زمان و زانین-10
بخش دوم؛
پاسخ آزمون درس نهم؛
لابد خاطرتان هست که؛ در درس‌نوشت بخش نهم «زمان و زانین»، صورت اولیه‌ی نخستین جمله‌ای که نوشته بودیم، از این قرار بود؛
1- حە سن و حوسێن بێرا نه.
دوستانی که توجه بیشتری دارند، دریافتند و به‌درستی تصحیح فرموده‌اند که؛
1- حەسەن و حوسێن برا نه.
1- هەسەن و هوسێن برا نه.
* هر دوی این املا صحیح است. واژەی حسن دو فتحه دارد. پس می‌باید هم بعد از «ح» و هم پس از «س» فتحه قرار دهیم. بنابر این واژه‌ی حەسەن دو فتحه (ـه) دارد.
از سوی دیگر، نباید بین فتحه و حرف بعد از آن فاصله بیفتد. یعنی نوشتن این واژە به‌صورت «حه سه ن» غلط است. هر سه بخش این نام باید با نیم‌فاصله کنار هم قرار بگیرند.
نکته‌ی بعد در واژه‌ی «برا» یا برادر است. در این کلمه، بین «ب» و «ر» یک کسره‌ی کوتاه یا بزروکه هست، در حالی که «ێ» نشان کسرەی بلند است و جایش اینجا نیست.
در رسم‌الخط آرامی، چنان‌که گفتیم هنوز نویسه یا نمادی برای کسره‌ی کوتاه نداریم در حالی که در رسم‌الخط یا رێنڤیس لاتینی، به جای کسرەی کوتاه «i» می‌گذاریم.
نکته‌ی دیگر نوشتن حەسەن و حوسێن بەصورت هەسەن و هوسێن است. این بدان معناست که ما در کوردی یک هـ بیشتر نداریم و همچنان‌که در رسم‌الخط لاتینی، هر دو حرف ح و هـ را با یک نویسه و به شکل H می‌نویسیم، دلیلی ندارد که در نوشتار آرامی، برای این دو حرف که در زبان ما مخرج و آوای مشترک دارند، دو حرف متفاوت بگذاریم و بار الفبا و آموزش خطمان را سنگین کنیم.
....
جمله‌ی دوم این بود:
2- من، نویسینا کوردی دهێڤۆسمه.
که دوستان به‌درستی تصحیح کرده‌اند؛
2- ئەز، نڤیسینا کوردی دهێڤۆسمه.
(من نوشتن به کوردی را می‌آموزم).
چرا؟ چون در زبان ما، ضمیر «من» برای بیان عملی در زمان گذشته به‌کار می‌رود. نکته‌ی بعد، فعل نڤیسین یا نوشتن است که چون واو آن ملفوظ است، حتما باید به‌صورت «ڤ» نوشته شود.
....
در جمله‌ی سوم؛
«داو ەت ڤەتەخری و عاشق چون»، دو اشکال عمده وجود داشت که همراهان، به‌درستی اصلاح فرمودند؛
3- داوەت ڤەتەخری و عاشێق چوون.
( عروسی به پایان رسید و عاشق‌ها رفتند).
اشکال نخست در واژه‌ی داوەت بود که بی‌دلیل بین «وه» و «ت» فاصله افتاده بود، و ما مکرر گفته‌ایم بین صامت‌ها و مصوتها نباید فاصله بیفتد. اشکال دوم در فعل «چون» بود که یک واو کم داشت و مادام که یک واو در کلمه‌ای قرار داشته‌باشد هرگز صدای مصوت «او» نمی‌دهد. پس درستش این است که «چوون» بنویسیم.
...
در جمله چهارم هم دو اشکال اصلی وجود داشت. جمله این بود:
هە وال جان، مالاوا.
که دوستان هوشمند و دقیق ما، به‌درستی، به این شکل تصحیح فرمودند:
4- هەڤال جان، مالاڤا.
(دوست عزیز، بدرود).
در این جمله‌ی کوتاه، چنان‌که ملاحظه فرمودید، علاوه بر املای اشتباه واژه‌ی پرکابرد مالاڤا، یک ایراد اساسی‌تر هست که توجه به آن بسیار ضروری است؛
واژه‌ی «هەڤال»، به معنی دوست از جمله کلمات پرکاربرد زبان کوردی است. باید توجه کنیم که، اولا؛ واو این واژه ملفوظ است و حتما باید با «ڤ» نوشته شود. ثانیا نباید بین مصوت «ـه» و صامت «ڤ» فاصله بیفتد. فاصله‌انداختن بین مصوت و صامت، کلمات کوردی را اساسا از صحت املایی و معنای لغوی، دور می‌کند.
خالی از لطف نیست که یادآوری کنیم؛
گرچه واژه‌ی «هەڤال» به معنی دوست و رفیق است و املای درستش اینطوری است، ولی واژه‌ی هەوال هم در کوردی به معنای «خبر» است، البته مشروط بر اینکه به‌صورت «هه وال» نوشته نشود.
ضمن عرض خوشامد و خداقوت به همه‌ی دوستان هم‌کانال، حضور اساتید فرهنگ و زبان کوردی را در این جمع گرامی می‌داریم و امیدواریم ما را از نظرات راهگشا و سازنده‌ی خود، بی‌نصیب نفرمایند.
ارادتمند؛ سپاهی لایین
https://t.me/zeman_zanin
بخش دوم؛
پاسخ آزمون درس نهم؛
لابد خاطرتان هست که؛ در درس‌نوشت بخش نهم «زمان و زانین»، صورت اولیه‌ی نخستین جمله‌ای که نوشته بودیم، از این قرار بود؛
1- حە سن و حوسێن بێرا نه.
دوستانی که توجه بیشتری دارند، دریافتند و به‌درستی تصحیح فرموده‌اند که؛
1- حەسەن و حوسێن برا نه.
1- هەسەن و هوسێن برا نه.
* هر دوی این املا صحیح است. واژەی حسن دو فتحه دارد. پس می‌باید هم بعد از «ح» و هم پس از «س» فتحه قرار دهیم. بنابر این واژه‌ی حەسەن دو فتحه (ـه) دارد.
از سوی دیگر، نباید بین فتحه و حرف بعد از آن فاصله بیفتد. یعنی نوشتن این واژە به‌صورت «حه سه ن» غلط است. هر سه بخش این نام باید با نیم‌فاصله کنار هم قرار بگیرند.
نکته‌ی بعد در واژه‌ی «برا» یا برادر است. در این کلمه، بین «ب» و «ر» یک کسره‌ی کوتاه یا بزروکه هست، در حالی که «ێ» نشان کسرەی بلند است و جایش اینجا نیست.
در رسم‌الخط آرامی، چنان‌که گفتیم هنوز نویسه یا نمادی برای کسره‌ی کوتاه نداریم در حالی که در رسم‌الخط یا رێنڤیس لاتینی، به جای کسرەی کوتاه «i» می‌گذاریم.
نکته‌ی دیگر نوشتن حەسەن و حوسێن بەصورت هەسەن و هوسێن است. این بدان معناست که ما در کوردی یک هـ بیشتر نداریم و همچنان‌که در رسم‌الخط لاتینی، هر دو حرف ح و هـ را با یک نویسه و به شکل H می‌نویسیم، دلیلی ندارد که در نوشتار آرامی، برای این دو حرف که در زبان ما مخرج و آوای مشترک دارند، دو حرف متفاوت بگذاریم و بار الفبا و آموزش خطمان را سنگین کنیم.
....
جمله‌ی دوم این بود:
2- من، نویسینا کوردی دهێڤۆسمه.
که دوستان به‌درستی تصحیح کرده‌اند؛
2- ئەز، نڤیسینا کوردی دهێڤۆسمه.
(من نوشتن به کوردی را می‌آموزم).
چرا؟ چون در زبان ما، ضمیر «من» برای بیان عملی در زمان گذشته به‌کار می‌رود. نکته‌ی بعد، فعل نڤیسین یا نوشتن است که چون واو آن ملفوظ است، حتما باید به‌صورت «ڤ» نوشته شود.
....
در جمله‌ی سوم؛
«داو ەت ڤەتەخری و عاشق چون»، دو اشکال عمده وجود داشت که همراهان، به‌درستی اصلاح فرمودند؛
3- داوەت ڤەتەخری و عاشێق چوون.
( عروسی به پایان رسید و عاشق‌ها رفتند).
اشکال نخست در واژه‌ی داوەت بود که بی‌دلیل بین «وه» و «ت» فاصله افتاده بود، و ما مکرر گفته‌ایم بین صامت‌ها و مصوتها نباید فاصله بیفتد. اشکال دوم در فعل «چون» بود که یک واو کم داشت و مادام که یک واو در کلمه‌ای قرار داشته‌باشد هرگز صدای مصوت «او» نمی‌دهد. پس درستش این است که «چوون» بنویسیم.
...
در جمله چهارم هم دو اشکال اصلی وجود داشت. جمله این بود:
هە وال جان، مالاوا.
که دوستان هوشمند و دقیق ما، به‌درستی، به این شکل تصحیح فرمودند:
4- هەڤال جان، مالاڤا.
(دوست عزیز، بدرود).
در این جمله‌ی کوتاه، چنان‌که ملاحظه فرمودید، علاوه بر املای اشتباه واژه‌ی پرکابرد مالاڤا، یک ایراد اساسی‌تر هست که توجه به آن بسیار ضروری است؛
واژه‌ی «هەڤال»، به معنی دوست از جمله کلمات پرکاربرد زبان کوردی است. باید توجه کنیم که، اولا؛ واو این واژه ملفوظ است و حتما باید با «ڤ» نوشته شود. ثانیا نباید بین مصوت «ـه» و صامت «ڤ» فاصله بیفتد. فاصله‌انداختن بین مصوت و صامت، کلمات کوردی را اساسا از صحت املایی و معنای لغوی، دور می‌کند.
خالی از لطف نیست که یادآوری کنیم؛
گرچه واژه‌ی «هەڤال» به معنی دوست و رفیق است و املای درستش اینطوری است، ولی واژه‌ی هەوال هم در کوردی به معنای «خبر» است، البته مشروط بر اینکه به‌صورت «هه وال» نوشته نشود.
ضمن عرض خوشامد و خداقوت به همه‌ی دوستان هم‌کانال، حضور اساتید فرهنگ و زبان کوردی را در این جمع گرامی می‌داریم و امیدواریم ما را از نظرات راهگشا و سازنده‌ی خود، بی‌نصیب نفرمایند.
ارادتمند؛ سپاهی لایین
https://t.me/zeman_zanin
Telegram
زمان و زانین
کانالا هێڤۆسینا کوردی
زمان و زانین-11
بخش اول؛
مقدمه‌ای بر رسم‌الخط لاتینی
دوستان عزیز؛ خواهران و برادران همزبان!
درود و خداقوت.
همه می‌دانیم که؛ شما گرفتاریهای متعددی دارید، امیدوارم شما هم بدانید من و دیگر خادمان فرهنگی شما خیلی گرفتاریم. با این حال، درک اخلاقی و فرهنگی من می‌گوید؛ اولویت فرهنگی ما، توجه به زبان و بازسازی و زنده‌نگاه‌داشتنش از طریق نوشتن است. لذا من مفتخرم که برای این جمع و این کانال، روزانه کم‌وبیش قریب 5 ساعت وقت می‌گذارم؛ موفقیت، چیزی جز تعیین اولویت‌های درست زندگی نیست. امیدوارم، حفظ هویت و زبان مادری، اولویت نخست شما باشد تا به دیگر دغدغه‌ها و دارایهای شما معنی و عمق ببخشد.
و اما؛
در این شماره از «زمان و زانین» سروقت الفبای لاتین و رسم‌الخط لاتینی زبان کوردی می‌رویم، با گفتن این دو خبر خوش که؛
1- خوشبختانه، سرانجام درایت علمی و فرهنگی مدیران مملکت ما، اجازه داد تا در خراسان نیز مجوز چاپ و نشر کتب کوردی با رسم‌الخط لاتینی داده شود. مبارک است. دست کسانی که دست‌اندکار این تصمیم بوده‌اند درست. هیچ رسم‌الخطی ذاتا بد نیست و خدا را شکر برای این بلوغ فکری و سیاسی.
2- در جمع اعضای این کانال، جمعی از پیشاهنگان کوردی‌نویسی به رسم‌الخط لاتینی در خراسان حضور دارند که فی‌الواقع به ما افتخار داده‌اند. به یکاکشان خوش‌آمد و خداقوت می‌گوییم و چون نگران از قلم افتادن اسامی‌شان هستیم، اجازه می‌خواهیم نامی از کسی نبریم و فقط بگوییم؛ برادران و خواهران عزیز! بابت زحمات زیادی که در این سالها برای ترویج زبان کوردی کورمانجی از طریق رسم‌الخط لاتینی کشیده‌اید، صمیمانه متشکریم.
