☑️2016 жылғы 12-ші қазанда Парижде ЮНЕСКО штаб-пəтерінде Алматының 1000 жылдығына арналған көрме өткізілді. Бірегей экспозиция аясында Алматының тарихы мен мəдениетінің сирек кездесетін жəдігерлері жиналды. Бұл ретте халықаралық жұртшылыққа ЮНЕСКО - ның қолдауымен "Балалар əлемді суреттейді" атты бірегей жоба-Халықаралық фестиваль ұсынылды. Азия". Бұл жобаға Азия-Тынық мұхиты аймағының 15 елінен 7000-нан астам жас суретшілер қатысты. Олар Қазақстанның мəдени астанасы туралы өз көзқарастарын қорытынды естелік альбомға жиналған картиналарда білдірді. Алматының 1000 жылдығы Қазақстанда мемлекеттік деңгейде атап өтілді.

Қазақстандағы ең көне қала қандай?

☑️530 жыл бұрын Христофор Колумб Үндістанға жүздім деп ойласа да, Американы ашты. 1492 жылы 12 қазанда үш кемеде 90 адамнан тұратын экспедиция Кариб теңізі архипелагындағы Сан-Сальвадор аралына жетті. Америкаға алғашқы испандықтардың келуі "испанидад" - испан тілді халықтар достастығы тұжырымдамасымен байланысты. Испания бұл күнді испан өркениетінің туған күні деп санайды. Сондай-ақ, 12 қазанда БҰҰ-ның алты ресми тілінің бірі ретінде испан тілі күні атап өтіледі.

☑️2003 жылы 12-ші қазанда неміс шабандозы Михаель Шумахер Хуан Мануэль Фанхионың рекордын жаңартып, Формула-1 жарысының тарихындағы алғашқы 6 дүркін əлем чемпионы болды. Михаель жеті рет жеңіске жеткен тарихтағы ең жақсы ұшқыштардың бірі болып саналады əлем чемпионы. Мансапты аяқтағаннан кейін ол 2013 жылдың соңында апат салдарынан басынан ауыр жарақат алды. 2021 жылдың қыркүйегінде деректі фильм шықты, онда Шумахердің əйелі мен ұлы оның тəуелсіз қозғалуға жəне басқалармен толыққанды қарым-қатынас жасай алмайтындығын растады.

Əлемдегі ең жақсы шабандоз кім деп ойлайсыз?

☑️12-ші қазан екі танымал шығармашылық адамның туған күні. 84 жыл бұрын қазақ суретшісі, Қазақстанның қазіргі туының авторы Шəкен Ниязбеков (1938-2014) дүниеге келген. Суретшінің "Құрманғазы", "Көбік шашқан", "Исатай Тайманов", "Абай", "Шоқан Уəлиханов", "Мұхтар Əуезов", "Сырым Датұлы", "Жамбыл", "Қазақстаннан келген солдат" сияқты көптеген картиналары өте құнды болып саналады жəне көрмелерде жиі экспонаттарға айналады. Ол сондай-ақ Алматы Елтаңбасының авторы. 87 жыл бұрын Лучано Паваротти дүниеге келді (1935-2007) - ХХ ғасырдың екінші жартысындағы ең көрнекті опера əншілерінің бірі. Паваротти өзінің концерттеріне жүздеген мың тыңдаушылар жинады. 500 мың көрермен оның Нью-Йорктің орталық саябағындағы концертін тыңдады — танымал орындаушылардың ешқайсысы мұндай аудиторияны жинамады. 1998 жылы ол Грэмми аңызы сыйлығымен марапатталды, ол құрылғаннан бері небəрі 15 рет марапатталды. Паваротти қайырымдылық жұмыстарына да көп көңіл бөлді, ол босқындар мен Қызыл Крестке ақша жинау жұмыстары үшін марапатталды.

