کلینیک طرحواره درمانی ایرانیان

♦️در زندگی انسان‌ها عشق مفهوم پیچیده‌ای است که هر فرد از دیدگاه پدیدارشناسانه خود به شکلی متفاوت از دیگران به آن می‌نگرد. اهمیت عشق چنان زیاد است که فلاسفه، شعرا، دانشمندان و روانشناسان بسیاری تاکنون سعی کرده‌اند از دیدگاه خود عشق را تبیین و توصیف نمایند. با این حال اکثر بزرگان به این نتیجه رسیده‌اند که عشق صور متعددی دارد. برخی عشق را نوعی محبت غیر مشروط، برخی برپایه صمیمیت و دوستی بر اصل ستودن حضور و ارزش دیگری، عده‌ای دیگر بر مبنای رمانتیک و خواهش‌های جنسی و انحصارطلبی و گروهی عشق را روشی خیرخواهانه و نوع‌پرستانه دانسته‌اند.
حال اینکه افراد تا چقدر نسبت به احساسات خود آگاهی داشته باشند، مقوله‌ای قابل بررسی است. اینکه می‌دانیم بسیاری از مردم از روی ناآگاهی به هر شکلی از احساس خود نسبت به دیگری از واژه عشق استفاده می‌کنند، پدیده‌ای رایج و البته کاملا اشتباه است. عشق سالم همراه با تحسین، احترام و دوست داشتن است، عشق ناسالم همراه با استثمار و سلطه‌گری است و البته بیشتر افراد عشق‌شان نیمه سالم است یعنی همراه با احترام و تحسین، استثمار و سلطه‌گری نیز وجود دارد.
@uniofschematherapy
در طرحواره درمانی، برای هرکس که ادعای عاشقی دارد، به جنس رابطه او با والدین‌اش در دوران کودکی می‌پردازیم. اگر دلبستگی ایمن بین کودک و مادر حفظ شده باشد، فرد در جوانی، بهتر می‌تواند عشقی سالم به دیگری ابراز کند. در غیر اینصورت، پیوند ضعیف و دلبستگی ناایمن با والدین، نتیجه‌ای جز ابراز عشقی ناسالم به دیگری نخواهد داشت. از طرفی، ذهنیت بزرگسال سالم در عشق‌ورزی کنترل‌گر، پرتوقع، بی‌اعتماد و حساس نیست؛ بلکه از مصاحبت معشوق همانطور که هست، خوشحال است. بسیاری از افراد، نیازهای ذهنیت کودک آسیب‌پذیرشان را که خواستار تسلیم بلاشرط دیگری است، عشق می‌نامند. کودک آسیب‌پذیری که مردد، ترسو، نگران و خشمگین است، همه آنچه نفرت است را در رابطه می‌آورد و آنرا عشق می‌نامد.
@uniofschematherapy
کودک آسیب‌پذیر می‌خواهد، همه آنچه که از والدین خود نگرفته که شامل محبت، حمایت، توجه، همدلی، مراقبت، نوازش، ثبات، اطمینان و غیره است را در جوانی با معشوق‌اش بدست آورد. کودک آسیب‌پذیر ممکن است معشوقی را به اشتباه و البته شبیه والدین سرد خود انتخاب کند، کودک آسیب‌پذیر تلاش می‌کند که یک دلبستگی ایمن با معشوق ایجاد کند، حال آنکه معشوق این دلبستگی را نمی‌خواهد و شاید نیازش چیز دیگری باشد. در اینجا تعریف عشق می‌شود "دادن چیزهایی که نداشته بودی، به فردی که نداشته‌ها و داشته‌های تو را نمی‌خواهد". آن زمان است که کودک آسیب‌پذیر آنسوی عشق را که نفرت است، ابراز می‌کند. دشمنی، که رفتاری منفی و ویرانگر است (ذهنیت کودک غضبناک). پرخاشگری، که هدف‌اش ویرانی نیست، بلکه شکستن سدی است که راه برقراری تماس با معشوق را بسته است (ذهنیت کودک عصبانی). رنجش، تقاضایی همراه با خصومت برای ایجاد احساس گناه در دیگری است (ذهنیت والد متهم‌ساز). تکانشگری، که حمله‌ای کلامی، نوشتاری یا فیزیکی است و کاملاً غیر ارادی بوده و منجر به آسیب روانی – جسمی به معشوق می‌گردد (ذهنیت کودک تکانشی).
حال آنکه فرد (کودک آسیب‌پذیر) همه آنچه که از نگاه بزرگسال سالم، نفرت است را برای تداوم رابطه لازم می‌داند، غافل از اینکه معشوق روز به روز از او بیشتر فاصله می‌گیرد. اینجا است که رابطه به شکست می‌انجامد و فرد از شکست‌های متعدد عشقی خود دچار واهمه گشته، به کار زیاد، ورزش افراطی، مطالعه وسواسی، خرید بیش از حد، اعتیاد به دنیای مجازی، پرخوری، پرخوابی و سومصرف الکل و مواد مخدر که همه اینها چیزی جز "ذهنیت خودآرامبخش بی‌تفاوت" نیستند، پناه می‌برد. اوج ذهنیت خودآرامبخش بی‌تفاوت، ازدواج سریع و بی‌تامل با اولین پیشنهاد پس از یک شکست عشقی است. جاییکه کودک آسیب‌پذیررهاشده، به آغوش غریبه‌ای پناه می‌برد، که هیچ حسی یا حس کمی به او دارد. برخی نیز در ذهنیت محافظ بی‌تفاوت، تا سال‌ها وارد هیچ رابطه عاطفی نمی‌شوند. عده‌ای نیز جبران افراطی کرده و وارد روابط عاطفی موازی و متعدد شده و معشوقان کثیری را به ظاهر عاشقانه دوست می‌دارند، که اگر احیاناً یکی از آنها از رابطه خارج شد، در رابطه با دیگران، درد کمتری را نسبت به فقدان حس کنند.
@uniofschematherapy
تعارضات فوق الذکر، هیچ کدام رفتاری سالم نیست که بتوان نام عشق بر آن نهاد. عشق چیزی جز دوست داشتن بی قید و شرط بزرگسال سالم نیست. قطعاً عشق سالم به معنای نبود بحث، تفاوت نظر و حتی دعوا نیست. افرادی که عشق سالم دارند نیز گهگاه به اختلاف برمی‌خورند، که نهایتاً این درگیری‌ها، منجر به حل سازنده تعارض‌ها و ایجاد رابطه عمیق‌تر می‌گردد.
@uniofschematherapy
پیشگفتار کتاب "وهمی از عشق " به قلم دکتر عسکری

2.7K viewsDr.Reza Shakeri, 06:36