**
دوستان عزیزم
واقعیت این است که زبان کوردی، به جهت ویژگی‌های گرامری و صرفی، و ساختار موزیکال واژگان و نوع ترکیب متوالی صامت و مصوت‌هایش، زبانی است که اساسا نوشتنش با رسم‌الخط لاتینی سازگارتر است تا آرامی. در همین چند روزی که با کانال تلگرامی «زمان و زانین» در خدمت شما بوده‌ایم، از سوی برخی همراهان، پرسشها و نگرانی‌هایی در خصوص تضادها و تردید‌های الفبا و رسم‌الخط آرامی مطرح شده‌است، از جمله اینکه؛ چرا هم «ع» داریم و هم «ئـ»؟ یا چرا هم «ح» داریم و هم «هـ»؟ و پاسخ نهایی من این است: با عبور از مراحل مقدماتی، نهایتا به این نتیجه خواهیم رسید که؛ رسم‌الخط آرامی، تابعی از رسم‌الخط لاتینی است و همچنان‌که هر سه نویسه‌ی: آ و عا و ئا، در رسم‌الخط لاتینی با حرف A/a نشان داده میشود، در نهایت هم اینها در رسم‌الخط آرامی باید به‌صورت ئـ/ئا نوشته شود و تکلیف زبان‌آموز یا خط‌آموز را را راحت و یکسره کند.
بر این اساس هم؛
اولا بنده به اتکای تجارب شخصی و خصوصا در مورد اعضای خانواده‌ام، دریافته‌ام که آموختن کوردی‌نویسی با رسم‌الخط لاتینی آسانتر است.
ثانیا؛ چنان‌که گفتم همین رسم‌الخط آرامی که در درس‌های گذشته صحبتش می‌شد، درواقع با الگوگیری و الهام علمی و عملی از رسم‌الخط لاتینی شکل گرفته‌است.
پس، آموختن رسم‌الخط لاتینی نه تنها بد نیست، که خوب است و لازم هم هست.
با این وجود، نظر به اینکه اغلب کوردزبانان خراسانی و حتی هموطنان دیگرمان، تسلط چندانی بر حروف و ترکیبات آوایی الفبای لاتینی ندارند، به گمان من و بسیاری از کارشناسان فرهنگ و زبان کوردی در خراسان؛ نمی‌توان و نباید کوردها را به‌یکباره از رسم‌الخط آرامی جدا کرد، چرا که هرچه نباشد، مردم ما در کشوری به مدرسه و مکتب رفته‌اند که چشم و ذهنشان از کودکی با حروف فارسی و عربی انس گرفته است. دانستن رسم‌الخط آرامی، علاوه بر حفظ پیوند ما با معارف ملی و مذهبی کشورمان ایران، امکان بهره‌وری کوردهای خراسان از منابع علمی و ادبی کردستان ایران و اقلیم کردستان عراق را نیز فراهم می‌کند و ما می‌دانیم که در این دو جغرافیا، رسم‌الخط آرامی، مبنای چاپ و نشر و تعلیم است.
در مجموع به برآورد من باتوجه به آنچه دیده و شنیده و خوانده‌ام، در حال حاضر، جز کورمانج‌های ساکن اقلیم کوردستان، دیگر کوردهای کورمانج اعم از اهالی سوریه، ترکیه، اروپا، قفقاز، آسیای میانه و آذربایجان غربی، عموما یا به‌طور کامل به رسم‌الخط لاتینی می‌نویسند، یا اینکه به آن آشنایی کافی دارند و عندالزوم به رینڤیس کوردی لاتینی می‌نویسند.
در خراسان هم چنان که گفتەشدە‌است، یک کمیته‌ی علمی متشکل از منتخب فعالان فرهنگی، چند سال پیش، پس از برگزاری جلسات مکرر، به این نتیجه رسید و بیان‌نامه‌ای هم داد که؛ رسم‌الخط لاتینی، با نیازهای دستوری و فونتیک زبان کوردی و ضرورت‌های علمی روزگار ما، سازگارتر است. انشاءالله متن آن بیانیه و دلایل کمیته‌ی علمی را در فرصت‌های آتی در همین کانال تقدیم حضورتان خواهم کرد.
https://t.me/zeman_zanin
بخش اول؛
مقدمه‌ای بر رسم‌الخط لاتینی
دوستان عزیز؛ خواهران و برادران همزبان!
درود و خداقوت.
همه می‌دانیم که؛ شما گرفتاریهای متعددی دارید، امیدوارم شما هم بدانید من و دیگر خادمان فرهنگی شما خیلی گرفتاریم. با این حال، درک اخلاقی و فرهنگی من می‌گوید؛ اولویت فرهنگی ما، توجه به زبان و بازسازی و زنده‌نگاه‌داشتنش از طریق نوشتن است. لذا من مفتخرم که برای این جمع و این کانال، روزانه کم‌وبیش قریب 5 ساعت وقت می‌گذارم؛ موفقیت، چیزی جز تعیین اولویت‌های درست زندگی نیست. امیدوارم، حفظ هویت و زبان مادری، اولویت نخست شما باشد تا به دیگر دغدغه‌ها و دارایهای شما معنی و عمق ببخشد.
و اما؛
در این شماره از «زمان و زانین» سروقت الفبای لاتین و رسم‌الخط لاتینی زبان کوردی می‌رویم، با گفتن این دو خبر خوش که؛
1- خوشبختانه، سرانجام درایت علمی و فرهنگی مدیران مملکت ما، اجازه داد تا در خراسان نیز مجوز چاپ و نشر کتب کوردی با رسم‌الخط لاتینی داده شود. مبارک است. دست کسانی که دست‌اندکار این تصمیم بوده‌اند درست. هیچ رسم‌الخطی ذاتا بد نیست و خدا را شکر برای این بلوغ فکری و سیاسی.
2- در جمع اعضای این کانال، جمعی از پیشاهنگان کوردی‌نویسی به رسم‌الخط لاتینی در خراسان حضور دارند که فی‌الواقع به ما افتخار داده‌اند. به یکاکشان خوش‌آمد و خداقوت می‌گوییم و چون نگران از قلم افتادن اسامی‌شان هستیم، اجازه می‌خواهیم نامی از کسی نبریم و فقط بگوییم؛ برادران و خواهران عزیز! بابت زحمات زیادی که در این سالها برای ترویج زبان کوردی کورمانجی از طریق رسم‌الخط لاتینی کشیده‌اید، صمیمانه متشکریم.
**
دوستان عزیزم
واقعیت این است که زبان کوردی، به جهت ویژگی‌های گرامری و صرفی، و ساختار موزیکال واژگان و نوع ترکیب متوالی صامت و مصوت‌هایش، زبانی است که اساسا نوشتنش با رسم‌الخط لاتینی سازگارتر است تا آرامی. در همین چند روزی که با کانال تلگرامی «زمان و زانین» در خدمت شما بوده‌ایم، از سوی برخی همراهان، پرسشها و نگرانی‌هایی در خصوص تضادها و تردید‌های الفبا و رسم‌الخط آرامی مطرح شده‌است، از جمله اینکه؛ چرا هم «ع» داریم و هم «ئـ»؟ یا چرا هم «ح» داریم و هم «هـ»؟ و پاسخ نهایی من این است: با عبور از مراحل مقدماتی، نهایتا به این نتیجه خواهیم رسید که؛ رسم‌الخط آرامی، تابعی از رسم‌الخط لاتینی است و همچنان‌که هر سه نویسه‌ی: آ و عا و ئا، در رسم‌الخط لاتینی با حرف A/a نشان داده میشود، در نهایت هم اینها در رسم‌الخط آرامی باید به‌صورت ئـ/ئا نوشته شود و تکلیف زبان‌آموز یا خط‌آموز را را راحت و یکسره کند.
بر این اساس هم؛
اولا بنده به اتکای تجارب شخصی و خصوصا در مورد اعضای خانواده‌ام، دریافته‌ام که آموختن کوردی‌نویسی با رسم‌الخط لاتینی آسانتر است.
ثانیا؛ چنان‌که گفتم همین رسم‌الخط آرامی که در درس‌های گذشته صحبتش می‌شد، درواقع با الگوگیری و الهام علمی و عملی از رسم‌الخط لاتینی شکل گرفته‌است.
پس، آموختن رسم‌الخط لاتینی نه تنها بد نیست، که خوب است و لازم هم هست.
با این وجود، نظر به اینکه اغلب کوردزبانان خراسانی و حتی هموطنان دیگرمان، تسلط چندانی بر حروف و ترکیبات آوایی الفبای لاتینی ندارند، به گمان من و بسیاری از کارشناسان فرهنگ و زبان کوردی در خراسان؛ نمی‌توان و نباید کوردها را به‌یکباره از رسم‌الخط آرامی جدا کرد، چرا که هرچه نباشد، مردم ما در کشوری به مدرسه و مکتب رفته‌اند که چشم و ذهنشان از کودکی با حروف فارسی و عربی انس گرفته است. دانستن رسم‌الخط آرامی، علاوه بر حفظ پیوند ما با معارف ملی و مذهبی کشورمان ایران، امکان بهره‌وری کوردهای خراسان از منابع علمی و ادبی کردستان ایران و اقلیم کردستان عراق را نیز فراهم می‌کند و ما می‌دانیم که در این دو جغرافیا، رسم‌الخط آرامی، مبنای چاپ و نشر و تعلیم است.
در مجموع به برآورد من باتوجه به آنچه دیده و شنیده و خوانده‌ام، در حال حاضر، جز کورمانج‌های ساکن اقلیم کوردستان، دیگر کوردهای کورمانج اعم از اهالی سوریه، ترکیه، اروپا، قفقاز، آسیای میانه و آذربایجان غربی، عموما یا به‌طور کامل به رسم‌الخط لاتینی می‌نویسند، یا اینکه به آن آشنایی کافی دارند و عندالزوم به رینڤیس کوردی لاتینی می‌نویسند.
در خراسان هم چنان که گفتەشدە‌است، یک کمیته‌ی علمی متشکل از منتخب فعالان فرهنگی، چند سال پیش، پس از برگزاری جلسات مکرر، به این نتیجه رسید و بیان‌نامه‌ای هم داد که؛ رسم‌الخط لاتینی، با نیازهای دستوری و فونتیک زبان کوردی و ضرورت‌های علمی روزگار ما، سازگارتر است. انشاءالله متن آن بیانیه و دلایل کمیته‌ی علمی را در فرصت‌های آتی در همین کانال تقدیم حضورتان خواهم کرد.
https://t.me/zeman_zanin
Telegram
زمان و زانین
کانالا هێڤۆسینا کوردی
پاسخ به یک پرسش
خاطرتان هست که پرسیدیم؛
آیا می‌توان گفت که: من زبان کوردی را نمی‌دانم و نمی‌توانم بنویسم، ولی کوردم؟
خانم فرشته محمدیان از شیروان، در بخشی از پاسخ ارسالی خود نوشته‌اند:
«...به نظر من جواب منفی است. ولی همچنان که برادران افغانی گاهی به‌هر شکل شده شناسنامه‌ی ایرانی می‌گیرند تا در این کشور صاحب کار و زندگی شوند، شرایط سخت ما کوردها را هم مجبور می‌کند شناسنامه‌ی قومی خودمان را که زبان ماست، آتش بزنیم تا بتوانیم شناسنامه‌ی کاری که زبان فارسی است بگیریم. مردم، هویتشان را به نفع شکمشان تعطیل کرده‌اند... من بباخشینن کو نکانمه کورمانجی رند بنویسمه...»
**
با سپاس از همه‌ی شما که مجدانه درس و بحث‌های این کانال را دنبال می‌کنید، نظر به مقدمه‌ی این بخش، ضمن یکی دو درس پیش رو، به معرفی و تشریح ویژگی‌های رسم‌الخط لاتینی زبان کوردی، خواهیم پرداخت.
ارادتمند؛ علیرضا
https://t.me/zeman_zanin
خاطرتان هست که پرسیدیم؛
آیا می‌توان گفت که: من زبان کوردی را نمی‌دانم و نمی‌توانم بنویسم، ولی کوردم؟
خانم فرشته محمدیان از شیروان، در بخشی از پاسخ ارسالی خود نوشته‌اند:
«...به نظر من جواب منفی است. ولی همچنان که برادران افغانی گاهی به‌هر شکل شده شناسنامه‌ی ایرانی می‌گیرند تا در این کشور صاحب کار و زندگی شوند، شرایط سخت ما کوردها را هم مجبور می‌کند شناسنامه‌ی قومی خودمان را که زبان ماست، آتش بزنیم تا بتوانیم شناسنامه‌ی کاری که زبان فارسی است بگیریم. مردم، هویتشان را به نفع شکمشان تعطیل کرده‌اند... من بباخشینن کو نکانمه کورمانجی رند بنویسمه...»
**
با سپاس از همه‌ی شما که مجدانه درس و بحث‌های این کانال را دنبال می‌کنید، نظر به مقدمه‌ی این بخش، ضمن یکی دو درس پیش رو، به معرفی و تشریح ویژگی‌های رسم‌الخط لاتینی زبان کوردی، خواهیم پرداخت.
ارادتمند؛ علیرضا
https://t.me/zeman_zanin
Telegram
زمان و زانین
کانالا هێڤۆسینا کوردی
زمان و زانین-11
بخش دوم؛
رسم‌الخط کوردی لاتینی؛
آشنایی با الفبای لاتینی
دوستان همراه و همزبان؛
طبیعی است که باید آموزش نوشتار زبان کوردی با رسم‌الخط لاتینی را هم با معرفی و شناخت الفبای کوردی لاتینی آغاز کنیم.
