نماد K [کوریه: پیک یا قاصد] نوشته می شود.

@Achmaz #GOC #Bishop
📘 فرهنگ واژگان شطرنج (آچمز)

🔸عرض اول / عرض آخر
🔸Back Rank

نخستین عرض صفحه [عرضی که سوارها در چینش شروع بازی در آن قرار می گیرند]

🔍 توضیح بیشتر: عرض اول مهره سفید، عرض هشتم (آخر) مهره سیاه محسوب می شود و برعکس. عرض اول، «عرض خانگی» [Home Rank] نیز نامیده می شود.

@Achmaz #GOC #BackRank
↩️ پیش تر به برخی از اصطلاحات شطرنجی با عنوان «فرهنگ واژگان شطرنج» پرداخته بودیم. این هشتگ را دنبال بفرمایید: #GOC

تلاش می کنیم به زودی ادامه اش دهیم

@Achmaz #GOC