Тунда Қозоғистоннинг марказий вилояти Улитауда ҳам шимол қутб ёғдулари ҳодисасисига гувоҳ бўлишди.
Ундан ташқари, кеча тунда Ақмола, Қозоғистоннинг ғарбий қисми Уральск шаҳар аҳолиси ҳам бу ғайритабиий ҳодисадан баҳраманд бўлишди.
Ўзбекистонликлар эса тунда магнит бўрони кучи пасайиб қолгани учун бу сафар бу тарихий воқеага гувоҳ бўлишмади.
Ундан ташқари, кеча тунда Ақмола, Қозоғистоннинг ғарбий қисми Уральск шаҳар аҳолиси ҳам бу ғайритабиий ҳодисадан баҳраманд бўлишди.
Ўзбекистонликлар эса тунда магнит бўрони кучи пасайиб қолгани учун бу сафар бу тарихий воқеага гувоҳ бўлишмади.
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
Супара-Чунчурчак этнокурорти.
Қирғизистондаги мазкур баҳова дам олиш масканининг бошқа курортлардан фарқи бу ерда сайёҳ маҳаллий аҳоли маданияти, қадриятлари, уларнинг санъати, қўшиқлари, миллий рақсларидан баҳраманд бўлади.
Курорт — маҳаллий аҳоли яшаш хонадонлари, уларнинг тирикчилик манбаи бўлган яйловлар улардан "тортиб олинмасдан" туризмни ривожлантиришда "юқоридан пастга эмас, пастдан юқорига" қараб чуқур ўрганиш тамоиллари асосида ташкил этилган.
Натижада, маҳаллий аҳоли ҳам қулай йўл инфраструктурасига, ҳам даромадга эга бўлди. Мамлакат иқтисодиёти туристик оқимдан даромад кўра бошлади.
📍 Геолокация
Қирғизистондаги мазкур баҳова дам олиш масканининг бошқа курортлардан фарқи бу ерда сайёҳ маҳаллий аҳоли маданияти, қадриятлари, уларнинг санъати, қўшиқлари, миллий рақсларидан баҳраманд бўлади.
Курорт — маҳаллий аҳоли яшаш хонадонлари, уларнинг тирикчилик манбаи бўлган яйловлар улардан "тортиб олинмасдан" туризмни ривожлантиришда "юқоридан пастга эмас, пастдан юқорига" қараб чуқур ўрганиш тамоиллари асосида ташкил этилган.
Натижада, маҳаллий аҳоли ҳам қулай йўл инфраструктурасига, ҳам даромадга эга бўлди. Мамлакат иқтисодиёти туристик оқимдан даромад кўра бошлади.
📍 Геолокация
6 баллик геомагнит бўрон таъсиридамиз.
Менинг икки йил давомида магнит бўрони кузатилаётган моментда унинг таъсирини аҳоли ҳис қилиш билан боғлиқ каналда ўтказган сўровномаларимга кўра, айнан 5—6 баллик магнит бўронини кўпчилик аҳоли ўзида "ноқулай" ҳис қилишини таъкидлашади.
Аксинча, 7 баллдан юқори, масалан кеча сутка давомида 8—9 баллик экстремал магнит бўрон таъсирини ҳис қилиш бўйича ўтказилган сўровномада жами 2 мингга яқин кузатувчи қатнашиб, уларнинг 21 % и бу кучли таъсирни ўзида яхшигина ҳис қилаётганини келтирган. 45 % иштирокчилар экстремал магнит бўрон қўзғалишини деярли ҳис қилмаганини таъкидлашган.
#медицина_метеорологияси
Менинг икки йил давомида магнит бўрони кузатилаётган моментда унинг таъсирини аҳоли ҳис қилиш билан боғлиқ каналда ўтказган сўровномаларимга кўра, айнан 5—6 баллик магнит бўронини кўпчилик аҳоли ўзида "ноқулай" ҳис қилишини таъкидлашади.