نخست باید بگوییم؛ الفبای کوردی لاتینی نیز، مثل الفبای آرامی، مشتمل بر دو بخش صامت‌ها (بێدەنگان) و مصوتها(دەنگداران) است؛
صامت‌های الفبای زبان کوردی با رسم‌الخط لاتینی، عبارتند از:
B / P / T / C / Ç / H / X / D / R / RR / Z / S / Ş / F / V / Q / K / G / L / LL / M / N/ W / H / Y
شکل تلفظ حروف الفبای لاتینی کوردی، همانند تلفظ حروف در رسم‌الخط آرامی است که پیشتر خدمتتان عرض کرده‌ایم.
اکنون، برای آشنایی بیشتر شما، معادل‌های حروف صامت الفبای آرامی و لاتینی زبان کوردی را با هم مرور می‌کنیم:
ئـ (ندارد).
ب (B/b). پ (P/p). ت (T/t). ج (C/c). چ (Ç/ç). ح (ندارد). خ (X/x). د (D/d). ر (R/r). ڕ (RR/rr). ز (Z/z). ژ (J/j). س (S/s). ش (Ş/ş). ع (ندارد). غ (ندارد). ف (F/f). ڤ (V/v). ق (Q/q). ک (K/k). گ (G/g). ل (L/l). ڵ (LL/ll). م (M/m). ن (N/n). و (W/w). هـ (H/h). ی (Y/y).
چنان‌که ملاحظه می‌فرمایید برخی از حروف مانند LL یا RR ویژه‌ی کوردی است، که معادل فارسی و عربی ندارند اما در این دو زبان، به هنگام نیاز، در برخی کلمات خاص، حروفی مشابه هست که با گذاشتن نشانه‌ی تشدید این تلفظ را سامان می‌دهد.
در عین حال، بسیاری از کارشناسان زبان و نوشتار کوردی کورمانجی، معتقدند که؛ نویسه‌هایی چون «LL/ڵ» و «RR/ڕ» در لهجه‌ی کورمانجی کوردی و بخصوص در رسم‌الخط لاتینی، نیازی به دو نویسه‌ی جدا ندارند و همچنان‌که کورمانج‌ها در نوشتار و گفتار، قادرند حروف نرم و خشکی چون p و ç و t و k را تفکیک و عندالزوم درست تلفظ کنند، محل تشخیص L سادە از L مشدد و امثالهم را نیز فراخور جمله و جایگاه کلمات، بطور خودبه‌خود فهم می‌کنند. پس، لازم نیست حروف اضافه‌ای بر دوش الفبایمان بگذاریم. حال آنکه بسیاری از کارشناسان نیز هستند که این حروف را، دارای مخرج و آوای متفاوت معرفی می‌کنند و به عنوان یک واج مستقل، نیازمند نویسه‌ی مستقل می‌دانند. در این باره، به‌تدریج خود شما عزیزان به فهم و شناخت کافی خواهید رسید و لازم نیست الآن ذهنمان را درگیر کم و کیف این مساله کنیم.
اکنون به معرفی مصوتها می‌پردازیم؛
مصوت‌های الفبای لاتینی کوردی عبارتند از:
E / Ê / O / A / Û / Î / U / I
معادل‌های حروف مصوت رسم‌الخط لاتینی زبان کوردی با رسم‌الخط آرامی چنین اند:
ــه / ه (E/e)
ـێـ / ــێ (Ê/ê)
ــۆ / ۆ (O/o)
ــا / ا (A/a)
ــوو / وو (Û/û)
ــی / ــیــ (Î/î)
ــو / و (U/u)
بزرۆکە (I/i)
آموزش برخی حروف خاص:
صامت‌ها:
ئــ: در رسم‌الخط لاتینی، کاراکتر جدایی برای این حرف وجود ندارد و بصورت ترکیبی با حروف صدادار نوشته میشود. مثلا:
ئه= E/e >>>> ئەسب = Esb
ئێ= Ê /ê >>>> ئێش =Êş
ئۆ= O /o >>>> ئۆرنچه = Orinçe
ئا= A / a >>>> ئازاد= Azad
ئو= U/ u >>>> ئورته= Urte
ئوو= Û /û >>>> ئووجاخ =Ûcax
ئی= Î / î >>>> ئیران = Îran
در پایان این بخش، به دلیل اهمیت موضوع، لازم است به استناد نظر کارآگاهان زبان کوردی، در مورد چند حرف، مجددا توضیحاتی را یادآور شویم:
ح: تعداد زیادی از زبانشناسان کورد معتقدند این نویسه در هیچ کلمه‌ی ریشه‌دار کوردی و فارسی به کار نمی‌رود و متعلق به زبان‌های سامی است. با ورود اسلام به مناطق کوردنشین، تا مدت‌ها کوردها با تلفظ این حرف مشکل داشتند و مدت زیادی طول کشیده تا تلفظ آن را یاد گرفتند.
در الفبای لاتین نویسه‌ای جدا برای این آوا تعریف نشده است و از همان نویسه‌ی (h/H) استفاده میشود.
ع: برخی زبانشناسان معتقدند این نویسه هم در هیچ کلمه‌ی ریشه‌دار کوردی و فارسی به‌کار نمی‌رود و متعلق به زبان‌های سامی است و کوردها و فارس‌ها، همواره با تلفظ این نویسه مشکل داشته‌اند.
در الفبای لاتینی کوردی نویسه‌ای جدا برای این آوا نیز تعریف نشده است و معمولا از ترکیب مصوتها با صامت بعد از (ع) استفاده میشود. برای ساده‌سازی بحث، به شکل تلفظ این حرف در زبان فارسی دقت کنید:
علی؛ در فارسی، الی تلفظ میشود = elî
عبد؛ در فاسی، ابد تلفظ میشود = ebd
عالی؛ در فاسی، آلی تلفظ میشود) = Alî
عشق؛ در فاسی، اِشق تلفظ میشود = Êşq
غ: در بیشتر کلمات ریشه‌دار زبان کوردی نویسه‌ی "غ" به نویسه‌ی "خ" تبدیل میشود. نمونەاش را در این مثالها می‌بینید:
چوغ؛ چوخ، چووخه.
غزال؛ غەزال ـ خەزال
باغ؛ باخ
در الفبای لاتینی، نویسه‌ای جدا برای آوای «غ» تعریف نشده‌است و معمولا استفاده‌ای هم ندارد اما اگر به هر دلیلی نیاز باشد از (X/x) استفاده میشود.
https://t.me/zeman_zanin
بخش دوم؛
رسم‌الخط کوردی لاتینی؛
آشنایی با الفبای لاتینی
دوستان همراه و همزبان؛
طبیعی است که باید آموزش نوشتار زبان کوردی با رسم‌الخط لاتینی را هم با معرفی و شناخت الفبای کوردی لاتینی آغاز کنیم.
نخست باید بگوییم؛ الفبای کوردی لاتینی نیز، مثل الفبای آرامی، مشتمل بر دو بخش صامت‌ها (بێدەنگان) و مصوتها(دەنگداران) است؛
صامت‌های الفبای زبان کوردی با رسم‌الخط لاتینی، عبارتند از:
B / P / T / C / Ç / H / X / D / R / RR / Z / S / Ş / F / V / Q / K / G / L / LL / M / N/ W / H / Y
شکل تلفظ حروف الفبای لاتینی کوردی، همانند تلفظ حروف در رسم‌الخط آرامی است که پیشتر خدمتتان عرض کرده‌ایم.
اکنون، برای آشنایی بیشتر شما، معادل‌های حروف صامت الفبای آرامی و لاتینی زبان کوردی را با هم مرور می‌کنیم:
ئـ (ندارد).
ب (B/b). پ (P/p). ت (T/t). ج (C/c). چ (Ç/ç). ح (ندارد). خ (X/x). د (D/d). ر (R/r). ڕ (RR/rr). ز (Z/z). ژ (J/j). س (S/s). ش (Ş/ş). ع (ندارد). غ (ندارد). ف (F/f). ڤ (V/v). ق (Q/q). ک (K/k). گ (G/g). ل (L/l). ڵ (LL/ll). م (M/m). ن (N/n). و (W/w). هـ (H/h). ی (Y/y).
چنان‌که ملاحظه می‌فرمایید برخی از حروف مانند LL یا RR ویژه‌ی کوردی است، که معادل فارسی و عربی ندارند اما در این دو زبان، به هنگام نیاز، در برخی کلمات خاص، حروفی مشابه هست که با گذاشتن نشانه‌ی تشدید این تلفظ را سامان می‌دهد.
در عین حال، بسیاری از کارشناسان زبان و نوشتار کوردی کورمانجی، معتقدند که؛ نویسه‌هایی چون «LL/ڵ» و «RR/ڕ» در لهجه‌ی کورمانجی کوردی و بخصوص در رسم‌الخط لاتینی، نیازی به دو نویسه‌ی جدا ندارند و همچنان‌که کورمانج‌ها در نوشتار و گفتار، قادرند حروف نرم و خشکی چون p و ç و t و k را تفکیک و عندالزوم درست تلفظ کنند، محل تشخیص L سادە از L مشدد و امثالهم را نیز فراخور جمله و جایگاه کلمات، بطور خودبه‌خود فهم می‌کنند. پس، لازم نیست حروف اضافه‌ای بر دوش الفبایمان بگذاریم. حال آنکه بسیاری از کارشناسان نیز هستند که این حروف را، دارای مخرج و آوای متفاوت معرفی می‌کنند و به عنوان یک واج مستقل، نیازمند نویسه‌ی مستقل می‌دانند. در این باره، به‌تدریج خود شما عزیزان به فهم و شناخت کافی خواهید رسید و لازم نیست الآن ذهنمان را درگیر کم و کیف این مساله کنیم.
اکنون به معرفی مصوتها می‌پردازیم؛
مصوت‌های الفبای لاتینی کوردی عبارتند از:
E / Ê / O / A / Û / Î / U / I
معادل‌های حروف مصوت رسم‌الخط لاتینی زبان کوردی با رسم‌الخط آرامی چنین اند:
ــه / ه (E/e)
ـێـ / ــێ (Ê/ê)
ــۆ / ۆ (O/o)
ــا / ا (A/a)
ــوو / وو (Û/û)
ــی / ــیــ (Î/î)
ــو / و (U/u)
بزرۆکە (I/i)
آموزش برخی حروف خاص:
صامت‌ها:
ئــ: در رسم‌الخط لاتینی، کاراکتر جدایی برای این حرف وجود ندارد و بصورت ترکیبی با حروف صدادار نوشته میشود. مثلا:
ئه= E/e >>>> ئەسب = Esb
ئێ= Ê /ê >>>> ئێش =Êş
ئۆ= O /o >>>> ئۆرنچه = Orinçe
ئا= A / a >>>> ئازاد= Azad
ئو= U/ u >>>> ئورته= Urte
ئوو= Û /û >>>> ئووجاخ =Ûcax
ئی= Î / î >>>> ئیران = Îran
در پایان این بخش، به دلیل اهمیت موضوع، لازم است به استناد نظر کارآگاهان زبان کوردی، در مورد چند حرف، مجددا توضیحاتی را یادآور شویم:
ح: تعداد زیادی از زبانشناسان کورد معتقدند این نویسه در هیچ کلمه‌ی ریشه‌دار کوردی و فارسی به کار نمی‌رود و متعلق به زبان‌های سامی است. با ورود اسلام به مناطق کوردنشین، تا مدت‌ها کوردها با تلفظ این حرف مشکل داشتند و مدت زیادی طول کشیده تا تلفظ آن را یاد گرفتند.
در الفبای لاتین نویسه‌ای جدا برای این آوا تعریف نشده است و از همان نویسه‌ی (h/H) استفاده میشود.
ع: برخی زبانشناسان معتقدند این نویسه هم در هیچ کلمه‌ی ریشه‌دار کوردی و فارسی به‌کار نمی‌رود و متعلق به زبان‌های سامی است و کوردها و فارس‌ها، همواره با تلفظ این نویسه مشکل داشته‌اند.
در الفبای لاتینی کوردی نویسه‌ای جدا برای این آوا نیز تعریف نشده است و معمولا از ترکیب مصوتها با صامت بعد از (ع) استفاده میشود. برای ساده‌سازی بحث، به شکل تلفظ این حرف در زبان فارسی دقت کنید:
علی؛ در فارسی، الی تلفظ میشود = elî
عبد؛ در فاسی، ابد تلفظ میشود = ebd
عالی؛ در فاسی، آلی تلفظ میشود) = Alî
عشق؛ در فاسی، اِشق تلفظ میشود = Êşq
غ: در بیشتر کلمات ریشه‌دار زبان کوردی نویسه‌ی "غ" به نویسه‌ی "خ" تبدیل میشود. نمونەاش را در این مثالها می‌بینید:
چوغ؛ چوخ، چووخه.
غزال؛ غەزال ـ خەزال
باغ؛ باخ
در الفبای لاتینی، نویسه‌ای جدا برای آوای «غ» تعریف نشده‌است و معمولا استفاده‌ای هم ندارد اما اگر به هر دلیلی نیاز باشد از (X/x) استفاده میشود.
https://t.me/zeman_zanin
Telegram
زمان و زانین
کانالا هێڤۆسینا کوردی
آزمون پایانی:
در انتهای این درس مهم که شاید آغاز راهی تازه باشد برای اغلب ما، لطفا معادل کورمانجی چند کلمه‌ی فارسی زیر را به هر دو رسم‌الخط کوردی آرامی و لاتینی، بنویسید:
دوست، زبان، مادر، پدر، چشم، جوراب، آسمان، روستا، کتاب، کشور، دانستن، موفقیت.