Ұлы маэстроның туған күнін тағы бір рет тыңдайық. https://www.youtube.com/watch?v=cWc7vYjgnTs

Тырнағыңызға қарап қай жеріңіздің ауыратынын білуге болады.

🟢 Жас ұлғайған сайын  тырнақтақта көптеген өзгерістер байқалады. Тырнақтың сынуы витамин жетіспегеннен болып жатса, кей жағдайда сапасыз лактардың әсерінен болады. Мұндай жағдайда тырнақтарыңыз қысылып немесе соғылған жағдайдағыдай күйге енеді.
Сау адамның тырнақтары 4-6 айда, аяғындағы тырнақтары 6-8 ай ішінде толық қалпына келеді.
Тырнақтың өзгерісі денсаулығыңызда бір кінәрат бар екенін көрсетеді. Бұл кінәратты қалай білуге болады?

📌 Шамадан тыс сынғыштық

Егер тырнақ сынғыш болса, адам ағзасында А, Е және С витаминдерінде, сондай-ақ темір мен мырыштың жетіспейтіндігін көрсетеді. Кейде мұндай жағдай қалқанша безінің ауруы мен қант диабетінің әсерінен болуы мүмкін.

📌Ақ дақтар

Халық тырнақта ақ дақтардың болуын жақсы ырымға баласа, медицинада бұл патология лейконихия деп аталады. Мыжылған тырнақтың қабаттары арасында микроскопиялық ауа көпіршіктері пайда болады, яғни олар тырнақ бетінде ақ нүктелер мен жолақтар сияқты көрінеді.
Лейконихияның пайда болуның себептері әртүрлі: жарақаттанудан және дұрыс тамақтанбаудан жүйке-жүйесінің және жүрек ауруы себеп болады.

📌 Нүктелік шұңқырлар

Тырнақтың пішіні мен түсі әдеттегідей көрінеді. Бірақ мұқият қарап шықсаңыз, тырнақтың тегіс емес екенін және шұңқырларды аңғарасыз (инемен тесілгендей) көрінеді. Дәрігерлердің мұндай ауруды — псориаза белгісі деп атайды.

Тырнағыңызда мұндай өзгеріс байқалған жағдайда бірден дәрігердің көмегіне жүгінгеніңіз абзал. Бірінші кезекте сіз терапевтке немесе дерматологқа жазылып, анализ тапсыруыңыз қажет. Бұл псориаздың бір белгісі болуы мүмкін не азқазан ішек жолдарының қабынуынан не қалқанша безінің дұрыс болмауынан болады.

📌 Үлкен немесе кіші тесіктер

Мұндай тесіктер спортшылар мен денеге ауыр күш жұмсайтын адамдарда кездеседі. Кейде олар жүрек және қан тамырларының жұмысында, төмен қан қысымы кезінде ақаулықты көрсетеді.

Сонымен қатар, B12 витамині және темірдің жетіспеушілігінің белгісі, сондай-ақ қан айналымы проблемалары болуы мүмкін.

📌 Қасық тәрізді тырнақтар

Бұл — койлонихия, яғни тырнақтың ортасы бүгіліп, шеттері жоғарғы жаққа қарай деформацияланады. Түс пен тегістік сақталады, бірақ ол ұсқынсыз көрінеді.

Койлонихияны анықтаудың ең оңай жолы — бұл тырнаққа су құю. Су бірден ағып кетсе, жақсы. Ал егер тамшы тырнақ ойығына тұрып қалса, бұл туралы ойлану керек.
Көбінесе мұндай жағдай организмде темірдің болмауынан және эндокриндік бұзылыстардың салдарынан болады. Cондай-ақ жарақаттар, химиялық заттармен байланыстан өзгереді.
Бұған қоса, геннен берілуі мүмкін, яғни тұқым қуалайды.