Аксинча, 7 баллдан юқори, масалан кеча сутка давомида 8—9 баллик экстремал магнит бўрон таъсирини ҳис қилиш бўйича ўтказилган сўровномада жами 2 мингга яқин кузатувчи қатнашиб, уларнинг 21 % и бу кучли таъсирни ўзида яхшигина ҳис қилаётганини келтирган. 45 % иштирокчилар экстремал магнит бўрон қўзғалишини деярли ҳис қилмаганини таъкидлашган.
#медицина_метеорологияси
10—11 май кунлари Ерда кучли экстремал магнит бўронлари ортидан, аҳолиси ионасферада шимол ва жанубий қутб ёғдулари ҳодисасига гувоҳ бўлган мамлакатлар рўйхати.
Ҳатто анча жанубдаги Ҳиндистон шимолий штатлари баланд тоғликларида истиқомат қилувчи аҳоли шимолий қутб ёғдусига гувоҳ бўлишибди.
Манба
Ҳатто анча жанубдаги Ҳиндистон шимолий штатлари баланд тоғликларида истиқомат қилувчи аҳоли шимолий қутб ёғдусига гувоҳ бўлишибди.
Манба
Ерда магнит майдони фаоллиги минимал бўлган вақтларда Ерда ҳаёт гуллаб яшнаган.
Магнит майдон ҳосил бўлиши ернинг ядросига боғлиқ (магнит майдон қандай ҳосил бўлиши ҳақида мана бу постни ўқисангиз бўлади. Ернинг ядроси назарияларга кўра, 2,5 миллиард йил аввал пайдо бўлган. Албатта бу,одатий гипотезик қарашларга таянилган бўлиб, ядрода айнан радиоактив элементлар мавжуд эмас деб қаралганда унинг ёши шундай геологик вақт бирлигини кўрсатади. Ер ядросида радиоактив элементларлар мавжуд деб қараладиган бўлса, унинг ёши тахминан 1-1,5 миллиард йилни ташкил этади. Қандай ҳосил бўлганлигини ва унинг энергия баланси ҳақида мана бу мақоладан билиб олишингиз мумкин.
Илм-фан қизиқ муштарийлар! Бир тадқиқот бундай деса, бошқа тадқиқотда эса уммуман туб натижалар ва бошқа хулосаларни юзага кўтариши мумкин. Айнан янги тадқиқот ҳам кўп йиллик назариянинг курсисини "силжитиб" қўяди.
Шу вақтгача кўплаб олимлар Ерда ҳаёт бўлишининг асосларидан бири сифатида ерда магнит майдонлари пайдо бўлган вақтдан бошлаб Ерда ҳаёт нишоналари вужудга кела бошлаган деган қарашда бўлишган. Яқинда Массачусетс технология институти олимлари томонидан шу назарияни янада чуқурроқ исботловчи тадқиқот ўтказилди. Тадқиқот натижаларига кўра, Гренландиядаги тоғ жинсларида Ер магнит майдонининг излари сақланиб қолган ва бундан 3,9 миллиард йил аввал Ерда ҳаётнинг илк намуналари ҳосил бўлган деган икки қадим муҳим ҳодисаларнинг боғлиқлигини аниқлашди. Бу тадқиқотдан хулоса қилсак, ҳақиқатдан ҳам Ерда содда протомикроорганизмларнинг вужудга келишида айнан магнит майдони ҳал қилувчи роль ўйнагани олдинга чиққаннини кўришимиз мумкин.
Оксфорд университети билгичи Клер Николс тушунтириши бўйича, "Магнит майдонимиз бизни коинотнинг зарарли нурланишидан ҳимоя қилади, шунингдек, океанлар ва атмосферани узоқ вақт давомида биз учун барқарор ушлаб туради".
Асосий савол ва сўнгги тадқиқотга қайтсак. Taхминан 590 миллион йил аввал сайёранинг магнит майдони жуда кичик бўлган. Юқорида зикр этганимиздек, янги тадқиқотга кўра, магнит ҳимоя майдонининг заифлашиши биологик офатга айланмаган ва аслида бу ерда кислород миқдорини ошириб юборган бўлиши мумкин.
Фузалоларимиз Канада, Жанубий Африка ва Бразилия тоғ жинсларида магнит белгиларини ўргана туриб, ернинг магнит майдони тахминан 565 миллион йил аввал, кўп ҳужайрали ҳаёт шаклланган Эдиакар даврида маълум бўлган энг паст даражага заифлашишини аниқлашган.