برادرتان؛ سپاهی لایین
https://t.me/zeman_zanin
در انتهای این درس مهم که شاید آغاز راهی تازه باشد برای اغلب ما، لطفا معادل کورمانجی چند کلمه‌ی فارسی زیر را به هر دو رسم‌الخط کوردی آرامی و لاتینی، بنویسید:
دوست، زبان، مادر، پدر، چشم، جوراب، آسمان، روستا، کتاب، کشور، دانستن، موفقیت.
برادرتان؛ سپاهی لایین
https://t.me/zeman_zanin
Telegram
زمان و زانین
کانالا هێڤۆسینا کوردی
4_5958393535441931298.3gp
2.5 MB
زمانێ کوردی
هەلبەست و دەنگ؛
#ئەلی_جەلایر (قەلەم)
پرسیده بودیم:
آیا می‌توان گفت که من زبان کوردی را نمی‌دانم و نمی‌توانم بنویسم، ولی کوردم؟
پاسخ محکم و شاعرانەی استاد علی جلایر، به پرسش کانال «زمان و زانین» را از زبان خودشان بشنویم. با سپاس بسیار🌷🙏
https://t.me/zeman_zanin
هەلبەست و دەنگ؛
#ئەلی_جەلایر (قەلەم)
پرسیده بودیم:
آیا می‌توان گفت که من زبان کوردی را نمی‌دانم و نمی‌توانم بنویسم، ولی کوردم؟
پاسخ محکم و شاعرانەی استاد علی جلایر، به پرسش کانال «زمان و زانین» را از زبان خودشان بشنویم. با سپاس بسیار🌷🙏
https://t.me/zeman_zanin
زمان و زانین- 12
بخش اول؛
زبان، بی‌تمرین می‌میرد!
یاران و بزرگواران
سپاس بابت این همسفری صمیمانه برای فراگیری و نوشتن به زبان کوردی با رسم‌الخط‌های علمی و استاندارد.
اکنون که کلیت الفبای کوردی و نوشتن زبان مادری به دو رسم‌الخط لاتینی و آرامی را آموخته‌ایم و چگونگی ترکیب و تلفیق صامت‌ها و مصوت‌های زبانمان را می‌دانیم، برای تسلط کامل بر نوشتن و اشراف بر ویژگی‌های این رسم‌الخط‌ها، تنها یک چیز مانده، آنهم تمرین است و تمرین.
انشاءالله تمرین‌ها و توضیحات را با مثالهای متعدد و در نوبت‌های مختلف دنبال خواهیم کرد، فقط خواهش می‌کنیم آزمون‌ها را جدی بگیرید و به زمان و فرصت‌مان که درگذر است، بهای کامل بدهید. شاید نتوانیم پاسخ‌های یکایکتان را ارزیابی کنیم، ولی شک نیست که مهمترین ممتحن و مراقب ما «وجدان علمی و اخلاقی» ماست. او، همه چیز را چک می‌کند و رد و قبول ما، در گروی نمرات اوست. و صدالبته، به تعبیر حافظ؛ قصر فردوس به پاداش عمل می‌بخشند....
بگذریم.
دوستان همدل و همزبان!
در نوشتن کوردی استاندارد به هر رسم‌الخطی، علاوه بر شناخت صامت‌ها و مصوتها، همه‌ی ما باید سه چیز مهم را بدانیم. این سه اصل مهم عبارتند از:
1- شناخت ویژگی‌های دستورزبانی یا «رێزمان» کوردی کورمانجی و از جمله شناخت ضمایر، زمانها و چگونگی صرف و نحو افعال و کلمات.
2- آشنایی با کوردی معیار و مخصوصا، شناخت تفاوت‌های لهجه‌ای و دانستن تفاوت کورمانجی محاوره‌ای با کورمانجی مکتوب.
3- آشنایی با برخی کلمات کلیدی پرکاربرد که از زبان کوردی معیار وارد لهجه‌ی کورمانجی خراسان شده‌اند. یا احیای کلماتی که ممکن است در کورمانجی خراسان به فراموشی سپرده شده باشند.
نکات مهم دیگری هم در این باره هست که به‌تدریج عرض خواهیم کرد.
آزمون روز
برای امروز هم یک آزمون کوچک داریم. لطفا بر اساس، آنچه می‌نویسیم، به پرسشها پاسخ بدهید:
1- رزا و رەمەزان دو هەڤالن کو خزانێن کەلێکێ ل شومالێ خۆراسانێ نه.
2- yar! were ser xakê min, mezarê min bilivîn
Wê bejn û bala re'na, we nekîran binimîn...
پرسشها؛
1- لطفا پس از ترجمه‌ی جملات به فارسی، جمله‌ی آرامی را به کوردی لاتینی و یک بیت شعر جعفرقلی زنگلی را، به آرامی بنویسید.
2- به نظر شما، از جهت ساختاری، تفاوت دو کلمه‌ی «هەڤالن» و «خزانێن» در چیست؟
برادرتان؛ علیرضا
https://t.me/zeman_zanin
بخش اول؛
زبان، بی‌تمرین می‌میرد!
یاران و بزرگواران
سپاس بابت این همسفری صمیمانه برای فراگیری و نوشتن به زبان کوردی با رسم‌الخط‌های علمی و استاندارد.
اکنون که کلیت الفبای کوردی و نوشتن زبان مادری به دو رسم‌الخط لاتینی و آرامی را آموخته‌ایم و چگونگی ترکیب و تلفیق صامت‌ها و مصوت‌های زبانمان را می‌دانیم، برای تسلط کامل بر نوشتن و اشراف بر ویژگی‌های این رسم‌الخط‌ها، تنها یک چیز مانده، آنهم تمرین است و تمرین.
انشاءالله تمرین‌ها و توضیحات را با مثالهای متعدد و در نوبت‌های مختلف دنبال خواهیم کرد، فقط خواهش می‌کنیم آزمون‌ها را جدی بگیرید و به زمان و فرصت‌مان که درگذر است، بهای کامل بدهید. شاید نتوانیم پاسخ‌های یکایکتان را ارزیابی کنیم، ولی شک نیست که مهمترین ممتحن و مراقب ما «وجدان علمی و اخلاقی» ماست. او، همه چیز را چک می‌کند و رد و قبول ما، در گروی نمرات اوست. و صدالبته، به تعبیر حافظ؛ قصر فردوس به پاداش عمل می‌بخشند....
بگذریم.
دوستان همدل و همزبان!
در نوشتن کوردی استاندارد به هر رسم‌الخطی، علاوه بر شناخت صامت‌ها و مصوتها، همه‌ی ما باید سه چیز مهم را بدانیم. این سه اصل مهم عبارتند از:
1- شناخت ویژگی‌های دستورزبانی یا «رێزمان» کوردی کورمانجی و از جمله شناخت ضمایر، زمانها و چگونگی صرف و نحو افعال و کلمات.
2- آشنایی با کوردی معیار و مخصوصا، شناخت تفاوت‌های لهجه‌ای و دانستن تفاوت کورمانجی محاوره‌ای با کورمانجی مکتوب.
3- آشنایی با برخی کلمات کلیدی پرکاربرد که از زبان کوردی معیار وارد لهجه‌ی کورمانجی خراسان شده‌اند. یا احیای کلماتی که ممکن است در کورمانجی خراسان به فراموشی سپرده شده باشند.
نکات مهم دیگری هم در این باره هست که به‌تدریج عرض خواهیم کرد.
آزمون روز
برای امروز هم یک آزمون کوچک داریم. لطفا بر اساس، آنچه می‌نویسیم، به پرسشها پاسخ بدهید:
1- رزا و رەمەزان دو هەڤالن کو خزانێن کەلێکێ ل شومالێ خۆراسانێ نه.
2- yar! were ser xakê min, mezarê min bilivîn
Wê bejn û bala re'na, we nekîran binimîn...
پرسشها؛
1- لطفا پس از ترجمه‌ی جملات به فارسی، جمله‌ی آرامی را به کوردی لاتینی و یک بیت شعر جعفرقلی زنگلی را، به آرامی بنویسید.
2- به نظر شما، از جهت ساختاری، تفاوت دو کلمه‌ی «هەڤالن» و «خزانێن» در چیست؟
برادرتان؛ علیرضا
https://t.me/zeman_zanin
Telegram
زمان و زانین
کانالا هێڤۆسینا کوردی
زمان و زانین- 12
بخش دوم؛
پاسخ آزمون پیشین
با طعم خوانش هەلبەست
پاسخ آزمون درس یازدهم
همزبانان عزیز
در بخش یازدهم این کلاس، از شما خواستیم که معادل کورمانجی چند کلمه‌ی فارسی زیر را به هر دو رسم‌الخط کوردی آرامی و لاتینی، بنویسید. اکنون پاسخ‌های صحیح را باهم مرور می‌کنیم و استدعا هم داریم دوستانی که فرصت نکردند یا احیانا نتوانستند جواب درست بدهند، ضمن ملاحظه‌ی پاسخ‌های ما، به عنوان تمرین، کلمات را به هر دو رسم‌الخط چند بار بنویسند.
پاسخ‌ها؛
دوست: دۆست، هەڤال
Dost, heval
زبان: زمان/ ziman
مادر/ دێ، داییک/ dayîk, Dê
پدر: باڤ/ bav
چشم: چاڤ/ çav
جوراب: گۆرە، کوڕک/
Gore, kurrik
آسمان: ئاسمان/ asiman
روستا: کەلە، گوند/ kele, gund
کتاب: کتاو، پرتووک/ kitaw, pirtûk
کشور: وەلات/ welat
دانستن: زانین / zanîn
موفقیت: سەربلندی، سەرکەتن/ serbilindî, serketin
شعرخوانی
لطفا، به عنوان تمرین و تفریح، ابیات زیر را که از کتاب وەلات، از دکتر اسماعیل حسین‌پور انتخاب کرده‌ایم، برای کودکان اطراف‌تان بخوانید و سعی کنید، ضمن ترجمه به‌فارسی، شعر را با رسم‌الخط لاتینی نیز بنویسید:
بینەدار
ئازاد پرس کر ژ باڤێ
ڤا ئادەمێن بن تاڤێ
ژ کو؟ ژ نەسلێ کێ نه؟
ل چۆلێ و ل چێ نه
باڤێ گۆت: بینەدارن
ژ ڤێ خاکا بێ پارن
ئەورێ ئاسمین سیا وان
چیا بوویە دیا وان...
شەڤ و رۆیێ کار دکن
بێهێلینن، بار دکن
ژنێن وان مێرین مالن
مێر ب چێ را هەڤالن
هەر چیک چرایێ وانه
زووتر ژ رۆیێ پا نه!
آرزومند سربلندی یکایکتان:
برادرتان؛ سپاهی لایین
https://t.me/zeman_zanin
بخش دوم؛
پاسخ آزمون پیشین
با طعم خوانش هەلبەست
پاسخ آزمون درس یازدهم
همزبانان عزیز
در بخش یازدهم این کلاس، از شما خواستیم که معادل کورمانجی چند کلمه‌ی فارسی زیر را به هر دو رسم‌الخط کوردی آرامی و لاتینی، بنویسید. اکنون پاسخ‌های صحیح را باهم مرور می‌کنیم و استدعا هم داریم دوستانی که فرصت نکردند یا احیانا نتوانستند جواب درست بدهند، ضمن ملاحظه‌ی پاسخ‌های ما، به عنوان تمرین، کلمات را به هر دو رسم‌الخط چند بار بنویسند.
پاسخ‌ها؛
دوست: دۆست، هەڤال
Dost, heval
زبان: زمان/ ziman
مادر/ دێ، داییک/ dayîk, Dê
پدر: باڤ/ bav
چشم: چاڤ/ çav
جوراب: گۆرە، کوڕک/
Gore, kurrik
آسمان: ئاسمان/ asiman
روستا: کەلە، گوند/ kele, gund
کتاب: کتاو، پرتووک/ kitaw, pirtûk
کشور: وەلات/ welat
دانستن: زانین / zanîn
موفقیت: سەربلندی، سەرکەتن/ serbilindî, serketin
شعرخوانی
لطفا، به عنوان تمرین و تفریح، ابیات زیر را که از کتاب وەلات، از دکتر اسماعیل حسین‌پور انتخاب کرده‌ایم، برای کودکان اطراف‌تان بخوانید و سعی کنید، ضمن ترجمه به‌فارسی، شعر را با رسم‌الخط لاتینی نیز بنویسید:
بینەدار
ئازاد پرس کر ژ باڤێ
ڤا ئادەمێن بن تاڤێ
ژ کو؟ ژ نەسلێ کێ نه؟
ل چۆلێ و ل چێ نه
باڤێ گۆت: بینەدارن
ژ ڤێ خاکا بێ پارن
ئەورێ ئاسمین سیا وان
چیا بوویە دیا وان...
شەڤ و رۆیێ کار دکن
بێهێلینن، بار دکن
ژنێن وان مێرین مالن
مێر ب چێ را هەڤالن
هەر چیک چرایێ وانه
زووتر ژ رۆیێ پا نه!
آرزومند سربلندی یکایکتان:
برادرتان؛ سپاهی لایین
https://t.me/zeman_zanin
Telegram
زمان و زانین
کانالا هێڤۆسینا کوردی
دوست، کارش دوستی است...
.
یکی از صفحات اینستا، متن کوتاهی منتشر کرده که به لطف دوستان همدل و همزبان به دست من هم رسیده‌است.