Көшпелі және отырықшы жұрттардың арасындағы қатынас заманға қарай, әртүрлі аймақта әрқалай болды. Олардың қарым-қатынасында қақтығыс, бейбітшілік, шаруашылық, сауда әрі мәдени әсерлер аз болған жоқ.

📜 Мәселен, экономикалық жағдайда мал кәсібімен айналысатын көшпелілер отырықшылардан егіншілік өнімдерін, қолөнер бұйымдарын алды. Ал отырықшылар мал өнімдерін, кейбір қолөнер заттарын, шикізаттарды көшпелілерден алып отырды. Мұндай сауда, айырбас қатынастары отырықшы және көшпелі елдер арасында қарқынды түрде іске асты.

📎 X—XII ғасырларда қалыптасқан қала мәдениеті жағдайында қолөнер мен сауда дамыған кезде отырықшы өркениет көшпелілердің экономикалық қарым-қатынастарының қажетті құрамды бөлігіне айналды.

📎 Бұл кездегі көшпелілер мен отырықшылардың қарым-қатынасы қалаларды жаулап алудан бастап, қарапайым айырбаска дейін түрлі сипатта болды. Осы сәтте қала мәдениетінің өсуі, мүлік теңсіздігінің күшеюі көшпелілерді қызықтыра түсті.

📎 Қалалар көшпелілердің сауда-саттық жасайтын орталықтарына айналды. Қарлұқтардың, тоғыз-оғыздардың жартылай отырықшылыққа айналуы жөнінде ортағасырлық авторлар жазып өткен.

📎 Көшпелілердің Азия мен Еуропада қағанаттар түріндегі ерте мемлекеттіліктерінің пайда болуы 1-мыңжылдықтың екінші жартысындағы аймақтық әлеуметтік-саяси, экономикалық ерекшеліктерін анықтаушы фактор болды.

☑️ Бүгін Дүниежүзілік көру күні атап өтіледі. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мəліметі бойынша, дүние жүзінде шамамен 2,2 миллиард адам соқыр немесе көру қабілеті нашар өмір сүреді. Сонымен қатар, көру қабілеті бұзылған адамдардың 82% - ы 50 жастан асқан адамдар. Көз ауруы 19 миллионнан астам балаға да əсер етеді. Осы күн аясында көз ауруларының алдын алуға бағытталған ағарту жəне алдын алу шаралары жүргізілуде. Сонымен, дəрігерлер темекі шегуден бас тартуға, сондай-ақ көз торының тамырларын нығайтатын өнімдерді үнемі тұтынуға кеңес береді: көкжидек, қарақат, сəбіз, треска бауыры, көк. Əрине, теледидар алдында жəне электронды ойындар ойнауға аз уақыт жұмсау ұсынылады, ал компьютерде жұмыс істегенде заманауи монитор мен сапалы бағдарламаларды пайдалану ұсынылады.
Есіңізде болсын, офтальмологқа үнемі бару жəне қарапайым ережелерді сақтау ұзақ уақыт бойы жақсы көруді сақтауға көмектеседі.

☑️13-ші қазанда жыл сайын апаттар қаупін азайту жөніндегі халықаралық күн атап өтіледі. Жер сілкінісі, циклон, су тасқыны жəне құрғақшылықтан зардап шеккендердің саны тез өсіп, ондаған мыңға жетеді. Өткен жылы бүкіл əлемде қауіпті табиғи құбылыстармен байланысты 432 апат болды. Табиғи апаттардың салдарынан күніне орта есеппен 184 адам қайтыс болады. Қазақстан көшкінге, су тасқынына, селге, құрғақшылыққа, қар көшкініне жəне төтенше температураға бейім. Бұл табиғи апаттар жыл сайын таңқаларлық экономикалық шығындарға жəне ең жаманы адам шығынына əкеледі. Бұл ретте Қазақстанның халқы мен экономикасы ең күшті жер сілкінісі мен су тасқынынан зардап шегеді. Сондай-ақ, қыркүйек айында Қостанай облысында болған өртті бəріміз есімізде сақтаймыз. Біздің елімізде табиғи апаттармен күресуге жыл сайын шамамен 477 миллион доллар жұмсалады.