Бундан 60 йилча аввал машҳур олим, илм-фан тарғиботчиси Сарл Саган ўз мақоласида шуни таъкидлайдики, атмосфера ва океан ҳаётни қуёшнинг кучли энергияга эга бўлган тўлқинларидан ҳимоя қила олади.
Қуёш шамоли эволюциясини моделлаштириш орқали олимларимиз заифлашган магнит майдон Ер атмосферасидан кўпроқ водород ионларининг чиқиб кетишига имкон берганлигини, бу эса кислород миқдорининг ошишига олиб келиши мумкинлигини ва бу ўз навбатида Эдиакар ҳаётининг мураккаблигига ҳисса қўшишини таъминлаган.
Манба
Магнит майдон ҳосил бўлиши ернинг ядросига боғлиқ (магнит майдон қандай ҳосил бўлиши ҳақида мана бу постни ўқисангиз бўлади. Ернинг ядроси назарияларга кўра, 2,5 миллиард йил аввал пайдо бўлган. Албатта бу,одатий гипотезик қарашларга таянилган бўлиб, ядрода айнан радиоактив элементлар мавжуд эмас деб қаралганда унинг ёши шундай геологик вақт бирлигини кўрсатади. Ер ядросида радиоактив элементларлар мавжуд деб қараладиган бўлса, унинг ёши тахминан 1-1,5 миллиард йилни ташкил этади. Қандай ҳосил бўлганлигини ва унинг энергия баланси ҳақида мана бу мақоладан билиб олишингиз мумкин.
Илм-фан қизиқ муштарийлар! Бир тадқиқот бундай деса, бошқа тадқиқотда эса уммуман туб натижалар ва бошқа хулосаларни юзага кўтариши мумкин. Айнан янги тадқиқот ҳам кўп йиллик назариянинг курсисини "силжитиб" қўяди.
Шу вақтгача кўплаб олимлар Ерда ҳаёт бўлишининг асосларидан бири сифатида ерда магнит майдонлари пайдо бўлган вақтдан бошлаб Ерда ҳаёт нишоналари вужудга кела бошлаган деган қарашда бўлишган. Яқинда Массачусетс технология институти олимлари томонидан шу назарияни янада чуқурроқ исботловчи тадқиқот ўтказилди. Тадқиқот натижаларига кўра, Гренландиядаги тоғ жинсларида Ер магнит майдонининг излари сақланиб қолган ва бундан 3,9 миллиард йил аввал Ерда ҳаётнинг илк намуналари ҳосил бўлган деган икки қадим муҳим ҳодисаларнинг боғлиқлигини аниқлашди. Бу тадқиқотдан хулоса қилсак, ҳақиқатдан ҳам Ерда содда протомикроорганизмларнинг вужудга келишида айнан магнит майдони ҳал қилувчи роль ўйнагани олдинга чиққаннини кўришимиз мумкин.
Оксфорд университети билгичи Клер Николс тушунтириши бўйича, "Магнит майдонимиз бизни коинотнинг зарарли нурланишидан ҳимоя қилади, шунингдек, океанлар ва атмосферани узоқ вақт давомида биз учун барқарор ушлаб туради".
Асосий савол ва сўнгги тадқиқотга қайтсак. Taхминан 590 миллион йил аввал сайёранинг магнит майдони жуда кичик бўлган. Юқорида зикр этганимиздек, янги тадқиқотга кўра, магнит ҳимоя майдонининг заифлашиши биологик офатга айланмаган ва аслида бу ерда кислород миқдорини ошириб юборган бўлиши мумкин.
Фузалоларимиз Канада, Жанубий Африка ва Бразилия тоғ жинсларида магнит белгиларини ўргана туриб, ернинг магнит майдони тахминан 565 миллион йил аввал, кўп ҳужайрали ҳаёт шаклланган Эдиакар даврида маълум бўлган энг паст даражага заифлашишини аниқлашган.