چند جمله‌ای در همین ارتباط و باتوجه بە نظر و انتظار شخصی‌ام می‌نویسم، به این امید که نظر این برادر کوچکتر، مورد عنایت بزرگترها و مایه و مبنای خیر، شود؛
واقعیت این است که ما (همه‌ی کوردهای خراسان)، همان اندازه که دلداده‌ی زبان و تاریخ و فرهنگ کوردی خویشیم، همان‌قدر هم عاشق زادگاهمان خراسان و کشورمان ایرانیم و به عنوان انسان‌های توسعه‌یافته‌ی معاصر، منافات و معاضدتی بین این دو عشق نمی‌بینیم. پس، زدن تهمت‌های تکراری و نخ‌نمای ناروا و متاثر بودن ما از احزاب فلان و بهمان به این جمع، توهمی مغرضانه بیش نیست.
واقعیت دیگر این که؛ فعالان فرهنگی فضای مجازی، هریک فراخور فهم و هدفگذاری خود کار می‌کنند و حرفی می‌زنند. بدیهی است که همه‌ی ما عین هم و در یک چارچوب طراحی شده و بر یک پلتفرم واحد، فعالیت نمی‌کنیم. تنوع و تفاوت در سلایق، از ملزومات و نشانه‌های رشد و شکوفایی ماست و جای نگرانی ندارد.
همچنین، باید دانسته شود که به عنوان مثال؛ اگر کسی علیه یکی از ما سخنی بگوید، نظر شخصی خودش را گفته و چنانچه متضمن دروغ و توهینی نباشد، بلااشکال است. توهم‌زدن و دروغ‌گفتن، تنها تیری است که در نهایت حتما به ضارب می‌خورد. پس، نیازمند پاسخ‌دهی و نگرانی هم نیست. علاوه بر این، هر گامی که ما را به تقابل بکشاند، منحرف و مشکوک است و مسببش، حتی اگر دلسوز و دوست عادی ماست، قصد خیر یا فهم خیر ندارد و لازم است در رفتار و گفتارش تجدید نظر کند.
بر این اساس، باید بدانیم و بگوییم؛
حقیقت را نمی‌شود به دروغ آلود و از دیده‌ی درستکاران و راست‌گویان انداخت.
و حقیقت این است که؛ ما کوردها، خادمان میهن و ملیت و زبان خویشیم.
خوشبختانه، آدمهای سطحی‌نگاه و شرخواه، در میان ما وجود خارجی ندارند و افراد بی‌کار و بی‌سواد و بی‌هدف و نوکرماب و چاکرصفت در میان کوردهای خراسان خیلی اندک اند. همین اندک هم، مجال و اقبالی برای دروغ‌سازی و نفرت‌پراکنی نمی‌یابند و ناچارند اندک اندک حرفه‌ی حرافی و خیال‌بافی‌شان را تعطیل کنند. ما عاشق انسان و ایرانیم و مثل سروهای کوهی گلیل و شاهجهان و هزارمسجد، دوش به دوش، برای سبز نگاهداشتن جغرافیا و فرهنگمان، خالصانه و بی‌ترس و تردید، تلاش خواهیم کرد و جز بر محور وحدت و رفاقت نمی‌چرخیم.
دوستان عزیزم؛
امسال هم در میان ما و به صلاحدید جمعی، سال خواندن و نوشتن به زبان کوردی است. از این مجال استفاده کنیم و بیشتر بر محور خواندن و نوشتن به زبان مادری و پاسداری از مواریث مشترک فرهنگی تاکید کنیم. این تمرکز و توجه، راز توفیق و تعالی و تقریب ماست.
کانال «زمان و زانین»، در کنار تلاش‌های بی‌وقفه‌ی دیگر یاران همزبان خراسانی، ازجمله پنجره‌هایی است که در سال 1401، می‌کوشد نور خودباوری و یاوری را، به ذهن و زبان کوردهای این جغرافیا، بتاباند.
#سپاهی_لایین
https://t.me/zeman_zanin
.
یکی از صفحات اینستا، متن کوتاهی منتشر کرده که به لطف دوستان همدل و همزبان به دست من هم رسیده‌است.
چند جمله‌ای در همین ارتباط و باتوجه بە نظر و انتظار شخصی‌ام می‌نویسم، به این امید که نظر این برادر کوچکتر، مورد عنایت بزرگترها و مایه و مبنای خیر، شود؛
واقعیت این است که ما (همه‌ی کوردهای خراسان)، همان اندازه که دلداده‌ی زبان و تاریخ و فرهنگ کوردی خویشیم، همان‌قدر هم عاشق زادگاهمان خراسان و کشورمان ایرانیم و به عنوان انسان‌های توسعه‌یافته‌ی معاصر، منافات و معاضدتی بین این دو عشق نمی‌بینیم. پس، زدن تهمت‌های تکراری و نخ‌نمای ناروا و متاثر بودن ما از احزاب فلان و بهمان به این جمع، توهمی مغرضانه بیش نیست.
واقعیت دیگر این که؛ فعالان فرهنگی فضای مجازی، هریک فراخور فهم و هدفگذاری خود کار می‌کنند و حرفی می‌زنند. بدیهی است که همه‌ی ما عین هم و در یک چارچوب طراحی شده و بر یک پلتفرم واحد، فعالیت نمی‌کنیم. تنوع و تفاوت در سلایق، از ملزومات و نشانه‌های رشد و شکوفایی ماست و جای نگرانی ندارد.
همچنین، باید دانسته شود که به عنوان مثال؛ اگر کسی علیه یکی از ما سخنی بگوید، نظر شخصی خودش را گفته و چنانچه متضمن دروغ و توهینی نباشد، بلااشکال است. توهم‌زدن و دروغ‌گفتن، تنها تیری است که در نهایت حتما به ضارب می‌خورد. پس، نیازمند پاسخ‌دهی و نگرانی هم نیست. علاوه بر این، هر گامی که ما را به تقابل بکشاند، منحرف و مشکوک است و مسببش، حتی اگر دلسوز و دوست عادی ماست، قصد خیر یا فهم خیر ندارد و لازم است در رفتار و گفتارش تجدید نظر کند.
بر این اساس، باید بدانیم و بگوییم؛
حقیقت را نمی‌شود به دروغ آلود و از دیده‌ی درستکاران و راست‌گویان انداخت.
و حقیقت این است که؛ ما کوردها، خادمان میهن و ملیت و زبان خویشیم.
خوشبختانه، آدمهای سطحی‌نگاه و شرخواه، در میان ما وجود خارجی ندارند و افراد بی‌کار و بی‌سواد و بی‌هدف و نوکرماب و چاکرصفت در میان کوردهای خراسان خیلی اندک اند. همین اندک هم، مجال و اقبالی برای دروغ‌سازی و نفرت‌پراکنی نمی‌یابند و ناچارند اندک اندک حرفه‌ی حرافی و خیال‌بافی‌شان را تعطیل کنند. ما عاشق انسان و ایرانیم و مثل سروهای کوهی گلیل و شاهجهان و هزارمسجد، دوش به دوش، برای سبز نگاهداشتن جغرافیا و فرهنگمان، خالصانه و بی‌ترس و تردید، تلاش خواهیم کرد و جز بر محور وحدت و رفاقت نمی‌چرخیم.
دوستان عزیزم؛
امسال هم در میان ما و به صلاحدید جمعی، سال خواندن و نوشتن به زبان کوردی است. از این مجال استفاده کنیم و بیشتر بر محور خواندن و نوشتن به زبان مادری و پاسداری از مواریث مشترک فرهنگی تاکید کنیم. این تمرکز و توجه، راز توفیق و تعالی و تقریب ماست.
کانال «زمان و زانین»، در کنار تلاش‌های بی‌وقفه‌ی دیگر یاران همزبان خراسانی، ازجمله پنجره‌هایی است که در سال 1401، می‌کوشد نور خودباوری و یاوری را، به ذهن و زبان کوردهای این جغرافیا، بتاباند.
#سپاهی_لایین
https://t.me/zeman_zanin
Telegram
زمان و زانین
کانالا هێڤۆسینا کوردی
سه پرسش مهم!
*آیا می‌دانیم که؛ اگر فقط یک‌درصد کوردهای خراسان، خواندن و نوشتن به زبان مادری را بدانند و در حفظ آن بکوشند، خطر نابودی این میراث مهم ملی، برای همیشه رفع خواهد شد؟
*آیا می‌دانیم که اگر فقط و فقط، اعضای همین کانال «زمان و زانین»، بخواهند و بتوانند کتاب‌های به زبان کورمانجی و کتاب‌های درباره‌ی کوردها و یا آثار نویسندگان کورد را در خراسان بزرگ بخرند و بخوانند، دیگر هیچ نویسنده و شاعر و ناشر و کتابفروشی دغدغه‌ی فقر و ورشکستگی نخواهد داشت؟
* آیا می‌دانیم که؛ در همین خراسان ما؛ اگر فقط 1000 نفر، نوشتن و خواندن به زبان کوردی کورمانجی را بدانند و با خریدن کتاب‌های منتشره، به‌طور متصل از اهل قلم خود حمایت کنند، دیگر هیچ نویسنده و شاعری، از انتشار کتاب نمی‌هراسد؟!
https://t.me/zeman_zanin
*آیا می‌دانیم که؛ اگر فقط یک‌درصد کوردهای خراسان، خواندن و نوشتن به زبان مادری را بدانند و در حفظ آن بکوشند، خطر نابودی این میراث مهم ملی، برای همیشه رفع خواهد شد؟
*آیا می‌دانیم که اگر فقط و فقط، اعضای همین کانال «زمان و زانین»، بخواهند و بتوانند کتاب‌های به زبان کورمانجی و کتاب‌های درباره‌ی کوردها و یا آثار نویسندگان کورد را در خراسان بزرگ بخرند و بخوانند، دیگر هیچ نویسنده و شاعر و ناشر و کتابفروشی دغدغه‌ی فقر و ورشکستگی نخواهد داشت؟
* آیا می‌دانیم که؛ در همین خراسان ما؛ اگر فقط 1000 نفر، نوشتن و خواندن به زبان کوردی کورمانجی را بدانند و با خریدن کتاب‌های منتشره، به‌طور متصل از اهل قلم خود حمایت کنند، دیگر هیچ نویسنده و شاعری، از انتشار کتاب نمی‌هراسد؟!
https://t.me/zeman_zanin
Telegram
زمان و زانین
کانالا هێڤۆسینا کوردی
زمان و زانین-13
بخش اول
درود دوستان عزیزم.
سپاس که همت می‌کنید و به وقت و انرژی و هدفگذاری خودتان و بنده، احترام می‌گذارید. پاسخ‌های ارسالی و برخی پرسشها که مطرح می‌کنید، نشانگر استقبال خوب شما و ارتباط نزدیکی است که با مباحث و مسایل درسی پیداکرده‌اید.
در خصوص نمونه پاسخ‌های ارسالی برخی دوستان که زحمت کشیده و فرستاده‌اند، ضمن سپاس باید عرض کنم، مهمترین مشکل و اشتباه موجود، در عدم رعایت نیم‌فاصله‌‌ای است که باید در رسم‌الخط آرامی باشد و ما بارها تاکید کرده‌ایم. گاهی هم عدم تشخیص درست است بین کسره کوتاه(i) یا بزروکه و کسره‌ی بلند (ê/ێ).
چند نمونه از این اشتباهات را با هم ببینیم و اصلاح کنیم.
اینها، نمونه پاسخـهای یکی از دوستان است و اشتباهاتی که در تشخیص حروف رسم‌الخط لاتینی داشته:
دوست: Doost, haval
زبان: zêman
مادر: daîk
چشم: چاڤ/çaw
در واژەی doost یک اشتباه استنباطی هست. دابل oo در انگلیسی، نماد آوای "او" ست. اما در کوردی، این آوا را تنها با یک نویسه نشان می‌دهند و آنهم û است. اما در اینجا dûst هم گزینه‌ی درستی نیست. بر خلاف تلفظ فارسی که دوست را با "او" تلفظ می‌کند، در کوردی و در رسم‌الخط آرامی دۆست نوشته میشود. پس در رسم‌الخط لاتینی هم باید dost نوشته شود.
در واژه‌ی هەڤال، حرف دوم نباید با A نوشته شود. واج فتحە در کوردی لاتینی با e نشان دادە میشود. پس باید نوشت: heval.
در واژه‌ی زمان، بعد از حرف «ز» کسره‌ی کوتاه یا بزروکه‌ی کوردی قرار می‌گیرد. بنابر این کسره‌ی بلند یعنی ê، دراینجا محل اعراب ندارد.
پس باید نوشت: ziman
واژه‌ی مادر یا dayîk در اینجا یک صامت یعنی حرف y کم دارد. چرا؟ چون دو مصوت نمی‌توانند پشت سر هم قرار بگیرند، مگر اینکه با یک صامت یا ویرگول، از هم جدا شوند.
واژه‌ی چاڤ هم در آزمون با واو غیر ملفوظ نوشته شده‌بود، در حالی که واو چاڤ، ملفوظ است و باید با v نوشته شود.
شب جمعه‌ی شما به شادی.
برادرتان؛ سپاهی لایین.
https://t.me/zeman_zanin
بخش اول
درود دوستان عزیزم.