☑️1884 жылы 13-ші қазанда Гринвичте нөлдік меридианның өту орны бекітілді. Бұл сызық, экватор сызығынан айырмашылығы, шартты, бірақ картография мен орналасуды есептеуде біркелкілікке қол жеткізуге мүмкіндік береді. Сонымен қатар, бір нөлдік меридианның орнатылуы уақытты анықтауда біркелкілікті орнатуға ықпал етті, өйткені бұл сызық жердің айналуының бастапқы фазасының шартты нүктесіне айналды. 1884 жылға дейін көптеген мемлекеттер өздерінің карталарында өздерінің нөлдік меридианын орнатты.

☑️13-ші қазан екі танымал шығармашылық адамның туған күні. Бүгін 51 жылдығын ағылшын актері, комедияшы Саша Барон Коэн атап өтеді. Біз оны "Борат" жалған деректі фильмінен ойдан шығарылған қазақ тілшісі Борат Сағдиевтің рөлінен білеміз. "Бораттың" бірінші жəне екінші бөлімдеріне Қазақстан кинотеатрларының прокатында тыйым салынды. Бүгін 27 жылдығын Оңтүстік Кореялық əнші, биші жəне əн жазушы Пак Чи Мин атап өтеді. Ол Кимин вокалисті жəне BTS K – POP тобының бес шығармасының авторы ретінде танымал. 2018 жылы Чимин ең көп талқыланған тоғызыншы атақты жəне əлемдегі ең көп талқыланған сегізінші музыкант болды.

Сіз "Борат" фильмін көрдіңіз бе?

✍🏻 Қолтаңбаның көп жағдайда өмірімізге тікелей байланысы бар екенін біле бермейміз. Мектеп кезінде өзімізге таңдап алынған қолтаңбамыз бізбен бірге аз ғана өзгерістермен ғана өмір бойы қандай да бір жағдай болмасын қатар жүреді. Ендеше сіздің қолтаңбаңыз мінезіңіз жайлы не дейді?

1️⃣ Қолтаңбаның үлкендігі

А) шамадан тыс үлкейтіп қою – жүйелік ойлау қабілеті терең адамдарға тән. Көбіне мұндай адамдар дипломатиялық жұмыстарға жақын болады. Негізгі қасиеттері: іскер, өзіне сенімді, айтқанынан қайтпайтын жандар;

Ә) шағын – қандай да бір ақпараттарды белгілі бір шекара төңірегінде ойлайтын адамдар. Мұндай жандар бас қатыратын жұмыспен айналысқанды ұнатпайды. Шығармашылыққа жақын адамдардың көбі қолды осылай қояды.

2️⃣ Қолтаңбасының ұзақтығы

А) барынша созылыңқы –- мәселелердің мән-мағынасына тереңірек қарайтын адамдар. Мұндай адамдар шыдамды, сабырлы және энергиясы мол болып келеді.;

Ә) қысқа – мәселенің төркінін бірден анықтайды. Бір іспен ұзақ айналысқанды ұната бермейді және жылдам ойланып, дереу шешім қабылдайды. Қимылдары шапшаң болады.

3️⃣ Қолтаңбасының түрі

А) дөңгелек – мінезі жұмсақ, өте мейірімді, салмақты, қолы ашық;

Ә) әріптерінің бұрыштары үшкір болса – шыдамсыз, сабырсыз, қатал, тәуелсіз, қыңыр адамдар;

4️⃣ Әріптерінің ара-қашықтығы

А) әріптер бір-бірінен алыс орналасса, қолда барын өзгеден аямайтын жомарт жандар;

Ә) әріптері бір-біріне тығыз орналасса – өте үнемшіл, сараң (әсіресе, әріптер кішкене болса). Әдетте мұндай адамдар экономика саласына жақын болады.