Бундан 60 йилча аввал машҳур олим, илм-фан тарғиботчиси Сарл Саган ўз мақоласида шуни таъкидлайдики, атмосфера ва океан ҳаётни қуёшнинг кучли энергияга эга бўлган тўлқинларидан ҳимоя қила олади.
Қуёш шамоли эволюциясини моделлаштириш орқали олимларимиз заифлашган магнит майдон Ер атмосферасидан кўпроқ водород ионларининг чиқиб кетишига имкон берганлигини, бу эса кислород миқдорининг ошишига олиб келиши мумкинлигини ва бу ўз навбатида Эдиакар ҳаётининг мураккаблигига ҳисса қўшишини таъминлаган.
Манба
Telegram
Fan choyxonasi
#Geophysics
#Geology
Magnit maydoni va magnit maydonining inversiyasi haqida
1600-yilda ingliz olimi Uilyam Gilbert oʻzining "Magnit,magnit jismlar va buyuk magnit Yer haqida" kitobida Yerni doimiy katta magnit ekanligini aytib oʻtadi va shuni ham qoʻshimcha…
#Geology
Magnit maydoni va magnit maydonining inversiyasi haqida
1600-yilda ingliz olimi Uilyam Gilbert oʻzining "Magnit,magnit jismlar va buyuk magnit Yer haqida" kitobida Yerni doimiy katta magnit ekanligini aytib oʻtadi va shuni ham qoʻshimcha…
Uzb_Meteo
Ерда магнит майдони фаоллиги минимал бўлган вақтларда Ерда ҳаёт гуллаб яшнаган. Магнит майдон ҳосил бўлиши ернинг ядросига боғлиқ (магнит майдон қандай ҳосил бўлиши ҳақида мана бу постни ўқисангиз бўлади. Ернинг ядроси назарияларга кўра, 2,5 миллиард йил…
Бу материални ўқиб туриб, магнит бўронлари частотасининг сайёрада ортиши, бизнинг минтақаларда шимол қутб ёғдуларини "кўриниши" бу, гўзаллик эмаслигини, аксинча сайёрада яхлит биотизимнинг аста-секинлик билан ўзгариши мумкинлигини тушиниб етиш мумкин.
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
Аргентина йирик шаҳар кўчаларида карбонат ангдридни ютиб, кислород ишлаб чиқарадиган мосламалар ўрнатилмоқда.
Сўнгги пайтлар йирик шаҳарларда аҳоли ҳам табиий, ҳам антропоген сабаблар фонида баъзи муддтларда кислород етишмовчилиги билан курашмоқда.
Ана ўшандай ҳудудларга мазкур мосламанинг ўрнатилиши бир неча касалликлар, инсон саломатлиги билан боғлиқ вазиятни барқарорлаштириб, кишиларда суткалик Фойдали Иш Коеффициентини (ФИК) бир мунча ортишига олиб келади.
Сўнгги пайтлар йирик шаҳарларда аҳоли ҳам табиий, ҳам антропоген сабаблар фонида баъзи муддтларда кислород етишмовчилиги билан курашмоқда.
Ана ўшандай ҳудудларга мазкур мосламанинг ўрнатилиши бир неча касалликлар, инсон саломатлиги билан боғлиқ вазиятни барқарорлаштириб, кишиларда суткалик Фойдали Иш Коеффициентини (ФИК) бир мунча ортишига олиб келади.
13 майга ўтар кечаси Ер ионасферасига навбатдаги кучли коронал плазма келиб урилиши мумкин.
Аммо, ҳозирда фазодаги сунъий йўлдош мосламалари ҳали бу каби хавф частотаталарини қабул қилганича йўқ.
Сайёрада яна кучли экстремал магнит бўронларини келтириб чиқариши мумкин бўлган плазма олдинроқ Қуёшдаги кучли чақнаш массасидир. Бу сафарги плазма Қуёшдаги 3664-сон доғида Х5.8 кучли чақнаш эффекти бўлиб, у алфа-бетта-гамма нурланишларга етарлича "тўйинган".
"Сайёра бу сафарги магнит бўрони оқибатларига тайёрланиши керак" — дейилмоқда магнит бўронини тадқиқ этувчи чет эл тузилма хабарларида.