سپاس که همت می‌کنید و به وقت و انرژی و هدفگذاری خودتان و بنده، احترام می‌گذارید. پاسخ‌های ارسالی و برخی پرسشها که مطرح می‌کنید، نشانگر استقبال خوب شما و ارتباط نزدیکی است که با مباحث و مسایل درسی پیداکرده‌اید.
در خصوص نمونه پاسخ‌های ارسالی برخی دوستان که زحمت کشیده و فرستاده‌اند، ضمن سپاس باید عرض کنم، مهمترین مشکل و اشتباه موجود، در عدم رعایت نیم‌فاصله‌‌ای است که باید در رسم‌الخط آرامی باشد و ما بارها تاکید کرده‌ایم. گاهی هم عدم تشخیص درست است بین کسره کوتاه(i) یا بزروکه و کسره‌ی بلند (ê/ێ).
چند نمونه از این اشتباهات را با هم ببینیم و اصلاح کنیم.
اینها، نمونه پاسخـهای یکی از دوستان است و اشتباهاتی که در تشخیص حروف رسم‌الخط لاتینی داشته:
دوست: Doost, haval
زبان: zêman
مادر: daîk
چشم: چاڤ/çaw
در واژەی doost یک اشتباه استنباطی هست. دابل oo در انگلیسی، نماد آوای "او" ست. اما در کوردی، این آوا را تنها با یک نویسه نشان می‌دهند و آنهم û است. اما در اینجا dûst هم گزینه‌ی درستی نیست. بر خلاف تلفظ فارسی که دوست را با "او" تلفظ می‌کند، در کوردی و در رسم‌الخط آرامی دۆست نوشته میشود. پس در رسم‌الخط لاتینی هم باید dost نوشته شود.
در واژه‌ی هەڤال، حرف دوم نباید با A نوشته شود. واج فتحە در کوردی لاتینی با e نشان دادە میشود. پس باید نوشت: heval.
در واژه‌ی زمان، بعد از حرف «ز» کسره‌ی کوتاه یا بزروکه‌ی کوردی قرار می‌گیرد. بنابر این کسره‌ی بلند یعنی ê، دراینجا محل اعراب ندارد.
پس باید نوشت: ziman
واژه‌ی مادر یا dayîk در اینجا یک صامت یعنی حرف y کم دارد. چرا؟ چون دو مصوت نمی‌توانند پشت سر هم قرار بگیرند، مگر اینکه با یک صامت یا ویرگول، از هم جدا شوند.
واژه‌ی چاڤ هم در آزمون با واو غیر ملفوظ نوشته شده‌بود، در حالی که واو چاڤ، ملفوظ است و باید با v نوشته شود.
شب جمعه‌ی شما به شادی.
برادرتان؛ سپاهی لایین.
https://t.me/zeman_zanin
Telegram
زمان و زانین
کانالا هێڤۆسینا کوردی
Forwarded from کُرمانجی‌زان
🔰📘 پیشنهاداتی برای یادگیری کُرمانجی
🟣 ١ - در کانال زیر در تلگرام، فایل‌های ویدیویی و تصویری زیادی در رابطه با آموزش مقدمات و مبانی دستورزبان کُرمانجی (رسم‌الخط لاتینی) و طبق کتاب «Hînker» (یاددهنده) موجود است.
@KurdisHevosin
در صورت تمایل می‌توانید از آن استفاده کنید:
برای دیدن آرشیو کانال و مشاهده‌ی همه‌ی ویدیوها به این لینک مراجعه نمایید:
https://t.me/KurdisHevosin/2
🟢 ٢ - همچنین؛ کانال زیر مطالب، تمرینات و آموزش‌های گسترده‌ای در رابطه با دستورزبان کُرمانجی (الفبا و رسم‌الخط لاتینی) ارائه می‌کند:
@HINKER
🟣 ٣ - این کانال گام به گام و هماهنگ با کتاب «رێنڤیس و رێزمان» دستورزبان کُردی کُرمانجی را به ویژه با الفبا و رسم‌الخط آرامی و لاتینی ارائه می‌کند:
🌀© @Renivis_U_Reziman 🌀
🟢 ۴ - کانال زمان و زانین: در این کانال مبانی الفبا و رسم‌الخط و به مرور دستور زبان کرمانجی با توضیحات مبسوط فارسی توسط استاد علیرضا سپاهی لایین ارائه میشود.
@zeman_zanin
👈 کورمانجیزان
🔹© @Kurmancizan
🟣 ١ - در کانال زیر در تلگرام، فایل‌های ویدیویی و تصویری زیادی در رابطه با آموزش مقدمات و مبانی دستورزبان کُرمانجی (رسم‌الخط لاتینی) و طبق کتاب «Hînker» (یاددهنده) موجود است.
@KurdisHevosin
در صورت تمایل می‌توانید از آن استفاده کنید:
برای دیدن آرشیو کانال و مشاهده‌ی همه‌ی ویدیوها به این لینک مراجعه نمایید:
https://t.me/KurdisHevosin/2
🟢 ٢ - همچنین؛ کانال زیر مطالب، تمرینات و آموزش‌های گسترده‌ای در رابطه با دستورزبان کُرمانجی (الفبا و رسم‌الخط لاتینی) ارائه می‌کند:
@HINKER
🟣 ٣ - این کانال گام به گام و هماهنگ با کتاب «رێنڤیس و رێزمان» دستورزبان کُردی کُرمانجی را به ویژه با الفبا و رسم‌الخط آرامی و لاتینی ارائه می‌کند:
🌀© @Renivis_U_Reziman 🌀
🟢 ۴ - کانال زمان و زانین: در این کانال مبانی الفبا و رسم‌الخط و به مرور دستور زبان کرمانجی با توضیحات مبسوط فارسی توسط استاد علیرضا سپاهی لایین ارائه میشود.
@zeman_zanin
👈 کورمانجیزان
🔹© @Kurmancizan
Telegram
Hêvosîna kurdî ya kurmancî فهرست درسی در پروفایل کانال
فهرست👈
آموزش کردی کرمانجی
در نمایش محتویات کانال گاهی اوقات بی نظمی، دیده میشود. برای رفع آن، از کانال خارج و مجددا وارد شوید.
برای مراجعه به درسها، از لینک‌های فهرست زیر استفاده کنید:
مقدمه
https://t.me/Kurdishevosin/3
درس 0001
https://t.me/Kurdishevosin/20…
آموزش کردی کرمانجی
در نمایش محتویات کانال گاهی اوقات بی نظمی، دیده میشود. برای رفع آن، از کانال خارج و مجددا وارد شوید.
برای مراجعه به درسها، از لینک‌های فهرست زیر استفاده کنید:
مقدمه
https://t.me/Kurdishevosin/3
درس 0001
https://t.me/Kurdishevosin/20…
زمان و زانین
🔰📘 پیشنهاداتی برای یادگیری کُرمانجی 🟣 ١ - در کانال زیر در تلگرام، فایل‌های ویدیویی و تصویری زیادی در رابطه با آموزش مقدمات و مبانی دستورزبان کُرمانجی (رسم‌الخط لاتینی) و طبق کتاب «Hînker» (یاددهنده) موجود است. @KurdisHevosin در صورت تمایل می‌توانید از آن…
یاران همدل و همزبان
درود.
چنان که ملاحظه می‌فرمایید، در متن فورواردی فوق، به همت کانال کورمانجیزان و برادرم برات قوی‌اندام، تعدادی از کانالهای اختصاصی آموزش دستورزبان (رێزمان/rêziman) و رسم‌الخط (رێنڤیس/rênivîs) کوردی کورمانجی به همراه لینک این کانال‌ها معرفی شده‌است.
در کنار کانال زمان و زانین که عضو آن هستید، مراجعه به کانالهای معرفی‌شده، ضمن اینکه شما را به‌طور اختصاصی با اصول گرامری و نگارشی زبانمان -کوردی- آشنا می‌کند، زمینه‌ی آشنایی شما را نیز با برخی زحمتکشان خستگی‌ناپذیر زبان و خط کوردی که سالهاست بدون چشم‌داشتی برای شناخت و گسترش زبان و زبان‌آموزی کوردی، تلاش می‌کنند، فراهم می‌سازد.
بخوانید و موفق باشید🌷🙏
https://t.me/zeman_zanin
درود.
چنان که ملاحظه می‌فرمایید، در متن فورواردی فوق، به همت کانال کورمانجیزان و برادرم برات قوی‌اندام، تعدادی از کانالهای اختصاصی آموزش دستورزبان (رێزمان/rêziman) و رسم‌الخط (رێنڤیس/rênivîs) کوردی کورمانجی به همراه لینک این کانال‌ها معرفی شده‌است.
در کنار کانال زمان و زانین که عضو آن هستید، مراجعه به کانالهای معرفی‌شده، ضمن اینکه شما را به‌طور اختصاصی با اصول گرامری و نگارشی زبانمان -کوردی- آشنا می‌کند، زمینه‌ی آشنایی شما را نیز با برخی زحمتکشان خستگی‌ناپذیر زبان و خط کوردی که سالهاست بدون چشم‌داشتی برای شناخت و گسترش زبان و زبان‌آموزی کوردی، تلاش می‌کنند، فراهم می‌سازد.
بخوانید و موفق باشید🌷🙏
https://t.me/zeman_zanin
Telegram
زمان و زانین
کانالا هێڤۆسینا کوردی
زمان و زانین-13
بخش دوم؛
پاسخ آزمون و توضیح
در ادامەی توضیحات و اشاره به برخی اشتباهات نوشتاری تعدادی از اعضای کانال از آزمون درس یازدهم، نگاهی بیاندازیم به پاسخ‌های دوست دیگری که بیشتر اشتباهاتش در کاربستن رسم‌الخط آرامی بوده‌است؛
خاطرتان هست که؛ اینها اصل جواب (معادل آرامی) تعدادی از کلمات بود:
جوراب: گۆرە، کوڕک
آسمان: ئاسمان
پدر: باڤ
روستا: کەلە، گوند
کشور: وەلات
دوست ما آروین، معادل‌ها را اینطور نوشته‌است؛
« آسمان: ئاسیمان.
پدر: باو.
روستا: کله.
کشور: ڤەلات».
مشکل آروین عزیز در عدم تمایز برخی مصوتها و صامت‌های نزدیک به هم است و عدم پیوستگی در عملکرد درست. ببنید؛
ئاسیمان، البته در برخی لهجەهای کورمانجی بەکار می‌رود ولی بهتر بود معادل خراسانی و منطبق بر Asiman نوشته می‌شد.
«پدر» در کوردی کورمانجی، با واو ملفوظ نوشته میشود (باڤ) نه با واو غیرملفوظ که بیشتر نقش ضمه را ایفا می‌کند.
روستا، در کوردی خراسان به‌صورت کەلە نوشته میشود، چرا که این واژه متشکل از دو واج صامت «ک» و «ل» و دو مصوت فتحه یا «ه» است. این چهار حرف باید کنار هم قرار گیرد و دوبخش واژه نیز، فقط با نیم‌فاصله از هم جدا شوند، نه با فاصله‌ی کامل و اشتباهی که برخی نوشته‌اند، به این صورت: که له.
در میان دیگر کورمانج‌ها، کەلە، مترادف با قلعەی نظامی است که به نظر می‌رسد در خراسان هم این واژه با واژه‌ی قلعه نسبت معنایی و ساختی دارند. برای همین کورمانج‌های مناطق دیگر، بیشتر از واژه‌ی گوند استفاده می‌کنند که اختصاصا معادل آبادی و روستاست.
در کلمەی ڤەلات که معادل کشور آمدە، مشکل دوبارە همان عدم تشخیص واو ملفوظ و غیر ملفوظ است؛ وەلات، شکل صحیح این کلمه است، چرا که واژه، معادل کوردی لاتینی Welat است و واو آن معادل W است نه V که به‌عکس در واژه‌ی Bav/باڤ به کار رفته‌است.
اکنون و در پایان، شعر «بینه‌دار» آقای دکتر اسماعیل حسین‌پور را نیز که قرار بود با رسم‌الخط لاتینی بنویسید، با هم به این رسم‌الخط می‌بینیم و پیش خودمان با متن رسم‌الخط کوردی آرامی مقایسه‌اش می‌کنیم:
Bînedar
Azad pirs kir ji bavê
va ademên bin tavê
ji ku? Ji neslê kê ne?
li çolê û li çê ne...
Bavê got: bînedarin
ji vê xaka bêparin
Ewrê asmîn sîya wan
çîya bûye dêya wan...
Şev û royê kar dikin
bêhêlînin, bar dikin
Jinên wan, mêrên malin
mêr bi çê ra hevalin
Her çîk çirayê wan e
zûtir ji royê pa ne!
چنان‌که ملاحظه می‌کنید، در عین تطبیق دقیق صامت و مصوت‌های آرامی و لاتینی، در عین حال، تفاوت‌هایی جزئی نیز از جمله در واژه‌ی دیا/dêya بین دو رسم‌الخط ملاحظه می‌فرمایید که پیرامون آنها در محل مناسب سخن خواهیم گفت.
با آرزوی بهترین‌ها برای انسان کورد و کورد دانا. یادتان باشد؛ متن‌های درسی و تکمیلی را دقیق بخوانید، کیبورد کوردی روی گوشی داشته‌باشید و به نیم‌فاصله‌ها و ترکیب صامت‌ها و مصوتها دقت کامل بکنید.