5️⃣ Қолтаңбаны қоюдағы қосымша элементтер

А) дөңгелек – үлкен мәселелер мен идеялардың төңірегінде қалып қою;

Ә) ирек сызықтар – қыңырлық пен байқағыштық;

Б) суреттер – шығармашылық қабілеттері басым.

6️⃣ Қолтаңбаның қағаз бетінде орналасуы

А) сол жаққа еңкейіңкі – өз-өзін өзгелерге таныта білетін және қоғамдағы пікірлермен келісе бермейтін адам;

Ә) оң жаққа еңкейіңкі – барлығына түсіністікпен қарау, мінездің тұрақтылығы;

Б) әріптер тік орналасса – ұстамдылық, ақыл, қайтпас қайсарлық;

В) Қолтаңбаны әр кез әр түрлі бағытта қоятындар – тұрақсыздық пен зымияндық;

Г) жатыңқы орналасқан әріптер – маңызды психологиялық ауытқуларды білдіреді.

Ал сіздің қолтанбаңыз қандай?)

🏔️ Қазақтардың тұрағы киіз үйі, шаруашылық құралдары, көшіп-қонуға әрі мал өнімдерін өңдеуге лайықталып жасалды. Көшпелі мал шаруашылығы қазақ отбасының біраз қажеттілігін қамтамасыз етті.

Бұл сала қазақтарға ішіп-жейтін тамақ өнімдерін, киім-кешек пен аяқ киім материалдарын, үй жабдықтары мен жасауларын, көшіп-қонуға қажетті тасымал құралдарын берді. Әскери жорықтар мен шайқастарда жылқының орнын ешнәрсемен алмастыруға болмайтын.

📌 Көшпелі малшылар үй кәсібімен, негізінен алғанда мал шаруашылығы шикізаттарын өндеумен айналысты. Қой жүнінен киіз басты, кілемдер тоқыды, киім тікті, мал терісінен аяқ киімдер, ыдыстар, ат әбзелдерін әзірледі. Қазақтардың шаруашылығы негізінен қолмен атқарылатын таза табиғи күйінде қалғанымен, олардың қолында қала тұрғындары, егіншілер өндіретін тауарларға, азық-түлікке айырбастай алатын басы артық өнімдері қалып отырды.

📌Түркістанның Сығанақ, Сауран, Асы және басқа қалаларының базарларына көшпелі малшылар мал айдап апаратын, тері, жүн, олардан жасалған бұйымдар, сондай-ақ суық қарулар, ағаштан, негізінен қайыңнан жасалатын бұйымдар, соның ішінде арбалар, төсектер мен ыдыстар жеткізетін; аң терілерін, тон-ішіктер, тымақ-бөріктер сататын.

📌 Малшылар бұл өнімдеріне айырбасқа Түркістан аймағы қалаларына әр түрлі тауарлар: мақта маталары мен жібек маталар, балшықтан күйдіріліп және темірден соғылып жасалатын бұйымдар, мата мен теріден тігілген дайын киім-кешектер, шапандар, орамалдар, бас киімдер, аяқ киімдер, ат әбзелдерінің бөлшектерін, сондай-ақ әр түрлі үй аспаптарын, қарулар, қымбат металдардан жасалатын әшекей заттар, айналар және көптеген басқа дүниелер алатын.

📌 Сауда жасауға қазақтар да қатысатын: «Қазақтардың көпестері барған елдердің көпестері өздеріне келіп тұратыны сияқты ислам елдеріне үнемі қатынап жүрді».

📌 Көшпелілердің астыққа — бидайға, тарыға, арпаға, егіншілік пен бау шаруашылығының басқа өнімдеріне, әсіресе, маталарға деген сұранымы барынша берік әрі тұрақты болды және бұлардың бәрін жаппай алып отырды.