Аммо, ҳозирда фазодаги сунъий йўлдош мосламалари ҳали бу каби хавф частотаталарини қабул қилганича йўқ.
Сайёрада яна кучли экстремал магнит бўронларини келтириб чиқариши мумкин бўлган плазма олдинроқ Қуёшдаги кучли чақнаш массасидир. Бу сафарги плазма Қуёшдаги 3664-сон доғида Х5.8 кучли чақнаш эффекти бўлиб, у алфа-бетта-гамма нурланишларга етарлича "тўйинган".
"Сайёра бу сафарги магнит бўрони оқибатларига тайёрланиши керак" — дейилмоқда магнит бўронини тадқиқ этувчи чет эл тузилма хабарларида.
Аввалига икки ҳафталар олдин Афғонистоннинг жанубий вилоятларида сел—сув тошқин, кўчкилардан 100 лаб инсонлар ҳалок бўлган бўлса, икки кун олдин юқори намгарчилик қисқа вақт ичида Афғонистон маркази ва шимолидаги уч вилоятга ҳаддан ташқари кўп сувни ташлаб, бир кун ичида 300 дан ортиқ инсонлар ўлимига олиб келди.
Даҳшатли сел-сув тошқинлари афғонистонликларнинг уй жойларини таниб бўлмас даражага олиб келиб, молк мулкларини йўқ қилди. Минглаб оилалар уй-жойсиз, бошпанасиз қолди. Зарар жуда ҳам катта. Бу, катастрофа даражасига тенг.
Қўшнилар гуманитар ёрдамга жуда муҳтож.
Даҳшатли сел-сув тошқинлари афғонистонликларнинг уй жойларини таниб бўлмас даражага олиб келиб, молк мулкларини йўқ қилди. Минглаб оилалар уй-жойсиз, бошпанасиз қолди. Зарар жуда ҳам катта. Бу, катастрофа даражасига тенг.
Қўшнилар гуманитар ёрдамга жуда муҳтож.
Uzb_Meteo
Video
Ўзбекистонда ҳам майнинг ўртасидан июнь ўртасига қадар сел—сув тошқинлари бўлиш хавфи жуда юқори.
Афғонистонда жанубдан шимолга томон сел—сув тошқин хавфлари ортиб боргани каби Ўзбекистонда ҳам келаётган бир ойликда иссиқ ҳарорат тўлқинлари ортидан жанубий циклонларни чиқиб келиши энди шунчаки сокин ўтмайди.
Масъул тузилмалар хавф хатардан "барвақт огоҳлантириш" тизимларига куч бериши, аҳолини сел—сув тошқин даврида тўғри ҳаракатланиши бўйича саводхонлигини оширишга қаратилган тадбирларни кўпайтириши мақсадга мувофиқ ҳисобланади...
Афғонистонда жанубдан шимолга томон сел—сув тошқин хавфлари ортиб боргани каби Ўзбекистонда ҳам келаётган бир ойликда иссиқ ҳарорат тўлқинлари ортидан жанубий циклонларни чиқиб келиши энди шунчаки сокин ўтмайди.
Масъул тузилмалар хавф хатардан "барвақт огоҳлантириш" тизимларига куч бериши, аҳолини сел—сув тошқин даврида тўғри ҳаракатланиши бўйича саводхонлигини оширишга қаратилган тадбирларни кўпайтириши мақсадга мувофиқ ҳисобланади...
Фарғона вилояти Олтиариқ туманида қалин туман ҳодисаси кузатилаётгани айтилмоқда.
Ўзгидрометнинг дата.метео.ўз платформасига кўра, соат 06.30 да Олтиариқда ҳаво ҳарорати +12 даража, шудринг нуқтаси ҳарорати ҳам +12 даража.
Ҳаво нисбий намлиги 100% экани қайд этилган. Бундай шароитда туман ҳодисаси кузатилади.
Ўзгидрометнинг дата.метео.ўз платформасига кўра, соат 06.30 да Олтиариқда ҳаво ҳарорати +12 даража, шудринг нуқтаси ҳарорати ҳам +12 даража.
Ҳаво нисбий намлиги 100% экани қайд этилган. Бундай шароитда туман ҳодисаси кузатилади.