با سپاس؛ سپاهی لایین
https://t.me/zeman_zanin
بخش دوم؛
پاسخ آزمون و توضیح
در ادامەی توضیحات و اشاره به برخی اشتباهات نوشتاری تعدادی از اعضای کانال از آزمون درس یازدهم، نگاهی بیاندازیم به پاسخ‌های دوست دیگری که بیشتر اشتباهاتش در کاربستن رسم‌الخط آرامی بوده‌است؛
خاطرتان هست که؛ اینها اصل جواب (معادل آرامی) تعدادی از کلمات بود:
جوراب: گۆرە، کوڕک
آسمان: ئاسمان
پدر: باڤ
روستا: کەلە، گوند
کشور: وەلات
دوست ما آروین، معادل‌ها را اینطور نوشته‌است؛
« آسمان: ئاسیمان.
پدر: باو.
روستا: کله.
کشور: ڤەلات».
مشکل آروین عزیز در عدم تمایز برخی مصوتها و صامت‌های نزدیک به هم است و عدم پیوستگی در عملکرد درست. ببنید؛
ئاسیمان، البته در برخی لهجەهای کورمانجی بەکار می‌رود ولی بهتر بود معادل خراسانی و منطبق بر Asiman نوشته می‌شد.
«پدر» در کوردی کورمانجی، با واو ملفوظ نوشته میشود (باڤ) نه با واو غیرملفوظ که بیشتر نقش ضمه را ایفا می‌کند.
روستا، در کوردی خراسان به‌صورت کەلە نوشته میشود، چرا که این واژه متشکل از دو واج صامت «ک» و «ل» و دو مصوت فتحه یا «ه» است. این چهار حرف باید کنار هم قرار گیرد و دوبخش واژه نیز، فقط با نیم‌فاصله از هم جدا شوند، نه با فاصله‌ی کامل و اشتباهی که برخی نوشته‌اند، به این صورت: که له.
در میان دیگر کورمانج‌ها، کەلە، مترادف با قلعەی نظامی است که به نظر می‌رسد در خراسان هم این واژه با واژه‌ی قلعه نسبت معنایی و ساختی دارند. برای همین کورمانج‌های مناطق دیگر، بیشتر از واژه‌ی گوند استفاده می‌کنند که اختصاصا معادل آبادی و روستاست.
در کلمەی ڤەلات که معادل کشور آمدە، مشکل دوبارە همان عدم تشخیص واو ملفوظ و غیر ملفوظ است؛ وەلات، شکل صحیح این کلمه است، چرا که واژه، معادل کوردی لاتینی Welat است و واو آن معادل W است نه V که به‌عکس در واژه‌ی Bav/باڤ به کار رفته‌است.
اکنون و در پایان، شعر «بینه‌دار» آقای دکتر اسماعیل حسین‌پور را نیز که قرار بود با رسم‌الخط لاتینی بنویسید، با هم به این رسم‌الخط می‌بینیم و پیش خودمان با متن رسم‌الخط کوردی آرامی مقایسه‌اش می‌کنیم:
Bînedar
Azad pirs kir ji bavê
va ademên bin tavê
ji ku? Ji neslê kê ne?
li çolê û li çê ne...
Bavê got: bînedarin
ji vê xaka bêparin
Ewrê asmîn sîya wan
çîya bûye dêya wan...
Şev û royê kar dikin
bêhêlînin, bar dikin
Jinên wan, mêrên malin
mêr bi çê ra hevalin
Her çîk çirayê wan e
zûtir ji royê pa ne!
چنان‌که ملاحظه می‌کنید، در عین تطبیق دقیق صامت و مصوت‌های آرامی و لاتینی، در عین حال، تفاوت‌هایی جزئی نیز از جمله در واژه‌ی دیا/dêya بین دو رسم‌الخط ملاحظه می‌فرمایید که پیرامون آنها در محل مناسب سخن خواهیم گفت.
با آرزوی بهترین‌ها برای انسان کورد و کورد دانا. یادتان باشد؛ متن‌های درسی و تکمیلی را دقیق بخوانید، کیبورد کوردی روی گوشی داشته‌باشید و به نیم‌فاصله‌ها و ترکیب صامت‌ها و مصوتها دقت کامل بکنید.
با سپاس؛ سپاهی لایین
https://t.me/zeman_zanin
Telegram
زمان و زانین
کانالا هێڤۆسینا کوردی
زمان و زانین-13
بخش سوم؛
چند نکته در مورد «بینه‌دار»
دوستان همراه و زبان‌آگاه
شعر شیرین بینه‌دار/bînedar را اغلب شما درست به رسم‌الخط لاتینی نوشته‌اید، ولی بعضی از شما به بعضی نکات اشاره‌ی درستی داشته‌اید که باید پیرامونشان توضیحاتی داده‌شود؛
نکته‌ی اول درباره‌ی نام آزاد است که باید دانست: هرگاه، یک نام مثل آزاد، فاعل جمله‌ای در گذشته باشد و فعل جمله هم متعدی باشد، آن نام خم یا صرف میشود. به این نمونه‌ها توجه کنید:
رضا گفت: رزێ گۆت/ Rizê got.
حسن دید: هەسەنێ دی(هەسەنی دیت)/ Hesenê dît.
(مصدر فعل دیدن در کوردی، دیتن/dîtin است و باید گفت: هەسەنێ دیت. ولی ما در محاورات معمولا می‌گوییم « هەسەنێ دی» و «ت» آخرش را ناخودآگاه می‌اندازیم).
فاطمه نوشت: فاتمێ(فاتمەیێ) نڤیسی/ Fatimê nivîsî.
چنان‌که ملاحظه می‌کنید، نام‌هایی که در نقش فاعل جمله ظاهر شده‌اند، همه از حالت عادی درآمده یا خم شده‌اند.
در اینجا هم مطابق دستور زبان یا رێزمان کوردی درستش این است که بنویسیم؛
ئازێد پرس کر/Azêd pirs kir
گاهی ممکن است بنا به برخی ملاحظات و حسب ضرورت، ما در چارچوب دقیق دستور زبان کوردی حرکت نکنیم و از خیر خم کردن کلمات به دلیل اینکه ممکن است موجب بدخوانی شوند، بگذریم. در اینجا هم شاعر همین ملاحظه را داشته‌است، ولی بهتر است که ما به اصول درست‌نویسی دستوری کوردی، اذعان و اشاره داشته‌باشیم.
نکته‌ی بعد در مورد قافیه کردن دو واژه‌ی سیا/ sîya و دێیا/dêya ست.
برای قافیه‌سازی در شعر، کلمات باید اصولا از ریشه با هم، در «حرف روی» و مصوت پیش از آن، مشترک و هم‌قافیه باشند. در حالی که ریشه‌ی یکی از این کلمات سی/sî است و دیگری dê/ دێ، یعنی حرف روی کلمات مشترک نیست.
اما، به گمان من، در زبان کوردی کلماتی هستند که به‌رغم اختلاف در حرف روی، وقتی مصوت‌های قبل و بعد آن مشترک می‌شوند، چنان از جهت آوایی و صوتی به هم نزدیک می‌شوند که می‌توان آنها را قافبه کرد. پس، همچنان‌که برخی ادبای قدیمی و خصوصا شعرای امروز ادبیات فارسی کلماتی چون حیاط و حیات و مشکلات و انضباط و... را به دلیل اشتراکات سمعی و صوتی قافیه می‌کنند، در زبان کوردی هم می‌توان کلماتی چون؛ چیان، رێیان، دێیان، سیان و گیان و میان و... را چنانچه اشکال وزنی ایجاد نکنند، با هم مشترک‌المخرج و «هم‌صوت» تلقی و آنها را قافیه کرد.
در مورد چێ/çê و کێ/ kê هم که در بیت (مالک) دوم قافیه شده‌اند، این نکته صدق دارد، با این تفاوت که باید بدانیم واژه‌ای مثل چێ/çê در اینجا مخفف واژه‌ی مفصلتر چیایێ/çîyayê است که به دلیل نقش دستوری‌اش صرف شده. و باید بدانیم که واژه‌ی کوه، در حالت عادی، به‌صورت چی/çî نوشته و خواندە میشود.
با ارادت؛ علیرضا
https://t.me/zeman_zanin
بخش سوم؛
چند نکته در مورد «بینه‌دار»
دوستان همراه و زبان‌آگاه
شعر شیرین بینه‌دار/bînedar را اغلب شما درست به رسم‌الخط لاتینی نوشته‌اید، ولی بعضی از شما به بعضی نکات اشاره‌ی درستی داشته‌اید که باید پیرامونشان توضیحاتی داده‌شود؛
نکته‌ی اول درباره‌ی نام آزاد است که باید دانست: هرگاه، یک نام مثل آزاد، فاعل جمله‌ای در گذشته باشد و فعل جمله هم متعدی باشد، آن نام خم یا صرف میشود. به این نمونه‌ها توجه کنید:
رضا گفت: رزێ گۆت/ Rizê got.
حسن دید: هەسەنێ دی(هەسەنی دیت)/ Hesenê dît.
(مصدر فعل دیدن در کوردی، دیتن/dîtin است و باید گفت: هەسەنێ دیت. ولی ما در محاورات معمولا می‌گوییم « هەسەنێ دی» و «ت» آخرش را ناخودآگاه می‌اندازیم).
فاطمه نوشت: فاتمێ(فاتمەیێ) نڤیسی/ Fatimê nivîsî.
چنان‌که ملاحظه می‌کنید، نام‌هایی که در نقش فاعل جمله ظاهر شده‌اند، همه از حالت عادی درآمده یا خم شده‌اند.
در اینجا هم مطابق دستور زبان یا رێزمان کوردی درستش این است که بنویسیم؛
ئازێد پرس کر/Azêd pirs kir
گاهی ممکن است بنا به برخی ملاحظات و حسب ضرورت، ما در چارچوب دقیق دستور زبان کوردی حرکت نکنیم و از خیر خم کردن کلمات به دلیل اینکه ممکن است موجب بدخوانی شوند، بگذریم. در اینجا هم شاعر همین ملاحظه را داشته‌است، ولی بهتر است که ما به اصول درست‌نویسی دستوری کوردی، اذعان و اشاره داشته‌باشیم.
نکته‌ی بعد در مورد قافیه کردن دو واژه‌ی سیا/ sîya و دێیا/dêya ست.
برای قافیه‌سازی در شعر، کلمات باید اصولا از ریشه با هم، در «حرف روی» و مصوت پیش از آن، مشترک و هم‌قافیه باشند. در حالی که ریشه‌ی یکی از این کلمات سی/sî است و دیگری dê/ دێ، یعنی حرف روی کلمات مشترک نیست.
اما، به گمان من، در زبان کوردی کلماتی هستند که به‌رغم اختلاف در حرف روی، وقتی مصوت‌های قبل و بعد آن مشترک می‌شوند، چنان از جهت آوایی و صوتی به هم نزدیک می‌شوند که می‌توان آنها را قافبه کرد. پس، همچنان‌که برخی ادبای قدیمی و خصوصا شعرای امروز ادبیات فارسی کلماتی چون حیاط و حیات و مشکلات و انضباط و... را به دلیل اشتراکات سمعی و صوتی قافیه می‌کنند، در زبان کوردی هم می‌توان کلماتی چون؛ چیان، رێیان، دێیان، سیان و گیان و میان و... را چنانچه اشکال وزنی ایجاد نکنند، با هم مشترک‌المخرج و «هم‌صوت» تلقی و آنها را قافیه کرد.
در مورد چێ/çê و کێ/ kê هم که در بیت (مالک) دوم قافیه شده‌اند، این نکته صدق دارد، با این تفاوت که باید بدانیم واژه‌ای مثل چێ/çê در اینجا مخفف واژه‌ی مفصلتر چیایێ/çîyayê است که به دلیل نقش دستوری‌اش صرف شده. و باید بدانیم که واژه‌ی کوه، در حالت عادی، به‌صورت چی/çî نوشته و خواندە میشود.
با ارادت؛ علیرضا
https://t.me/zeman_zanin
Telegram
زمان و زانین
کانالا هێڤۆسینا کوردی
WQFerheng_().apk
20.2 MB
هەڤالێن هەڤزمان و هەڤدل، دەمباش.
دوستان همدل و همزبان، درود.
WQ Ferheng
این نسخه از «وی‌کی فرهنگ»، از سری فرهنگ‌های مجازی کوردی است که تقریبا جامع و کامل است و به‌روزرسانی هم میشود.
دانلود (dêxistin/دێخستن) آن، برای همه‌ی ما، بسیار گره‌گشا و ضروری است👍🌺
https://t.me/zeman_zanin
دوستان همدل و همزبان، درود.
WQ Ferheng
این نسخه از «وی‌کی فرهنگ»، از سری فرهنگ‌های مجازی کوردی است که تقریبا جامع و کامل است و به‌روزرسانی هم میشود.
دانلود (dêxistin/دێخستن) آن، برای همه‌ی ما، بسیار گره‌گشا و ضروری است👍🌺
https://t.me/zeman_zanin
زمان و زانین-14
بخش اول؛
پاسخ به چند پرسش
یکی از دوستان مهربان و پیگیر، که خیلی هم به «زمان و زانین» و این برادر کوچکتر لطف دارند، فامیلی بنده را به‌صورت «سه پاهی»، نوشته‌اند و عزیز دیگری برای من کلمەی سپاس را به کوردی اینجوری نوشته است؛ سه‌پاس!
یکی از خواهران عزیز هم پرسیده‌است؛
شما، چرا دو کلمه‌ی «کردی کرمانجی» را به‌صورت «کوردی کورمانجی» می‌نویسید؟
خدمت این عزیزان و دیگر همراهان مهربان و زبان‌خوان، عرض کنم؛
پیشتر هم گفته‌ایم، مکرر و مجدد و موکد می‌گوییم که: در هر دو رسم‌الخط مرسوم و استاندارد کوردی، مطابق فونتیک و مصوت‌های متداول زبان کوردی، دو نوع کسره تعریف شده‌است که یکی کسره‌ی کوتاه یا اصطلاحا بزروکه است و دومی کسره‌ی بلند که در فارسی گاهی به آن یای مجهول هم گفته میشود. یای مجهول را، پارسی‌زبانان تاجیکی و افغانی بیش از ایرانیان به‌کار می‌برند و در «می» افعال مضارع (زمان حال) کاملا مشهود است. کسره‌ی بلند در رسم‌الخط‌های آرامی و لاتینی با دو نویسه‌ی؛ «ێ» و «ê» نشان داده میشود. مثل: بێدەنگ/bêdeng (بی‌صدا) یا؛ دەستێ وێ/destê wê ( دست او؛ دست آن زن)...
یک نکته‌ی مهم و مبین اینکه؛ کسره‌ی بلند، اغلب در پایان کلمات یا در بخش پایانی کلمات دو قسمتی، دیده میشود، اما کسره‌ی کوتاه، صدای کوتاه‌تر و گاه ناچیزی دارد و بیش از هر جای دیگر، همراه افعالی بکار می‌رود که با د/d شروع می‌شوند، مثل:
دبێژە/ dibêje یا دگۆت/digot.
آنچه در اینجا مهم است و منظور اصلی بنده هم هست، این است که بین کسره‌های بلند و کوتاه و نویسه یا حرف ه، ـه/ e که نماد فتحه است، هیچ ربطی وجود ندارد. بنابراین نوشتن «سه‌پاهی» و «سه‌پاس»، به هیچوجه درست نیست، چرا که انگار شما روی «س» حرکت و نشانه‌ی فتحه گذاشته‌اید.
شما ممکن است وقتی با الگوی فینگلیش (فارسی-انگلیسی) برای کسی پیامک می‌فرستید، در پایان برایش بنویسید؛ sepas. ولی در کوردی، پس از s دیگر از نویسه‌ی e استفاده نمی‌کنیم. بلکه نویسه‌ی «i» به‌کار می‌بریم و می‌نویسیم؛ sipas.
گاهی از همان بزروکه یا کسره‌ی کوتاه هم استفاده نمی‌کنیم، چرا که برخی زبانشناسان معتقدند در پاره‌ای واژگان و از جمله کلماتی که در آن حروف s و p پشت سر هم قرار می‌گیرند، به دلایل فنی و فنوتیکی خاص حروف ترکیب‌پذیر، نیازی به گذاشتن مصوت کوتاه «i» نیست. در این باره می‌توانید به تدریج و به‌شکل تخصصی در کانالهای دیگر، توضیحاتی بخوانید.
اما چرا کوردی کورمانجی را اینطور می‌نویسیم و مثلا نمی‌نویسیم «کردی کرمانجی»، صرفا به‌خاطر این است که استانداردنویسی را از همین کلمات کلیدی و مهم شروع کرده‌باشیم. قرارمان این است که رسم‌الخط زبانمان علمی و استاندارد شود و منطبق بر اصل خطی و علمی صامت-مصوت، بنویسیم. ناچار باید حرکات و اصوات را از زیر و زبرهای کلمات، به داخل کلمات منتقل کنیم. کلمه‌ی کورد، وقتی به‌صورت «کرد» نوشته شود و روی کافش ضمه نباشد، می‌تواند به شکل‌های مختلف خوانده شود. در حالی که، کورد فقط و فقط کورد خوانده میشود و کورمانج هم همینطور.
در این خصوص بیشتر خواهیم گفت.
برادرتان؛ علیرضا
https://t.me/zeman_zanin
بخش اول؛
پاسخ به چند پرسش
یکی از دوستان مهربان و پیگیر، که خیلی هم به «زمان و زانین» و این برادر کوچکتر لطف دارند، فامیلی بنده را به‌صورت «سه پاهی»، نوشته‌اند و عزیز دیگری برای من کلمەی سپاس را به کوردی اینجوری نوشته است؛ سه‌پاس!
یکی از خواهران عزیز هم پرسیده‌است؛
شما، چرا دو کلمه‌ی «کردی کرمانجی» را به‌صورت «کوردی کورمانجی» می‌نویسید؟
خدمت این عزیزان و دیگر همراهان مهربان و زبان‌خوان، عرض کنم؛
پیشتر هم گفته‌ایم، مکرر و مجدد و موکد می‌گوییم که: در هر دو رسم‌الخط مرسوم و استاندارد کوردی، مطابق فونتیک و مصوت‌های متداول زبان کوردی، دو نوع کسره تعریف شده‌است که یکی کسره‌ی کوتاه یا اصطلاحا بزروکه است و دومی کسره‌ی بلند که در فارسی گاهی به آن یای مجهول هم گفته میشود. یای مجهول را، پارسی‌زبانان تاجیکی و افغانی بیش از ایرانیان به‌کار می‌برند و در «می» افعال مضارع (زمان حال) کاملا مشهود است. کسره‌ی بلند در رسم‌الخط‌های آرامی و لاتینی با دو نویسه‌ی؛ «ێ» و «ê» نشان داده میشود. مثل: بێدەنگ/bêdeng (بی‌صدا) یا؛ دەستێ وێ/destê wê ( دست او؛ دست آن زن)...
یک نکته‌ی مهم و مبین اینکه؛ کسره‌ی بلند، اغلب در پایان کلمات یا در بخش پایانی کلمات دو قسمتی، دیده میشود، اما کسره‌ی کوتاه، صدای کوتاه‌تر و گاه ناچیزی دارد و بیش از هر جای دیگر، همراه افعالی بکار می‌رود که با د/d شروع می‌شوند، مثل:
دبێژە/ dibêje یا دگۆت/digot.
آنچه در اینجا مهم است و منظور اصلی بنده هم هست، این است که بین کسره‌های بلند و کوتاه و نویسه یا حرف ه، ـه/ e که نماد فتحه است، هیچ ربطی وجود ندارد. بنابراین نوشتن «سه‌پاهی» و «سه‌پاس»، به هیچوجه درست نیست، چرا که انگار شما روی «س» حرکت و نشانه‌ی فتحه گذاشته‌اید.
شما ممکن است وقتی با الگوی فینگلیش (فارسی-انگلیسی) برای کسی پیامک می‌فرستید، در پایان برایش بنویسید؛ sepas. ولی در کوردی، پس از s دیگر از نویسه‌ی e استفاده نمی‌کنیم. بلکه نویسه‌ی «i» به‌کار می‌بریم و می‌نویسیم؛ sipas.
گاهی از همان بزروکه یا کسره‌ی کوتاه هم استفاده نمی‌کنیم، چرا که برخی زبانشناسان معتقدند در پاره‌ای واژگان و از جمله کلماتی که در آن حروف s و p پشت سر هم قرار می‌گیرند، به دلایل فنی و فنوتیکی خاص حروف ترکیب‌پذیر، نیازی به گذاشتن مصوت کوتاه «i» نیست. در این باره می‌توانید به تدریج و به‌شکل تخصصی در کانالهای دیگر، توضیحاتی بخوانید.
اما چرا کوردی کورمانجی را اینطور می‌نویسیم و مثلا نمی‌نویسیم «کردی کرمانجی»، صرفا به‌خاطر این است که استانداردنویسی را از همین کلمات کلیدی و مهم شروع کرده‌باشیم. قرارمان این است که رسم‌الخط زبانمان علمی و استاندارد شود و منطبق بر اصل خطی و علمی صامت-مصوت، بنویسیم. ناچار باید حرکات و اصوات را از زیر و زبرهای کلمات، به داخل کلمات منتقل کنیم. کلمه‌ی کورد، وقتی به‌صورت «کرد» نوشته شود و روی کافش ضمه نباشد، می‌تواند به شکل‌های مختلف خوانده شود. در حالی که، کورد فقط و فقط کورد خوانده میشود و کورمانج هم همینطور.
در این خصوص بیشتر خواهیم گفت.
برادرتان؛ علیرضا
https://t.me/zeman_zanin
Telegram
زمان و زانین
کانالا هێڤۆسینا کوردی
Forwarded from کانیا دل (Sepahilaeen Alireza)
4_5852572864187731498.mp3
5.5 MB
زمان و زانین-14
بخش دوم؛
آزمون شعرخوانی و لاتینی‌نویسی
دوستان همراه، به عنوان آزمون شناخت صامت‌ها و مصوت‌های رسم‌الخط لاتینی و همچنین تمرین در جهت تقریب لهجه‌ها و برخی کلمات، لطف کنید دومالک‌های زیر را هم به رێنڤیسێ کوردی لاتینی برگردانید و هم برای خود زمزمه و در صورت صلاحدید برای ما ارسال کنید.
دومالک یا همان دوبیتی، یک قالب قدیمی کوردی-فارسی است که بر وزن عروضی «مفاعیلن مفاعیلن مفاعیل»، سروده و خوانده میشود.
تو کو زانی م دل تونه، دەلالێ
وەرە ڤەرکەڤ ژ گۆڤەندا شەمالێ...
قە هاکا ژی دلێ مەرخان دلەرزه
گولا من! پر مەلەرزین بەژن و بالێ!
دەر و تەختە ل هەڤ جوورن، هەمیشه؛
دو ئاشق ژی برین‌کوورن، هەمیشه
شەڤا رۆ دمرن ساهەڤ؛ دو ئاشق
شەڤ و رۆ ژی، ژ هەڤ دوورن، هەمیشه!
چمانێ ئاشقی، نابه بەسا ته؟
مەگەر ئاڤ‌خوارنە، ئاسانه سا ته؟!
دلێ من کو ته بر... داگر سەوا خوه...
کو فام ناکن دلێن دن وەقەسا، ته!
دو ماری یا دو مەرخن؟ ئەز دزانم...
دو غونچه یا دو بەرخن؟ ئەز دزانم...
دو خوەنگێن، لێ وه پاچەکوردیێن خوه
دو باهۆزن دچەرخن، ئەز دزانم...
ل وێ تارینەمازا سار و سەرمان
تەنێ چریێن دو چاڤێ ته ل دەر مان
چقەس تاله کو ئەو جامێن شەراوێ
ل بن کەڤنا ته سا من بوونه ئەرمان!
ئەلێ سیسا سەرێ چی! ئەز چ دینم؛
دخوازم سا ته را بەرفێ بشینم!!
دزانم ئەز کو دەردێ ته چ کووره؛
گەرێ دەرمانەکی سا دل بوینم!
#سپاهی_لایین
https://t.me/zeman_zanin
بخش دوم؛
آزمون شعرخوانی و لاتینی‌نویسی
دوستان همراه، به عنوان آزمون شناخت صامت‌ها و مصوت‌های رسم‌الخط لاتینی و همچنین تمرین در جهت تقریب لهجه‌ها و برخی کلمات، لطف کنید دومالک‌های زیر را هم به رێنڤیسێ کوردی لاتینی برگردانید و هم برای خود زمزمه و در صورت صلاحدید برای ما ارسال کنید.
دومالک یا همان دوبیتی، یک قالب قدیمی کوردی-فارسی است که بر وزن عروضی «مفاعیلن مفاعیلن مفاعیل»، سروده و خوانده میشود.
تو کو زانی م دل تونه، دەلالێ
وەرە ڤەرکەڤ ژ گۆڤەندا شەمالێ...
قە هاکا ژی دلێ مەرخان دلەرزه
گولا من! پر مەلەرزین بەژن و بالێ!
دەر و تەختە ل هەڤ جوورن، هەمیشه؛
دو ئاشق ژی برین‌کوورن، هەمیشه
شەڤا رۆ دمرن ساهەڤ؛ دو ئاشق
شەڤ و رۆ ژی، ژ هەڤ دوورن، هەمیشه!
چمانێ ئاشقی، نابه بەسا ته؟
مەگەر ئاڤ‌خوارنە، ئاسانه سا ته؟!
دلێ من کو ته بر... داگر سەوا خوه...
کو فام ناکن دلێن دن وەقەسا، ته!
دو ماری یا دو مەرخن؟ ئەز دزانم...
دو غونچه یا دو بەرخن؟ ئەز دزانم...
دو خوەنگێن، لێ وه پاچەکوردیێن خوه
دو باهۆزن دچەرخن، ئەز دزانم...
ل وێ تارینەمازا سار و سەرمان
تەنێ چریێن دو چاڤێ ته ل دەر مان
چقەس تاله کو ئەو جامێن شەراوێ
ل بن کەڤنا ته سا من بوونه ئەرمان!
ئەلێ سیسا سەرێ چی! ئەز چ دینم؛
دخوازم سا ته را بەرفێ بشینم!!
دزانم ئەز کو دەردێ ته چ کووره؛
گەرێ دەرمانەکی سا دل بوینم!
#سپاهی_لایین
https://t.me/zeman_zanin
Telegram
زمان و زانین
کانالا هێڤۆسینا کوردی