Бугун ҳудудларда ҳаво харорати +32 даражагача, баъзи жойларда +35 дарадагача кўтарилиши прогноз қилинмоқда.
Бугун Қорақалпоғистон Республикасида енгил ёмғир ёғиб ўтиши прогноз қилинаётган бўлса, бошқа ҳудудларда ёғингарчиликсиз кун бўлади.
Баъзи чўл ҳудудларида шамол кучайиб, чанг кўтарилиши мумкин.
Бугун Қорақалпоғистон Республикасида енгил ёмғир ёғиб ўтиши прогноз қилинаётган бўлса, бошқа ҳудудларда ёғингарчиликсиз кун бўлади.
Баъзи чўл ҳудудларида шамол кучайиб, чанг кўтарилиши мумкин.
ЎзгидрометРоссия жанубий ва ўрта кенгликларида буғдой вегетацияси учун кам ёғин ва апрель ойи сўнгидаги совуқ уриш омили буғдой ҳосилдорлигини 3.4 млн тоннага камайтирди.
Олдинроқ, Россияда жорий йил буғдой ҳосилдорлиги 93 млн тонна бўлишини прогноз қилган эди. Россияда буғдой ҳосилининг 40% ини таъминловчи жанубий ва марказий буғдой ареалларидаги вегетация даврида ёғиннинг нормадан 20—40 % гача ёғиш омили ҳамда май бошидаги совуқлик омили ҳосилдорликни 89.6 млн тоннагача камайтириб юборди.
Бошқача айтганда, Россия кам ёғин ва ноқулай об—ҳаво ҳодисалари туфайли Ўзбекистон бир йилда етиштирадиган буғдойининг қарийиб ярмини йўқотди.
Бу прогнозда 9—10 май кунлари Россиянинг катта қисмидаги "совуқ уриш" ҳодисалари инобатга олинмаган. Мазкур вазият ҳам айни ғалла фазаларига жиддий зарба бериб, ҳосилдорликни сезиларли камайтириб юборган бўлиши керак.
#Бугдой
Олдинроқ, Россияда жорий йил буғдой ҳосилдорлиги 93 млн тонна бўлишини прогноз қилган эди. Россияда буғдой ҳосилининг 40% ини таъминловчи жанубий ва марказий буғдой ареалларидаги вегетация даврида ёғиннинг нормадан 20—40 % гача ёғиш омили ҳамда май бошидаги совуқлик омили ҳосилдорликни 89.6 млн тоннагача камайтириб юборди.
Бошқача айтганда, Россия кам ёғин ва ноқулай об—ҳаво ҳодисалари туфайли Ўзбекистон бир йилда етиштирадиган буғдойининг қарийиб ярмини йўқотди.
Бу прогнозда 9—10 май кунлари Россиянинг катта қисмидаги "совуқ уриш" ҳодисалари инобатга олинмаган. Мазкур вазият ҳам айни ғалла фазаларига жиддий зарба бериб, ҳосилдорликни сезиларли камайтириб юборган бўлиши керак.
#Бугдой
Uzb_Meteo
Ўзбекистонда ҳам майнинг ўртасидан июнь ўртасига қадар сел—сув тошқинлари бўлиш хавфи жуда юқори. Афғонистонда жанубдан шимолга томон сел—сув тошқин хавфлари ортиб боргани каби Ўзбекистонда ҳам келаётган бир ойликда иссиқ ҳарорат тўлқинлари ортидан жанубий…
Афғонистон маркази ва шимолий регионларидаги даҳшатли сув тошқинлари қутириш билан боғлиқ касаллик ўчоқларидаги вазиятни мураккаблаштириб юбориши мумкин.
Сейсмопрогностик мониторинг марказ маълумотига кўра, Тошкент вақти билан соат 11:44 да қўшни Қирғизистонда 10 км чуқурликда 3.9 магнитудали зилзила кузатилган.
Унинг кучи Наманган вилоятнинг Косонсой ва Янгиқўрғон туманларида 2 баллгача сезилди.
@uzb_meteo
Унинг кучи Наманган вилоятнинг Косонсой ва Янгиқўрғон туманларида 2 баллгача сезилди.
@uzb_meteo